Book Title: Prabuddha Jivan 2009 07
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/526012/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSa H 69 prabuddha jIvana aMka : 7 muMbaI, julAI 2009 pAnA : 28 jina-vacana kAma bhogo khaNamettasokkhA bahukAladukkhA pakAmadukkhA anikAma sokkhA / saMsAramokkhassa vipakkhabhUyA khANI aNatthANa u kAmabhogA / / kImata rUpiyA dasa -puttarAdhyayana-14-12 kAmabhogo kSaNa mAtra sukha ApanArA ane bahukALa duHkha ApanArA che, ghaNuM duHkha ane thoDuM sukha ApanArA che. kAmabhogo saMsAramuktinA zatrurUpa che ane anarthonI khANa che. kAmabhoga kSaNa mAtra sukha aura cirakAla duHkha denevAle haiM, bahuta duHkha aura kama sukha denevAle haiM. kAmabhoga saMsAramukti zatru haiM aura anarthoM kI khAna haiM / ke Sensuous pleasures give temporary happiness but bring unhappiness for a long time; they give more unhappiness than happiness. They are great hindrances to emancipation and they are really a mine of misfortunes. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'jhina-vacana'mAMthI) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2009 Ayamana dhyeyaprApti bhAvanagaranA vikhyAta bALaroga niSNAta DaoN. zrI vijaLIvALA bAramA dhoraNanA vijJAna pravAhanI parIkSA ApavA bhAvanagara gayA hatA. pitAzrI kAsamabhAInI Arthika sthiti sAmAnya. temaNe sArvajanika dharmazALAmAM cha rAta rokAvA, jamavA mATe pAMtrIsa rUpiyA ApyA. bIjA cAra rUpiyA basa bhADA mATe ApyA. rAtre dharmazALAnI rUmamAM bhArekhama palaMga pheravatA acAnaka palaMga temanA paga para paDyo. eka pagano aMgUTho ane aDadho paMjo sojIne daDo thaI gayo. aMgUThAnA nakhamAM lohI marI gayuM. asahya duHkhAvo thavA lAgyo chatAM raDavAnuM dAbI rAkhyuM. sAravAra levA mATe to koI rakama hatI ja nahIM. page bhIno pATo bAMdhI rAkhyo. AkhI rAta pagamAM sabAkA vAgatA hatA. mAthuM bhAre thaI gayuM hatuM chatAM dhIraja rAkhIne rAtre vAMcyuM. savAre parIkSA kendra para pahoMcavAnuM hatuM. page AvelA sojAne kAraNe cappala paherI zakAya tema nahotuM. rikSAbhADA mATe paisA nahotA. zrI vijaLIvALA mana makkama karI paga ghasaDatA ghasaDatA be kilomITara cAlIne be kalAke parIkSA kendra pahoMcyA. page sojo vadhI gayo hato. pATalI para paga rAkhavAnI nirIkSake nA pADI. laTakatA banAvavI hatI. DaoNkTara thavAnuM svapna, dhyeya sevyuM page paheluM pepara pUruM karyuM. bapore bIjuM pepara hatuM. parIkSAnuM pariNAma AvyuM tyAre teo ApIne sAMje DhasaDAtA DhasaDAtA pharI dharmazALAe bhAvanagara kendramAM cothA naMbare ane jIvanavijJAna pahoMcyA. Aja rIte badhA pepara ApyAM aMtima (bAyolojI)nA viSayamAM samagra rAjyamAM bIjA divase paisA khUTI gayA hatA. chelluM pepara bhUkhyA naMbare pAsa thayA. peTe ApyuM tema chatAM mana vicalita thayuM nahotuM. (saujanya: pravINacaMdra Thakkara likhita "jIvananI takalIphonI to Teva paDI gaI hatI to bIjI tarapha saphaLatAnA sonerI upAyo'). apAra jhaMjhAvAto sahana karIneya kArakirdI * * * sarjana-sUci kartA pRSTha kramAMka (1) vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA DaoN. dhanavaMta zAha (2) munizrI saMtabAlajInI sarvodaya bhAvanA DaoN. gItA mahetA (3) adhyAtma vicAraNAno ItihAsa : naMbara-1 karmanuM mULa svarUpa DaoN. pravINabhAI sI. zAha (3) bhArata-cIna DaoN. raNajita paTela (anAmI) 13 (4) gAMdhI-AkAzagaMgAnI eka tejazikhA : mIrAMbahena zrI zAMtilAla gaDhiyA (5) paMca samavAya kAraNavAda DaoN. kavina zAha (6) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-8 DaoN. kumArapALa desAI (7) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-9 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 21 (8) upAdAna ane nimitta kAraNatA zrI sumanabhAI ema. zAha (9) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha (10) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha (11) paMthe paMthe pAtheya..(vaikuMTha dUra nathI) zrI harSada dozI prabuddha jIvana : grAhaka yojanA * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) kyAreya paNa jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana" pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. * vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. * 'prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. * ceka "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Website: www.mumbai_jainyuvaksangh.com 7 menejara * email : shrimjys@gmail.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 aMka : 7 7 julAI, 2009 vikrama saMvata 20657 vIra saMvata 2535 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che prabhuddha jIva prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/- 7 chUTaka nakala rUA. 10/mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA aSADha vadi - tithi 9 hamaNAM hamaNAM thoDAM thoDAM samaye pAdavihAra daramiyAna jaina sAdhu-sAdhvIonA mArga vAhano dvArA akasmAta thayAnA samAcAra maLavA lAgyAM che. AmAMnA ghaNAM akasmAto to gaMbhIra IjA ane jIvaleNa-mRtyu sudhInA che. A hakIkato jeTalI duHkhada che eTalI A yugamAM vicAra-carcA preraka paNa che. Ama paNa vartamAna kALamAM jaina sAdhu-sAdhvInI kula saMkhyAmAM prativarSa ghaTADo thato jAya che e paNa eka ciMtA, carcA ane e dizAmAM jAgRtino viSaya to che ja . A sAdhu-sAdhvI samAje ja jaina zAsanane sarvadA cetanavaMto rAkhI jaina jagata upara agaNita upakAro karyA che. pariNAme aMzataH jaina sAdhu-sAdhvI vAhanono upayoga karatA thayAM che, ane ethIya vizeSa vimAnano upayoga paNa thaI rahyo che, ke jenA cAlana ane uDDayanathI asaMkhya pAdacArI temaja vAyukAya jIvonI hiMsA thAya che. temaja aMte A badhAM moTA kharcAno Arthika bhAra zrAvaka varga upara ja Ave che, jyAre sAme cheDe Arthika bhIMsamAM aneka abhAvo sAthe mAMDa mAMDa jIvatA jaina zrAvakonI saMkhyA nAnIsUnI nathI! dezane AjhAdI apAvanAra gAMdhIjInI sAdagI yAda Ave che. uparAMta A aMzataH varga vijaLI ane vijaLIthI saMcAlita dIvA, mAIka, paMkhA, erakaMDIzana, liphTa, Teliphona, mobAIla ane lepaTopano paNa upayoga kare che, jemAM sUkSma jIva hiMsA che ja. A upayogathI jaina jagatane anya ghaNAM lAbho thAya che evI dalIlo paNa Ano upayoga karanAra varga kare che. have saDako DAmara temaja konkrITanI hovAthI unALAnA tApamAM ughADA page enA upara cAlavuM ati kaSTadAyaka ane kyAreka IjAkAraka paNa bane che; eTale have kapaDAMnA pagarakhA to lagabhaga svIkArAI gayA che. eja rIte zaheromAM rokANa daramiyAna nihAra mATe Adhunika zaucAlayano upayoga paNa sAdhu samAja mATe anivArya banyo che. vihAramAM azakta sAdhu-sAdhvI mATe pahelAM DoLIno upayoga thato hato, be athavA cAra mANaso DoLInA cAlaka hoya, A zramikone emanuM mahenatANuM e gAmanA saMgho taraphathI athavA koI zreSThio taraphathI maLatuM. DoLI pachI vhIlacera AvI. AvI vhIlacerane ziSyo athavA zramiko calAvatA hoya, keTalIka vhIlace2nI pAchaLa 'vihAra vAhinI' lakhyuM hoya evuM paNa vAMcavAmAM vartamAnamAM AvI temaja anya AdhunikatAnI dalIlo thAya che. Ave che. ahIM hiMsApreraka yaMtrano upayoga nathI eTale paristhitivaza sAdhu jIvana mATe jyAre niyamo ghaDAyA tyAre e yugamAM Avo vAhana vyavahAra na hato. temaja jaMgalanI keDIo ke kAcA rastA ja hatA. ane Avo vAhana vyavahAra paNa na hato. uparAMta vAhana mATe cAlaka baLa mAtra prANIo ja hatA, eTale jaina dharma ahiMsA ane aparigraha pradhAna hoI, pazuone duHkha na pahoMcADAya e hetu evA vAhanono upayoga karavAnI A ane anya aneka kAraNe zAstra AjJA na hatI. to e yugamAM yaMtra cAlita vAhana hota to eno upayoga karavAnI saMmati maLI hota evI Adhunika dalIlo karI zakAya ? AvI ja rIte tyAre vartamAnanA aneka vaijJAnika sAdhano-upakaraNo upalabdha na hatA. vihAra daramiyAna nadI pAra karavA mATe nAvano upayoga anivArya hato, paNa eno artha e nathI ke sTimarano upayoga karI zakAya; kAraNa ke sTimaranA calanamAM jaLa prANInI hiMsA che. jyAre nAvanA calanamAM jaLa prANInI sthULa hiMsA nathI. saujanya bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2009 A vyavasthAmAM anucitatA na ja jaNAya. AvA pAdavihArathI samAja unnatamastaka che. saMta vinobAjI lakhe che ke jene samAja bhAratanA khUNAnA gAmomAM jaina dharmano saMdezo pahoMce che. temaja pracAra pradhAna nathI, paNa AcAra pradhAna che. AcAra khoIne janasaMparkathI jainasiddhAMto ane jainajIvana jIvaMta rahe che. have jo pracAra karavo te khoTanuM kAma che. pracAra khoIne paNa AcAra yaMtra cAlita vAhanano upayoga karanAra sAdhu-sAdhvInI saMkhyA vadhatI jALavI rAkhavo te sthitisthApakatAno guNa hovAthI teo lAMbA jaze to A khUNe beThelo jaina samAja jaina dharmanA siddhAMto ane kALa sudhI janasamUhanI sevA karI zake che." bIjI AvRtti pAnA tapazcaryA vagerenI preraNAthI vaMcita rahI jaze. tyAM koI jaina sAdhu naMbara-144. jaze ja nahi. pAdavihArathI jaina-jainetara sarvene jJAna lAbha maLe samagra vizvamAM jaina sAdhu-sAdhvI pratye aDhaLaka ahobhAva che. e jaina che, uparAMta sAdhu jIvanamAM aneka anubhavono vadhAro thAya che. sAdhu samAjanA zAstraAjJA pramANenA A AcArane kAraNe ja. tyAgapradhAna jaina sAdhu-sAdhvInA AcAranA siddhAMto ane jaina zrAvaka-zrAvikA potAnA guru bhagavaMtothI atyaMta prabhAvita niyamo "AcArAMga sUtra'nA be zruta skaMdha, "dazavaikAlika sUtra', ane samarpita che. A varganI A zraddhA mugdha ane ahobhAvanI ane "cheda sUtro' ane "prabodha TIkA' temaja anya graMthomAM spaSTa kakSA sudhInI che. paraMtu AdhunikatA ane pracArane nAme jyAre jyAM rIte darzAvavAmAM AvyA che. A sarve graMthono UMDo abhyAsa sAdhu AvI sagavaDono upayoga thato jUe che tyAre A varganA mananA jIvana daramiyAna pharajiyAta hoI, sarve jaina sAdhu samAje karyo hoya jarUra gaNagaNATa jAge che. A varga vaDIlone prazno pUche che ane che ja; e paNa pratijJA patranI jema. e sarva siddhAMto ane niyamo samarpita saMskAravALo A varga potAnA guru bhagavaMtonI vANIthI pramANe vartamAnamAM sAdhu jIvana kadAca zakya na hoya, paraMtu AvI prabhAvita thaI monanI cAdara oDhI le che, ane mananI zaMkAone AdhunikatAne apanAvavAthI jaina dharmanA mULa tattvo ahiMsA ane manamAM ja bharI rAkhe che, je eka divase jarUra tarka pAse pahoMcI aparigrahanI bAdabAkI thavI to na ja joIe. yogya nirNaya pAse ene laI javAnI che. e samaye A varga paristhiti A sAdhanonA upayoga mATe A aMzataH varga jaina dharmanA pramANe samAdhAna karaze athavA baLavo karaze athavA jaina dharmathI siddhAMtonA pracAra prasAranI temaja yuvA vargane jaina dharma pratye vimukha thaI jaze. vartamAnanI "vAha vAha' jaina zAsananA bhaviSyane AkarSavAnI dalIlo kare che. keTaluM khaMDita kare che enI ciMtA-carcA karavAnI paNa Aje eTalI atyAre mArI samakSa mArA vidvAna mitra harSada dozI likhita eka ja jarUra che. uttama preraNAdAyI jIvana caritra graMtha "sAdhutAnuM zikhara ane bhUtakALamAM A pracAra ane anya vyavahArika mArgadarzana mATe mAnavatAnI maheMka" upasthita che. emAM bihAra ane jhArakhaMDamAM jaina sAdhu samAjamAM yati-jAti prathA hatI, jeo vAhanano upayoga viharatA, sAdhu jIvananA saMpUrNa siddhAMtonuM AcaraNa karI e karatA paraMtu e varga pratye paNa jaina zrAvakonI aho bhaktine kAraNe pradezanA AdivAsIonI Azcarya pamADe evI sevA karatA parama A yati-jati samAja rAjAzAhI sagavaDovALo banI gayo. tyArano dArzanika pUjya zrI jayaMtamunijInI pAvana jIvanakathAnA prasaMgo jaina yuvA samAja jAgyo ane pariNAme vartamAnamAM A varga dRzyamAna che. potAnA vihAra daramiyAna eozrI eka vakhata vinobAjIne thato nathI. maLyA hatA, tyAre jainadharma vize vizva kalyANa mATe jena paryuSaNa vyAkhyAnamALA AcArya vinobAjI sAthe carcA siddhAMtono pracAra karavo e karatA vinobAjIe e samaye jena | saMghanA upakrame sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA saujanyathI pratyeka jenanuM kartavya che. e mATe sAdhu mATe uccArelA zabdo ahIM | yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ravivAra tA. 16-8-2009| terA paMthamAM zramaNI vageno ugama yathAtatha prastuta karuM chuM: | thI ravivAra tA. 23-8-2009 sudhI ema ATha divasa mATe | thayo. jemane jaina zAstronuM UMDuM 'goravazALI paraMparA : | yojAze. adhyayana karI traNa mahAvratanuM jeno ane jena saMto e saMpUrNa pAlana karIne, A pracAra vyAkhyAnamALA sthaLa : pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, potAnI paraMparA jALavI rAkhI mATe ja vAhanono upayoga carcageTa, muMbaI-400 020. roja 7-30 vAge bhaktisaMgIta che. sevA karatA hovA chatAM | karavAnI anumati maLI. Aje ane badhA pratye karuNAnA ane 8-30 thI 10-15sudhI be vyAkhyAno yojAze. bhArata temaja vizvanA aneka bhAva hovA chatAM, temaNe | sarvane padhAravA nimaMtraNa che. dezomAM pahoMcI A zramaNI varga sAdhuonI sarvoparitA TakAvI maMtrIo, jaina siddhAMta ane AcArano rAkhI che tenA kAraNe jene pracAra karI jaina zAsanane dhabakatuM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana rAkhavAnuM umadA kArya karI rahyo che. uparAMta A pracAra kArya mATe dIkSita zA mATe thAya che? vyakti jena dIkSA zA mATe aMgIkAra kare jaina zAsana pAse prakAMDa saMsArI zrAvaka paMDito paNa che ja. che? mokSa prApti ane Atma kalyANa mATe? svakalyANa ke sarva bhUtakALamAM jaina AcAryazrIoe ja vIracaMda gAMdhI jevA jJAnIne kalyANa mATe ? eka dhanya paLe A