Book Title: Ratnashekhar Charitram
Author(s): Dayavardhan Gani
Publisher: Shravak Hiralal Hansraj
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034075/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner Kw SAEER B ANARASAWAR // zrIjinAya namaH // // zrIratnazekharacaritraM // A (kartA-zrIdayAvardhanagaNI) pAvI prasiddha karanAra-paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravAna) vIrasaMvat-2442. vikramasaMvata-1572. sane-1516. kiM. ru.-1-1-0 zrIjainanAskarodaya presa. jAmanagara. *?? A NAS Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner . 5. mA.vi. nareza // zrIjinAya namaH // // zrIcAritravijayagurunyo namaH || // atha zrInaze vara caritraM prArabhyate // (kartA-zrIdayAvardhanagaNI) pAvI prasiha karanAra-paMmita zrAvaka horAlAla haMsarAja. (jAmanagaravALA ) sayalakavANanilayaM / namiLaNaM kaThamANapayakamalaM / / pacatihI viyAraM / vujAmi jahAgame naNiyaM // 1 // rAyagihe guNasilae / samosarTa jievaraM mahAvIraM / pubgoymsaam|| suranarakhayariMdaparicariyaM // 2 // telukkanAha sAhasu / katti ya pavANi kiM phalaM tesi // tapnaMge ko doso| naNa jiNo goyamA sueHsu // 3 // saMvabariyaM paI / canamAsatigaM hoza NAyavaM // cajaddasI pu. nimAsI / kvArasI aThamIjuttA / / 4 / / bIyAsu ya tihisahiyA / zmANi pavANi haMti jiNasamae / kAyavo eesu ya / savapayatte / puNa dhammo // 5 // uktaM ca-saMvacaracAnammAmoesu | ahA hiyAmu ya tihIsu / / savAyareNa lagga / jiNavarapUyAtavaguNesu // 6 // vyAkhyA-saMvatsaraparyuSa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | NAcAturmAsikatrikaM varSamadhye catuHpaUdinaM tathASTAhnikAzrutatithiSu dvitIyApaMcamyekAdazyArAdhanaM zuna lapakSe zeSaM vyaktaM, tathA-aThamI canaddasI punnimA ya / tahamAvAsA ya va patvaM / / mAsaMmi pava | ukaM / tinni ya pavAI pakhkhaMmi / / 7 / / pavesu esu vihiNA / jiNiMdadiThesu jo kuNa dhammaM / so | pAvara paramapayaM / ladiUNa paahaannsukaaii||7|| pAyaM eesu naro / jAvaMmi suhAsuhami vs'to| parabhavayAnaM bNdh| niyapariNAmeNa sArityaM / / e|| jiNapUdhAsIlarayo / dhammapnANIti daMDavirayo a|| taha sAmAzyaposaha-paccarakANe sa najjutto // 10 // eesuM divasesuM / jIvo navaci Na nasthi saMdeho // vemANiyadevANaM / nattamamANuyANa vA rihiM // 11 // pavatihIaviyAre / dilaMto rayaNaseharanivassa / / savAsiM punANaM / nattarahenaM bhaNa nAho // 1 // asya kathA ciraMtanagraMthasya duravagamatvAJcaMpUkathAbaMdhenaiva prapaMcyate, tathAhi-asti jaMbUhIpe bharatakSetre samagranagaraguNapravaraM ratnapuraM nAma nagaraM, yatpauraprakRtApAra-puNyavArinidhekhi // divi tArA virAjate / mimIrapaTalopamAH // 13 / / rAjatesma nRparatnazekhara-statra mitritanavapracAkaraH / maMDalAyamavalokya saMmare / yasya zatrutimiraiH palAyitaM // 14 / / tasya dvitIyaM hRdayamiva, tRtIyaM netramiva matisAgage nAma Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ratna0 | maMtrI, taraMtI satvaraM jADyo - pritA vyApArasAgaraM / citraM yasya matinaukA / kvApi durge'pi nAskhacaritraM lat // 19 // tena maMtriNAnvito'nyadA po vasaMtalakSmIM vIdituM vane yayau, yatra caMpakazirISamalikA - pATalAsu makaraMdalaM payaH // UMkRtIrvidadhato virejire / zrAdhikadvijanijA madhuvratAH // 16 // tvaM carAcarasamudramekhalA -dhIzvaro'si kimiyaM tavAbhidhA // yujyate rUpayatIti ko kilA - kUjitaistavanIpatiM vanI || 17 / / tatrAyaM vividhakrIDAM vidhAyAmrana rostale niSaNaH, sa tatra zAkhAsthaM kinnara mithunamapazyat patha kinnarI taM vIkSya svapatiMprati prAha he priya ! yA ratnavatI kanyAvAnyAM tatredi tA sA kIdRzI ? - rayaNavaI jA kannA / diThA diThThIe pramayavuTThisamA | nitiprasavasurAsura-suM. darisodggamAdippA // 18 // kiM bahuNA bhaNie / jIse rUvaMmi goyaraM patte || raMjeva sArarahiyA / raMjApaDisAi devANaM || 11 || AjammaM purisAeM / nANAguNasya dhArayApi || vinaMtI dosabhAraM / niyarUvamarupphuDAvesA // 20 // sA naradveSiNyapyenaM varaM ceharoti tadA suSTu manye. kinnareNoktaM namarI namavaNaMtarihiM / kada virahaNa na kare || caMpayataru pAmai / kimai to ega na bhare5 // 21 // ityuktvoDDInau tau nRpaH keyaM ratnavatIti ciMtayana smareNa vedhyamakAri yaho kAma Scanned by CamScanner Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kha0 caritraM m sya vAmatvaM / vAmanetrazareNa yaH // narAmarasurAdInAM / rINatvaM kurute raNe // 22 // rAjA tayAno pagato yogIzvara zva na jalpati, na zvasati na damati ca, kiMbahunA ? tayAnaM cenidharme bhavati, tadA siddhiH karatalageva, yaduktaM - jA dave do maI / yadavA taruNIsu svayaMtIsu // sA jai vidham / karayalamA siha || 23 || yahAye kRtakArasya / yatpriyAyAM viyoginaH // ya venila / tAnaM me'stu tvanmate || 14 || tAvanmaMtrI tavAgato nRpaM tAdRzaM dRSTvA tyAgraheNa tatsvarUpaM ca pRSTvA kinnaramithunaM praSTuM pRSThato'ghAvat taca vRkSAd vRkSAMtare calacItraya pazcAnni vRttaH, nRpastadA vA patitumArebhe maMtriNA ciMtitaM dhignRNAM strInyaH pAravazyaM ! tAvanmadattvaM pAMDi tyaM / kulInatvaM vivekitA // yAvajjvakhati nAMgeSu | daMta paMceSupAvakaH || 25 || viSamA khalu viSayagatiH, yata uktaM vipasya viSayANAM tu / duramatyaMta maMtaraM / upayuktaM viSaM haMti / viSayAH smaraNAdapi / / 26 / / nAmnA na hi vipaM haMti / svapne dRSTamapi kvacita | svapnenApi hi nAmnApi / haMti nAvikAt // 27 // kimu kuvalayanevAH saMti no nAkanArtha - stridazapaniralyAM tApasIM ya siSeve || hRdayatRNakuTIre dIpyamAne smarAmA - vucitamanucitaM vA vetti kaH paMDino'pi // 28 // ta Scanned by CamScanner Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna | thA-saMsAre hayavihiNA / mahilArUveNa maMDiyaM pAsaM // vanaMti jANamANA / zrayANamANAviva. zaMti // zae // saMmohayaMti madayaMti vimavayaMti / nirlsayaMti ramayaMti viSAdayaMti // etAH pravi. zya sadayaM hRdayaM narANAM / kiM nAma vAmanayanA na samAcaraMti // 30 // atha maMtrI nRpaprANaradArtha saptamAsAvadhiM kRtvA bhRtyenaikena yuto dakSiNAM dizaMpratyacalata, hRSTo nRpo'pyAziSaM dadau, yathA-tava vamani vartatAM zivaM / punarastu tvaritaM samAgamaH // ayi sAdhaya sAdhayepsitaM / smaraNIyAH samaye vayaM vayaM // 31 // punarapi rAjA prAda-arihaMtA maMgalaM tujha / sighA maMgalamuttamA / maMgalaM sAhuNo sace / jiNiMdadhammo va maMgalaM // 3 // sIsaM tuha tharihaMtA / sighA vayaNaM diyaM tu thaayrithaa| karajuyalamuvazAyA / avaMtu muNiNo ya payakamalaM // 33 // eesiM ca pabhAvA / sighI kaassa hona nibigghA // khemaM vaTTana magge / sigdhaM puNa daMsaNaM dijjA / / 3 / / so'pi pRthivIM vramannanyatra kvApi vane ratnamayanavane kanyAmekAM vIdayAciMtayat, yathA-zramarI kinnarI veyaM / kheca rI vA mahIcarI // kenApi kAraNenA-danyA kanyA ghaTeta na // 35 / / rAhorahiripornItyA / za| zinA zeSanoginA / / vakraveNInijAdeNI-netrAsau kiM zaraeiyatA // 36 // iti dhyAyannavaga vA. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritraM 6 ratna0 | le ! kA tvaM ? sAvadadatnavezmasvAmino yadasya sutAhaM, tenoktaM sa kAsti ? sAvadatpAtAlagRhe, tena pRSTaM tasya ko mArgaH ? tayoktaM jvaladdahnikuMDe patanaM. iti zrutvAsAvaciMtayanmayA tava gaMtavyaM, sAisaM vinA na siddhiH, yataH - sAhasIyAM lI dava5 / na hu kAyarapurisAeM || kannANaM kNtrnnkuNddlaa| aMjaNaM puNa hoi nayaNAeM // 31 // taM kAM yAraMnIi / mahimaMDale jasma vivasAya // jA paNa sira ghuNa | harihara vidijamarAyA || 38 // yathAsau svazudvijJApanAya taM bhRtyaM nRpapArzve prAhiNot, so'pi sarva vRttAMtaM nRpAyAcIkathata, nRpo'pi maMtriNaM prazaMsayannAda - bhavatA khekhitaM satvaM / jagyaM phalatu me punaH || maMtryapi prAtaH snAtvAho satvamiti bAlAlapyamAno vahnikuMDe'patata, tatdaNaM yadaprajAvAdadAtAMgo jutvA pAtAlagRhe siMhAsanamalaM trakAra. yado'pi yakSiNIyuk pratyakSIyatAmeva kanyAM DhaukanIce, yadeNoktaM ca (caraM mArge pazyatAmasmAkaM tvaM prApto'si, tasmAdetAM ma ma sutAM vRNu ? iti yadoNokte maMtryAha devAstu nirapatyA javaMti tasmAtkayaM te sutA ? yo'vAdIt zRNa ? bhubhAminItilake tilakapure divApi dhanAvyaH zreSTI, tasya zrImatI kAMtA kAMtajaktA. anyadA zreSTI jayasiMhasuriguruM vane sametaM zrutvA taM naMtuM yayau guru nirvyAkhyAne parva tithivarNanaM kR Scanned by