badhuM anitya choDavAnA bhAva A umadA kArya mATe paradeza mokalelA ane eo yaza prApti karI jAgyA, ane AtmA ja nitya che mATe e sAdhanA ja sarvottama che AvelA. vartamAnamAM paNa jaina zAsananA aneka vidvAna paMDito evuM satya jANI dIkSita thayA pachI navA mArge phaMTAvAnI jarUra kharI? yazapUrvaka A kArya karI rahyAM che. jo ke anyanA AtmAnuM kalyANa vAMchI anyone e mArge doravA e Adhunika upakaraNonA upayogamAM lepaTopa bhale jJAna ane paNa AtmakalyANano zreSTha mArga paNa che. paraMtu A umadA kArya mATe mAhitInuM sAdhana che, paraMtu A sAdhanamAM gaMgA ane gaTara baMnenuM upAzraya ja zreSTha sAdhana nathI? vaheNa che. kaI paLe, koNa kyAre kayo upayoga karaze e zI khabara evuM paNa sAMbhaLyuM che ke aMzataH sAdhu samAja potAnA nAmanuM paDe? A uparAMta je tapa, jJAna, vANI prabhAva ane sAdhu jIvananA TrasTa karI zrAvako pAsethI dhana ekatrita karI e dhanano vahivaTa pAlanathI saMghane prabhAvita karI Azrama ke saMsthA sthApavA mATe potAnI IcchA pramANe kare che. pachI A dhanane sAcavavA ane samAja pAsethI moTI dhanarAzI ekatra karI AzramanI sthApanA vadhAravA mATe keTalA kaSAyo pravezI jAya?! sAdhanAno to jANe karIne pachI enA saMcAlana mATe sAdhu jIvananA keTalAka niyamo cheda ja UDI gayo! uparAMta keTalAMka sthaLe to upAzrayano upayoga tyajI devA e paNa keTaluM ucita? AvA niyamo pahelethI ja tyajIne tyajI phleTa athavA baMgalAomAM sthAyI nivAsa thAya che. sAdhu to pachI samAja pAse dhanarAzinI hAkala karI hota to samAja dhana calatA bhalA ane nadI to vahetI sArI e ukti to jANe bhUtakALa Apata? ahIM gAMdhIjInuM eka dRSTAMta yAda Ave cheH varSonA sAdhu banI gaI ! jIvana pachI eka hiMdu sAdhune samAja ane deza sevAnI IcchA thaI uparanA prazno uparAMta paNa jaina dharmanA pAyAnA siddhAMtonI eTale e sAbaramatI AzramamAM bApu pAse AvyA ane potAnI avagaNanA thAya evA ghaNAM nAnA-moTA prazno paNa che; jemake IcchA vyakta karI koI paNa kArya karavAno Adeza mAMgyo. banne vaibhavI rathayAtrA, vaibhavI sAmaiyA, dUdha pUjA, cAMdI sonAnA varakhano vaccenA vArtAlApano bhAvArtha kaMIka Avo hato. gAMdhIjIe kaMIka upayoga, rezamI vastrono upayoga, khUba ja moMghI patrikAo, AvuM kahyuM, "bhale, tamArA jevA badhAMja sAdhu saMto AvI sevAmAM moMghA kAgaLothI zaNagArelA pustako, tapa karyA pachI bhavya utsava lAgI jAya to deza jaladI beTho thaI jAya. have pahelo Adeza e che ane eja tapasvIonuM mUMgA pazuo dvArA cAlita ratha ke bagImAM tame A bhagavA kapaDAM utAro ane sAdA saMsArI kapaDAM paherI besavuM, A sarva kriyAmAM sUkSma hiMsA ane parigrahano vAsa che ja. lyo.' pelA sAdhu mahArAjano krodha bhabhUkyo. bApune kahe "huM jhADuM A kriyAomAM AzAtanA nathI? AzAtanAno artha che. mAyazatinA kADhIza, saMDAsa paNa sApha karIza, upavAsa paNa karIza, paraMtu jAya eTale ratnatrayIne je haNI nAMkhe te AzAtanA! varasonA tapa sAthe paherelA A bhagavA kapaDAM to na ja tyaju." A badhAM praznonA A varga pAse aneka bodhika uttaro haze ja, gAMdhIjI kahe, "A dezanA mAnavo eTalA zraddhALu ane bhoLA bhAvika paraMtu emAM zAstra anumatinuM pramANa nahi hoya. che ke A kapaDAMmAM tamane joIne prathama tamane vaMdana karaze ane chellAM thoDA dazakAmAM pUrA vizvamAM jIvananA aneka kSetre aneka pachI tamArA hAthamAMthI A jhADu laIne pote e kAma karaze, tamane parivartano AvyA che. e parivartanonI asara jaina samAja upara AvA kAma karavA nahi de. ahIM AvIne AMtara sAdhanAnA kapaDAMnA thAya e svAbhAvika che, eTale dareka varga potapotAnI IcchA pramANe niyamo tyajyA to have e kapaDAM paNa tyajo. sAdhanAno mArga ke sagavaDatA pramANe parivartana svIkArI le e ucita to nathI ja. svIkAryo to sAdhanAmAM raho, sevAno mArga svIkAryo to amArA svAdvAda-anekAMtavAda-e jaina dharmano prANa che ane vizvanA jevA banI jAva, badhAM tamane saraLatAthI sevA karavA deze." samagra dharmomAM A svAdvAdanI eka viziSTatA che. "mAtra huM ja sAco A prasaMga ApaNane pAyAnA prazna pAse laI jAya che ke vyakti nahi, tame paNa sAcA hoI zako cho', AkAza jevI vizALatA ane bhUla sudhAra prabuddha jIvana'nA gatAkamAM pAnA kramAMka trIjA para mathALe prastuta aMkanI tArIkha tathA anya vigato A pramANe chapAI hatIH 0 varSa : (50) + 190 aMka : 5 0 me, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 9 jeTha vadi - tithi 8 chApAnA bhUtanI bhUlane pariNAme Ama banavA pAmyuM hatuM, je badala dIlagIra chIe. vAstavamAM jUna '09nI vigata Ama hovI joItI hatIH 0 varSa : (50) + 190 aMka : 6 jUna, 2009 0 vikrama saMvata 2065 0 vIra saMvata 2535 - jeTha vadi - tithi 8 0. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2009 khullApaNuM temaja apratima sahiSNutA A jaina dharmanA siddhAMtamAM A bhAva zabdothI pragaTa nathI karato jyAre keTalAka yuvA varga vANI che. A badhAM praznonA samAdhAna ane mArgadarzana mATe pharI ApaNe, prabhAvathI doravAI jaI saMmati ane sAtha ApI de che, to keTaloka jaina samAje, potAnA sAgara jevA gahana zAstro pAse javuM paDaze. bauddhika yuvA varga visTama pAse Ubho rahI jAya che, eTale have sarve zAstrajJoe ekatrita thaI vizada carcA karI navI niyamAvalInuM vizada carcA, saMvAda-parisaMvAdano samaya pAkI gayo che. nahi to caNatara karavuM paDaze. A Adhunika upakaraNanA upayoga karanAranI saMkhyA vadhatI ja jaze, bhUtakALamAM jyAre yuga parivartanane kAraNe keTalAMka parApUrva upakaraNanI saMkhyAmAM paNa vadhAro thaze. niyamo vize carcA karavAno avasara Avyo tyAre bhagavAna 'vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje pArzvanAthanI paraMparAnA vayovRddha gaNadhara zramaNa kezIkumAra ane Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe?' bhagavAna mahAvIranA prathama gaNadhara guru gautama vacce e samayanI A prazna samagra jaina samAja pAse laI jaI ame sarve samasyAnA samAdhAna mATe saMvAda-parisaMvAda yojAyA hatA ja, prAjJajanone- saMsArI tema ja pU. sAdhubhagavaMtone-patracarcAnuM kAraNa ke bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIranA kevaLajJAna AmaMtraNa ApIe chIe. patro Akroza ane pUrvagraha mukta temaja vacce lagabhaga 220 varSano samaya gALo hato, eTale A samaya ziSTa bhASAmAM hovA jarUrI che. maMthana karIzuM to ja satya pragaTa daramiyAna ghaNAM rAjakIya, sAmAjika ane dhArmika parivartano AvyA thaze. satya zAzvata che paNa pratyeka kALane kALa prerita satya paNa haze ja. uttarAdhyayana sUtranA 26mA adhyAyanA upasaMhAra rUpe je hoya che; e kadAca bhUtakALanA satyathI alaga paNa hoI zake; paraMtu gAthA che e A pramANe che. emAM rahelA ciraMjIva satya tattvano to kyAreya lopa nathI thato. kesI goyamao nicce tami Asi samAgame | zAstra, satya ane zistanA triveNI saMgamathI ja ciraMjIva varganuM suya-sIla samukakariso, mahatvahatya vicchio || nirmANa thaI zake. kezI ane gautamanA satata samAgama thayA. tethI zruta ane 'pannA samikkhae dharma-' dharmanI samIkSA prajJAthI thAya che. zIlano utkarSa ane mahAna mArga akasmAtane kAraNe jaina tattvonA arthanA nizcaya thayA." AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna sAdhu-sAdhvIne thatA akasmAtathI gaNadhara zramaNa kezIkumAra Arthika sahAyanI saMsthA hRdaya dravita thayuM. ane hRdayano paraMparA, dIkSA ane vayathI gaNadhara paTAro khUlI gayo ane A lekha gautamathI moTA hatA ane baMne | dara varSanI jema A varSe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha zikSaNa kSetra lakhavAnI preraNA thaI. vacce pUrvagraha rahita nikhAlasa AgaLa paDatI saMsthA "zrI loka vidyAlaya' vALukaDa tA./ AdhunikatAnA nAme keTaluM carcA parisaMvAdane aMte ke zI |pAlItANAnI pasaMdagI karI che. svIkArIzuM? kyAMka to aTakavuM ke svAmI gautama svAmIne kahe che: | A saMsthAnI zarUAta 1963mAM thaI hatI. tenA Agha| aTakAvavuM paDaze ja ne ? nahi to sAhu goyam ! pazA te chinno me sthApaka zrI nAnubhAI ziroyA che jeo hAlamAM khUba ja vyavasthita pANInuM vaheNa pUra banI jaze. saMsao Imo!' ane kuzaLatApUrvaka A saMsthAnuM saMcAlana kare che. hAlamAM A dizAmAM jAgavuM paDaze " he gatama! tArI prajJA zreSTha chAtrAlayamAM kula 950 bALako (kumAra-kanyA) ane bahArathI ane jaina saMghoe cokIdAra paNa che. mArA saMdeha dUra thayA che.' bhaNavA AvatAM 300 bALako maLI kula 1250 bALako abhyAsI banavuM ja paDaze. jaina samAjanuM A A lekha lakhavAno hetu koI kare che. skUlanA vizALa saMkulamAM badhI Adhunika suvidhAo che.| kartavya paNa che. TIkAno nathI japaraMtu zAstra |A saMsthA loka vidyAlaye ghaNA pAritoSika meLavyAM che. ApaNA je joyuM, sAMbhaLyuM e ahiM AjJA ane AdhunikatA vacce je bhUtapUrva pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe 1985mAM A saMsthAnI lakhyuM che. koI hakIkata doSa hoya UMDI khAI sarjAI gaI che, e jaina mulAkAta lIdhI hatI. temaja saMsthAnA vartamAna padAdhikArIoe to mApha karazo. dharmanA pAyAnA siddhAMto mATe paNa A saMsthAnI mulAkAta lIdhI che. saMsthAno bhUtakALano A lekhathI koI paNa bhayajanaka paristhitirUpa che. niMdA |ItihAsa ujaLo che ane bhaviSya tenAthI paNa ujaLuM banaze. tethI jIvAtmAne du:kha pahoMcyuM hoya to karmano doSa lAge e bhayathI |saMghanI kAryavAhaka samitie A varSe A saMsthAne Arthika sahAya e sarvenI A lakhanAra dharmacusta varga A aMzataH sAdhu kiravI ema TharAvavAmAM AvyuM hatuM. aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAMgI samAjanI "AdhunikatA'thI nArAja zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patracarcA AvakAre che. ane asaMmata hovA chatAM potAno dhanavaMta zAha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana vizvavAtsalyanA ArAdhaka krAMtardaSTA munizrI saMtabAlajI muni zrI saMtabAlajInI sarvodaya bhAvanA ghaDaoN. gItA mahetA soMe potAnA AtmakalyANanI sAthe sAthe samAjanA kacaDAyelA, garIba, abhaNa, vanavAsI tathA nArI samAjane mArgadarzana, preraNA ane vAtsalya ApI madadarUpa thavuM joie evI gAMdhIvAdI arthAt sarvodayavAdI dhAraNA dharAvanAra gujarAtanA prasiddha jaina sAdhu zrI saMtabAlajI vIsamI sadInA eka viziSTa lokasaMta thaI gayA. gAMdhIjIe raskinanA pustaka Urito this sikko nuM bhASAMtara karatAM 1904mAM pahelAM atyodaya ane pachI sarvodaya' zAbda vAparyo. paraMtu e pahelAM paNa jaina Agamoe kahyuM che sarvApadAm aMtakaraM nirantaM sarvodayam tIrthaM idaM tavaiva / samAjanI sevA karatAM rAgadveSa-ahaMkAra vagereno anubhava thAya che. paraMtu sevA kSetrane jo jJAnanA pAyA para caNyuM hoya to A badhAM kaSAyo naDatAM nathI. tethI ja to dIkSA pachInA pAMceka varSa saMtabAlajI jJAna sAdhanAmAM samarpita karyA, saMskRta, prAkRta, aMgrejI, hiMdI vagere bhASAono temaja nyAya, pramANa, tarka, sAhitya vagereno abhyAsa temaNe karyo. jaina dharmanA aneka zAstrono tathA duniyAnA mukhya mukhya dharmono abhyAsa karyo, tethI ja to ajameranA saMmelana samaye bhAratanA vidvAnoe temane "bhArata-ratna"nI upAdhithI navAjyA. 7 vi. saM. 1989 thI 1994 sudhInA kALa daramyAna temaNe gujarAtI samAjane ghaNuM sAhitya samarpita karyuM. uttarAdhyayana, dazavaikAlika, AcArAMga ane Avazyaka A cAra mukhya sUrgAne teoe sa2La tathA suMdara gujarAtI bhASAmAM parivartita karI mahAvIra prakAzana maMdira dvArA prakaTa karyA. chellAM varSomAM tattvArthasUtrano gujarAtI bhASAmAM padyAnuvAda karIne potAnI agAdha vidvatA ane kavitvano sahajapaNe paricaya Apyo. AgaLa upara emaNe eka eka avatArI puruSanA guNo varNavI sAtavAranI prArthanA lakhI che. emanA sarvadharma saMsthApaka smaro paNa vAgoLavA jevA che. emanI sarvadharma prArthanA to keTalAMka gharomAM ane saMsthAomAM Aje paNa roja gavAya che. kavi krAMtadarzI sarvodaya-sarvano udaya-saunuM kalyANa-A bhAvanA bhAratIya sAdhu tarIke amAnya karI bahiSkRta karyAM. paraMtu temaNe sAdhutvanA saMskRtinA mULamAM rahelI che. sarve'tra sukhinaH santu sarve santu nirAmayAH / sArA aMzonuM sAtatya sAcavIne vikRta ane binajarUrI aMzomAM parivartana ANyuM. jaina sAdhu tarIke pAdavihAra, bhikSAcarI ane aparigraha sAthe potAnA nirdhArita lakSa tarapha teo AgaLa vadhatA sarve bhadrANi pazyantu mA kazcid duHkhabhAga bhavet / A vaidika prArthanAne saMtabAlajIe sarva sAmAnya mAnava mATe rahyA. saraLa bhASAmAM utArI che sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcaro, sarvatra divyatA chApI, sarvatra zAMti vistaro. A kaDIo phakta prArthanA pUratI na rAkhatAM temaNe potAnA jIvanamAM utArI che tethI ja to Aje paNa temane yAda karIne ApaNe ApaNA zraddhAsumana emane caraNe dharIe chIe. jJAnasAdhanA munizrI saMtabAla kavi hatA eTaluM ja nahIM paraMtu kAMtadarzI paNa hatA tethI ja to ekAMtavAsanI sAdhanA pachI je kAMI prakAza maLyo tethI temaNe kalyANamArganA patha para cAlavA mATenA keTalAka parivartanakArI vicAro pragaTa karyA. pariNAme temane temanA saMrtha saMtabAlajIne zraddhAMjali ApatAM vidUSI sAdhikA vimalAbena ThakAra lakhe che-'saMtabAlajI gAMdhI-tattvajJAnanA tathA jaina tattvajJAnanA pAyAnA siddhAMtone vaLagI rahyA. tenAthI temanuM vyaktitva adbhuta rIte samRddha thayuM che. ahiMsA to temanA jIvanamAM vaNAI gaI hatI. temaNe potAnA samagra jIvana ane kAryamAM je mUka krAMti karI tenAthI temanA samayanA jainamunio ane zrAvakonA manamAM gUMcavaNa ubhI thaI. temaNe dharmane sAmAjika sevA sAthe joDyo. sAmAjika kAryamAM paNa emanI paddhati pUrNarUpe ahiMsaka hatI. emanI paddhatinuM nAma che 'zuddhiprayoga' eTale zuddha karavAnI prakriyA. samAja parivartana mATe katla, kAnUna ane karUNA e traNa mArgo che ema vinobAjI kahetA ane jamInano prazna emaNe karUAthI pAra pADavAno prayatna karyo. katla ane kAnUna sivAyanI trIjI paddhati lokonI naitika tAkAtane upayogamAM levAnI che ema saMtabAlajI kahe che. jo samAjamAM paDelI sAmUhika naitika tAkAtane saMgaThita karavAmAM Ave to tenAthI sAmAjika krAMtino pA avazya nAMkhI zakAya. samAjasevAnA krAMtikArI prayogo vyakti sAthe samAjanuM ane sva sAthe paranuM kalyANa thaI zake evI samAjasAdhanAnA saMtabAlajI puraskartA hatA. garIbI, zoSaNa, anyAya, ajJAna ane rogathI grasta temaja zAhukArI ane jamInadArI prathAnI bhIMsathI gherAyelI, veThaprathAthI trAselI, vahema ane rUDhiparaMparAthI jakaDAyelI temaja AtmavizvAsa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2009 gumAvI beThelI hatAza janatAnI vacce temaNe atyaMta dhIraja ane kAMThe Avela juvAla gAmanA loko ziyALAmAM AvatAM suMdara vAtsalyabhAvathI sevAnuM kAma karyuM. pakSIono zikAra karatA, bahAranA loko paNa zikAra karavA AvatA. sakaLa jagatanI banI janetA vatsalatA sahumAM reDuM' e paMktine A vAtane temaNe aTakAvI ahiMsAtmakarIte prema ane samajaNathI. sAmudAyika prArthanAmAM vyApaka rIte pracalita ane lokabhogya banAvI kabUtarone zekIne khAvAnI prathA paNa gAmanA juvAniyAone racanAtmaka kAryanA aneka kendro ubhA karavAmAM prerakabaLa banyA. samajAvI dUra karI, paNInI rAhata mATe jalasahAyaka samitinI racanA sahakArI pravRtti, nayI tAlImanuM zikSaNa, khAdI ane grAmodyoga, karI lokone madada ApI. kheDUtonA bhalA mATe kheDUtonuM saMgaThana sudhArelI khetI ane gopAlana, paMcAyato, lavAdI prathAnI loka ubhuM karyuM paraMtu te nyAya-nItinA mArge ja cAle enuM dhyAna rakhAtuM. adAlato, zuddhiprayoga samitio, mAtRsamAjo, oSadhAlayo, viramagAmamAM kolerA phATI nikaLatAM saMtabAlajI pote sUkI prAyogika saMgho, kheDUta maMDaLo, gopAlaka maMDaLo, grAmodyoga, rAkha laI lokonA maLamUtrane DhAMkavA nikaLI paDyA. pachI to yuvAno majUra maMDaLo ema aneka saMsthAo ane racanAtmaka kAryonA paNa kodALI-pAvaDA laI saphAInA kAmamAM lAgI gayA. ThekaThekANe thANAM ubhAM karavAmAM saMtabAlajIe preraNA ane sakha svAvalaMbana mArgadarzana ApyA. gujarAtanA bhAlanaLakAMThA jevA taddana pachAta parAdhIna gAmaDAM "roTI, makAna, kapaDAM, zikSaNa, Arogya, nyAya ane napANiyA pradezanA gAmaDAomAM navuM cetana ane nava jAgRti ane rakSaNamAM svAvalaMbI bane te mATe saMtabAlajIe sAta svAvaANI. laMbanano kAryakrama Apyo. saMtabAlajI ApaNA samAjamAM eka satata jAgRta, jANakAra, peTa, paheraNa ane pathArI javAbadAra jIva tarIke varyA ane rahyA. dharmanuM UMDuM ciMtana karavA zikSaNa ane Arogya sAthe emaNe samAjanI dhAraNA mATe utkaTa, UlaTabhera ne koIne nyAya ane rakSaNa vaLI ugra lAge evuM kArya hiMmatabhera karye rAkhyuM. temaNe jaNAvyuM che e sAte bAbatamAM ke "ApaNAM praznono ekamAtra javAba samAjanI dhArmika ane naitika gAmaDAM pagabhara bane. pAyA para punarracanA che. svArthaprerita bhautika pAyA para nahIM." Ama Arthika svAvalaMbana ane sattAnA vikendrIkaraNanA bhAla naLakAMThA prAyogika saMghanA prathama pramukha AdaraNIya zrI namUnArUpa sAkAra thayuM sapta svAvalaMbana. ravizaMkara mahArAja hatA ane bIjA pramukha gAMdhIvAdI zrI gulAmarasUla saMta vinobAjI kahetAM tema AjanA ApaNA gAmaDAM parAvalaMbI kurezI hatA. thaI gayAM che. mogalonA samayamAM svAdhIna gAmaDAno banelo munizrI saMtabAlajI aspRzyatA nivAraNa, komI ekatA, khAdI parAdhIna deza hato. pachI aMgrejoe gAmaDAnA udyogo hAthazALa, ane gAmaDAnAM vikAsa mATe satata mathatAM rahyA. temaNe pravRttionA ghANI vagere jhUMTavI lIdhA ane parAdhIna gAmaDAno banelo parAdhIna amala mATe niSThAvAna kAryakaro taiyAra karyA, tathA anyAya sAme deza thayo. Aje deza to svAdhIna che paraMtu gAmaDAM haju parAdhIna ahiMsaka pratikAra ane aniSTa rivAjonI nAbUdI jevA kAryomAM che. gAmaDAne svAdhIna banAvavA vinobAjI cauda varSa gAmaDe gAmaDe paNa temanI sevAno upayoga karyo. temaNe A pravRttionA amala pharyA ane bhAratanA gAmaDAonI eTalI pradakSiNA karI ke AkhI mATe sAmAjika, Arthika ane sAMskRtika dRSTie sauthI pachAta pradeza pRthvInA parighanI pradakSiNA kilomiTaramAM gaNIe to thaI gaI. e pasaMda karyo ke jyAM corI, lUMTaphATa, paraNelI strIonuM apaharaNa ja rIte zrI saMtabAlajIe A saMdeza potAnA kAryakSetramAM phelAvyo. jevA aniSTo pravartatA hatAM, jyAM ardha-bhUkhamarAthI loko pIDAtA zahero gAmaDAne pUraka thAya te mATe temaNe zaherI samAjane hatA, jyAM keTalAra harijana kuTuMbo marI gayelA DhoranuM mAMsa khAtA grAmAbhimukha banAvanArA aneka bharacaka prayAso karyA. hatA, jyAM DhoranA chANamAMthI nIkaLela anAjanA dANAM vINIne grAmajanone svAzrayI banAvavA temaNe athAga prayatna karyA. teno khorAkamAM upayoga karatA, jyAM pIvAnA pANInI eTalI badhI potAnA zIla, saMyama ane tapanA prabhAvathI dIna-hIna grAmaprajAmAM achata hatI ke lokonA taLAvamAM khADA karI emAM ekatra thayeluM AzAno saMcAra tathA zraddhAbaLa pedA karyA. grAmaprajA pote ja pANI bIjuM koI corI na jAya te mATe khADA para khATalo rAkhI potAno uddhAra karI zake tema che tevI AtmazraddhAnuM bIjAropaNa tenA para AkhI rAta sUvuM paDatuM. Avo bhAla naLakAMThA jevo verAna, karI tene beThI karI; anyathA grAmaprajA prArabdhavAdI ane sarakAra kSArayukta ane achata-grasta pradeza pasaMda karyo. kheDUto moTA bhAge mAyabApa badhuM karaze ema mAnanArI hoya che. satata devAmAM DUbelA rahetA tathA temane bhAre vyAja cUkavavuM paDatuM. gujarAtanA bhAla naLakAMThAnA pradezamAM 45 varSa sudhI munizrI satata pANInI achatane lIdhe temanAmAM svacchatAno abhAva hato saMtabAlajI preraka ane zraddheya puruSa tarIke mArgadarzana ApatA rahyA. tethI teo aneka rogothI pIDAtA. emanI hUMphathI ane emanI ja rAhabarI nIce sthapAyelI saMsthAonI saMtabAlajIe keTakeTalI hiMsAo aTakAvI che. naLa sarovarane doravaNI taLe sAmAnya gaNAtA mANasoe asAmAnya gaNAya tevAM Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana kAmo karyA. sarvodaya vicArane anurUpa paristhiti-parivartana, A khUba jarUrI lAgatuM hatuM. teo satata dhyAnamAM rAkhatA keH vicAra-parivartana ane hRdaya-parivartana mATe temaNe athAga prayatna "sarva kSetramAM rahIe to paNa AtmajJAna nahi vimarIe.' karyo. sAthosAtha emano saMkalpa e hato ke: parigraha, prANa ane pratiSThAne hoDamAM mUkIne ya sAmAjIka 'jagasevAne AMca na Ave e vyavasAyo AcarIe.10 mUlyonI rakSA mATe potAnuM AkhuM jIvana emaNe kharcI nAkhyuM. AcAravicAre custa jaina sAdhu rahIne teo bhinna bhinna kSetramAM samAjajIvananuM koI paNa aMga evuM nathI ke dharmadaSTie lokakalyANanA kAryomAM rasa letA hatA. AvA kAryo aMge upasthita samAjaracanAnA emanA Adarzo ane vicArothI alipta rahyuM hoya. thatA prazno vize teo jema bolatA hatA, jema ciMtana-manana karatA sAmAjika, zaikSaNika, sAMskRtika, rAjakIya, dhArmika, naitika ane hatA, tema te vize lakhatA paNa rahetA hatA. 'vizvavAtsalya" nAmanuM AdhyAtmika ema dareka kSetre emaNe navI keDIo pADIne te para pAkSika e mATenuM eka sabaLa sAdhana hatuM. jAhera prazno ane prajAno padasaMcAra karAvyo. temaNe anyAyano ahiMsaka pratikAra pravRttio aMge emaNe A patra dvArA puSkaLa lakhyuM hatuM. emanA ane satya, nyAya tema ja premanI prasthApanA mATe satyAgrahanA lakhANomAM vaividhyano pAra nahoto, kAraNa pravRtti tathA temAMthI abhinava prayogo karyA.8 pragaTatA praznono pAra nahoto. temanuM kahevuM ke "hovAthI ke svArthathI anubaMdhano siddhAMta : para rahe evo saMnyAsI dharmaguru jeTalo rAjakAraNamAM UMDo utaraze dharmanI dRSTie samAjaracanA'nI kalpanAno pratyakSa vyavahAramAM teTalo vadhu karmakuzaLa banaze ane rAjakAraNa paNa vadhu nirmaLa amala thAya tene saMtabAlajI "dharmAnubaMdhI samAjaracanA' tarIke banaze.'11 oLakhAvatA. anubaMdha siddhAMtano artha evo thAya che ke "sAmAjIka 'lokazikSaNa vinA lokazAhIno Aro nathI. lokamata vinA utkrAMtimAM cAra baLono sumeLa thavo jAIe." lokazAhIno AdhAra nathI. Ama saMtabAlajInuM ciMtana spaSTa hatuM. A cAra baLonA nAma cheH (1) rAjya. (2) rAjyanA vahivaTI prajA dore rAjya anusare e lokazAhIno rAjamArga che. prajAnI ane kAyadAkIya taMtrane doravaNI ApI zake tathA tenA para aMkuza paTela ane rAjyano saMkalpa, sAmarthya-saMpanna puruSArtha e ravaiyo rAkhI zake evI lokonI saMsthAo ke je saMsthAo svaicchika dhoraNe lokazAhIne khape che. e eno mijAja che. saMtabAlane satata ciMtA racavAmAM AvI hoya. (3) lokonA saMgaThanone sAcI doravaNI rahetI ke janazaktine rAjyanA rojabarojanA kAryakramomAM lagADIne pUrI pADI zake te mATenA AdhyAtmika ane sAmAjika AgevAno zI rIte pragati karI zakAya. munizrInI mAnyatA hatI ke lokazAhIno ane (4) samAjanA AdhyAtmika netAo ane saMto jeo uparanA AdhAra-thaMbha satya, ahiMsA haze to pakSIya sarakAra rahe to ya traNe ya baLone preraNA ane doravaNI ApavAnuM kAma karatA hoya. niSpakSa lokazAhI A dezamAM jarUra UbhI thaze. munizrInI satya - A cAra sAmAjika baLo mAnavasamAjanA avibhAjya aMga che ahiMsAnA nIti tattvo paranI AsthA daDha hatI; tethI ja temaNe tene eka bIjAnI sAthe joDavA joIe jethI te vizvanA sAmAjika kahyuM ke, "rAjya karatAM prajA haMmeza UMcI che ane prajA karatAM ya mALakhAmAM sumeLa Ubho karI zake ane tenI samatulA jALavI zake. nIti, nyAya ane satya sarvopari che."13 saMtoe rAjakAraNanI aspRzyatA choDavI bhAratIya lokazAhInuM anokhApaNuM bhAratIya bhUmimAMthI lokazAhInA yugamAM saMto jo lokajAgRtinuM kAma na kare to upalabdha phaLo dvArA pragaTavuM joIe. jo lokazAhI e AdhyAtmika bIjA koNa karaze? muni saMtabAlajIe 'lokalakSI lokazAhI' evuM cetanA che to ApaNI dharatImAMnI anekavidha dharmabhUta saMsthAo vizeSaNa vAparyuM hatuM. kAraNa vizvabharamAM lokazAhIoe potAnI lokazAhIne anero maroDa ApI zake tema che. munizrI kahe che tema, arthasabharatA ane hetulakSitA lagabhaga gumAvyA che. kendramAM 'loka'ne 'dharmapUta saMsthAono aMkuza bhAratIya lokazAhIne ja maLI badale pada, paisA ane pratiSThA jovA maLe che. gAMdhIjIne rAjanItinA zakaze."16 teo kahetAM lokazAhImAManyAyano sAmano karyA vagara mokSa asAdhya lAgato hato te mujaba 1. lokonI sAmAjIka kAbU hovo joIe. temaNe kAkAsAheba kAlelakaranA praznanA javAbamAM kahyuM hatuM ke- 2. lokasevakono naitika kAbU hovo joIe. ___ 'maiM mokSa kI prApti ke lie rAjanaitika kArya karatA huuN| pratyeka yuga meM 3. saMtono AdhyAtmika kAbU hovo joIe. adharma apanA gaThThA namane nipa oruM vAsa nadi pasaMdra { netA hai aura emanuM kahevuM hatuM ke-"pakSarahita lokazAhI tathA ochAmAM ochA usameM pUrNatayA vyApta ho gAtA hai mAnavenane meM adharma rAnanaitika kSetra meM kAnUna ane daMDazakti e rAjya mATe ahiMsaka krAMtino jarUrI navo praveza ra vaitA hai vahAM se se Tara dharma vo prasthApita karanA hai ki maiM upAya che. te ja rIte grAmalakSI sarvahitaciMtaka, nispRhI ane sa Arya to na ra sA to mukSe mokSa nahIM mita savetA, yada sTrezara I riyA sattAvAdI pakSothI para rahelA zreSTha puruSonI doravaNI mujaba ja #Arya hai' cAlatuM janatA saMgaThana e, prajA mATe ahiMsaka krAMtino jarUrI navo gAMdhI vicAra ane kAryathI raMgAyelA muni saMtabAlajIne paNa upAya che. AvA janatA saMgaThananuM mahattvanuM aMga grAmasaMgaThana che.17 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana julAI, 2009 samAropa 3. arvAcIna jaina jyotirdharo, uparivat, pR. 230. saMtabAlajI vizvavAtsalyanA ArAdhaka hatA, dharmamaya samAja- 4. ejana. racanAnA prayogakAra hatA, sarvadharma upAsanAnA sAdhaka hatA, 5. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), uparivatuM, sAmudAyika ahiMsAnA prayogakartA, AdhyAtmika ciMtaka, vidvAna pR. 12. sAhityakAra, prakhara sAdhanAzIla hatA. teo jAgrata yugadraSTA ane 6. arvAcIna jaina jyotirdharo, upariva, pR. 231. sarvAgI vyApaka dRSTivALA anubaMdhakAra hatA. 7. ejana. vizvavAtsalya prAyogika saMghanuM nAma emaNe prayojanapUrvaka 8. ejana. vAparyuM che. vizva eTale jagata ane vAtsalya eTale mAtRbhAva. jagata 9. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), uparivat, sAthe mAtRbhAvano anubhava karavo enuM nAma vizva vAtsalya. jyAM | pR. 74. vAtsalya che tyAM sevA sahajabhAve che ja. uparAMta, vAtsalyamAM 10. lokalakSI lokazAhI, lekhaka-saMtabAla, prakAzaka-mahAvIra hiMsAnA abhAva sAthe vizuddha premano sadbhAva paNa AvI jAya sAhitya prakAzana maMdira, amadAvAda, pR. 8. 11. uparivatuM, pR. 22. sakaLa jagatnI banI janetA, vatsalatA sahumAM revuM." 12. uparivat, pR. 15. A saMtabAlajInI kAvyapaMkti gujarAtI bhASAnuM gaurava che. 13. uparivatuM, pR. 33. saMdarbha sUci 14. vizvavAtsalya, tA. 10-7-54. 1. arvAcIna jaina jyotirdharo, lekhaka saMpAdaka--zrI AtmAnaMdajI 15. vizvavAtsalya, tA. 12-1-55. prakAzaka-zrI sadbhuta sAdhanA kendra, kobA, 1988 pR. 229. 16. lokalakSI lokazAhI, uparivatu, pR. 34. 