CamScanner Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | taM, tathAhi-ja savesu diNesu / pAlaha kiriyaM tatho va laThaM / jai puNa tahA na sk| na tahavi hu pAlikA padiNaM // 35 // ja pavadivasesu thovamavi dhammANuSThANaM bahuphalaM ho. naktaM ca | zrIsiddhAMte-bhayavaM bIyapamuhAsu tihIsu vihiyaM dhammANuTANaM kiM phalaM hocha ? jamhA eyAsu ti. hIsu pAeNaM paravAnayaM kammaM samajhiNa, tamhA sAhuNA vAsAhuNIe vAsAvaeNaM vAmAviyAe vA yatreNa vA jIveNa tavovihANA dhammANuSThANaM suhapariNAmeNaM kAyavaM. jamhA suhayAnyaM kamma a. hiANa. iti nirayAvalayAsuyakaMdhe. tathA-bIyA uvihe dhamme | paMcamI nANesu aThamI kamme / / egArasi dhaMgANaM / canaddasI candapuvANaM // 40 // zrAvazyake'pi-savesu kAlapavesu / pasattho ji. Namae tavo juggo / ghaTTamI canasIsu ya / niyameNa haviGa posahiyo / 41 paupadhAdhikA re zrInagavatIsighAMtepi-tastha NaM tuMgiyAe nayarIe bahesamaNopAmagA vasaMti, zvAridittA vi chinnavinalAgavaNasayaNAsaNajANavADhaNAznA bahujAyarUvarayaNA aThamIcanahamIpunnimAmu pamiputraM posahaM kAremANA pAlemANA zyAdi. loke'pi-caturdRzyaSTamI caiva / hyamAvAsyA ca pUrNimA / / parvANyetAni rAjeM8 / ravisaMkrAMtireva ca / / 12 / tailstriimaaNssNbhogii| parvasveteSu va pumAn // vi / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G kha0 | emutranojanaM nAma / narakaM yAti vai mRtaH // 43 // ityaMnare seliyo bhai - bhayavaM kiM kAya ? caritraM kiM ca vayavaM ? jiNo na pacaniddImu padamaM mattimanave pomahokvAmo kAyaddo, jai kavi navavAsaM kariM na saka tathyo jahAmattIe bilAta kivA posahaM kare tanAve no sAmAiyaM, savaceie mAhUvaMdaNaM. canavimajhAya karaNaM. jahAmatIe mabhiMtarakhAditavovihANaM, sa cittAhArakhaUNaM. vaMnaceradhAraNaM. vAidhammATTA kAyayaM tathA-nANaM virathovaNa - mayaguMthaNamabhaceraM ca / / khaMmaNapImaNasiMpalAI / yavAI pavadiNe // 44 // ityupadezaM zreSTa zrutvA parvatithiSu niSTAmAhatya gRhamAgAva, dharmakRtyaM kurvana sukhena kAkhaM gamayati anyadASTamyAM pIpa lAvA khaMDagRhe kAyotsarge tasthau, tAvat tatprazaMsA kRtA tadazraddadhAno mAni devastatrAgatya tamadonayata, paraM na cukobha, hRSTo devastatpuro nATayaM vakre, sUryodaye kAyotsarge pArine devo'vadatSTo'smi varaM vRNu ? zreSTI nehate kiMcita, tathApi vyomagAminIM vidyAM dadA, paramuce epA vArtA di tIya janaM vinA tRtIyo na kApyaH yadA tRnAyo jJAsyati tadA tvamAkAzAtpatiSyasi tato devaH svaryayau zreSTa / svagRhamAyayaiau vidyayASTApadAdiSu dRreSvapi tIrtheSu devAnnamati kAMtayA svarUpaM pRSTena Scanned by CamScanner Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I na0 | zreSTanA snehAttasyAH puraH sazapathaM kathitaM yathAnyadA zreSTI jinAnnatvA pazcAdavale tAvannanaso dacaritraM tale ekasmin sarovare papAta tena ciMtitaM hA kimetat ? kiMtu vyaM khilAyA upari na patitaH tataH sa sarovarAnnirgatya tatpAlau niviSTo dadhyau nUnaM zreSTinyA kasyApi kathitamasti, uktaM ca -strISu guhyaM jale tailaM / supAtre dAnamuttamaM || zIghraM vistAramAyati / prAjJe zAstraM tathaiva ca // 45 // tathA - durjanAnAM nareMdrANAM / nArINAM vilasadmanAM // vizvAso naiva kartavyaH / kugurUNAM vivekinA / / 46 / / strINAM guhyaM na vaktavyaM / prANaiH kaMThagatairapi || nIyate pakSirAjena / puMDarIko yathA phaNI // 47 // tatkathA caivaM puMDarIkanAgo garuDAta trastaH kvApi kurkuragrAme kAmapi striyaM jAyeM kRtvA ga tAn pAuyaM stiSTati vipraveSeNa anyadA tena svasvarUpaM tasyA chAye kathitaM. sApyahaM puMDarIkanAgavallabheti jaladAriNInya prAtmAnaM prazaMsayAmAsa, tAvatA garuDo'pi tat zrutvA caTakarUpeNa tadbhAryAyA ghaTasyopari caTita eva tadgRhaM yayau. garuDarUpeNa ca taM gRhItvA patnyAM pazyaM tyAmacalat. puMmarIkaH strINAM guhyaM na vaktavyamiti zlokaM papATha, garuDenApi khapadabhittau likhitvA sa zlokaH zikSitaH ta tastanAryayA proktaM dhigguruM bhaddAyasi ? tato garumena laUyA puMDarIko muktaH svastho'jani ityAdi Scanned by CamScanner Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna | vikalpayana kaSTena nirmAsaiH sa zreSTyaSTamI dine sAyaM svagRhamAgAt, parijano hRSTaH, zrImatI kAMtamAyAtaM dRSTvA pratipattiM cakre, utthitA sA taM strapayituM, so'vadadadyASTamI parvAsti, tayeSaddidasya pro. caritraM 10 miyaMti vAsarANi zIrSe jayajuTAdaMge malaklinnatvAcca tApasavrataM vo jAtamasti, paramAsI kriyA mayyevAsIdadya sarvamutkalamiti hasatI tailaM zIrSe'dipat, so'pi snehena sarve saMsehe, snAtvA buluje, gojanAdanu zrImatyA svapANinA tAMbUlapatrANi dattAni tenApyadyASTamIti jalpanA tAni khA ditAni, punastena proktaM ca- cUrNamAnIyatAM tUrNaM / pUrNacaMdranijAnane // sIdati svarNavarNAni / pa nyA locane // 48 // tayA cUrNa dade evaM parvatithyAM tena sarvaniyamabhaMgo kRtaH, tadA zrIma tyA garbho'nut, tRtIyasya kathanakAraNaM pRSTA sA prAda he nAthaikadA mama sakhI svabhartu devapUjAdikaM vayaMtI mayA proktA tvaM kiM vetsi ? mama patitulyaH ko'pi nAsti yamiMdraH stauti, devena yasmai nabhogAminI vidyA dade, tayA vidyayA so'dhunASTApadaM gato'sti, mayeyanmAtramuktaM, tadanaMtaraM tena svapatanAdivRttAMto kathitaH, yatha tau sukhena tiSTataH kAlena zrImatyA sunA prasUtA, sAnIva surUpAsti, tasyA lakSmIriti nAma kAritaM mAllAvyamAnA satyaSTavarSA sAnUt kadA tala kevalI zrIdharma Scanned by CamScanner Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | ghoSasUrirAgAta, zreSTI kAMtAputrIyuktaM naMtuM yayau, dezanAyAM kevalinA sakalakalyANakulagavanaM dharmaH nAmi prakAzitaH, yayA-dhammeNa rUvarichI / dhammeNa narAmariMdavarakAmA / / dhammeNa mukamukaM / tamhA gha. mmAyaraM kuNada / / 4e // tathA dharmAnujAvato jIvAnAM vaimAnikAdideveSu gatirnavati, yathA-yu galina IzAnAMtadeveSu yAMti, saMmUDhajatiryaco vyaMtarabhavanapatiSu. viSabhadANavahnijvalanakUpapatanara jjugrahaNakuttamamRtA vyaMtareSu, bAlatapaHkRto bahuruSo'sureSu, tapasA jyotiSkeSu, parivAjakA brahmalo. ke, paMceMkhyitiryacaH sahasrAre. zrAvakA acyute. yatiliMgI mithyAdRgyaiveyakeSu, jinavacanamazraddadhA no mithyAhagjJeyaH, payamakaraMpi zkaM / jo naro eya suttanihiM / sesaM royatovi ha / mitthAdiThThI jamAlica // 50 // atra jamAlidRSTAMtaH svadhiyA vAcyaH, udmasthasAdhuH sarvArthasichau. kevalI sichau ca. eSotkRSTA gatiH, jaghanyataH sA zrAdhasAdhvoH saudharma ityAdi. atrAMtare zreSTinA svagatiH pRTA, munirUce tvaM vyaMtareSu yado jAvI, tava priyA ca yakSiNI bhaviSyati. tenoktaM hA mune ! samyagdharmakRto mama kimidaM phalaM ? munirUce parvatithiSu niyamanaMgAttvayedamAyurvakaM. tat zrutvA zreSTI khaM bhRzaM | niniMda. kevabyUce-visayAsattA jIvA / lahaMti naranasyatiriyadukAI // visayavisamohiyANaM / / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner castriM stra0 / nAsa dhammaphalaM savaM // 21 // tadAkarya zreSTisutA lakSmIrdIdAmayAcata, munirUce vAle . tavAdyA pi jogaphalaM karma vidyate, tava pitarau mRtvA ratnATavyAM yadau bhaviSyataH, tatra strazekharanRpamaMtrI matisAgara eSyati, sa tvAM pariNeSyati, ytH-tivprinnaamvsyo| kammaM jaM jeNa nimmiyaM puvaM / / suhamasuhaM vA satvaM / veyatvaM taNa taM niyamA // 55 // iti kevalivacaH zrRvA tatastrayo'pi gRhama guH. to daMpatI mRtvAvAM yadAvanRtAM, sA ca suteyaM snehAtsvAMtikamAnItA, tadenAmubaha ? navatvanurUpaH saMyogo varakanyayoH, yataH kasyavi varo na kannA / katthavi kannA na suMdaro pattA / / varakannA saMjogo / thANusariso dukhado loe // 53 / / ityuktvA yakSe sthite maMtryAha svAmikArye' me ki midaM yuktaM ? svAmivaMcanApAtakenAtmA narake pateta, yata naktaM-svAmiDohI kRtaghnazca / mitravizvastavaMcakau / / catvAro narakaM yAMti / yAvacaM'divAkau // 14 // tato yaka navAcAhamapi tA sAMnidhyakArI bhaviSyAmi. maMtI naNa ko vaccayo ? so naNa jara tuha sAmikaUM na karemi tA paMcapaboniyamanaMgapAve / liMgami. naktaM ca-jo gihniUNa niyame / gurUNa pAsaMmi khaMDae mohA // agahiyapuNapabitto / dularavohI havaza eso // 19 // tataH maMtriNA mahotsavena tasyAH pA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna | NigrahaNaM cakre, tadA hRSTo yado'vadad he maMtrina ! kiM te svAmikArya ? maMtryAha ratnavatIkSyate, tena / bahina jhAnena vIdaya proktaM samuSAMtaH saptazatayojanamAne siMhaladvIpe jayapure nagare, kodagvidhe ?