2. muni zrI saMtabAlajI (eka anokhI mATInA saMta), 17. vizvavAtsalya, tA. 16-6-1954. lekhaka-caM. u. mahetA, prakAzaka-mahAvIra sAhitya prakAzana bloka naM. 101/e, AnaMda bhavana, 1le mALe, vI. pI. roDa, maMdira, amadAvAda, pR. 6. muMbaI-400004.TeliphonaH 23821693 adhyAtma vicAraNAno ItihAsa : naMbara-1 karmanuM mULa svarUpa DaoN. praviNabhAI sI. zAha duniyAnI cha abajathI paNa vadhu vastIno be bhAga vicArI zakAya, zarIra-AtmAnA bhedabhedanI carcA vagere upara alaga alaga lekha Astika ane nAstika, bhaNelI prajA ane abhaNa prajA, dhanavAna lakhavAnI dhAraNA che paNa prastuta lekha adhyAtma tattva karmanI ane garIba, Arya ane anArya, sajjana ane durjana vagere paNa vicAraNAno ItihAsa raju karavA lakhyo che. ApaNe vAta karavI che Astika ane nAstika prajAnI. e yAda rahe ke A tamAma tattvonI vicAraNAmAM vedakALa samayathI jIvananI ghaTamALa sArI-narasI darekanI cAlatI ja hoya che. aneka adhyAtma zAkhAoe potAnuM yogadAna ApyuM che. AstikanA jIvanamAM AtmA, paramAtmA, svargaloka, manuSyaloka, jainadarzanamAM gaNadharavAdanI carcAmAM adhyAtma tattvonI suMdara puNya ane pApa jevA AdhyAtmika vicAro AvatA haze to chaNAvaTa jovA maLe che. nAstikanA manamAM paNa AvA tattvo zuM che? zA mATe Thera Thera loko sarva prathama gaNadharavAdanuM mULa Avazyaka niryuktinI eka gAthAmAM ja AvA tattvone mAne che, e pramANe varte che. AvA zabdo ApaNI maLe che. e gAthAmAM agiyAra gaNadharonA saMzayone kramazaH A pramANe bhASAmAM kyAMthI AvyA? koNe dAkhala karyA? kevI rIte AvyA? gaNavAmAM AvyA che. zuM che A badhuM tUta? (1) jIva che ke nahi? (2) karma che ke nahi? (3) zarIra e ja Ama jijJAsA rUpe AvA tattvo Astikane mAnyatA mATe, zraddhA jIva che ke anya? (4) bhUto che ke nahi? (5) A bhavamAM jIva mATe baLa Ape ane nAstikane na mAnavAnA gunhAhita mAnasane jevo hoya, parabhavamAM paNa tevo ja hoya ke nahIM? (6) baMdha mokSa sAMtvanA Ape e mATe adhyAtma tatvanA A badhA padArthonI che ke nahi? (7) deva che ke nahi? (8) nAraka che ke nahi? (9) vicAraNAno eka adbhuta ItihAsa jANavA jevo che. puNya-pApa che ke nahi? (10) paraloka che ke nahi? (11) nirvANa aneka vaijJAniko koI eka padArthanA saMzodhana pAchaLa tamAma che ke nahi? baLo vAparIne paripUrNa zodha karIne ja jaMpe ane pachI te zodha A uparAMta niryuktimAM gaNadharo vizenI je vyavasthita hakIkata viSe aneka pustako lakhe tema A badhA tattvonI zodha mATe aneka maLe che tene koSTakanA rUpamAM goThavIne AgaLa mUkavAmAM AvI che. dharmanA RSimunioe potAnI vicAraNAo rajU karIne dharmazAstronuM uparanI gaMbhIra carcAmAM upaniSada, vedAMta darzanamAM zaMkarAcArya, sarjana karyuM che. dareka tattva AtmA, Izvara, karma, paraloka-mokSa, bhAskarAcArya, rAmAnujAcArya, nimbArka, madhvAcArya, vijJAnabhikSu, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 caitanya prabhu, vallabhAcArya, zivamata, pUrvamImAMsA, uttaramImAMsA, sAMkhya darzana. naiyAyika zikSakano mata jaina darzana. bauddha darzana. Avaka darzana, pazcimanI saMskRtinI vicAradhArA Ama tamAma zAkhAoe potapotAnA maMtavyo dAkhalA dalIla sAthe rajU karyA che ane A tamAmanI vicAradhArA karma vize zuM kahe che teno abhyAsa ahiM rajU karavAmAM Avyo che. karma vicAranuM mULa - je vedakALanA RSione manuSyomAM ane bIjAM aneka prakAranA pazu, pakSI ane kITapataMgomAM raheluM vaividhya anubhavamAM AvyuM na hatuM. ema to na kahevAya, paNa e badhA vaividhyanuM kAraNa temaNe aMtarAtmAmAM zodhavAne badale bahAranA tattvamAM mAnIne ja saMttoSa ja anubhavyo hato. koI paNa eka ke aneka bhautika tattva ke prajApati jevA tattvane sRSTinI utpattinuM kAraNa kahyuM hatuM, paNa e sRSTimAM vaividhya kema Ave che eno khulAso karavAno prayatna karyo na hato. jIvasRSTinA bIjA vargonI vAta javA daIe. kevaLa manuSyasRSTimAM vaividhya zarIrAdinuM hatuM, sukha-duHkhanuM hatuM, bauddhika zakti-azaktinuM hatuM enuM kAraNa paNa zodhavA vizeSa prayatna karyo hoya ema jaNAtuM nathI. emanuM samasta tattvajJAna krame karI deva ane yajJane kendramAM rAkhIne vikasyuM che. prathama aneka devo ane pachI prajApati jevA eka devanI kalpanA karavAmAM AvI. manuSye sukhI thavuM hoya to ane potAnA zatruono nAza karavo hoya to teNe e deva ke devonI stuti karI joIe. potAnI priya vastune sajIva hoya ke nirjIva devo nimitte pajJa karIne temane samarpita karavI joIe, ethI devo saMtuSTa thaIne manovAMchita pUrNa kare che evI mAnyatA vedathI mAMDIne brAhmaNakALa sudhImAM vikasI che. ane devone prasanna karavAnA sAdhana tarIke yajJakarmano kramika vikAsa thaIne uttarottara jaTila karmanA rUpamAM e pariNita thaI gayuM; te eTale sudhI ke sAdhAraNa manuSyane yajJa karavo hoya to e yajJakarmamAM niSNAta purohita varganI madada vinA zakya rahyuM nahi. A pramANe deva ane tene prasanna karavAnuM sAdhana yajJakarma e be vastunI AsapAsa vaidika brAhmaNonuM samasta tattvajJAna vikasyuM hatuM. prabuddha jIvana 11 che ema paNa nathI, eTale e vAdane vaidika vicAra-dhArAno maulika vicAra mAnI zakAya nahi, ema lAge che. zvetAzvatara upaniSadamAM jyAM aneka kAraNo gaNAvyAM che tyAM kAla, svabhAva, niyati yadecchA, bhUta ke puruSa athavA e badhAMno saMyoga-e gaNAvyAM che. e kAlAdine kAraNa mAnanAra vaidiko hoya ke avaidika-game te hoya paNa temAM ya karmano samAveza nathI. brAhmaNakALa pachInA gaNAtA upaniSo e paNa veda-brAhmaNano aMtima bhAga hovAthI vaidika ja che ane tene vedAMta kahevAmAM Ave che. paNa e vedAMtamAM paraMparA eTale ke deva ane yajJaparaMparAno aMta nikaTa hoya ema jaNAya che. veda-brAhmaNamAM nahi evA navA navA vicAro e vedAMtamAM maLI Ave che. temAM saMsAra ane karmaadRSTa vize paNa navA vicAra maLI Ave che. A vicAro vaidika paraMparAnA ja upaniSadamAM kyAMthI AvyA, vaidika vicAromAMthI ja e vicAra vikAsanA pariNAme udbhavyA ke avaidika paraMparAnA vicArako pAsethI vedikoe lIdhA eno nirNaya Adhunika vijJAno karI zakyA nathI; paNa eTaluM to cokkasa che ke sarva prathama vaidika sAhityamAM upaniSadomAM ja e vicAroe AkAra dhAraNa karyo che. upaniSada sAhityamAM saMsAra ane karmanI kalpanAnuM spaSTa rUpa nathI dekhAtuM e vize to Adhunika vijJAnomAM vivAda nathI. vaLI karma-kAraNano vAda paNa upaniSadomAM sarvasaMmata vAda thaI gayo A pramANe upaniSadonA kALamAM paNa vaidika paraMparAmAM karma ara siddhAMta e jo kendrastha sarvamAnya tattva na hoya to kaI paraMparAmAMthI e vicAra vaidika paraMparAmAM gayo te zodhavuM bAkI rahe che. keTalAka vidvAnonuM mAnavuM che ke Aryoe bhAratanA AdivAsIo pAsethI e vicAra lIdho haze. vidvAnonI e mAnyatAno nirAsa pro. e hiriyannAe ema kahIne karyo che ke e AdivAsIono AtmA marIne vanaspati vageremAM jAya che evo siddhAMta ekamAtra vahema hato eTale tattvataH temanA e vicArane tArkika na kahI zakAya. e punarjanmanA siddhAMtamAM to manuSyanI tArkika ane naitika cetanAne saMtoSa ApavAnuM dhyeya che. manuSyano jIva marIne vanaspati vageremAM jAya che e AdivAsIonI mAnyatA korI vahema kahI kADhI nAMkhavA jevI nathI. je karmano siddhAMta vaidikonA devavAdamAMthI upaniSada pahelAM phalita nathI thaI zakato e ja karmavAdanA mULa AdivAsIonI ukta mAnyatA sAthe sahaja rIte saMkLAyela che. enI pratIti tyAre ja thAya che jayAre jainadharma saMmata jIvavAda ane karmavAdanA UMDA mULa zodhavAno prayatna karavAmAM Ave che. jaina paraMparA-enuM prAcIna nAma game te hoya paNa upaniSadothI svataMtra ane prAcIna che emAM to zaka karavo ja na joIe. ane tethI upaniSadamAM karmavAdano je vicAra navo prasphuTita gharyo che te jainonA karmavAdanI asarathI rahita hoya ema mAnavAne kazuM ja kAraNa nathI. je vaidika paraMparAne devo vinA eka DagaluM paNa cAlatuM nahi e ja vaidika paraMparAne jyAre e karmavAdano siddhAMta hAya Avyo tyAre teNe devone sthAne yajJakarmane besADI dIdhuM ane mAnyuM ke devomAM nahi paNa svayaM yajJakarmamAM ja phaLa devAnI zakti che. devo koI nahi paNa vedanA maMtro e ja devo che. ane e yajJakarmanA samarthanamAM ja potAne kRtakRtya mAnatI dArzanika kALanI mImAMsaka paraMparAe to yajJAdikarmathI utpanna thanAra apUrva nAmanA padArthanI kalpanA karIne vaidika darzanamAM devone badale anuSTa karmanuM ja sAmrAjya sthApI dIdhuM. A Akho ItihAsa jo ApaNe najara sAme rAkhIe to jaina paraMparAnA karmavAdanI UMDI asara vaidikomAM je che te spaSTa thAya che. veda ane upaniSada sudhInI je sRSTi prakriyA vaidika paraMparAne mAnya che te anusAra jaDa ane cetana sRSTi anAdi nahi paNa sArdi che ane te paNa koI eka ke aneka jaDa ke cetana tattvamAMthI utpanna thaI che ema manAyuM hatuM. paNa tethI viparIta karmanA siddhAMta pramANe jaDa ke jIvasRSTi anAdi kALathI ja cAlI Ave che ema mAnavuM paDe che. A mAnyatA jaina paraMparAnA mULamAM che. jaina paraMparA pramANe evo koI samaya kalpI zakAto nathI ke jyAre jaDa-cetananuM astitva -karmAnusArI astitva-na hoya, eTaluM ja nahi, paNa upaniSada Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana julAI, 2009 pachInI badhI vaidika paraMparAmAM paNa saMsArI jIvanuM astitva e ja paraMparAmAM yajJanA vikAsa sAthe sAthe devonI vicAraNAmAM paNa pramANe anAdi mAnavAmAM AvyuM che te paNa karmatattvanI mAnyatAne vikAsa thayo hato. ane prAcIna kALanA aneka devone sthAne brAhmaNa AbhArI che. karmatattvanI cAvI janmanuM kAraNa karma che e sUtramAM kALamAM eka prajApati devAdhideva manAvA lAgyo hato. je loko e maLe che, ane e siddhAMtane AdhAre ja jIvonA saMsArane anAdi devAdhidevanI zraddhAthI calita na thayA temanI paraMparAmAM paNa kalpavAmAM Ave che. A anAdi saMsArano siddhAMta, jene pachInA karmavAdane sthAna to maLyuM ja che ane emaNe paNa e prajApati ane badhAM vaidika darzanoe apanAvyo che te, darzanonI utpatti pahelAM karmavAdano samanvaya potAnI Dhabe karyo ja che. teo mAne che ke jIvone paNa jaina paraMparAmAM ane bauddha paraMparAmAM vidyamAna che, jyAre karmAnusAra phaLa to maLe che, paNa e phaLa denAra devAdhideva Izvara che. veda ke upaniSadamAM paNa te sarvasaMmata siddhAMta tarIke svIkArAyo Izvara potAnI IcchA pramANe nahi paraMtu jIvonA karmane anusarIne nathI e ja siddhAMtanuM mULa vedabAhya paraMparAmAM sUcave che. e vedabAhya phaLa Ape che. A prakArano samanvaya svIkAranAra vaidika darzanomAM paraMparA te bhAratamAM AryonA Agamana pahelAnAM nivAsIonI nyAya, vaizeSika, vedAMta ane pAchaLanuM sezvara sAMkhyadarzana che. to che ja ane emanI ja e mAnyatAno saMpUrNa vikAsa vidyamAna vaidika paraMparAmAM aSTa-karmavicAra navo che ane bahArathI jaina paraMparAmAM upalabdha thAya che. Avyo che eno purAvo e paNa che ke vaidiko prathama AtmAnI jaina paraMparA to prAcIna kALathI ja karmavAdI che; temAM devavAdane zArIrika, mAnasika, vAcika kriyAne ja karma kahetA; pachI AgaLa kadI sthAna maLyuM ja nathI. AthI ja karmavAdanI je prakAranI vyavasthA vadhIne teo yajJAdi bAhya anuSThAnone paNa karma kahevA lAgyA. jainonA granthomAM maLe che te prakAranI vistRta vyavasthA anyatra paraMtu e asthAyI anuSThAno svayaM phaLa kevI rIte Ape? te to durlabha che. jIvonA caDatA utaratA jeTalA prakAra saMbhave che ane tatkALa naSTa thaI jAya che; mATe koI mAdhyama kalpavuM joIe, ema eka ja jIvanI saMsAranI AdhyAtmika dRSTie nikRSTatama avasthAthI kahIne apUrva nAmanA padArthanI kalpanA mImAMsAdarzanamAM karavAmAM mAMDIne tenA vikAsanAM je pagathiyAM che te badhAmAM karma kevo bhAga AvI che, ke je vedamAM ke brAhmaNomAM nathI, paNa dArzanika kALanI bhajave che ane te dRSTie karmanuM je vaividhya che tenuM vistRta zAstrIya che. ethI paNa siddha thAya che ke apUrva jevA adRSTa padArthanI kalpanA nirUpaNa prAcIna kALathI jevuM jaina paraMparAmAM che tevuM anyatra durlabha temanI maulika nathI, paNa avaidikonI asaranuM pariNAma che. che, te sUcave che ke karma vicArano vikAsa jaina paraMparAmAM che ane e ja pramANe vaizeSikasUtrakAre adRSTa-dharmAdharma vize sUtramAM tene vyavasthita rUpa paNa e ja paraMparAmAM maLyuM che. jenonA e ullekho to avazya karyA che, paNa te adRSTanI vyavasthA to tenA vicAranA skUliMgo anyatra gayA che ane tethI ja bIjAonI TIkAkAroe ja karI che. vaizeSikasUtrakAre adRSTadharmAdharma kayo padArtha vicAradhArAmAM paNa navuM teja pragayuM che. che te kahyuM nathI, ethI ja prazastapAdane tenI vyavasthA karavI paDI che ane vaidiko yajJanI kriyAnI AsapAsa ja badhuM goThave che eTale temanI teNe teno samAveza guNapadArthamAM karI dIdho che. aSTa-dharmAdharma e maulika vicAraNAno pAyo jema yajJakriyA che, tema jaino karmanI guNarUpe spaSTapaNe sUtrakAre ullekhyo nathI, chatAM te AtmaguNa ja che AsapAsa ja badhuM goThavatA hovAthI temanI maulika vicAraNAno ema zAthI mAnavuM eno khulAso prazastapAdane karavo paDyo che. ethI ja pAyo karmavAdamAM che. siddha thAya che ke vaizeSikonI padArtha vyavasthAmAM adRSTa e navuM tattva che. - jyAre karmavAdIo sAthe devavAdI brAhmaNone saMparka thayo haze Ama yajJa ke devAdhideva Izvara sAthe adRSTa-karmavAdanI saMgati tyAre ekAeka to devavAdane sthAne karmavAdane besADI devAnuM banyuM vaidikoe karI che. paraMtu yAjJiko yajJa sivAyanA bIjAM karmo vize nahi hoya. prathama to jema AtmavidyAne gUDha ane ekAMtamAM carcA vicAra karI zakyA nathI ane IzvaravAdIo paNa jeTalA IzvaranI yogya mAnavAmAM AvI hatI tema karmavidyAne paNa rahasyamaya ane sthApanA pAchaLa paDI gayA che teTalA karmavAdanA rahasyanuM udghATana ekAMtamAM carcavA jevI mAnI haze. AtmavidyAne kAraNe yajJomAMthI karavA samartha nIvaDyA nathI, eTale mULe karmavAda je paraMparAno hato jema lokonI zraddhA maMda paDI gaI hatI tema karmavidyAne kAraNe teNe ja te vAdano yathAzakti vicAra karIne tenI zAstrIya vyavasthA devomAMthI zraddhA kSINa thavAno saMbhava hato. AvA ja koI kAraNe karI che. e ja kAraNa che ke karmanI zAstrIya mImAMsA jaina zAstromAM yAjJavalkaya jevA dArzanika ArtabhAgane ekAMtamAM laI jAya che ane maLe che te anyatra nathI maLatI. eTale mAnavuM rahyuM ke karmavAdanuM mULa karmanuM rahasya samajAve che, ane karmanI ja prazaMsA karIne kahe che ke puNya jaina paraMparAmAM ane tethIe pahelAMnA AdivAsIomAM che. karavAthI mANasa sAro thAya che ane pApa karavAthI naThAro thAya che. Aja rIte adhyAtma tattvanA bIjA vibhAgo AtmAnuM svarUpa, vaidika paraMparAmAM yajJakarma ane deva e baMnenI mAnyatA hatI mokSanuM svarUpa vagerenI vicAraNAnI ane tenI paraMparAno ItihAsa temAM jyAre deva karatAM karmanuM ja mahattva manAyuM tyAre je lokoe bhAratIya dharmagraMthomAM Thera Thera varNavavAmAM Avyo che ane te jANI yajJa upara ja bhAra Apyo temaNe yajJa ane karmavAdano samanvaya ApaNI bhAratIya Arya saMskRti mATe gaurava anubhavAya che. karIne yajJane ja deva banAvI dIdhA, ane yajJa e ja karma che ane tethI * * * badhuM phaLa maLe che ema mAnavA lAgyA. dArzanika vyavasthAkALamAM 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380007. A lokonI paraMparA mImAMsAdarzana nAme prasiddha thaI. paraMtu vaidika phona : (079) 26604590 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 13 bhArata-cIna DaoN. raNajita paTela (anAmI) bhArata-cIna prAcIna saMskRti dharAvatA be vizALa deza che. AyArAma-gayArAmanuM TAMTiyA-kheMca-rAjakAraNa, vikAsanI ADe vizvanA lagabhaga baso dezonI vastIno 1/3 bhAga A be dezomAM AvatuM hoya che. eka sarje che to bIjo bhAMge che....eka ja rASTrIya vase che. baMneya dezo sane 1962 sudhI zAMtipriya dezo gaNAtA pakSanI sattA have rahI nathI eTale 'deDakAMnI pAMcazerI" jevA hatA ne "paMcazIlanI AcArasaMhitAnuM pAlana karatA hatA paNa aDhAra-vIsa kSetrIya pakSonA gaThabaMdhana dvArA narasiMha mahetAnI sane 1962mAM cIne bhArata para AkramaNa karyuM tyAre hiMdI-cInI helanI jema 'jaya jaya raNachoDa rAyajI'nA nArA lagAvI ene kheMcIne bhAI-bhAInA nArA ane paMcazIlanA siddhAMtanA lIrelIrA UDI paNa cAlatI rAkhavI paDe che." je rASTrIya koMgrese bhAratanI svAtaMtrya gayA. sane 1962 thI sane 2003 sudhI bhArata-cInanA saMbaMdho prAptimAM siMhabhAga bhajavyo temAM, sattA-moha ne vakarelA taMga rahyA. julAI 22-17nI ApaNA vaDApradhAnanI cIna-yAtrA vyaktivAdane poSavA keTalAM badhAM taDAM paDyAM che? Aje to koI bAda e saMga paristhitimAM kaiMka haLavAza varatAya che paNa bhArata paNa pakSa rASTrIya-pakSa hovAno dAvo karI zake tema nathI.' cIne lokazAhI deza che jyAre "lAlabhAInuM kaMI kahevAya nahIM! vaLI, dhAryuM nizAna sara karyuM ne bhArata taraphaDiyAM mAre che tenuM rahasya mane cInanA pAkistAna sAthenA nigdha saMbaMdhone kAraNe bhArata enI lAge che ke samartha rASTrIya netAgIrImAM paNa rahyuM che. jaMgI vastI zraddhayatAmAM keTalo vizvAsa rAkhI zake te paNa ciMtAno prazna cheH baMneya dezono ziradarda jevo prazna che paNa ApaNe 'be basa" paNa paNa AjakAla vizvarAjakAraNanAM je samIkaraNo thaI rahyAM che te siddha na karI zakyA tyAre cIna "eka basane amala mUkavAmAM jAgrata jotAM bhArata-cIna baMneya dezoe potapotAnAM hitonI khAtara ne pratibaddha che. vastI vadhAro ApaNI "zaMkhalA' che jyAre cIna paNa vizvazAMtinA anulakSamAM, saMpa-sahakArathI sAthe rahIne mATe te "eseTa' che. matalaba ke cInano Arthika vikAsa jotAM ubhayapadI anukULatA sAdhI, vikAsa sAdhavo joie. Aje ajJAna ApaNe audyogika kSetre ne rAjakIya kSetre paNa cInanI avagaNanA ane garIbAI-e baMne dezonA sAmAnya prazno che. saMgharSa, yuddha, karI zakIe tema nathI. sane 1962mAM rASTrIya surakSA mATenuM ApaNuM salAmatIne nAme je abajonuM AMdhaNa thAya che-teno viniyoga bajeTa mAMDa so karoDanuM ja hatuM. ne javAhara tathA menana 'hiMdI cInI zikSA pracAra ne garIbAInA unmelana kAje thavo joIe. ane bhAI bhAI!'nA nArA lagAvavAmAMthI UMcA ja AvyA nahIM! cIne 1962nA yuddha pachI baMne dezonI sImAnA prazno paNa vivAdAspada AkramaNa karyuM tyAre ApaNAM sainikonAM pagarakhAMnAM paNa phAMphAM banyA che, kaika aMze e prazno jaTIla paNa che chatAMye dvipakSIya hatAM ne javAhare Adeza Apyo ne ApaNe UMghatA jhaDapAyAM! vicAraNA dvArA e hala na ja thaI zake evA paNa nathI; jo ke e javAharanA akALa mRtyunuM kAraNa A paNa hoI zake ! rakSAmaMtrI dizAmAM vidheyAtmaka gatividhi zarU thaI gaI che. svAtaMtrya-prApti menanano sAmyavAda mATeno ahobhAva paNa ApaNA parAjayanA pachInI ApaNI paMcavarSIya yojanAo dhAryuM nizAna pAra pADI mULamAM hoya to navAI nahIM! zakI nathI enAM aneka kAraNo che. paNa ApaNI tulanAe cIne rASTranI mAthA-dITha Avaka jo Arthika pragatinI pArAzIzI enA nizcita dhyeyane siddha karavAmAM sArI pragati karI che. e atyAra gaNIe to Aje cIna ApaNAthI lagabhaga bamaNuM AgaLa sudhI ApaNA pUrvagraho ne ataDApaNAne kAraNe ApaNe jANatA che.cInanI vyaktidITha Avaka amerikana 927 Dolara che to nahotA. "hajI sudhI rASTrIya vikAsanA daranuM lakSya ATha daza TakA bhAratanI kevaLa 477 Dolara ja che. raheThANanA praznamAM paNa cIne rAkhIne ApaNe cha TakA sudhI pahoMcI zakyA chIe. jayAre cIne daza 80 TakA siddhi hAMsala karI che. ApaNe UMcAM nizAna AMkIe TakAnuM dhyeya siddha karI batAvyuM che. mAovAdane nAthIne cIna chIe paNa vIMdhI zakatA nathI e ApaNI rASTrIya kamajorI ne dayanIya vyaktipUjAnA vaLagaNamAMthI mukta banI gayuM che. jyAre ApaNe lAcArI paNa che. tyAM lokazAhInA aMcaLA nIce javAhara, iMdirA, rAjIva, soniyA ATaluM lakhyA bAda huM cInanI AyAta-nikAsa nIti ane enI gAMdhInuM varcasva ne vyaktipUjA hajI jIvaMta che. eka samaya evo purAMtanA AMkaDA ApI bhArata sAthe sarakhAmaNI karavA mAgato paNa hato jyAre gulAma bhAratamAM rASTrIya staranA netAo aneka hato tyAM keliphoniyAthI dIvALI upara bhArata Avelo mArA vaDIla hatA. jyAre svataMtra bhAratamAM Aje rASTrIya to zuM paNa baMdhuno jyeSTha-putra DaoN. razmi ema. paTela, mAruM lakhANa vAMcIne sTeTa-levalanA zaktizALI, zraddheya ne lokamAnya netAo paNa mane kaheH "kAkA! tamArA be muddAmAM huM saMmata thato nathI.' eka to sUrajanA dIve zodhavA paDe tema che! mane lAge che ke cInanA vikAsanI tamo kaho cho tema cIne Arthika-kSetre khUba pragati sAdhI che e pAchaLa enI rASTrIya netAgIrI paNa rahelI che. ApaNe tyAMnuM vAta sAcI paNa eka ja vAkyamAM huM Apane kahuM ke "dha kanTrI Ijha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana julAI, 2009 rIca baTa dha pipala Ara puara.' jyAre bhArata mATe kahyuM ke "dha kanTrI kahuM chuM ke ApaNA vaDApradhAna aTala bihArIjI jevo koIpaNa karmaTha, Ijha puara, baTa dha pipala Ara rIca." e pachI teNe pragatinA ApelA prAmANika ne dRSTivaMta netA tamane anyatra jovA nahIM maLe. bhArata AMkaDAnI zraddheyatAnI vAta karIne jo e AMkaDA ApavAmAM bhAgyazALI che ke ene aTalajI jevA vaDApradhAna ne kalAma jevA amerikAnI koI paNa kAmagIrI hoya to to e AMkaDA sAva khoTA rASTrapati-be kuMvArA ne rASTrIya kakSAnA netAo prApta thayA che." samajavA...bhArata vAraMvAra bhASaNomAM duniyAnI be moTAmAM moTI enA gayA bAda huM pharI pAcho cInano vicAra karavA lAgyo...tyAM lokazAhIomAM potAnI sAthe amerikAne gaNAve che paNa to tA. 2-10-2003nA "gujarAta samAcAra'nA "kAyado ane amerikAmAM bhArata jevI lokazAhI che ja nahIM. tyAM to miliTarI samAja' nAmanA kolamamAM zrI cInubhAI ra. zAhano lekha vAMcavA DemokrasI che. amerikA jevo udhAra deza AkhI duniyAmAM bIjo maLyo. jenuM zIrSaka hatuM: "bhotika kSetre AgaLa hovA chatAM ekkaya nathI. enI Arthika karoDarajaju che enA dhamadhokAra cAlatA vyakti svAtaMtrya jevI mULabhUta bAbatamAM cIna ghaNuM ja pAchaLa'-vAMcI zastronAM kArakhAnAM, be dezone niraMtara laDAvI lokazAhInI vAto mane mArA bhatrIjAnAM vidhAna sAcAM lAgyAM...zrI zAhe to lekhanA karanAra deza enI IkonomI' tara rAkhe che. vizvabharanI jamAdArI aMtamAM evuM vidhAna karyuM che ke A bAbatamAM dareka bhAratIyane karatA dezane tamo lokazAhI deza kahezo ? lAdena jIve che, abhimAna hovuM joIe ke te bhAratano nAgarika che. rUsoe kaheluM: pAkistAnamAM ja che te prisaDenTa buza jANe che chatAM ye lAcArIthI "bhojana vinA eka TaMka cAlaze, paNa vANIsvAtaMtrya vinA kSaNabhara miliTarI DIrekTara jevA pAkistAnane paMpALe che, jene kAraNe bhArata paNa nahIM cAle." Ama chatAM cIna Aje "phekTarI phlora opha dha jevA lokazAhI dezane sahana karavuM paDe che. varlDa' gaNAya che. hArDaveramAM duniyAmAM eno prathama naMbara che. chellAM cInanI Arthika pragatinI tame vAta karI te zene AbhArI be dAyakAmAM 600 biliyana amerikana Dolara jeTaluM enuM che-jANo cho? tyAMnI ghIca vastI ne enI sastAmAM sastI majUrI. InvesTamenTa' che. hAla eno "phorena rijharva eksacenja' 360 A bAbatamAM koI paNa deza enI hariphAI karI zakaze nahIM. vaLI biliyana amerikana Dolara che. sane 1978mAM cInanI nikAsa tyAMnI jelomAMnA kedIone khAvA to Ape che paNa khAvAnA daza biliyana hatI je vadhIne Aje 266 biliyana thaI che. jyAre pramANamAM cAra ghaNI majUrI karAve che ne bhAratanI jelomAMnA enA pramANamAM AyAta 244 biliyana amerikana Dolara che. kedIone je pramANe vetana ApavAmAM Ave che ne sudhArA mATe je sarakAra, korporezana, benko ane sAmyavAdI pArTInA sahakArathI pravRttio thAya che emAMnuM cInamAM "kazuM ya jovA na maLe !' tyAM cIna dina-pratidina pragatine paMthe AgaLa dhapI rahyuM che. ane bhArata jevuM vANI-svAtaMtrya ja na maLe. briTana jevo hebiyasa korpasa 2020mAM cInanI IkonomI dasa TrIlIyana amerikana Dolara thanAra ekTa na maLe...mArI sAthe cInI mULanA be bhAIo tyAMnI je vAta che. matalaba ke te Aje vizvanuM cothuM rASTra che je 'lArajesTa InDasTrIyala kare che tene AdhAre huM kahuM ke AkhI duniyAmAM bhArata jevuM kaze pAvara' che ne utpAdananI bAbatamAM GPDnA 35% ene phALe sukha nathI. ne bhArate karelI pragatino sAco khyAla vizvane nathI.. jAya che. cAyanAnI GPD Aje Azare 1.2 TrIlIyana amerikana jyAre ApaNe aNudhaDAkA karyA tyAre vizva ApaNA "astitvanI DolaranI che je bhArata karatAM bamaNAthI paNa vizeSa che. (bhAratanI ne pragatinI noMdha lIdhI. ApaNA aneka pakSonI banelI lokazAhI noMdha lIdhI ApaNA aneka pakSonI banelI lokazAhI 450 biliyana Us Dolara che.) sattA hAMsala karavA mATe ekabIjAnI siddhionuM sAcuM mUlyAMkana kana so vAtanI eka vAta. cIna ApaNo paDozI deza che. tyAM karatI ja nathI...bAkI gulAma bhArata TAMkaNInI paNa AyAta karatuM lokazAhI hoya ke na hoya, vANI svAtaMtrya hoya ke na hoya...paNa ApaNe ApaNI maryAdAmAM rahIne paNa bhautika kSetre pragati karavAnI hatuM te poMkharaNanA aNudhaDAkA sudhI pahoMcyuM e zene AdhAre ? ane kAkA! tamo ApaNI bAjunAM gAmaDAmAM pharyA cho? A tamArA bAbatamAM cIna pAsethI ghaNuM badhuM zIkhavAnuM che. bhArata-cInano ubhayapadI sahakAra vizvanI mahAsattAvALA dezomAM mAnabharyuM sthAna vaDodarAnA rastAo karatAM paNa sArA rastA gAmaDAmAM thayA che. apAvI zake evI zakyatAvALo che. amerikA, briTana, phrAnsa, pANInI suvidhAo thaI che..dAdAgIrI karIne gAmaDAnA kheDUto jarmanI, jApAna jevA rASTro Aje cInanI avagaNanA karavAnI vIjaLIno gerakAyade upayoga karI vaparAzanA pramANamAM bIla bharatA sthitimAM nathI. ekavArano aphINIyo deza Aje navIna tAkAta nathI...tamArA samayamAM tame gAmaDAmAM vIjaLI joyelI? je loko sAthe vizvane Arthika-kSetre paDakArarUpa banI rahyo che. bhArate emAMthI bhArate pragati nathI karI ema kahetA hoya temane haidrAbAda ne beMgalora padArthapATha levA jevo che. mokalavA joIe. klinTana jevo klinTana AMdhranA mukhya pradhAna noMdha : prastuta lekha anAmI sAhebe 2-11-2003mAM lakhyo hato. caMdrAbAbu nAyaDunuM bhASaNa sAMbhaLI daMga thaI gayo hato...ApaNA rasikabhAI raNajitabhAI paTela, C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI lokone TIkA karatAM ja AvaDe che. doSa jovAnI emane eka ja sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380052. AMkha che. kadaradAnInI bIjI AMkha ja nathI, ane kAkA! huM tamane mobAIla : 9898169069. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana gAMdhI-AkAzagaMgAnI eka tejazikhAH mIrAMbahena BzAMtilAla gaDhiyA keTalIka videzI sannArIoe bhAratabhUmine bharapUra prema karyo gAMdhIjInA upavAsa (1924)nA samAcAra jANyA. meDalIna duHkhI che. A dezane karmabhUmi banAvIne emaNe je svatva pragaTAvyuM che, te thayAM. upavAsa pUrA thayAnA khabara maLyA pachI ja zAMti thaI. meDalIne avismaraNIya che. temanuM kAryakSetra kAM to rAjakIya, sevAkIya athavA gAMdhIjIne patra lakhyo ke pote sAbaramatI Azrama AvavA Icche AdhyAtmika rahyuM che. A vaMdanIya nArIvRMdamAM bhaginI niveditA, che. gAMdhIjIe 24 julAI, 1925nA roja uttara pAThavyo : zrI mAtAjI (poMDicerI Azrama), madhara TeresA, enI besanTa vagere "khuzIthI AvI zako. agAuthI khabara Apajo , jethI ahIMthI tamane uparAMta eka nAma juduM tarI Ave che. te che meDalIna sleDa, jemane levA koI AvI zake. AzramanuM jIvana kaparuM che, udyama mAgI le gAMdhIjIe "mIrAMbahena' nAma ApyuM hatuM. IMglenDanA sAdhanasaMpanna tevuM. tamane nirUtsAha karavA nathI lakhato, mAtra jANa karuM chuM. ahIMnI kuTuMbamAM ucharelI taruNIne kaI rIte gAMdhIjIno paricaya thAya che AbohavAthI paNa TevAvuM paDaze.' ane kyuM baLa ene cheka bhArata kheMcI lAve che, e AkhI kahANI pote sAdagIbharI jIvanazailI mahad aMze AtmasAt karI lIdhI vismaya pamADe tevI che. che, ema jaNAtAM meDalIne sTImara mAraphata bhArata tarapha prayANanI sana 1892mAM meDalInano janma. pitAjI naukAdaLanA oNphisara teyArI AdarI. mA ane bahene laMDana sTezane vidAya ApI. pitAjI hoI jhAjho vakhata dariyAI sapharamAM gALatA. daramiyAna meDalIna perisa maLavAnA hatA. tyAM romA rolAM ane temanAM bahena paNa mAtA sAthe mosALamAM rahetAM. nAnuM paNa raLiyAmaNuM gAma. vidAya ApavA AvyAM. badhAe meDalInane premabharI zubhecchAo AsapAsa nayanaramya prakRti patharAyelI hatI. moTI bahena rahonA ApI. haoNsTelamAM rahetAM. grinIca, porTasmatha, laMDana vagere judAjudA tA. 6-11-1925nA roja meDalIna sleDa muMbaI AvyAM. sthaLoe pitAjInI nimaNUka thatAM kuTuMba sthaLAMtara karatuM. dAdAbhAI navarojI ane devadAsa gAMdhInI mulAkAta thaI. bIje eka divasa pitAjIe piyAno para vikhyAta saMgItakAra divase, 7mI naveMbare, savAre meDalIna amadAvAda pahoMcyAM. sTezana bithovananI rAgiNI vahetI mUkI. meDalIna bhAvavibhora banI para saradAra paTela, mahAdeva desAI ane svAmI AnaMda AvyA hatA. sAMbhaLI rahyAM. teo jyAre jyAre A saMgIta sAMbhaLatAM, tyAre mArgamAM satata meDalInanuM raTaNa cAlatuM hatuM. Azrama kyAre Avaze? citta koI ajJAta pradezamAM viharavA lAgatuM. emane bithovana vize kyAre Avaze? Akhare e sthaLa AvyuM. sAva sAdI ImArata. na jANavAnI jijJAsA thaI. laMDanamAM jyAre jyAre bithovana zailInA koI bhapako, na koI ThATha. IMTovALI pagathI pachI parasALamAM thaI saMgIta kAryakramo yojAtA, tyAre meDalIna teno lAbha letAM. eka oraDI pAse AvyAM. saradAre meDalInane aMdara javA kahyuM. bithovana pratyenA ahobhAve meDalInane jarmana bhASA zIkhavA preryA. gAMdhIjI UThIne meDalInane maLavA sAme AvyA. yaSTisama pAtaLI vaLI viyenA (osTriyA) jaI bithovananI kabaranAM darzana karyA. kAyA ane smita verato nikhAlasa cahero joI meDalIna abhiniviSTa A saMgItakAranI vizeSa mAhitI meLavavA meDalIne phrAMsanA vidvAna thayAM. temaNe gAMdhIjIne bhAvapUrvaka vaMdana karyA. gAMdhIjInI AMkhomAM romA rolAMnI madada levAnuM vicAryuM. patro lakhyAM. rUbarU paNa maLyAM. vAtsalyanAM nIra caLakatAM hatAM. temaNe meDalInane UbhA karyA. bolyAH banyuM evuM ke A arasAmAM rolAMe lakheluM gAMdhIjInuM pustaka "AjathI tuM mArI dIkarI-mIrAM dIkarI." meDalInanA hoTha para sahaja presamAM chapAtuM hatuM. emaNe sahaja vAtavAtamAM meDalInane pUchayuM udgAra AvyoH "bApu!" ke teo gAMdhIjI viSe kaMI jANe che ke kema. meDalInano nahi' uttara AzramI jIvana daramiyAna mIrAMbahenanA vyaktitvanAM traNa pAsAM sAMbhaLatAM ja rolAe kahyuM ke, gAMdhIjI eTale bIjA jisasa! A UDIne AMkhe vaLage che. atre tenuM vivaraNa karavAno upakrama che. zabdoe meDalInanA aMtaranA tAra jhaNajhaNAvI mUkyA. (1) ucca Adarzo mATe bhautika sukhano tyAga thoDAka divaso bAda pAchA pharatAM meDalIne mArgamAM eka Azrama AvatAM pahelAM ja mIrAMbahena sAdAIbharyuM kaThora jIvana sToramAMthI e pustaka kharIdyuM ane divasa pahelAM vAMcI kADhyuM. zarU kare che. eka aMgreja amaladAranI putrI tapasvI jevI jIvanarIti tenI jAduI asara varNavatAM meDalIna kahe che, "koI adITha tattva apanAve che. bApunI sUcanAthI tulasIbahena mahera mIrAMbahenane mahAtmA gAMdhI rUpe mane kheMcI rahyuM hatuM." dariyApArano deza meDalInane rU pIjavAnuM, pUNI banAvavAnuM tathA kAMtavAnuM zIkhavatAM ane sAda deto hato. bhArata jatAM pahelAM meDalInane lAgyuM ke gAMdhIjInA surendrajI hiMdI bhASA. cAInIjha bahena zAMti sAthe mIrAMbahena Azramane anurUpa raheNIkaraNI zIkhI levI jarUrI che. kAMtaNa, vaNATa, saMDAsanI saphAI hoMzathI karatAM. abhyAsa mATenA zikSako paNa nakkI zAkAhArI bhojana, jamIna para palAMThI vALIne sIdhA besavuM, nidrA thayA. ghaDiyALane kAMTe mIrAMbahenano rojiMdo kAryakrama cAlato. mATe suvidhAvALA bichAnAno tyAga, hiMdI bhASA AvaDavI vagere rasoI, kapaDAM, nahAvuM-dhovuM uparAMta anya pravRttio satata cAlatI mATe sajja thavAnuM hatuM. meDalIna A dizAmAM sakriya thayAM. tyAM to rahetI. samaya jatAM bahena zAMtine aMgrejI zIkhavavA lAgyAM. vaLI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 eka daradInI kalAkeka sevA karatAM. dInabaMdhu enDrujhane kAMtavAnuM zIkhavatAM. potAnA dezathI lAvelAM khAdInAM kapaDAM pUrAM thaI jatAM mIrAMbahene khAdIbhaMDAramAMthI sapheda sADI magAvI. jo ke gAMdhIjIe evo Agraha rAkhyo nahoto ke mIrAMbahena bhAratIya zailInuM ja vastraparidhAna kare. mIrAMbahena kramazaH ekeka DagaluM AgaLa bharyuM jatAM hatAM. brahmacaryanuM vrata levAnI ane mAthAnA vALa kapAvI nAkhavAnI icchA bApu samakSa mUkI. lAMbo vicAra mAgI le tevI vAta hatI. AzramanI bahenoe mIrAMbahenane bIjo nirNaya pAcho kheMcavA kahyuM, paNa mIrAMbahena na mAnyAM. bApue temanA vALa kApyA. briTIza zAsana sAmenI rASTrIya laData daramiyAna mIrAMbahena jelavAsa paNa bhogave che. prabuddha jIvana julAI, 2009 vicAryuM ke AvI paristhitimAM ahiMsaka asahakArano mArga sauthI yogya ukela che. gAMdhIjIne patra lakhe che. 1942mAM mIrAMbahena AgAkhAna mahelanA kArAvAsa daramiyAna mahAdevabhAI ane kastUrabAnA mRtyunA sAkSI bane che. vicalita thAya che, paNa tarata samatA dhAraNa karI le che. (3) gAMdhIjI sAthe bhAvAtmaka ane vaicArika tAdAtmya mIrAMbahena romA rolAM likhita gAMdhIjI paranuM pustaka vAMce che, tyArathI ja teo gAMdhIjI sAthe bhAvAtmaka saMbaMdhathI joDAI jAya che. AzramamAM AvyA pachI samagra dinacaryAnI kSaNekSaNe bApu ja kendrasthAne hoya che. pratyeka pravRttino preraNAsrota bApu ja hatA. bApu pratyakSa hAjara na hoya to paNa alaukika jyoti svarUpe potAne doratA hoya ema mIrAMbahenane lAgatuM. bApunA darzana be vakhatanI prArthanAmAM thatAM ane rAtre bApu khullAmAM AkAzadarzana mATe (2) saMvata saMvedanazIlatA mIrAbahenanI lAgaNIzIlatA aniyaMtrita dhasamasato pANIno khATalAmAM ADA paDyA hoya tyAre temanI jhAMkhI karI zakAtI. pravAha nathI, balke enA para saMyama ane vivekabuddhinI lagAma che. emo lAgaNIonuM UrSIkaraNa karyuM hatuM, mArca 1930mAM dAMDIkUca vakhate gAMdhIjInI dharapakaDa thatAM mIrAMbahenane atizaya duHkha thayuM. hatuM. pote dAMDIkUcamAM joDAI zakyA nahotAM, enuM duHkha to hatuM ja, (emane AzramanI pravRttiomAM zakya teTalA madadarUpa thavAnuM kAma soMpAyuM hatuM) temAM gAMdhIjI ne jela thayAnA samAcAre emane vyagra karyAM. A du:kho thoDAka haLavA thAya e hetuthI mIrAMbahene judAjudA rAjyomAM khAdIkAma mATe pravAsa karyo. mIrAMbahena AzramamAM AvyAM tenA bIjAja varSe pitAjInA avasAnanA samAcAra AvyA. mAne maLavA thoDo vakhata svadeza jaI AvavAnuM bApue kahyuM, paNa mIrAMbahenanI evI koI yojanA nahotI. bahena-banevIne muMbaI maLI AvI saMoMdha mAne che. 6 varSa pachI mAnuM avasAna thayuM. mIrAMbahena mAne dara aThavADiye patra lakhatAM, mA vaLato javAba paNa lekhe, mAMdA hoya to pA. e vAtsalyamUrti cAlI gaI. mIrAMbahene bApune patra lakhI haiyuM ThAlavyuM. bApu saMtvanAnA patramAM lakhe che, 'tArA zabde zabde tuM thayA keTalI jIravI zake che te joI zakAya che.' mAnA mRtyunA eka mahinA pachI goLamejI pariSada (oNgasTa, 1931) maLavAnI hatI. gAMdhIjI sAthe mahAdevabhAI, devadAsa, pyArelAla ane mIrAMbahena joDAyAM. pitAnA avasAna vakhate mIrAMbahena svadeza gayA nahotAM, paNa A vakhate kudaratI yoga Ubho thayo che, tethI mIrAMne sukUna maLaze evo bhAva gAMdhIjInA manamAM kharo. joke mIrAMbahena A kAraNasara javA taiyAra thayA nahotAM. emaNe spaSTa kaheluM, 'pArivArika saMbaMdhothI huM 52 thaI gaI chuM.' me, 1938mAM gAMdhIjI vAyavya sarahada prAMtanA pravAse hatA. tyAMthI teo dilhI pahoMcyA. mIrAMbahena segAMvamAM hatAM. evAmAM bahena rahonAnA avasAnanA samAcAra maLe che. A AdhAta vakhate paNa mIrAMbahena saMyamapUrvaka manane bIjI dizAmAM vALe che. yuropamAM aMdhAdhUMdhInuM vAtAvaraNa hatuM. hiTalare jhekoslovekiyA para kabajo jamAvyo hato. mIrAMbahene pravAsamAM gAMdhIjI sAthe mIrAMbahena hoya tyAre gAMdhIjInuM samayapatraka miniTa-miniTanI gaNAtrI sAthe jaLavAI rahe enI kALajI mIrAMbahena rAkhatAM. bAputhI dUra rahevAnuM Ave tyAre mIrAMbahenane du:kha thatuM. chatAM zreyaskara pravRtti mATe sAme cAlIne hasate mukhe dUrIne AvakAre che. bApune samarpita mIrAMbahena emano paDyo bola jhIlavA haMmezAM tatpara rahe che. bApu nArAja thAya evuM eka DagaluMya bharatAM nathI. bIjI bAju bApunA zabdothI mIrAMbahenane duHkha pahoMcyuM hoya to bApu pastAvo kare che athavA potAno Azaya spaSTapaNe rajU kare che. baMne vacce addabhuta ekatva hatuM. uparAMta vaicArika ekatva paNa emanI vacce jovA maLe che. mIrAMbahene bApunA vicAro AtmasAt karyA hatA. 1942mAM alAhAbAda kaoNMgresa samitInI beThaka maLavAnI hatI. mIrAMbahena temAM hAjara rahevAnI anumatI bApu pAse mArga che, jethI bApunA mananI vAta pote anya netAone spaSTa rIte samajAvI zake. bIja bAju gAMdhIjIne paNa mIrAMbahenanA aMtaratamanI sAcI pichANa che, enI pratIti karAvo e prasaMga joIe, yuropanI DAmADoLa paristhiti vakhate mIrAMbahena jhekoslovekiyAnA netAne segAMva AvavAnuM AmaMtraNa Ape che. pote jhekoslovekiyA jaI rUbarU mulAkAta levAno paNa vicAra kare che. bApune puchAve che. bApu kahe che, mane khAtarI hatI ke tAro AtmA Ama ja kaheze ' jo ke mIrAMbahena jaI zakatA nathI, kAraNa bApu emane bAdazAhakhAnanI madade pezAvara mokalatA hatA.) mIrAMbahena gAMdhIjInA avasAnanA eka dAyakA bAda 1959mAM IMglaeNnDa gayAM. thoDo vakhata tyAM rahI viyenAmAM zeSa jIvana gujAryuM. tA. 20-07-1982nA roja viyenAmAM temanuM avasAna thayuM. (AdhAra 'mIrAMbahena' tuM. jayaMta paMDyA-AvRtti 1992.) e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI mukta jIvana svAmI bApA mArga, vaDodarA-390001. phonaH 0265-2481680. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 17 paMca samavAya kAraNavAda a DaoN. kavina zAha jaina darzananI amUlya bheTa vizvanA mAnavIone jo koI maLI bAlyAvasthA ane yuvAvasthA, vRddhAvasthA ane durbaLatA, jIvanano hoya to te syAdvAdanI che. bhagavaMtanI vANI svAdvAdathI alaMkRta aMta vagere kALa sAthe saMbaMdha dharAve che. samaya ati sUkSma kALamAM che. anekAntavAdano paryAyavAcI zabda sAduvAda che. sApekSavAda che ane kALacakramAM utsarpiNI avasarpiNI che. eTale kALanuM mahattva paNa kahevAya che. bhagavaMtanI vANI-vidhAna sApekSavAdavALI che. raheluM che. anekAntavAda ekAntavAdano pratispardhI che. ekAntavAda vastu ke 2. svabhAva samavAya mata. koI vastu ke padArthanI mULabhUta prakRti padArthane eka taraphI vicAre che jyAre anekAntavAda koI vastu-padArtha e svabhAvanuM lakSaNa che. ke satyane aneka daSTikoNathI mUlyAMkana karIne apekSAe svIkAre jema sAkaramAM gaLapaNa e svabhAva che tema AtmAnI zuddhatA che. anekAntavAda vastunA vividha dharmonuM pratipAdana karavAnI paddhati e svabhAva che. yuvAna strI patino yoga prApta thavA chatAM che. koI eka zabda ke vAkya dvArA pUrI vastunuM eka sAthe kathana saMtAnaprApta karI zakatI nathI. eTale vaMdhyatva e teno mULabhUta karavuM azakya hoya tyAre koI eka dharma lakSaNanI mukhyatA karIne svabhAva che. strIne mUcha UgatI nathI. moranAM pIMchAM koNe cItaryA anyanI gauNatA kare. koI mukhyane paNa gauNa kare eTale vAkyanI che? e to svAbhAvika rIte ja hoya che. haraNanAM nayana, gulAba sAthe syAta zabda joDavAmAM Ave che. sthAvAda eTale kAMTAmAM khIle che, bAvaLa vRkSanA aNIyALA kAMTA, sarpamAM maNi apekSApUrvakanI vANI. ane viSa, haraDenA sevanathI virecana thAya. deza-videzamAM kASTa jagatanA sarva bhAvo apekSApUrvaka che. dA. ta. jJAnAtmA. ahIM (lAkaDuM) udbhave che. bhUmimAMthI pASANa thAya che. sUrya uNa-garama AtmAnA jJAna guNane mukhya gaNyo che ane anya guNo gauNapaNe che jyAre caMdra zItala che. padravya paNa svabhAva gata che. svabhAva che. pAMca samavAya kAraNavAdane samajavA mATe anekAntavAdanI matavAdInA A vicAro potAnA samarthanamAM jaNAve che. bhUmikA upayogI che. temAM syAdvAdano dharma rahelo che. 3. niyati matanA vicAro joIe to bhavitavyatAne pradhAna koIpaNa kArya karavAmAM pAMca kAraNa rahelAM che. 1. kALa samavAya. gaNavAmAM Ave che. je kArya athavA padArtha je nimitta dvArA dravya, 2. svabhAva samavAya. 3. niyati samavAya. 4. pUrvakRta karma samavAya. kSetra, kALa bhAvathI thAya che tene niyativAda kahevAmAM Ave che. 5. udyama samavAya. koI kAryanI siddhi thavA mATe mukhya ane niyata karmodayanA nimittanI apekSAe tene 'deva' ke prArabdha (nasIba) gauNapaNe A kAraNo nimitta rUpa che. A vicAradhArAne pAMca paNa kahevAya che. niyata kALanI apekSAe tene bhavitavyatA kahe samavAya kAraNavAda kahevAya che. pAMcano samavAya kAraNavAda kahevAya che. samudra pAra karI jAya, jaMgalamAM ekalo phare paNa bhAgya sAruM che. pAMcano samavaya thAya to kArya thAya che. koI ekathI kArya thatuM hoya to kaMI thatuM nathI. niyatithI anicchAe ke vaNamAMgI nathI. A aMgenI vizeSa mAhitI nIce pramANe che. sukha-samRddhi prApta thAya che. bhAgyano A camatkAra che. bhavitavyatA 1. kALa samavAya kAraNa. kALa vartamAna samayarUpa che te nizcaya vize to samAjamAM kahevata pracalita che ke bhAgyazALIne bhUta raLe. nayanA lakSaNavALo che. vyavahAra nayathI bhUta-bhaviSya bhedavALo 4. pUrvakRta karma matanA vicAromAM pUrva bhavamAM karelAM zubhAzubha che. samayAdi kalAno samUha te kALa che. "kaluM' dhAtu uparathI karma udayamAM Ave che ane sukhaduHkha prApta thAya che. eTale karmavAdano gaNatarInA arthamAM samajavAno che. kALanA bheda samaya, Avali siddhAMta kAryarata che. mUhurta, divasa, pakSa, mAsa, varSa, palyopama, sAgaropama, karme rAma vasyA vanavAse sItA pAme cAla, utsarpiNI-avasarpiNI vALo kALa che. karme laMkApati rAvaNanuM, rAja thayuM visarAla. 