-zaku. ciya jattha pure / dIsa doso vimukadosevi // gila ya adattAI / paraguNarayaNA hu nicaM // 56 // tatra jayasiMhanAmA rAjA, sa ca kIdRzaH?--jaha jirAvariMdadhammo / pavaro savesu ho| dhammesu // taha eso ya rAyagaNe / naeNa dhammeNa ya pahANo // 17 // tasya rAjJaH sutA stravatI je. yA, sA ca kIdRzI ?-kiM bahuNA bhaNieNaM / tIe jaz kahavi devarAyavahU // pujjara samasIsIe / niruvamalAvaNarUveNa // 27 // maMtrI ciMtayatyaho madanabamarAjho mAhAmyaM ! yattatra sthitenApi ni: jayuvatibANena vicho'smAjA. tatastena yado vijJapto yathA mayA tatra gamyaM, yakSeNa nimiSamAtreNa jayapuropavane muktvA sa ukta idaM jayapuraM, tato rUpaparAvartinI vidyAM datvA kArye smartavyo'hamityu. kvA sa yado'gAta. maMtrI prAkAraparikhApravarapaurAvAsamaMmitaM tatpuraM pazyati. yatra jAnusakhikAMcanakuM. jaa| jainamaMdiraziraH parigRhya / / sthAnalAlavidhuraM dhRtadaMmA-starjayaMti taraNiM dhvajahastaiH / / ee|| thaho yadalihamaMDapAvalI-zirasthitaH paurajano nizAkare // karaprayAsena vinApi baMdhure / mukhaM | Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | sukhaM darpaNavahilokate // 60 // aho trijagajAnAzcarya nRtA nagarazonA ! dhammeNa samaM ldd'ii| va. caritraM vahAro puNa naeNa saMjutto / / mANeNa judhe dANaM / dosa loyANa jattha pure // 61 // tato maMtrI purAsanne yadadattavidyayA svarNadaMDamaMDitakarA yuvatI yoginI jajJe, sA yoginI janAnAM citraM kurvANA kanyAMtaHpurapratolI prAptA, pratIhArIniveditAMtargatA, tatra tAM ratnavatI vIdaya sA visismaye, aho vidhinA rUpasarvasvamatra nikSiptaM ! punardadhyau ca-mattadiu~'gamanA pastio jukUla-vaprA vibhUSitagha nAlakasatpatAkA / lIlAvatIlasaduroruhasaudhakuMbhA / seyaM vibhAti makaradhvajarAjadhAnI / / 62 // pakabiMbAdharA trasta-mRgazAvakalocanA // pUrNacaMDAnanA seyaM / yogyA tasyaiva nRpateH // 63 // sA kanyApi tAmachutAM yoginI vIdayAsanaM datvA kuzalAdi papraca. tadA yoginyAha-jara thAvara joSaNa galaza / nita nagamatazcANi // bAlA kusala na pujIaiM / hANivihANi vihANi // 64 // ga. vAse mahAduHkhaM / vizeSAnirgame punaH / / jIvAnAM garnaprAptAnAM / svAgataM pRcyate kathaM // 6 // tata zrutvA camatkRtA kanyA smAha va navatAM nivAsaH ? yoginI vadati-kAyA pATaNa haMsarAjA / phira pavanatalAro // tI pATaNa vasa yogii| jANa yogavicAro / / 66 // tadA kanyayAho Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ratna0 star vairAgyaraMga pratisthApitA nijapArzve kautukenaiva madhyAhne jAte yoginyA pAtramapUri, nojacaritraM nAdanvadhyAtmaviSaye pRSTA yoginI smAha - eka maDhalI pAMca jaNA / yo vasaI caMDAlo || nI kAlatAM na nIkalare / tIi kI thyo viTAlo || 6 || chAyaM mana eva manorodhe tu yogaH, mano yatra maruttatra / marudyatra manastataH / yatastulyakriyAvetA / saMvItau dIranIvat // 68 // yathA siM do gajo vyAghro | naveddazyaH zanaiH zanaiH / anyathA haMti yaMtAraM / tathA vAyurasaMyataH // 65 // yuktaM yuktaM tyajeddAyuM / yuktaM yuktaM ca sevayeta / / yuktaM yuktaM ca babhIyA - devaM siddhimavApnuyAta // 10 // recakAdrecayeAyuM / pUrakAhAyupUraNaM // staMbhakArastaMbhayedvAyuM / sarvarogAna vivarjayet // 71 // evaM goSTyAmanyadA sA kanyA tAM yoginImekAMte smAda he yogini kutaste yauvane vairAgyayogaH ? sA prAr3ha - jammajarAmaraNANaM | gaNaM saMsAra eva savesiM // vegassa nimittaM / saMjogavijogadudabhariyo || 2 || vizeSeNa punardastinApure nagare surakSatriyastadbhAryA gaMgA, tayoH kanyA sumatiH, sA pitRmAtRjrAtRmAtukhaiH pRthak pRthagvarenyo dattA, tadaikatra lame catvAro'pi te tAM pari potuM samAyAtA yodhdhuM lamAH parasparaM, tad vRttAMtaM jJAtvA sA janadayaM ca vIkSya citAM vidhAya vahnimAvizat tad jJA Scanned by CamScanner Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | tvA teSu caturpu vareSvekazcitAyAmapatat, dvitIyo'sthIni, tRtIyazca jasma lAtvA gaMgAM samuhaM ca pracamti tidiptuimacalat, turyastu tatraiva sthitazcitAsthAne nojanAvasare piMmamekaM muktvA zeSaM bhujaMstatra ti eti, tRtIyo mArge gabana raMdhinIgRhe'naM kAritavAn, noktumupaviSTaH, sA pariveSayati, tadvAlastu roditi, kArya kartu no datte, tayA sa natpATyAgau diptaH, sa nojanaM tyaktvotyAtuM lamaH, tena ciMtitaM cAho etatpApinIgRhaM ! tadA sA tamUce bhrAtaH ! sukhena bhuMdava ? apatyAni kasyApi nAniSTAni, yatkRte pitarau kiM kiM na kurutaH ? pazcAdahamenaM jIvayiSyAmi, so'pi phutameva nuktvosthitaH, sApi gRhamadhyAtkuMpamAnIya tasmAdamRtabaTAM ciopa, nirgatazca raNadhurgharo bAlo'nalA. aho citramiti ciMtayan so'pi grAmAMtardinamatikramya sAyaM tadgRhamAgatya he nagini mama sAryo nAnuditi nizAyAmahamaneva sthAsyAmi, tayA tatpratipannaM. atha rAtrau naM kuMpakaM lAtvA hastinApuramAgAt, radake pa. zyatyamRtena citAsthAnaM siSeca, najIvitA ca sahasA dagyapuruSeNa saha sA kanyA, tAvatA gaMgAyAmasthidesApyAgAt, punazcatvAro'pi militAH, parasparaM vivadaMte, gatAH sarve'pi tatra bAlacaMdrarAjJaHsa jAyAM, rAjJA maMtriyo nASitAH, yataH-Asanne raNaraMge / mUDhe maMte taheva dubhirake // jassa muhaM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner sva. | johAra / so pussio mar3iyale viralo // 13 // vRhAmAtyenoktaM zRNuta ? najyate vAdaH, yeneya. nAmi muGavitA so'syAH pitA, yastayA saha jIvitaH sa tasyA jAtA, yenAsthIni gaMgAyAM disAni - sa putraH yena citAsthAnaM raditaM so'syA nartA navatu. evaM vAde name zubhalame caturthena rUpacaMdrAkhyA | vareNa sA kanyohoDhA. tataH sa vapuraM yayau, tayA bhAgyavatyA palyA sa sAmAnyo'pi dezapatirjaje. yataH-kasyavi varapuneNaM / katyavi mahilANa punajoeNa // dupahavi puNeNa puNo / katyavi saMpa. jae richI // 9 // sa snehAtAM paTTadevI cakre. rUpacaMDo'nyadA to vAmapArdhe nivezya gavAdastho mAtaMgataMgIbhyAM gItamagApayat, tadA mAtaMgIrUpaM vIdaya tasyAmanuraktaH sociMtayat-janmasthAnaM na khatu vimalaM varNanIyo na varNo / dUre zojA vapuSi nihitA paMkazaMkAM tanoti // yadyapyevaM nikhilasurabhi'vyadarpApahArI / no jAnImaH parimalaguNaH kastu kastUrikAyAH // 31 // iti viciMtya sa nija hAraM tasyai dadau, mAtaMga uktazceyaM tava priyA tvayA matsodhapazcAhATikAyAM preSyA, tahoya devyAciMti ghiga nikA narAH ! svAdhIne'pi kalatre / nIcaH paradAralaMpaTo navati // saMpUrNe'pi tddaage| kAkaH kuMbhodakaM pibati // 16 // aho durjayatvaM viSayANAM ! yataH-nidAzanaM tadapi nIrasameka Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner 10 ratna0 | vAraM / zayyA ca naH parijano nijadedamAtraM // vastraM vizIrNapaTakhamamayI ca kaMthA / hA hA tathApi nahI viSayA na parityajati / / 99 // tathA-uparicazyA zme kaamaa| no sujahA adhIrapurisehiM // yaha saMti suvayA sAhU / je taraMti zrataraM vaNiyA vA // 7 // // iti viraktA sA yoginya nRta, rUpacaMDe niSidhyati sAvocata-pratyakSe'pi kRte pApe / muche naivAvabudhyate // skaMdhAropitaduvRtto / nApitaH pUraNo yathA // 7 // tathAhi-vApi grAme pUraNo nApitaH, sa mama bhAryA duzcAriNIti zaMkito grAmAMtarabalena prabanno dine sthitvA sAyaM svapatnyAM nIrAdyartha gatAyAM svavezmAgatya khavAgho'sthAt, tadbhAryApi tasmina dine harSitA nRt. puMzcalI milati yena yena taM / taM bravIti mRmaMdamAnatA // bhAjanuna vidito naraH para-stvannimittamidamatra sAhasaM / / 70 // iti rItyA kenApi nareNa saha ghaTitvAgatya khaTvAyAM suptA, tAvadanyanaro'pyetya taTape niviSTaH, tamAvarjitumuttiSTaMtyA itastatazcalAyAstasyA hasto'dhaHsthitasvapatikAye lamaH, sA zaMkitA nUnaM matpatireveti. tataH sA paranaraM pAha hA jar3a mAM satI mA spRza ? so'vadattatkimAhUto'haM ? sAvadat zRNu ? adya rAtrau matkuladevyAgaH soce vatse tvatpatirmariSyati, nItAhaM jagau ko'pyupAyo'sti yena sa jIvati ? devyAhAsti kiMtu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner sna0 | tvayA sa na sidhyati, mayoktaM prANAnApi tyajAmi, devI prAda prANAstyajyaMte paraM nanna kriyate, ahaM nAmi jagI tathApi kathaya ? devyAhAnyanareNa saha ramasva ? mayA karNI vihito, devyAda tadAnyanareNa | sahaikana sthAtavyaM taTape, tena tvatpatiradya prabhRti varSazataM jIviSyati, tanmayA pratipannaM. devI gatA, | tatastvamAhUya taTape sthApito'si. na spRzyAhaM tvayA, yataH-gatiyugalakamevonmattapuSpotkarasya / jinapatitanupUjA cAyavA mipAtaH / vimalakulabhavAnAmaMganAnAM