'samaya' ati sUkSma kALa che ke kevaLI bhagavaMto paNa tenA bhAga karma kIDI, karma kuMjara, karme nara guNavaMta, karI zake nahi. AvA asaMkhya samayonI AvalikA thAya che. be dhaDI karme roga soga duHkha pIDita janama jAya vilapaMta. (48 miniTa) eka muhUrta kahevAya che. kALa samavAya matanI mAhitI karme varasa lage risahasara udaka na pAme anna. nIce pramANe che. karme vIrane juo yogamAM re, khIlA ropyA kanna. kALe upaje, kALe viNase, avara na kAraNa koya re. karma sattAnA prabhAvanA samAjamAM jANItA uparokta daSTAMta garbha dhAraNa, putra janma, dUdhamAMthI dahIM thavuM, phaLa phaLAdi samaye pUrva karmano prabhAva darzAve che. karmanI gati nyArI che. eka rAya ane pAke che, varSanI cha Rtu kALane AdhIna che. divasa ane rAta, bIjo raMka. eka durbaLa ane bIjo zaktizALI. eka vidvAna, bIjo Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana julAI, 2009 mUDha-ajJAnI A badhI sthiti karmAdhIna samajavI joIe. e pAMca samudAya milyA viNa. koI kAja na sIjha, 5. udyama samavAya kAraNa matamAM udyama-purUSArthanA vicAro aMguli bhoge kara taNI pare, je bUjhe te rIjhe re prANI sa. 2 mahattvanA gaNAya che. Agraha ANI koI ekane ehamAM dIje vaDAI sakala padArtha sAdhavA e udyama samartha to.' paNa senA mili sakala raNAMgaNa jIte subhaTa laDAI re sa. 3 rAme rayaNApara tarIyo, lIdhuM laMkA rAja to. taMtu svabhAve paTa upajAve kAla krame re vaNAe udyamathI UMcI caDhe jo juo ekendriya vela to. bhavitavyatA hoya to nipaje nahIM to vighana ghaNAMe re. se. 4 udyama karatAM eka same jo, jeha navi cIje kAja jo taMtuvAya udyama bhoktAdika bhAgya sakala sahakArI te phiri udyamathI huve re. jo navi Ave vAja jo. Ima pAMca mali sakala padAratha utpati juo vicArIe sa. 5 cAra hatyA karanAra daDha prahArI udyamathI cha mAsamAM siddhipadane niyati vaze halukaramo thaIne nigoda thakI nikalIyo pAmyA. udyama vize jana samAjamAM jANItI kahevata che ke TIpe TIpe puNya manuja bhavAdika pAmI sadgurune jaI maliyo re. sa. 6 sarovara bharAya ane kAMkare kAMkare pALa baMdhAya. udyamathI vidyA ane bhava tithino paripAka thayo tava paMDita vIrya ullasio dhana saMpatti paNa maLe che. udyamanA mahimAnI uparokta mAhitI bhavya svabhAve zivagati pAmI zivapura jaIne vasIo re sa. 7 jIvanamAM tenI mahattA darzAve che. vardhamAna jina INipare vinaya zAsana nAyaka gAyo A rIte kArya siddhimAM pAMca samavAya kAraNa mukhya ane gauNapaNe saMgha sakala sukha hoya jehathI syAdvAda rasa pAyo re, prANI sa. 8 rahe che evI jinavANI che. sAco samakitadhArI AtmA koI eka paMca samavAya kAraNavAda jina vANIne samajavA mATe AdhArabhUta matane mAne nahi paNa pAMca kAraNane mAne che. sAdhana che. satya ane tattvane AtmasAt karavA mATe syAdvAda samAna - vinayavijaya upAdhyAyajIe pAMca samavAya kAraNanA stavananI A vicAro paNa mahattvanA gaNAya che. * * * racanA karI che temAMthI uparokta mAhitI prApta thaI che. kavie 103 sI bilDIMga, jIvanajyota epArTamenTa, vakhArIyA baMdara roDa, stavananI samAptimAM nIce pramANe vicAro darzAvyA che. bIlImorA-396 321. phona : 02634 - 288792. jayabhikhu jIvanadhArA : 8 I DaoN. kumArapALa desAI nivalakathA, navalikA, caritra ane bALasAhityanA labdhapratiSTha sarjaka jayabhikhkhanA janmazatAbdInA varSamAM emanA jIvanacaritranuM ahIM Alekhana karIe chIe. vyaktinA citta para enA bALapaNanI ghaTanAono UMDo ane sthAyI prabhAva paDato hoya che, je bhinna bhinna rUpe jIvanamAM ane sarjanamAM vyakta thato hoya che. sarjaka "jayabhikhu'nI bAlyAvasthA vizenuM AThamuM prakaraNa.] sauthI vadhu AnaMdabharyo divasa uttara gujarAtanA varasoDA gAmathI be gAu dUra bhekhaDa para AvelA pahelI vAra sAmI vyaktine oLakhavAno prayAsa karavA lAgyuM. koI aMboDa gAmanA pAdare khullA medAnamAM nizALiyA girajA ane aparicita sAthe AnaMdamAM sahabhAgI thavA lAgyo. AkAza nIce bhIkhA (jayabhikhkhanuM hulAmaNuM nAma)e mugdha ane romAMcaka najare bhajavAyelI rAmalIlAe bhIkhAnA mananA khAlI AkAzamAM AnaMda, rAmalIlAnA khelamAM nIti ane dharmapAlaka rAjA rAma dvArA sItAnuM utsAha ane mojanA aneka raMga bharI dIdhA. rAmalIlA pUrI thaI eTale haraNa karanArano vadha thato joyo. ghara ane nizALanI baMdhiyAra girajAe kahyuM, duniyAmAMthI pahelI vAra bahAranA jagatama paga mAMDatA bhIkhAe "A aMboDa gAmamAM mArAM phaIbA rahe che. cAla, thoDI vAra tyAM rAmalIlAnA khelano AnaMda to mANyo, paNa ethIya vizeSa girajA ja jaIne sUI rahIe, pachI vahelI paroDhe cAlI nIkaLIzuM.' brAhmaNanI dostI ene khUba gamI gaI. rAmalIlAmAM judA judA varNanA varasoDAnA vAMghAM vaTAvIne rAmalIlA jovA AvelA bhIkhAne lokone AnaMdabhera beThelA ane ToLaTappA karatA jovAnI ane bhAre khUba thAka lAgyo hato. rAta ghaNI vItI gaI hatI, AthI pharI cAlIne majA paDI. gharanI bahAranI duniyA sAthe bhIkhAno saMbaMdhasetu racAyo. varasoDA pAchA javAnuM muzkela lAgatuM hatuM. emAM girajAnI darakhAsta Aja sudhI sagAM-snehIonI, ghara ane nizALanI dIvAlonI 'joItuM hatuM ne vaide ApyuM" jevI lAgI. baMne enAM phaIbA ghara surakSita killebaMdhImAM jIvana gALanArA A chokarAne pahelI vAra tarapha cAlyAM. varasoDA gAma bhekhaDa para vasyuM hatuM, to enAthI ya khyAla Avyo ke A jagata to ati ati vizALa che ane emAM UMcI bhekhaDa para A aMboDa gAma AvyuM hatuM. evI eka bhekhaDanA keTalAya mAnavIo vase che. girajA sAthenI dostIthI enuM hRdaya cheDe AvelA brAhmaNavADAmAM girajo ane bhIkho pahoMcI gayA. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 gharanA phaLiyAmAM girajAnAM phaIbA sUtAM hatAM. e jAgyAM ane emaNe A be chokarAone eka khATalo ane eka godaDuM kADhI ApyAM. prabuddha jIvana girajA sAthe bhIkhAnI dostIno raMga dhIre dhIre jAmato hato. bhIkhAne eno sahavAsa gamavA lAgyo hato. enuM kAraNa e ke bhAkhAnuM AkhuM jIvana Dara, mAnyatAo, bhaya ane nirbaLa vicArothI vIMTaLAyeluM hatuM, jyAre giro nirbhaya hato. bhIkhAne jIvanamAM Dagale ne pagale bhaya ane duHkha dekhAtAM hatAM. bhIkhAnA aMtastalamAM bhaya Asana jamAvIne beTho hato. jyAre girajo bhayane jANato nahoto ane Dara to enAthI keTalAya gAu dUra raheto hato. bhayabhIta mAnavIne nirbhayano sAtha sadAya game. Aya bhIkhAne girajAnI dostI gamI gaI. enI sAthe muktapaNe pharavA maLatuM, kotaromAM jatAM saheje thaDakAro thato nahIM vaLI dareka bAbatamAM giraja pAvaradho hato eTale AvanArI pratyeka muzkelInuM samAdhAna enI pAsethI maLI rahetuM. rAmalIlA jovA gayelA bhIkhAne ghera siphatathI saMdezo ApatAM girajAne AvaDatuM hatuM ane e ja girajAne aMboDa gAmamAM rAtavAso ka2vAnI vyavasthA karatAM paNa phAvatuM hatuM. garajo ane bhIkho eka khATalAmAM phaLiyAmAM laMbAvIne sUtA. rAtanA aMdhakAramAM upara tArAo TamaTamatA hatA, tyAre A dosto, tArAo sAme jotAM jotAM goThaDI karatA hatA. girajAe koI rahasya pragaTa karato hoya tema kahyuM, 'A rAmalIlAmAM mArAM sagAMo paNa kAma kare che. e jAtajAtanA khela bhajave che, gAmegAma phare che ane sArA evA dAma meLave che.' girajAne bhaNavAnuM bhAre paDatuM, tethI eno vicAra rAmalIlAmAM joDAvAno hato. pachI bhaNavAnI jhaMjhaTa na rahe. eNe bhIkhAne kahyuM, 'bhIkhA, ApaNe paNa moTA thaIne A rAmalIlA karazuM. kevI lIlAlahe2! na bhaNavAnI jhaMjhaTa, na nizALanI ciMtA! ane jo e rAmalIlAmAM tuM lakSmaNa thaje ane huM rAma thaIza.' bhIkho ane girajo bhAvinI AvI suMdara kalpanAmAM rAcI rahyA. rAmalIlAmAM rahIne zuM karaze enI ja eka AkhI rAmalIlA bhajavI nAkhI! bhUMgaLa sAMbhaLavAnI ane raMgalA sAthe rahevAnI kevI majA Avaze enI kalpanAmAM teo uDavA lAgyA. ethIya vadhu to bhIkhAne rAmalIlAmAM je bolI vaparAtI temAM rasa paDyo. rAmalIlAmAM hoMkArA, paDakArA ane uzkerATa sAthe je bolI bolavAmAM AvatI, emAM paNa bhIkhAne nATakanI khUbIonAM darzana thayAM. gAmamAM be pakSa hoya to e baMne A bolI vakhate sAmasAmI bAMyo caDAve gAmanA mukhIne moTo mAna-maratabo maLe to vaLI rAmavivAhanA prasaMge thatA nRtya vakhate gAnArI para khuza thaIne kyAreka koI manamAnI rakamanI nyochAvarI kare. AmAM khoraDuM ke DhAra vecavAnA divaso paNa Ave ! toya rAmalIlA vakhate to mUchano vaLa jALavavA mATe pAchuM vaLIne koI jotA nahIM. bhIkhAe derAsaramAM bolI bolAtI joI hatI, paNa te ene sAva phikkI lAgI AnA jevuM joza, uzkerATa ke garamAvo emAM dekhAtAM nahIM. 19 arboDa gAmanI bhekhaDanI taLeTInA cheDe AvelA gharanI bahAranA phaLiyAmAM baMne mitro sutA hatA. thoDe dUra eka pIpaLAnuM jhAMTha hatuM. caMdranI AchI AchI UgI rahelI rekhA enI DALamAM dekhAtI hatI ke mitro emanA bhAvi jIvananI svapnasRSTimAM taraboLa banI gayA hatA. eve vakhate pIpaLA para beTheluM ghuvaDanuM baccuM bUmo pADavA lAgyuM. AnaMda-sarovaramAM saphara karI raheluM bhIkhAnuM mana acAnaka bhayathI bharAI gayuM. ghuvaDanA avAjathI enuM hRdaya thara thara dhrUjavA lAgyuM. enAM aMgo kAMpavA lAgyAM ane DaranA bojathI ladAyelI ardhakhullI dRSTithI te pIpaLAnA vRkSa paranA ghuvaDane jovA lAgyo. ghuvaDanA avAjane kAraNe ekAeka bhIkhAnI najara samakSa enA bALapaNano sauthI duHkhada prasaMga taravarI Uo. sauthI adhika sneha ApanAra phaIbAnuM avasAna thayA pachI enA gharamAM roja rAtre ghuvaDa cUkyA karato hato ane enA avAjathI bhIkhAnuM rUMverUMvuM thatharI UThatuM hatuM. enA goThiyAoe paNa A bhayamAM vadhAro karIne ene kahyuM hatuM, 'rAtre gharanA mobhAre besIne tane nAma daIne bolAvaze tyAre jo tuM hoMkAro deze to tAruM AvI banaze. jo ene IMTano kakaDo ke mATInuM DhekuM mAraze to e DhekuM laIne kuvAmAM nAkhaze ane DhekuM jema gaLatuM jaze ema tuM paNa gaLato jaze.' e ghuvaDano avAja A aMdhArI rAtre pharI saMbhaLAyo ane punaH bALapaNanAM e vasamAM smaraNo sAthe bhayanuM lakhalakhuM pasAra chaI gayuM. khATalAmAM sUtelA bhIkhAne eTalI haiyAdhAraNa hatI ke A vakhate rAtre ghuvaDa bolyuM tyAre te ekalo khATalAmAM nahoto; Aje enI joDAjoDa bhaDanA dIkarA jevI girajo sUto hato. bhIkhAe potAno bhaya vyakta karatAM kahyuM, 'girajA, jo ne! A ghuvaDa kevuM bhayaMkara bole che?! A te kevuM bhayaMkara paMkhI che apazukaniyALa ane bihAmaNuM! enAthI to huM bAhya-tobA pokArI gayo chuM.' girajAe kahyuM, ghuvaDanuM baccuM bole emAM bhayaMkara zuM ? enAthI ATalo badho mUMjhAya che zAno? e to bole.' -- 'zuM bole ? girajA, kharuM kahuM, mane ghuvaDa ane cIbarInI bhAre bIka lAge che. rAte eno avAja sAMbhaLuM tyAre mane evo Dara lAge che ke game teTalI tarasa lAgI hoya toya pANI pIvA paNa UDuM nahIM. AMkho mIMcI dauM, lAkaDAnI jema paDyo rahuM ane jIva bacAvavA mATe bhagavAnanuM nAma leto rahuM.' 'tuM vANiyo kharo ne ?!' bhIkhAe girajAne kahyuM, 'ghuvaDanuM baccuM ApaNe mATe bolatuM nathI e to bole che enI mAne kaMIka jaNAvavA, jIva mAtrane bhagavAne jIbha ApI che to te zuM kAma na bole ?' 'nA, ghuvaDa bole e ghaNuM azubha kahevAya. vaLI A apazukaniyALane kazuM karAya paNa nahIM.' 'khera, tane bIka lAgatI hoya to le tyAre, ene uDADI mUkuM,' ema kahIne giro khATalAmAMthI UrjhA, pAse paDeluM mATInuM DhekuM upADyuM ane pIpaLAnA jhADa para beThelA ghuvaDa tarapha ghA karavA hAtha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana UMco karyo to bhIkhAe eno hAtha pakaDI lIdho. 'hAM hAM, girajA, motanA moMmAM hAtha nAkha nahIM. tene kharI vAtanI khabara nathI. jo tuM mATInA DhaphAno ghA karaze to ghuvaDa e DhekuM laI jaIne kUvAmAM nAkhaze. ThaMDuM gaLatuM jaze ema tuMya gaLato jaze.' girajo hasI paDyo : 'huM gaLato jaIza?! are jA, jA.' 