zarIraM / patikarakarajo vA sevate saptajihvaH / / 1 / / idaM zrutvA mukhe nApitaH strIcaritraM satyaM manyamAnaH khaTvAdho niHsRtya hA pativrate dhanyo'smIti vadaMsto hAvapi skaMdhayorAropya paTahaM vAdayan mama patnyA varSazataM jIvitaM vardhita miti harSato nRtyana svajanagRheSu bhramati. kenApi doNa tadbhAryAsvarUpaM jJAtvoktaM pratyakSepi kRte pApe ityAdi,' ahamapi kiM nApitasadRzAsmItyuktvA sA yoginI tatpurApRthivIM bramaMtyatrAgAt, sAhameva jJeyA, iti svamatikalpitaM svavRttaM kathitaM, tat zrutvA kanyAha-esA salAhaNikA / su. maI nAmeNa jozNI nRNaM / erisakAmaguNesuM / juvaNasamayaMmi jA virayA // 2 // punaryoginyAha bhadre tvaM kuto naraheSiNI ? sA niHzvasyoce'stIyaM mahatI kathA, paraM kasyApi kathituM na zakyate, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | yataH-jo jANa paradukhaM / jo vA dukassa pheDaNasamattho / tassa kahikAz dumkaM / kimannakahi / castriM eNa dukassa // 4 // parakaM suNikaNaM / jo puriso ho| teNa sama nAvo // avahara bahana dukhaM / so diTho No mae nUNaM // 79 // tathApi bhavatAM madhyAnatejasA karakamalagRhItamuktAphalavatsakalalokasvarUpaM pazyatAM sarvalokamanovizrAmasthAnAnAM sarvakAryakaraNasamarthAnAM ca kathayAmi, ya. thA he sakhi nAhaM naradeSiNI, kiMtu varAbhilApiNI, paraM maMdanAgyAhaM varaM na labhe, yoginyuvAca naravidyAdharabhRtAyAM dharAyAM kiM na ko'pi yogyo varaH ? kanyA smAha kiM kriyate tairyeSu na snihyate manaH, yoginyAha ka tava snehaH ? tayA proktaM pUrvavasvAmini, yoginyoktaM kaH pUrva navasvAmI ? ta. yoktaM zrUyatAM ?-ayodhyAsanne vane mRgo mRgI cAntAM mithaH snehaparAyaNau. anyadA zrIdazarathAMgajaH zrIrAmadevastyaktarAjyo gRhItasaMyamastatrAgAta, tasmiMstatra tapasyati siMhavyAghA api zAMtA jA. tAH, yataH-navasamajha tattha duriyaM / vayaravirodo na huMti kesipi // punnaM pasara vinalaM / viharaM. ti muNIsaro jattha // 6 // banyadA kenApi kASTanAravAhakenoktaM he mune stokAdareNa dharma vada ? tadA zrIrAmamuninoktaM-dhaNayo dhaNasthiyANaM / kAmayINaM ca sabakAmayaro / saggApavaggasaMgama Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ratna0 | he jiNadesiyo dhammo || 09 || yadi sarvadineSu dharmakaraNAzaktistadA tvayA parvatithireva pAlyA caritraM ityuktaM, bahvAraMjatyAgaH pauSadhavidhiruktazca tato jAtazrahvena tena parvatithisvarUpaM pRSTo munirAda-bI ydrum| ikArasI / tihiyo canaisI punnimAsI ya / eyAI punnako / bhaliyAI jievariMde hiM // 88 // tavaniyama sIlapUyA - muhaM putraM kare jo vo || eesuM pavesuM / so suhakammaM nibaMdhe // 8 // tatastena kASTavAdakena parvatithidharmaH pratipannaH, tatrAgatAcyAM tAnyAM mRgImRgAnyAmapi ta t zrutaM tatastAvapi parvatithau caturvidhAdAraM tyaktvA zrIrAmasamIpe tiSTataH namaskAro'pi tAnyAM hRdi zikSitaH, tayoH saMjJA sarvAsti paraM na vAcA. uktaM ca-yApadAH padamichaMti / chaMti pazavo giraH || mAnavA jJAnamiti / siddhimiti yoginaH // 90 / / tau ca kAle mRtau tato mRgIjIvo'haM rAjasutA jAtA. mRgajIvaH kotpannastanna vedmi tena tadanAve pANigrahaNaM na karomi yoginyAha kathaM svapUrvavaM ? tayA proce jAtismaraNajJAnAt, yoginyAha kuto jAtismRtiH ? tayoktaM zRNu ? ydaadmssttvaarssik| tadA kalAH zikSamANA sukhena kAlaM gamayAmi anyadAzvine mAsi pUrNimA yAM nizi saudhasyopari sthitAsmi tAvaduditaH zazI, vyomni vane siMha zvoccaizvaTitazca tadA mama sa Scanned by CamScanner Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner caritra ratna0 | khyoktaM-ladamIkrIDAtamAgaM ratidhavalagRhaM darpaNo digvadhUnAM / puSpaM zyAmAlatAsAstrivanajayino | manmathasyAtapatraM // piMDInRtaM harasya smitamamarasaripuMDarIkaM mRgAMko / jyotsnApIyUSavApI jayati mi. tavRSastArakAgokulasya / / e|| mayApyAloki mRgAMko'mRtaM varSayannetrayoH, tatrasthaM ca mRgaM pazyaMyA adya kalye vA dRSTo'yamiti smaraMtyA me jAtismaraNamutpannaM, mUrjitA'haM nRmAvapataM, sakhIbhizcaMdanAdyaiH sacetanA kRtA, tAbhiH kimidamiti pRSTe'sidhyamAna kArya jalpana mUl navatIti dhiyA nottaraM da dau. yataH-jo dhannAya saruvaM / kaGa niyayaM asajjamANaM ca / / sAhaz parassa eso / kevalamuve. yago ho / e3 / / mama mRgajIve paramaH sneho'nRt, sa eva me varo navatviti nizcikye. tAto. 'pi varaM ciMtayanniSikaH, tatprAptyai kAmadevamarcayaMtyasmi, paraM taM varaM na lanAmi. yataH-maevaM uyasuhalAho / saviMdiyasuhagayA sarUvattaM // nIrogayA ya dehe / punneNa viNA na jAyaMti // e4 // ta. dviyogaduHkha me hRdeva vetti, yataH-diNa jAi jaNavattaDI / puNa rattamI na jaa|| aNurAgIzvagurAgIyA / saha jarIkhanamA // 55 // tathA--sakhi mAM sukhayati na zArado / na zazI nAMburuhaM | na caMdanaM / / kadalIdalamAruto'pi na / tahirahAnaladIptavigrahAM // 6 // tato he sakhi tvaM yoginyaH / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner stra | si, dhyAnena pazya ? ma me nartA miliSyati na vA ? yoginyapi dhyAnaM nATayitvA hRSTA prAha he va. nAsi se ! taba manorathAH siMhAH, mtokakAlAdeva ma tvAM miliSyati. kanyAda he makhi ma kayaM mili pyati ? yoginyapi punabhyAnapUrvamAda kAmadevaprAmAde cUtaM kurvana yamtatra nava praveza nivArayiSyati / sa pUrvabhavasvAmI tava pANigrahaNaM kariSyati. iti zrutvA mA hRSTA mt| tamya vimalamunAhAramarpayAmAsa. yataH-sabiMdiyasuhajaNyaM / sucApi ya nAma amayaviMdusamaM // harimaramAna lahiya yA / nArI kiM kiM na appa // e // evaM tayoH paraM premAmRta. yataH-nArIjaNamsa loe / kuDilasahAvamsa athirahiyayassa / / vasahanAmaggahaNaM / ho amaMtaM vasIkaraNaM / / eG || anyadA yoginyAda he vatse'dhunA yAsyAmyahaM tIrthAni naMtuM, na yujyata yoginAmekasthAne bahu sthAtuM, yataH-muttRNa sayapavagaM / ekaM vAyaM kare jo palA / so pAsaMDI muDho / paramappANaM ca paadde| ee|| kanyA sAzrupAtamAha-tuya viNa diNa hana game / kima ekalaDI niradhAra // yoginyAha-dhIrI yA di. Na thoDile / milase tuja jaratAra / / 100 // ratnavatyapi tavaiva vacanaM satyaM bhavatvini vadaMtI tAM vya. sRjata. yoginyapi yadaM smRtvA dANAnapuramagAt, tatra pazyati ma sadhumaM vyoma, vRkSaprAsAdazikha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 rasthAna janAna, nRpaM ca citAM pradakSiNayaMtaM. avAMtare janairUce ekA yoginI mameni. yAvatsA pR. / kami cyate tAvatkAlaM nRpo dhAryaH, tAvatsApi samIpaM samAgatAzipaM dadAnA janainatvoce he svAmini sa | tamAsAvadhiH pUrNaH. nRpAmAtyaH sameSyati na vA ? tAvatA nRpo'vadayUyaM mugdhAH, sa tu vahnikuMDe patitvA mRto'sti, sa punaH kuna eSyati ? yataH-so vahnikuMDamajhe / paDiyo nAUNa kaUvisamattaM / / yabararaseNa rasiyo / kahamAyassa mahAjAgo // 1 // paraM he yogini ! vada ? dRSTA zrutA vA stravatI nAmnA kApi ? yoginI smArayitvAha hu~ asti siMhaladvIpe rAjasutA stravatI, tasyAzcaMDavive mR gaM pazyaMtyA jAtirasmaryata, pUrvanave sA mRgyAsIta, mRgajIvaM vinA ca varaM na vAMgati. nRpastat zrutvA jAti smRtvA hAtA priya dUre sthitAsi, kiM kurve'haM ? naDDuIya vAMniM yAti / varamete vihNgmaaH|| na punaH padahInatvA-paMguprAyaH kumAnuSaH // 2 // ma kayamapi na ratiM lagate. yataH-rogANaM pa. DiyAse / dicho sabasyavivihajogehiM / / neha rogassa ho / saMjogeNa ca pamiyAro // 3 // vilApaM ca karoti, yathA-hA pAvadeva nigghaNa | mahamaMtI sababudriguNanilayo || kamhA tumae hariyo / maha raUsirI thAhAro / / 4 / / jamhA asaGakaGa / sinaz No maMtiNaM viNA raU / ra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner castriM ratna0 | viviMbeNa viNA ko / harinaM sakke timirajaraM // 5 // hA daivena budhinidhirma maMtryapi hataH, hA maMtristvaM kAsi ? yathA sUrya vinA dhvAMta-dunidairjaladaM vinA // duHkhaistathAnito'haM / tvAM vi| nA matisAgara // 6 // ehi maMtrinniti vadatyeva nRpe yoginIrUpaM tyaktvA jAto matisAmaro maMtrI, hRSTo nRpaH, janA thapi hRSTAH, nRpeNAliMgya sa sarva vRttAMtaM pRSTaH, naktaM ca-annannadadvAliMgaNa-pilaNasaMjAyatamiva savaM / / suciraM viyogajaNiyaM / duvaM diyayA nabhaThaM / / 7 // tato maMtrI rAjAnaM praNamya ratnavatyarpitahArArpaNapUrva sarva vRttamAcaSTa, tanizamya rAjA maMtriNaM zaMsati, yathA-kassa na te namaNikA / kelItthaMnovamA mahApurisA / / je thappaNo viNAsaM / phalAI ditA na ciNtNti||7|| savoparopayAraM / kare niyakA sikSaNAjirayo / niraviko niyakaGo / parovayArI havai dhammo ||e|| maMtrI tadaiva yadAsAnnidhyAtsasainyaM rAjAnaM siMhaladIpe'muMcat, tatastatratyajanairayaM rAjAna katha mAyAta iti vIdayamANaH katiciH prayANairjayapurodyAne samAgatya tatra thAvAsaH kRtaH, paurAstaM vIdi. tumAyAMti, jayasiMhadevenApi satkRto nRpaH. anyadA kanyAgamAvasare maMtrigirA prAsAdAMtarmaviNA sa. hasa hAtena raMtuM lamaH, tAvatkanyA sakhIyutAbAditasukhAsanasthA prAsAdadAraM prAptA, pratIhArI svarNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna. | kaMvayA narAnnAzayaMtI madhye praviSTA, tAvanmaMtrI nAryo nArya iti vadannagre paTIM dhanesma, kanyA prAha kiM jI paTI dhatse ? maMtrI prAha nRpaH strI nedate, kanyAha strIbhiH kiM pApaM kRtaM ? pRca tava nRpaM ? maMtrI nR: pAbhimukhaM vIdayoce. yathA-ketA kahanaM nArItaNA vicAra | kUDAM kara komigame apAra // bo56 laz maviha na na viranaMni nITa / jANe nahi borataNI na vITa / / 10 / / tadA ratnavatI pAha-la. damIpramatvamadayauvanaraMgalINA / madotA pApa karaI kulINA // mAtA pitA svajanavarga na mAna vi| bahu kIyo devagurupamAnaI // 11 // maMtrI kathayati-kathAnakodhena purANi kIdhI / je vAta devAtANa na prsihii| kima na mUtra ki hara ji bolA / nArI pisAcIti bhaNa; niTolA / / 15 / stravatI kathayati-gaNa na hi pApa na puNya zIla / jhupaI paranArItaNA susIla / dayA mayA dharma na kiMsiMzalija / dharmI taNA nAma lijIiM khIja // 13 // maMtrI kathayati-kUmAM taNA komi kara karAva / nArI sadA sAcapaNuM jaNAva // rumA naNI rAmi sadaiva mAMsa / nI cA taNI saMgi svadharma gaMmaH // 14 / / kanyA kathayati-kubola bola paramarma mUtra / je dhamma | nepi na sAra vuna / ukhara kulastrI asatI vakhANa / te vApamA mANamajanma hAra / / 15 / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | evaM vivAde jAyamAne rAjhoktaM bho maMtrinavalayA samaM ko vivAdaH ? kArya bahi ? tatastenoktaM he casi ratnavati ! mama svAmI pUrvavapriyAmiti, kanyA prAha kaH pUrvanavaH ? maMtrI nRpamIdate, nRpo'vadatkiM bahUktena ? ekameva saMketaM vacmi, yathA-hariNI anna hariNa lana / huMtA vanahamakAri // kuNi punnihiM huM avatariyo / rAjA zNa saMsAri // 16 // iti zrutvA sAvi nirnarasnehA'vadat-hariNI anna hariNa lana / huMtA vanahamakAri // pucapune rAjA huyo / hUM te hariNI nArI // 17 // 3tyuktvA paTImapasArya tanmukhacaM svanetracakorAbhyAM pivaMtI rAjhApIkSyamANA sasmitotsukyAnurAgaromAMcAdisAtvikaguNairapUri, jagau ca he prANeza ! dUrastho'pi tvaM manmanasyevAsi. rAyA daLUNa tayaM / pu. naM lAyannapunnarasarAsiM / nalasirapuvaniyabhava-nijarapimAnalo jaayo|| 17 // abasyiM naranAho / atulabalAmova maMmizrovi tayA // abalAe puNa vidyo / kamarakavANehiM tikehiM // 15 // sakhIjana etaM vRttAMtaM tasyAH pitre nyavedayat, so'pi tatrAgatya taM varaM vIdaya hRSTo vakti- savapayArA rikI / lapbha punneNa jeNa keNAvi / / nattamanarasaMpattI-sammaM dhammeNa jaM ho // 20 // putvabhavavihiyasucariya-paripAgo esa nadayasaMpatto / tamhArisa sappurisA / samAgayA jaM mahAvAse // 21 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner rakha0 | tataH sa tayoH pANigrahaNamahotsavaM vyadhAt. tena karamocanAvasare karizataM hayapaMcazatAni bahuratnaduH / nAma kUlavastrAdi dattaM. so'pi ratnavatI pariNIya sukhena nijAvAsaM pratyacAlIta, tUryaraveNa bahujano vIdi | tu militaH, tadA kecidaMti, yathA-dIpAdanyasmAdapi / madhyAdapi jalanidherdizo'pyaMtAt // zrA. nIya UTiti ghaTyati / vidhiranimatamabhimukhInataH // 12 // keciddadA dharmameva stuvaMti. yathA-dha mataH sakalamaMgalAvalI / dharmataH sakalazarma saMpadaH // dharmataH sphurati nirmalaM gazo / dharma eva tadaho vidhIyatAM // 3 // zratha rAjA kiyadinAMstatra sagauravaM sthitvA svapuraMpratyacalat, ratnavatyapi sAzruraMkhAM natvA zidAmayAcat, sApi tAmaMke kRtvA ziraH spRzaMtI sAzrurUce-gatA patigRhaM vatse / gurUNAM vinitA naveH / kuryAstvaM bhojanaM bhukte / nidrAM supte ca nartari // 24 // niirNgiibnnvdnaa| nityaM nIcairvilocanA // kokilAmadhurAlApA / navestvaM zvazurAlaye // 25 // nanAMdapraNatiM kuryA / devareSu ca gauravaM / / thocityakAriNI sarva-parikhAreSu sarvadA // 16 // iti mAtRzidAM lAtvA tAM natvA sA patyA sadAcAlIta, tatpitAvi kiyaMti prayANakAnyanugamya nRpeNa sabahumAnaM vAlito'vana tAM sutAMprati prAha-pitAtmanaH puNyamanApadaH damA-dhanaM manastuSTirathAkhilaM nRpH|| yataH paraM putri Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna0 caritraM nako'pi te'mi - yudareSa vyasRjannijaurasIM // 21 // ratnazekharanRpo'pi dvIpAMtAdyadasAMnidhyenopari tvA svapuraM gatvA maharSyA pravizya tAM paTTadevIM kRtvA nyAyena rAjyaM cakre maMtryapi ya sutayA saha sukhaM buje. rAjA rAzI ca jAtajAtismarau pUrvabhavAnyastaM parvadinaM pAlayataH anyadA parvatithipAraNe kRtajJojano nRpaH palyaMke dANaM vizramya yAvadusthitastAvaddevyapi veNuvINAtAlaM - takarpUrakasturicaMdanAdipAtrakalita dastA niryutA tatrAgatA, naDAsane ca nyaSIdat. atha yAvaDAjA rAjhI cAnyonyaM kAvyakathAdikaM ca vaktaH, yataH - gItakAvyavinodena / kAlo gati dhImatAM // vyasanena hi mUrkhANAM / niyA kalahena vA // 28 // tAvad hau zukrIzukau vyomnAnyetya tayoH kare sthitau, tAjyAM vismitAbhyAM padasparzanapUrvakaM tAvuktau kuto yuvAM ? zuko'vadat-yatra rAmazciraM tasthau / yatra paMcApi pAMDavAH / / krImati yatra rAjAna - stato'smAkamihAgamaH // 5 // rAjJA vanAditijJAtaM, ciMtitaM cAyaM zukazcaturo dRzyate, taM kAMcimazyAM pRchAmIti viciMtya so'pRvat, yathA'na rajanI na divA na divAkaraH' tadA zukaH prAha - tava nareMdra raNAMgaNa saMcara - taralatuMgaturaMga khu || khiM pratiyati vibhAvyate / na rajanI na divA na divAkaraH || 30 // ya rAjJI Scanned by CamScanner Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna | zukIMpratyAha-rocate yA sapuNyAnAM / pApAnAM yA na rocate // gaurAMgI vallabhA patyuH / sA nArI cami mama kathyatAM // 31 // zukI prAha pUrNimA. zuko nRpamapRchat--'mamaH samuDo beDAyAM' rAjA no. ttaraM dadau, tadA zuko'vadata-agastihastacubuke / mAte'dhau vAhanAkRtau // mamaH samuDo veDAyAmiti devAstadA jaguH / / 32 // rAjJA tripadI pRSTA-thAkAze hariNA yAMti / vacA zuMThI harItakI / | thASADhI kArtikI mAghI / iti tripadAni proktAni. caturtha padaM zukaH prAha-tithIH kurvanna jIvati // 33 / / nRpa thAha-vihitA nirviSA nAgA / devAH zaktivivarjitAH // nizceSTAzca yayA siNhaaH|saa bAlardhiyate kare // 34 // zuka thAha-citralekhinI.' atha zukI rAjJIprati prAha-ki jI. viyassa cinheM / kA nA hoza mayaNarAyassa // kA puSphANa padANA / pariNIyA kiM kuNabA. | lA // 37 / sAsara jA // iti zamazyAdivinodAna kurvatAvitastato vIdaya zukazuko mUrmitI tatkarAtpatitau, caMdanAdinA siMcitau, tathApi mUrga na valitA, nRpeNa devyA ca namaskAre dIyamAne to mRtau, caMdanena dAhaH kAritaH. zmo kAviti dhyAyato nRpasya prajAte jAte vanapAlakena vi. jJaptaM he svAmin zrIdharmaprajAcAryA vanamalaMcakraH, rAjA tasmai dAnaM datvA sAMtaHpuraparIvAro gurUnaMtuma.. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna | calat , gurusamIpe gatvA rAjA khabavakirITacAmaravAhanAni rAjacihnAni tyaktvA gurun vavaMde, ya. caritraM thAzAnanA na syAttathA niviSTaH, ratnavatI rAjyapi strIvRMdAMtaHsthA gurunnatvA yathAsthAnaM niviSTA. iti sajAyAM naranArInarezvarAdipUritAyAM gurubhirdezanA cakre. yathA-pUyA jiNANaM gurunattisArA / savasu jIvesu dayApahANaM // sattI dANaM gihamAgayANaM / eso hi dhammo suhasibiheka // 30 // atha rAjA yAknukasvarUpaM praSTukAmastAvattUryaravo'nRt, jane pazyati tatratyadhanazreSTiputrI zrInAmnI su. khAsanasthA sakhIniH daNe dANe caMdanajalakadalIdalapavanairupacaryamANA tatrAgatA. sukhAsanAduttIrya mu. ni vavaMde. pitrA nijotsaMge nyavezi, Uce ca he svAminnasyAM jAtAyAM me rAjyamAnyatA zrIzcAnu. paramasyA yauvane kiM dAhajvaraH ? munirUce-jojyaM nojanazaktizca / ratazaktivarastriyaH // vinavo dAnanuktizca / nAlpasya tapasaH phalaM // 30 // zranayA samyaktapo nArAdhi. purA zrIpurAsane vane kApi vanecarya nRt. ekadA sA muniM dRSTvApRchatkathamahamIdRgduHsthA ? munirAha, yathA-tavaniyamasIlarahiyA / jiNadhammaparammuhAmahAranA / / jIvA havaMti gaNaM / loe nANAvihaduhANaM // 40 // je pu. Na karaMti dhammaM / puraskasahassANa moyaNasamatthaM / mnnvNchiysukaaii| pAvaMti sayAvi te nRNaM // 1 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | yata naktaM-eka raMka eka nRpati rANA / hAtha pAya savi haMti mamANA // ye tapacaraNa nizcala nA sAdha / rAyarihiM bahusuhaM pAvara // 45 // sAvAdIdahaM kiM tapaH kurve ? muniruvAca sarveSu dineSu | no cettadA parvadine nirvikRtyAcAmlopavAsAdi tapaH kArya, yataH-thovovi tavo vihiNA / jiNa32 | varajaNiesu pavadivasesu // jo kuNa tassa hohI / suhasaMpattI parabhavaMmi || HH // tayA tatkartu mArabdhaM, sAdhunA prAsukavAriyuktizcoktA, yathA-sAvaeNa cAnalodagaM javodagaM tusodagaM vA peyamiti. yadA sAmagrI na bhavati tadA gomayaM garapAnIyaM vA kRtvA peyaM, na punaH sacittapAnIyaM peyamiti. sA zurUM tapaH karoti, paraM prAsukanIre'lasA bhavati. kadAciduSNodake me na ruciH. zItalavArivinA me na saukhyamiti dhyAyati. kadAcidaTpavelaM vA velAtItaM pibati. evaM tapaH kRtvA mRtvA seyaM tvatsutA jAtA, yasau bhAgyavatI saujAgyavatI ca. kiMtvaprAsukajalapAnena zarIre dAhajvaro navati, saMpratyapi yadi prAsukaM jalaM pibati tarhi zanaiH zanaistApaH zamiSyati. sApi pUrvabhavaduHkRtaM niMdatI snAnapAnAdiSu prAsukaM jalameva gRhNAti, tadaiva prAsukajalena zItalAMgA sAbhavata. taddIzya janA api prAsukajale sAdarA abhavana. aya yAvannRpaH zukasvarUpaM pRvati tAvadakammAkhAkheTakabhRtkhe. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | caraH sannAryastatra rada rakSeti bruvannAgAt. tadA rAjAha mAnarmAnaH ? khago'vadatpazya ? vyogni zatru nAma ranyeti, tvamenAM matpriyAM dANaM rada ? yAvadahaM taM zatru hanmi. yataH-pitA radati kaumArye / yauva ne dayitaH punaH // putro radati vArdhakye / na strI svAtaMtryamahati // 14 // paraM-khaTikA khaMDikA caiva / nArI vApi tathaiva ca // parahastagatA prAyo / dhRSTaspRSTaiva lanyate // 45 // iti nyAyAna me vizvAsastvayi, svaM pratyayaM dehi ? rAjhoktaM-vizvastaM ye vinimnati / svAminaM vA narAdhamAH // teSAM pApena lipye'haM / yadi gRhNAmi te priyAM / / 46 // dharmAdaraM pradAtAraM / svaM manyate na ye guruM / te. SAM pApena lipye'haM / yadi gRhNAmi te priyAM / / 4 / / durlanaM saMyamaM prApya / ye tyati nraadhmaaH|| teSAM pApena lipye'haM / yadi gRhNAmi te priyAM / / 4 / aduSTAM patitAM nAryA / ye tyati vinA vrataM // teSAM pApena lipye'haM / yadi gRhNAmi te priyAM / / bhae / viyojayaMti ye bAlAn / gavAM strI. NAM graheNa vA // teSAM pApena lipye'haM / yadi gRhNAmi te priyAM // 20 // khagaH prAhaitAni mahApApAni navaMti. paraM zRNu ?-ye kurvati mahAraMnaM / zrImatparvadineSvapi // teSAM pApena lipye'haM / ya. | di gRhNAmi te priyAM / / 11 // yadyenaM zapathaM karoSi tadAhaM manye, nAnyathA. athavA kimadhunA ja. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner na ratra. | dipatena ? prathamaM zatru inmi, rAjJA tatpratipannaM. sa svakAMtAM tatpArzva muktvA vairiNA yodhu lamaH, yA vadAjA ciMtayati kathamepA navayauvanamadaprasarapUritasarvAgI radaNIyA ? yataH-zAstraM sunizcitadhiyA | pariciMtanIya-mArAdhito'pi nRpatiH parizaMkanIyaH // svAtmIkRtApi yuvatI pariradANIyA | zAne | nRpe ca yuvatau ca kutaH sthiratvaM / / 5 / / tathApi nijadhavalagRhe muMcAmIti ciMtayan gurutratvottasthI rAjA, tAvadeko hastazcinno'patatpRthivyAM, khecaryoktaM hA mama nAthasya hastazchinnaH, rAjAha kathaM ? | sAha pazya kAlAMkitaH ? tAvatpRthak pRthadaMgasahitaM sakharka ziro'pi papAta, sA khecaryapi tadIya hA hA priya priyeti jalpaMtI bhRzaM ruroda, yathA-hA nAha pANavajaha / hA vaNavyavasyisaMju tta // hA vIrapurisasehara / kaha jAyaM erisaM tu // 53 / / eyArisiM avatthaM / tumaMmi pattami pA. pApiyatame // agAvi jIvAmi ahaM / niThuranAva nariyaMgI // 14 // maha kaMtaha do dosaDA / avara maUSi siyAla / diGatAM naM jaar| phuUtaI karavAla // 11 // iti ciraM ruditvA nRpaH maniM yayAce. nRpeNa janena vAryamANApi citAM pradakSiNAyitvoce-pavana muNe eka vattamI / hi. va ina hosugara / tiNi disi tavaM naDIje / jiNiM disiiM bharatAra / / 16 / / mA citAM ki Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritraM ratna | veza, sazoko jano yAvattiSTati tAvadAgAnikAsI khecaraH, sa kSipraM nRpaM praNamyAda he rAjaMstvatprasAdAjjito vairI, mama priyAmarpaya ? tat zrutvA rAjA kimidamiti ciMtayanna vakti, tadA khecareNoktaM- tvattulyA vyapi nRpAlAH / pAlayaMti na saMgaraM / / rasA rasAtalaM yAtu / raviH patatu vA ju35 vi // 97 // rAjJoktaM jo na sA tu citAyAM pravizya mRnAsti tadA so'pi vilo dizo vilokayan janeSu sAzruSu citApArzve gatvAce hA priye tvaM kvAsi ? tadA citAyA hA prANezAvAsmIti zabdo'nut so'pi mama priyAtrAstIti vadannapataccitAM jano nRpazca dA heti karoti, tAvanna citA na khagaH, kiMtu sadasraphaNabhRharaDaH padmAvatI ca. tau muniM natvA niSaNau nRpamucaturhe paula ! padinaM pAlayeH, yadapAlanAtvatpitAmadAvAvAmaSTavAn bhrAMtau, jane sAzcarye nRpo'vakathamahaM pautraH ? yuvAM ca pitAmahau ? tadAda nAgeMdrotraiva pure puraMdaro rAjA, tasya suMdarI rAjhI, tau gurUpadezAt zrIparvadinaM pAlayataH, tau cAputrau staH pathaikadA purohitenoktaM- vinA staMnaM yathA gehaM / yathA dehaM vinAtmatAM // taruryathA vinA mulaM / vinA putraM kulaM pateta || 18 || rAjAvadaddaivAdhInamidaM. mo'vaktathApyupAyA bahavaH saMti. ekamupAya mahamapi vejhi devyAda vaMda taM ? so'vakRSNASTamyAmamAvAsyAyA Scanned by CamScanner Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner castriM ratna0 | mASaNamAsI narastriyoH kRSNatilakuTiM bhuMjAnayoH putro zIghameva bhavati. AmnAyazcAyaM-sAyaM ti. | lakuTTioktavyA, nizIthe kAMtA ca. tAbhyAmanyonyaM vIkSya tanmataM kRtaM. yataH--pAeNa esa jiivo| mityAguSThANasAyaro ho / nAyara saJcadhammaM / paranavayabhAmajogeNa // 55 // yauktaM-svenA. 36 | sArarucirjIvoM / balAtsAre pravartyate / / tRNamatti svayaM vAjI / ghRtamanyena pAyyate // 60 // luptamevaM zrIparvadinasukRtaM, putro'pi nAt, haste dagdhe, pRthuko'pi gataH. anyadA tAnyAM kazcitsAdhuH pRSTaH, tadA munirUce yadi pApAnuSTAnAtputro bhavati tadA sarvasyApi syAt, paraM puNyAdeva bhavani, tacca ji. nA_di, jinArcAphalaM yathA-putraM prasUte kamalAM karoti / rAjyaM vidhatte tanute ca rUpaM // pramArTi duHkhaM duritaM ca heti / jineMdrapUjA kulakAmadhenuH / / 61 // tatastA sAmAyikadevA dayAdidharme ta. tparau jAtI, jAtaH putro dharmazekharanAmA, he rAjestatputrastvamasi. atha to kAle tadanAlocya mRtAvajAmeSo jAtI, tato'pi zunIzvAnau, gartAsUkarau, govRSau, haMsIhaMsau, mRgImRgau. saptamanave to naM. danavane jAtau zukIzukau, bAlye khagena dhRtI, svarNapaMjare diptau ca. zuka yattava paThanavyasanaM / sa | na guNaH kiMtu guNAbhAsaH // jAtaM yena tavA-maraNaM zaraNaM paMjarAvAsaH // 32 // tena pAvitau tau, . Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | to vinA sa dANaM na tiSTati, kalye'syaiva purasyodyAnaM krIyA sameto muni vIdayAnaMsIta, tadA mu. ma nistasya kathayati-sabaMdacAri eyaM / keNa nimittaNa mihuNayaM uviyaM // saMkaDapaMjaravAse / niraMtaraM dukajaNayaMmi // 63 // yata naktaM-jo Thavara annajIve / dharikaNaM viviha dukajAmi / / annanave so hohI / nANAdukehiM saMjutto // 64 // ityAdiyuktyA taM prabodhya zukazukAvamocayat, to vyonoDDInA tvatsaudhopari prAptI, gaterananyAsArikhannau. snehasvAnAvyAttava sarAjhIkasya kare'sthAtAM. zamazyAdi vadaMtau svasaudhaM ca pazyato jAtismRtermUrjito, tvayA rAjhyA ca kRpayA tatkaNe namaskAro'pAThi, daivAttadaivAyuH pUrNa, tUrNa to mRtau, tatprabhAvAdAvAM dharaNe'pradmAvatI jAto, snehAupakAri tvAca svavRttajhaptyA dharmasthairyAyAzcarya darzayitvAtrAyAto, he vatsa dharme'pramAdyamityuktvA gurunnatvA to svasthAnaM gato. yaMtare goyamo bhaNa bhayavaM saMparyapi so ceva nAgarAyA ? jayavayA jANiyaM go. yamA ! no iNamache samaDhe so dhajahannukkoseNaM thAnaeNa cuyo saMpayaM bhayavayA pAseNaM bohiyo nAgarAyA. atha rAjAvi maMtriNA rAjhyA ca saha dvAdazadhA dharma pratipadya gurUNAM vijhapayati, nagava na ! mayA nityaM prAsukameva vAri peyaM, zrIparvatithau pauSadhaH kArya eva, dve eva saccitte gRhItavye, dI. / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | naduHsthAnAM cAnadAnaM dAtavyaM, yataH-bArteSu dIneSu dayAnviteSu / yat zracyA svapamapi pradattaM / / / cami tatsarvakAmAna vidadhAti rAja-na lanyate yaninAM pradattaM // 65 // gurubhirapi caNitaM-gihni jAe jo niyamo / gurupayamUlaMmi savasattIe / / pAlikA so niyamA / jaz tA savaM suhaM ho| // 66 // ityAdi zrutvA vizeSaniyamAMzca lAtvA munInatvA svapuramagAta, gukho'nyatrAguH. te trayo 'pi samyagdharma kurvati. anyeAmaMtrI svayaM svapne kharayuktarathasthaM vIkSya prabuchaH svAyustruTitaM jJAtvA rAjho'pyuktvAnazanArAdhanAdipUrvakaM paralokaM prApa, nRpo'pi tannucaM kRtvA tatsutaM sahasrabujhinAmakaM tatpa. de nyasya gatazoko'stokapremNA priyayA saha prAjyaM rAjyaM dharma ca karoti. anyadA caturdazIdine rAjA pauSadhika iti sAmaMtairapi pauSadhikaireva sabhA pUrNA, tadA damApo dharmakathAM karoti, yathA-pU. thA jiNiMdANa susAhusevA / raI ya sAmAzyaposahesu / / supattadANaM suguNANurAyo / kasAyacAyo sivasukamaggo / / 63 / / diNe diNe kaMcaNalakadANaM / jaM ho punnaM tu karitayassa / / tatto ya sAmAzyakArayassa / havez yahiyaM muNiNo vayaMti // 67 // jo merugirisamANaM / rAsiM kaNayamsa deza aNuvarayaM // ja hoza tassa putraM / tatto posahavae ahiyaM / / 6e| tAvAzazvaraH kazcitparpadaM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna | tatvAsannInayeti rAjJe vyajijhapat he svAmin ! kaliMgadezezastavopari sannoti, tasya sainyaM ni. cami yadasti, rAjAkhyadadya parvadinamasti, rAjakathA na kAryeva. yataH-sAmAzyaMmi na kae / ahavA po. sahavayaMmi jiNacavaNe // jo pAvakahaM pakara / so dhamma virAhago jIvo / / 70 // tat zrutvA sa du. | re'nRta, jane sAzaMke pratodayAM buMvAdadyathA dhAvata dhAvata datriyAH ! zatruninupahayA sarasi vAri pA. tuM gatA gRhItAH, sainyameti puroparIti zrutvA ke'pi kAtarAH pauSadhaM pArayitvA kecidapArayitvaiva tyaktamukhapotikAdidharmopakaraNAstvarayA skhalaMto niryayuH. rAjA tu tanna vettIva ciMtayati-dhannANavi te dhannA / purisA nissImasattasaMjuttA / / je visamasaMkaDesuvi / pamiyAvi cayaMti no dhammaM / / 11 / so dhanno maharAyA / sattugghanaresareNa kavaDeNaM / mAritovi tayA / maNasAvi na ceva parikuviyo // 7 // assAhasthI rikI / nArIyo vA asAsayaM satvaM / kucciya jiNadhammo / navaMmi sAro zaniccoyA // 13 // punarbuvAkRdbhiktaM kIdRgayaM niHsatvo rAjA yo'dyApi na niryAti. vayaM zatrusainyaM pazyAmaH. sAmaM tairUce svAmina virUpaM dRzyate, hayAstAva:tA eva, anyadapi yAtA, paraM hayaharaNaM datriyANAmAjanmakalaMkanimittaM, yataH-niyajaNavayassa naMgaM / hayaharaNaM vA kalattaharaNaM vA // te Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na0 caritraM 40 dhannA nivavasadA / jIvaMtA je na vinaMti // 74 // tato rAjAda - dayAH kasya gajAH kasya / kasya dezo'thavA puraM // bIrUpamidaM sarvamAtmIyo dharma eva hi // 15 // iti nRpe sthire kSaNAtpuraM zAMtaM jAtaM, yataH - vyavahara5 duriyarAsiM / dei tahA jayasiriM ca rAyANaM || sammaM jiNidadhammo / tivihaM tiviNa cinno || 76 // tataH sarve sAmaMtAdayo lajjAvanatA dharmopakaraNAni gRhItvA rAjJaH samIpe 'tasthuH evaM pauSadhaM zuddhaM nirvAhya dvitIye'hni kRtapAraNaH samaM maM vijirAlocya kaliMgadezaprati mahAsainyaiH pratasthe, gRhe rAjJI puNyatatparAsthAta, tayA cASTamyAM pauSadhazcakre, dinamatikramya rAtrau kRtAvazyakA svAdhyAyaM paThatI yAvattiSTati tAvatsvaM patiM puraH pazyati kimidamiti dhyAyaMtI ciMtAparAjavat, tadA so'vakiM dhyAyasi ? pazya tvayA saha raMtuM sainyAdAgataM svaM patiM ? devyAha dAdA parvatithau sarvapauSadhatra te kathaM brahmanaMgaH kriyate ? yataH - evaM loyaviruddhaM / ji vayi kare jo pAvaM || muyi jivaNe N / ko e viseso dava tassa // 99 // tato rAjAhakulastrINAM patiH pUjyaH / patirdevaH patirguruH / tasyAdeze na tatkAryA | puNyapApavicAraNA || 18 || devyAda - puta na mitta kalattapahu / na hu vallaha bharatAra || narai paraMtAM jIvaDAM / rakai dhammavicAra Scanned by CamScanner Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner rava0 / // 40 // rAjA prAda priye kayaM zlayaM snehaM karopi? yataH-nAsvAna veSaH kAThAvAMmnava vacanavidhi vilAmo'pi vakraH / saumyampoM guruzca stanakalazanaro hyaSTamIcaMghamAlaH / / maMdo hAmamtamaHzrIva nacikuracayaH suvAM tvaM ca ketuH / sevAmevaMvidhAste vidadhati dayite rada kAmagrahAnmAM / / 70 || mA tu taMpratyedate'pi na, rAjA punarAha tarhi tvaduparyahaM hitIyAM ka-yAM pariNepyAmi. tvayA maha vazyAmyapina. tadA rAkyavadat-lamaMti vinalA bhogA / lapnaMti muramaMpayA || lagnaMti punamitnANi / ego dhammo na lapna5 / / 71 / so'dRSTo'nRt. thaya mA ciMtayati kimidamijAlaM satyaM veti vi. ciMtya daNaM nidrAmumbamanunya dharmajAgarikAM karoti, yathA-sArimahanadhayA / namaNikA muMdarI mahAnAgA / / maSTimahammaM varimA / vihIyo jie tavo paramo // 72|| mA jayana jnnypunii| da. samuhavayaNehiM sIlamaMnAho / jIpa gayo na meyaM / maMkaDapaDivi yopi // || evaM zuddhaM po. paSamAgaNya prAtaHkRtyaM vidhAya pAritapopadhA jinapUjAsAyamikvAtmATyadInadAnAdidharmamArga prakAyya supAtradAnaM datvA mA pAraNakaM karoti, mA svasthaiva dharma karoni madA, punarapi nayAgAminyAM caturda yAM poparva kRte tatratyamAMDalikamakaradhvajenodya tasyAH mutA mAyaM sametAha he mAtastAvada gRhe na Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna0 caritraM 4 tAtaH pariNetuM caliSyati ca me devaraH prAtaH snAnazIrSagrathanAdisAmagrI meM kAraya ? sAvagadyAhaM na karomi na kArayAmi, yataH - gadiUNa posavayaM / sAvaUM jo kare mUDhapA || so devatiriya massANaM / kutthiyajoNiM lada nRNaM // 84 // sA roSaM kRtvA rudatI pazcAdyayau, na punA svavayA sAvadyavArtApi kRtA, nArINAM putrenyo'pi putrINAmuparyadhikaH snehaH yataH - nArINaM puNa dhRyA / putehiM tovi valladA yadiyaM // jAmAyA pUzkai / na vaha pUzra jamhA || 85 // prAtaramAvAsyAyAM rAjhyA pauSadhe pArite dhavaleSu zrUyamANeSu tvaramANaH sameto jAmAtAda hezvazru ! pazya ? cakhito varaH svasRmAtRprabhRtayo vyagrAH saMti, snapaya mAM ? sAvadannAdya parvadine maUnAdi karomi kArayAmi vA. tadA sa smitvAda -- thIyad tinni piyAraDAM / kalikaUla siMdUra || anna tinni piyAraDAM | dUdha jamAi nUra || 86 / / sAvadanmohamudAnAmetAni vallajAni, uttamajanAnAM punardevagurudharmarUpaM tvatrayaM jJAnadarzanacA strirUpaM ratnavayaM vA prANapriyaM navati yataH - - devo jiliMdo jirAyadhammo / jiNidadhamaMmiThiyA muliMdA || pANappie tinnivi huti ee / tilothyasAre khambu paMDigANaM // 81 // jidikviM ca jidivANI / jiNAgamatrayaNaparAyaNA yA / sannANasammattacarittarUvaM / syAttayaM vA Scanned by CamScanner Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner sva. puNa yAbadAI / / 6 // zrA mamArakathA yatavana, ma raSTo'vadadaddo kapaTyArmiNI ? ydaanyaaN| na ikanyAM pariNIya vahitaH zavyaM dada nadAda makara vajo nAnyayA. gatazca maH. atha kaliMgadezezaM vijitya mAya manyamapyAgAta, vazemaro gajA dine pAyo nAaditi gatripASadha nAghAMtargatvAka rota, sa yAvatpratikramaNAdikiyAM yA yAne namammAgadi mmagnamti, tAvadani napugvaniH, yA yAtA vastArahArA madhikAga kare pITakathaga gajhI gvAtI, jagI va kAMta mtokakAlenara viparya sto'mi. vyAhatApi nAI, gajA tAmedAtepi na. punaH mAha-prANanAya yaja dhyAnaM / kiM dhyAne na tavAdhunA / / dhyAne vi vartata velA / nAti sarvatra zobhate || 6 || gajAhAya paryadinamamni, kRtapIpayo'smyahaM, viSayakathA tvayA na kAryA. badAgamanamapyatra na yuktaM. kiM na vemi ? yata na. taM-ayamudrAstaM pApaM / Tyate jinmupyaa| jinamutrAstaM pApaM / vajratapo naveda dhR || || kyAni kRtaM pApaM / mucyate parvavAmare / pahini kRtaM pApaM / vajralepo naveda dhruvaM / / 71 | mAha sarva vedmi, paraM kAraNaM madanaparavazateva. yata nataM-tapannAvaUpamnattva-nAvamavivANA / / yAtrajjvalati nAMgeSu / hataH paMceSupAvakaH // 9 // tato rAjAha-dhanno dmrhpuno| naraho nAmeNa maMDa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 lAhivaI // jo juvazsevi na / khohiyo vivida vinavaMmi // e3 // evaM dhyAtvA sa kAyotsarge basa sthitaH. tataH sA-kAmavisayagiThA / khoneza nivaM virUvarUvehiM / / surasebuvva paraM no / nimesami taMpi so khuhiyo / e4 // athavA prANeza ! jJAtaM te'pi vRttaM. tvamanyasyAM yuktyAM rakto'si, maduH 44 | taM cenna manyase tadA pazya matkRtaM prAtarityuktvA sA gatA. po'pi bhavabhAvanAM vinAvayan vinAvarIM vyatikramya rajanyAM vibhAtAyAM prabhAte kRtaprAbhAtikRtyo nabhaH pratnAkaramiva sabhAmabhAsayat, tAvadanadaMtaHpurAMtastumulo rAjhI yAti yAtIti. rAzi sanyeSu connetreSu ratnasvarNabhRtAM raktakarabhImArUDhA kasyApi yUno narasya vAmAMgasthA maduktaM na kRtaM tatpazya matkRtamiti nRpaMprati vadaMtI sA puratazvacAla. rAjA vicArayati-dhig nArIH kRtrimasnehA / yAsAM ko'pi na vasanaH / / kiMtu kAmavimUDhA. nAM / viSayA eva vallAnAH // 55 // anayA kiM kArya ? paraM janApavAda iti sasainyaH pRSTato nira. gAt, puro gain pazyatyaraNyaM, na sainyaM dRzyate, devyAH karabhI kvApi dUre kApyAsanne cedayate, rAjho hayastRSito na cacAla, pAnIyaM vIkSya taM pAtumuttatAra, sa vAjI mRtaH, aho devasyAvasaro na yA tIti dhyAyana madhyAhne sUryakaraistapto'vaka- parapuruSAdiva savituH / saMprati jItAH karAgrasaMsparzAta // / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratna0 | kulavadhva zva salakAH / pravizati gRhodaraM gayAH // 96 // na tu matpriyA evaM kutRSAturo yAti caritraM tAvadAmraphala istaH ko'pi dvijastamuvAca nRpoSita iva kSudhito'si, lAhi phalAni ? rAjAda nAdamapratyAkhyAna stiSTAmi, phalAdanAdanu vAri vinA kathamAcAmyAmi ? tAvadanyaH zravaUla karapA - 45 vo hi yAgAt pitra paya iti bruvan, rAjADha nAhaM saccittaM vAri pivAmi kadAcidapi, tAbhyAmuktaM mUrkha ! prANAyAsyaMti. rAjAha - dhanaM yAtu gRhaM yAtu / yAMtu prANAH priyAnvitAH // sAbhigrahaM parva - dinaM / jAtu cinnaiva yAtu me // 51 // yapi ca-gahiUNa pavaniyame / jo maMjeza niyapamAya doseNaM || so dukhkasadassanariyaM / pAvara tiriyattaNaM bahudA // 78 // punastAnyAmuktaM tvaM va prasthito'si ? rAjAda kApi dRSTA karabhI ? tAbhyAmRce'gre yAti tata uttIrya nRmithunaM vRkSamUce snehAlA paM kurvadasti, cetkAryaM tattatra yAhi ? iti zrutvA lajjayAvanatamUrdhA nRpazciMtayatyado'tIva gahanaM strIca striM, yataH - je nimmalabuddidharA / jAeMti khaNeNa saGghasatthAI // tevi mahilA cariyaM / nAnuM tIraMti no kazyA // 200 // jA jAei jivayAM / kui tadA vivihidhammakiJcAI // sAvi hu visayapasattA / muMbai laUMpi dhammaMpi // 1 // tahAvi mA duggazgamaNaM bhavanatti gaMtRNa evaM paDivo Scanned by CamScanner Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | hemi. yataH-jo annaM pAvarayaM / pamibohara subdhammabuchIe // tassa puNa bohilAno / sulaho hu. nahI jjA paranavaMmi // 2 // yAvadevaM viciMtya rAjA gaMtuM lamastAvannAraNyaM, na dijau, na kimapi, kiMtu | khaM svasaudhAMtaH priyAyutaM siMhAsanasthaM pazyati, yAvAjA saMbhrAMta itastato pazyati tAvatA tasyopa ri puSpavRSTiM kRtvA calatkuMDalo devaH kazcitpratyado'bhavat. mAmupaladayasItyukte rAjAha tvaM devaH, sa rUpaM parAvRtyoce'thopaladayasi ? rAjAvaktvaM matisAgaro maMtrI, paraM mRtaH ko'pi na jIvatIti kimi | daM? so'vadat zRNu ? ahaM tava maMtrI samAdhinAgmRtvA brahmaloke suro'bhavaM, aMtarmuhUrtaparyAptastaru NanarasadRk sa suraH paThyakosthito devadevIniH stUyamAno'niSekAdisanAsu kRtakRtyaH sighAyatane jinAnapUjayat. zyaMtare goyamo bhaNaz nayavaM kahaM jiNA pUzyA ? jiNo naNa jahA rAyapase. NiyovaMge sariyAbhadeveNa. tathA-varakusumadhUvazyakaya-phalajalanevaUdhUvadIvahiM // yavihaka mmahaNaNI / jiNapUyA aThahA hoya // 3 // yAvatsa devaH sabhAmaMjhape siMhAsane upaviSTastAvaddevavRMda zrIsImaMdharasvAminaM ninaMsuM jJAtvA so'pyacalat, praNato bhagavAna sImaMdharaH tassa kA jappattI ? jayA NaM ha narahe kuMthujiNo siho, gharatitthaMkaro bajAvi na nappano, erise samae puvavidehe pu. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna0 | kalavaIe vijae pumarIgiNIe nayarIe jayavaM sImaMdharo jAyo, evaM suvvayanamiNaMtare nirUto na | vissANaMdo nadayapeDhAlajiNANamaMtare sinnihA. naktaM ca-puskalavaIe vijae / puvavidehami puM. DarIgiNIe // kuMthuyaraaMtaraMmi / jAyo sImaMdharo bhayavaM // 4 // suvayajiNanamiNo aM-taraM89 | mi rajju caztu nirUto // sirijadayadevapeDhAla-aMtare pAvihI mukaM // 5 // zrUyate'pi-yadA tra bharatakSetre / rAjA dazaratho'navat / tadA sImaMdharasvAmI / videhe vratamagrahIt // 6 // tena sureNa pranordezanAzrAvi, daivayogAjinenApi vyAkhyAne parvatithireva varNitA, yathA-dhammo jiNiMdanathiyo / kAyavo uttameNa padivasaM // jamhA jIvANa puNo / suullahA dhammasAmaggI ||7||j. | sabayA na pArada / dhammaM kAUNa sayalasuhamUlaM / tA pavesu kariGA / jiNiMdanaNiesu savesu // // dhammassa aThANaM / niyamA pavesu jo kuNa nicaM // aNavasyaM puNa kANaM / jAya dhammassa tassa maNo / e|| pavesu kIramANo / dhammo nAveNa honnNtgunno|| dhanadiNavihiyadhammA-ThANaphalA na pAeNa // 10 // tataH sureNoktaM he prabho'sti kazcittasyAM parvatithau dRDhaH ? pra. nurAha ghanA janAH saMti, vizeSato jaratakSetre ratnazekharo rAjA taDAjhI ca, to devadaityairapyadobhyau, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner kha0 svasvAmivarNanAkarNanamudito'hamatrAgataH, paracakrAgamAdinA parIkSya militaH mo'I. svAminau ! - : nami nyau yuvAM, yo jinaH prazaMmati, yataH-so ceva ho dhmmo| paramatthevi muttimukhakaro // ja vI. yarAyapamuhA / aNumannaI nattamA purisA / / 11 / sabodhi hoi dhamme / nirayo pAeNa sukamamayaMHG | mi // zrAvayapamiyo kovi hu / viralacciya hoi dhammaparo // 12 // evaM to stutvA natvAnibAyA mapi tAnyAM zRMgAraM datvA devo divaM yayau, rAjApi rAjyaM kurvana sarvadezajanaiH zrIparvadinamapAsyata, saptamItrayodazIsaMdhyAyAM prAtaH parveti pure pamhodghoSaNApUrvamamArimakArayata, poSavapAraNake muzrAskavAtsalyaM ca karoti. yataH jiNasAsaNassa sAraM / jIvadayAniggaho kasAyANaM // sAhammiyavabalaM / naNaMti muNiNo muNiyatattA // 13 // prAsAdestena pRthvI maMmitA. evamakhaMDitaM zrIparvadinaM dAdazavidhadharmayuktaM pratipAvya sa prAMta kRtArAdhanAnazano'cyutadevaloke iMdramAmAnikaH suro'n, - vavatyapi rAjhI tathaiva kRtAnazanezAne devya nRt. strazekharadevo'pi tava tAmeva vallabhAM cakre. zyAre goyamo naNa bhayavaM ! so siDIM pAvihI ? sAmI jaNa goyamA ! heva bharahe rayaNapure rAyakule jammaM pAviLaNa jiNapAse divaM paDivaUiUNa te ninivi jIvA kevalanANiNo mihiMga Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner ratna. | missaMti, sabadukANamaMtaM karissaMti. tatho tArisaM pavadiNaM pAleyatvaM, jArisaM eehiM pAliyaM. je jIcami vA eyaM kahaM soUNaM siripavadiNaM paDivaGati te zrAsannanavA nAyavA. evaM zrIvardhamAnaprabahUn janAna parvatithidinapAlane kRtasaccittAdityAgaM prAbodhayat. zrIzreNikanareM'prabhRtayo janA hRSTA nijasthAnaM yayuH. pravarapi catustriMzadatizayasameto vasuMdharAM vyaharat. evaM jo yANAe / dhammaM pavesu ji. NavaruddiThaM // tigaraNasuddhaM pAlaz / surAsurehipi akhkhuhiyo / 14 / so lahiUNa samihi / maNajhaM rayaNaseharanivvuva / / pAvara kameNa siddhiM / kevalalabI variUNaM // 15 // jaz pasunavaMmi evaM / padiNaM pAliyaM kuNa sukhaM // tA jaz maNuprabhavaMmi / pAlikA jehiM nAveNa // 16 // I. dapayaM cakkipayaM / ahamidapayaM taheva paramapayaM // te pAti kameNaM / tilothaloyANa namaNikA // 17 // suNikaNamevameyaM / cariyaM sirirayaNaseharanivassa // paMcasu pavesu sayA / kAyavo UUmo dhamme // 17 // evaM rayaNavaIe / cariyaM taha rayaNaseharanivasma // nisuNiUtaM jaay| navi. yANaM bohilAnatthaM // 15 // iti zrIparvatithidinavicAre jagajAnamanazcamatkArakAriNI mahAprati vodhadAyinI zrImatrazekharanareMdraratnavatIrAjhIkathAsaMbaMdharacaneyamiti. // dayAvardhanavijJeno-taiSA | Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Scanned by CamScanner castriM kha. pravarA kathA // samayAMbunirmadhyA-caritryAM jayatAcciraM // 1 // ||iti zrIranazekharacaritraM samAptaM / / // samApto'yaM graMtho guruzrImaccAritravijayasuprasAdAt / / labdhvA yadIyacaraNAMbujatArasAraM / svAdabaTAdharitadivyasudhAsamUhaM / / saMsArakAnanataTe hyaTatAlineva / pIto mayA pravarakhogharasapravAhaH // 1 // vaMde mama guruM taM ca / cAritravijayAhvayaM // paropakAriNAM dhurya / citraM cAritramAzritaM // 2 // yugmaM. cAritrapUrvA vijayAnnidhAnA / munIzvarAH sUvirasya ziSyAH / thAnaMdapUrvavijayAnnidhasya / jAtAstapAgabasuneturete // 3 // thA graMtha zrIjAmanagaranivAsI paMmita zrAvaka hIrAlAla haMsarAje svaparanA zreyamATe potAnA zrIjainannAskarodaya gapakhAnAmAM gapI prasika ko le.