'hA, sAcuM kahuM chuM, tane, ane hoMkAroya apAya nahIM ane huMye marAya nahIM.' bhIkhAnI vAta sAMbhaLIne dhirajo hasyo H 'vAha re vAha ! A tamArA dAdharmIonI vAto to kharI. AvuM kazuM nathI. koI tamArA dharamI vaDavAe AvA vahema phelAvyA haze. ene kAraNe mIThI nidrAno karkaza avAjathI bhaMga karanArA, goLamaToLa moM ane moTI AMkhovALA, jene joyA pachI khAvuM na bhAve evo vicitra dekhAva dharAvatA A badasUrata prANIne loko jIvatuM rahevA de che; nahIMtara jema mANasa mAMkaDane pakaDIne pakaDIne ThakANe pADe che, ema Ane paNa pakaDIne pakaDIne dezavaTo Apyo hota. jo A kaTuM thA.' ema kahIne girajAe tAkIne mATInA DhephAno ghA karyo. pIpaLAnI DALa jorathI hAlI UThI ane ghuvaDanuM baccuM nIce paDyuM. girajAne khUba gammata lAgI. e to doDyo ane jotajotAmAM ghuvaDanA baccAne pakaDIne laI Avyo. bhIkhAe vicIyuM ke je ghuvaDe ke enI keTalIya rArtAne bihAmaNI banAvI che e ghuvaDane gADha aMdhakAramAM girajo hAthamAM pakaDIne laI Avyo! A girajo to rAkSasa rAvaNathIya cAra tasu caDI jAya evI tAkAtavALo che ! sAhasI siMdabAda 'arebiyana nAiTsa'mAM ghaDAmAM rAkSasane laI Avato. hoya che - bhIkhAne yAda AvI gaI. madharAte ane ghuvaDanuM baccuM che pakaDIne Ubhelo girajo koI mahAparAkramI lAgyo. girajAnA paga jANe thAMbhalA ane enuM mAthuM jANe AbhanA mobhAne aDatuM dekhAyuM. enA lAMbA hAthamAM pILI AMkhovALuM ghuvaDanuM baccuM phaDaphaDatuM hatuM. gira bhIkhAnI pAse Avyo ane paheluM ghuvaDanuM baccuM ane ApavA mAMDyuM. pahelAM to bhIkho bhayathI be DagalA pachI hatI gayo. ene thayuM girajo A zuM kare che? motanA saMdezavAhakane muThThImAM mUkavA koziza kare che! bhIkhA ardhamIcalI AMkhe yuvaDa tarapha joI rahyo.. oha! eno goLAkAra cahero mANasanA jevI lAge che, paNa pILI pILI tagatagatI AMkho kevI DarAmaNI che ! enA lAMbA paga ane cIpiyA jevI pUMchaDI bhIkhAe joI. be AMkho vacce kevI nAnI cAMca che, je enA caherAne vadhu bihAmaNo ane citra-vicitra banAve che! keTalIya rAto sudhI eno bhaya sevyo hato, ane bhIkho potAnI najara sAme joI rahyo hato. girajAe kahyuM, 'le, A tArI dosta che; karato nahIM.' julAI, 2009 AbarUno gaMbhIra savAla paNa Ubho hato. girajo ane bhIkho banne samovaDiyo hato ane potAnA soDiyA sAme halakA ke ke UtaratA dekhAvuM e to AbarUnA kAMkarA karavA jevuM gaNAya. AthI bhIkhAe enI tamAma hiMmata ekaThI karI, saghaLuM zarIrabaLa hAthamAM saMcita karyuM. manamAM deva-devIonuM smaraNa karavA lAgyo.emane tAkIde madade AvavA mATe AvAhana ApyuM ane hiMmatano dekhAva karIne bhIkhAe hiMmatabhera hAtha lAMbA karyA. bhIkhAne lAgyuM ke TacalI AMgaLIe sudarzanacakra rAkhanAra mahArathI kRSNane paNa ATaluM jora ajamAvavuM paDyuM nahIM hoya! bhIkhAe ghuvaDanuM baccuM hAthamAM lIdhuM. eka paLa to ene pRthvI sarakatI lAgI, AsapAsanI duniyA pharatI lAgI, nasenasa kheMcAvA lAgI ane enI AMkho to sthira ja na thAya. girajAe kahyuM, 'jo dosta, manasA bhUta ne zaMkA DAkaNa. jenuM mana hAryuM e jagata hAryo. jo mana majabUta hoya to khuda jamarAjA paNa eka vAra pAchA pharI jAya. bhayanA mAholamAM bALapaNanA divaso gALanAra bhIkhAne ghuvaDane pakaDatAM jarUra bhaya lAgato hato, paraMtu sAme ene mATe girajAnA zabdonI hiMmata bhIkhAne gamI gaI. mRtyu pAmatA mAnavInA mukhamAM mukAtA amRtabiMdu jevAM enAM e vacano lAgyAM. girajAe potAnA bhIru sAthIne bhayahIna banAvatAM kahyuM. 'ApaNe to jIva-jana. ApaNane e bicArAM jAnavara zuM karI zake? jo bhIkhA, huM to masANamAMye gayo chuM. coromAMya ryo chuM, vanavagaDA paNa khUMdyA che. na to kyAMya bhUta maLyuM che ke na DAkaNa. mANasanuM mana majabUta hoya to kadI koI ene herAna karI zake nahIM.' giranAM vacano sAMbhaLIne bhIkhAnA zarIramAMthI bhayanI chellI dhrUjArI paNa osarI gaI. e svasya banIne yuvaDanA baccAnuM bArIkAIthI nirIkSaNa karavA lAgyo. varSothI mana para ladAyelo bhayano bhAra dUra thaI gayo. dIrghakALano rogI jema rogamukta thAya. evI bhIkhAnI dazA hatI. girajAe kahyuM, 'have choDI de e bicArAne! enI mA kyAMka ene zodhatI haze.. bhIkhAe hAtha DhIlo karyo. dUra dUrathI ghuvaDano ekadhAro avAja AvI rahyo hato. ghuvaDanuM baccuM enA hAthamAMthI chUTIne e dizAmAM UDI gayuM. banne mitro pharI pAchA sUtA, paraMtu AMkhamAMthI UMgha UDI gaI hatI. girajAe potAnA sAthI sAthe suMDalA bharI bharIne vAto karI. e ghuvaDanI hatI, cIbarInI hatI, nizALanI ane mAstaranI hatI. chevaTe kRSNa, zivAjI ane mahArANA pratApanI jIvanakathA paNa kahI. bhIkhAnA jIvanano A sauthI vadhu AnaMdano divasa hato. eka rAme rAvaNane mArIne jeTalo AnaMda nahIM meLavyo hoya teTalo bhIkhAnA AtmA-zarma bIkarUpI rAvaNane haNIne meLavyo. divase vAtha ane rAta paDe rAMka banI janA2 bhIkho have bhayamukta thayo. girajAe bIkathI tharathara dhrUjatA bhIkhAnA kALajAne majabUta paththaranuM banAvyuM. (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. mobAIla : 09824019925. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 9 rUpa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa tavama adhyAya : dAMta coga vRtti janmAMtarothI cAlyA ja Ave che paNa temAMthI mukta thavuM ja zrI jaina mahAvIra gItA'mAM navamo adhyAya 'dAna yoga' che. paDe. dAna, tyAgano paMtha ja upakAraka che. dAnathI AMtarika rti tenA 21 zloka che. vadhe che. bhAratIya saMskRtimAM dAnanuM AgavuM mahattva che. zrI jena mahAvIra gItA'mAM 'dAnayoga'no prAraMbha jainAcArya jaina dharmamAM dAnanuM viziSTa mahattva che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI Ama kare cheH vizvanA pratyeka dharmamAM dAnano, koI ne koI svarUpe, mahimA sarva yogIpurAnastha zreSThatve muvanatro pravarte che. bhAratIya dharmakSetramAM dAnano mahimA eTalA mATe vizeSa saddAne tyAgasaMvAso nazyanti kleshraashyH|| che ke, jIvananA pratyeka tabakke ahIM dharmaguruo, vaDIlo ane svajano (dAnayoga, zloka 1) dvArA dAnanA saMskAra prApta thAya che. koIne ApavuM, madadarUpa thavuM, "sarvayogomAM ane traNeya bhuvanamAM dAna zreSTha che. sAruM dAna (supAtra koInuM rakSaNa karavuM vagere bhAvanA jIvanamAM sadAya vikasAvavI joIe dAna) karavAmAM tyAga rahelo che. ane te karavAthI kaleza samUha dUra thAya te saMskAra zikSA niraMtara apAtI rahe che ne tenA kAraNe dAna bhAvanA che.' jIvaMta rahe che. zrI mahAvIra svAmIne zrI gautama gaNadhara vageree pUchyuM ane dAna karavAnI IcchA e eka uttama saguNa che. dAna, zIyaLa, prabhue "dAnayoga' vize jaNAvyuM tema prAraMbha gaNavAno che ane tapa ane bhAva e cAra bhAvanA mATe jaina dharmamAM kahyuM che ke- pachI zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI dAna vize vistArathI kahe che. dAnena prApyate lakSmI, zIlena sukha sNpdaa| 'dAnayoga'mAM satata dAna karavAnI preraNA karavAmAM AvI che. tavasA kSiyate karmaH, bhAvanA bhvnaashiinii|| duniyAno dastUra evo che ke saune levuM ja game che. ApavuM, choDavuM 'dAna karavAthI lakSmI maLe che, zIyaLavratanA pAlanathI sukha sAMpaDe koIne gamatuM nathI. beMkanuM nAma denA beMka hoI zake. paNa jagata che, tapathI karmanI nirjarA thAya che, bhAvanA bhAvavAthI bhavano nAza thAya AkhuM 'lenA beMka' thaIne beThuM che! AnuM kAraNa zuM che? bhagavAna che-mokSa maLe che.' mahAvIra teno uttara Ape che ke pratyeka jIvanI sAthe AhAra, bhaya, dhana bheguM karavuM paNa saheluM nathI. e mATe puNya joIe. paraMtu maithuna, parigrahanI saMjJA anAdikALathI joDAyelI che. parigrahanA dhana maLI gayA pachI teno tyAga karavo sahelo nathI, e mATe tIvra baMdhanA kAraNe jIva saMsAramAM anaMtakALa paryata paribhramaNa vizeSa puNya joIe. bhagavAna mahAvIra uttarAdhyayana sUtramAM kare che. svayaM tIrthaMkara paramAtmA paNa dIkSA grahaNa karatAM pUrve, eka mUchano tyAga karavAnuM kahe che. parigrahathI ghaNAM karma baMdhAya che varSa paryata varSIdAna Ape che. e ghaTanA sUcave che ke ApaNe prabhubhakta tema jainAcamo bhArapUrvaka kahe che. nikAcIta pApa baMdhana, parigraha chIe ane ApaNe paNa te ja rIte dAna ApavAnA paMthe cAlavuM ane tenA paranI mUrchAnA lIdhe thAya che. zuM dhanamAM sukha che? joIe. mahAbhAratamAM kathA maLe che ke yudhiSThira roja savArathI sAMja jJAnIo ane anubhavIo nA kahe che. zuM tyAgamAM sukha che? sudhI dAna ApatA ane saunuM dAridra dUra karatA. rAjA bhojanA tyAgIjano hA kahe che. jainamunio sarvaprathama pravacana kare tyAre samayamAM, dhArAnagarImAM, eka lAkha jaina kuTuMbo vasatA hatA. kahe dAnano mahimA varNave che. che ke te samaye, jenI Arthika sthiti nabaLI hoya tevo sAdharmika lobhInI vAta jayAre paNa nIkaLe tyAre jaina kathAkAro mammaNa baMdhu te nagarImAM Avato tyAre dhArAnagarInA pratyeka jeno tene zeThane yAda kare che. zrI vIra vijayajI mahArAje "aMtarAyakarmanivAraNa eka rUpiyo ane eka IMTanuM dAna karatA hatA! Ama karavAthI te pUjA'mAM kahyuM che, vyakti pAse eka lAkha rUpiyA AvI jatA ane te lakhapati banato munivarane modaka paDilAbhI, pachI karI ghaNI niMdanA re, ane eka lAkha IMTa AvavAthI makAna caNI leto! A prasaMgonuM zreNika dekhe pAusa nizie, mammaNa zeTha viDaMbanA re! ghaNuM mUlya che. A prasaMgomAMthI dAnanI preraNA to maLe ja che. munivarane modaka paDilAbhIne pachI pote modaka khAdhA. mIThA lAgyAM sAthosAtha, koIne kevI rIte jIvanamAM sthira karI zakAya tenI yojanA eTale muni pAsethI pAchA levAnI bhAvanA karI. pAchA na maLyA eTale paNa sAMpaDe che! bhagavAna mahAvIranA agraNI zrAvaka AnaMda aphasosa karyo: munine vahorAvIne aDhaLaka puNya bAMdhyuM paNa mAnanA gAyonA 500 gaudhaNa vasAvyA hatA ane tenA dUdha-ghI-chAza te kRtyathI evA pApa khaDA karyA ke A bhavamAM maLeluM dhana na bhogavyuM ne na magadhanI prajAne vinAmUlya ApIne khuzI prApta karato hato. AjathI bhogavavA dIdhuM!' 1000 varSa pUrve rAjA kumArapALe kalikAla sarvajJa zrI kRpaNatA eka bhayaMkara vyAdhi che. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che, hemacaMdrAcAryanI sUcanAthI gujarAtanI prajAnuM vArSika 72 karoDa todI satra rivALo - lobhathI sarvanAza thAya che. lobha, parigrahanI rUpiyAnuM deNuM mApha karyuM hatuM. zrAvaka bhAmAzAhe rANA pratApa mATe Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 prabuddha jIvana julAI, 2009 potAno dhanabhaMDAra khullo mUkI dIdhelo. maMtrI vastupALa-tejapALe che! hamaNAM eka bephAma DrAIvIMga karatA DrAIvaranI cUkathI akasmAta Abu para bAMdhelAM jinamaMdiro emanI dharmaprItinI zAkha pUre che. thayo. eka jaina sAdhvIe chello zvAsa letA kahyuM, "e DrAIvarane daMDanAyaka vimaLamaMtrI-zrAvikA zrIdevInuM Abu paranuM 'vimaLa vasahi' kaMI sajA na karatA!' DrAIvara to bhAgI chUTyo hato ne sAdhvInuM udAratAno uttama pratibhAva che. gujarAtanA dukALamAM prajA ane mRtyu thayuM paNa tenA aMtima zabdomAM je karUNA jhaLahaLe che te kyAMthI pazuonI rakSA mATe tamAma dhanasaMpatti ApI denAra jagaDuzA te Ave che? alabatta, e ja samaye DrAIvare mAnavatA dAkhavIne samaye dilhInA bAdazAhane paNa anAja pahoMcADato hato ! A sAdhvIjIne hospiTala pahoMcADyA hota to? mAnavatAno jIvaMta ItihAsa dUrano lAgato hoya to vartamAna ItihAsamAM paNa AvI bhAva jIvana Ape che, mAnavatAno abhAva jIvana hare che! asaMkhya ghaTanAo pratyakSa hAjara che ja. bhAratanI AjanI saMkhyAbaMdha mAnavatA, dayA, paropakAra, A saghaLAMya saMskAra hRdayamAM paDelI saMsthAo jenonI dAnavIra zAkhane majabUta karatI ubhI cheH dAna madhura dAnabhAvanAmAMthI - udAratAmAMthI janme che. karavuM te sadguNa che ane te saguNano vikAsa satata karatA rahevo hRdayamAMthI prakaTelI dAna vRttithI, udAratApUrvaka thoDuMka apAya jarUrI che. pUrvAcAryo kahe che tema, denAra nahi paNa lenAra moTo che. to paNa, tenuM mUlya ghaNuM hoya che. AMtarika IcchA vinA ghaNuM apAya dhana paranI mUcha choDavAthI saMsAranuM paribhramaNa paNa ghaTe che. to paNa tenuM pariNAma zUnya hoya che. kIrti mATe, pada mATe, sattA bhagavAna mahAvIre mAkhInuM dRSTAMta ApatAM kahyuM hatuM ke pANImAM mATe dAna ApavAno koI artha nathI. nirIha banIne ApavuM ja paDelI mAkhIne bahAra kADho to te pAMkha phaphaDAvIne uDI jAya che. uttama che. sabarInA eMThA bora rAmane mIThAM kema lAgyAM haze? A paNa telamAM paDelI mAkhI uDI zakatI nathI, te marI jAya che. dhanamAM paMktio kevI mArmika che, juo: Asakti rAkhanArA jIvo telamAM DUbelI mAkhI jevA hoya che. te zabarIe bora kadI cAkhyAM'tA kyAM? saMsAramAM DUbI jAya che! eNe jIbhe to rAkhyAM'tA rAmane udAratAthI, "zrI jaina mahAvIra gItA'nA "dAnayoga'nA prathama eka pachI eka bora cAkhavAnuM nAma laI zlokamAM kahe che tema, kaleza samUhano nAza thAya che. be bhAIo aMtarathI ApyA'tA rAmane ! hatA. judA paDavAnuM nakkI karIne tamAma dhana, jAgIra vastuonI bora bora cUMTatA kAMTALI boraDInA yAdI banAvIne beya beThA. have navo jhaghaDo thayoH pahelA yAdI koNa kAMTA jarUra ene vAgyA haze ughADe? e pRSTho ema ja paDyA rahyA ne beya bhAIo hajI ya bhegA AMgaLIthI bora eNe cUMTyA'tA kyAM? ja rahe che! snehanI saritA vahetI rahe to jIvananI vasaMta rahe lIlI lAla TeravethI pUjyA'tA rAmane ! chamma. jiMdagInA ghaNAM duHkha nAnakaDI udAratAthI TaLI jAya che. rAma rAma rAta di' karatA raTaNa kyAMka udAratAthI paraspara prema, bhAIcAro vadhe che. mAnavatA ane udAratA Akhare to jIbha enI thAkI haze, samAMtara cAlatA saguNa che. mAnavatAnI mahephila, aMtaranI hoTethI rAma eNe samaya tA kyAM? mastinI mahephila cheH mANavA jevI che. jiMdagI khuzakhuzAla lAgaze. TheTha taLiyethI jhaMkhyA'tAM rAmane ! garIbanA bALakane ekAda phUggo apAvI jojo, enA caherA paranuM 'zrI jaina mahAvIra gItA'no 'dAnayoga' A saMskAranI zikSA smita pUrA divasanI prasannatA Apaze. mahAtmA buddha ane zrIkRSNa Ape che. anAdikALathI aMtaramAM paDelI durvattionA nAzathI ja paNa mAnavatAnA paMthe javAnuM e mATe kahe che ke tenAthI jIvananuM AtmoddhAra thAya: mUcha ke parigrahanI lAlasA ke mohavRttinI mUDhatA saMgIta suramya lAge che! paropakAra vinAnI jIvanayAtrA narkAgAra mAtra ane mAtra saMsAravardhaka che. bhagavAna mahAvIranI AgamavANI samAna che tevuM vicArako kahe che. aDhAreya pUrANamAM vyAsamuninA sAMbhaLoH vacana phakta be ja cheH paropakAra puNya che, parapIDana pApa che! mULa puraso!2ma pAvamukha patiyaMta mayyALa nIviyA zloka jUoH sannA iha kAmamucchiyA mohaM jaMti narA asNvuddaa|| aSTAdaza purANeSu vyAsasya vndndvyN| | (sUtrakRtAMga, 2, 2, 10) paropakAra puNyAya, pApAya prpiiddnm|| he puruSa! manuSyonuM jIvana cAlyuM janAruM che, ema samajIne pApa mAnavatA jagatano nAbhizvAsa che. hajAro yuddhono aMta paNa karmo karato aTakI jA. je manuSyo asaMyamI che, ane kAmabhogamAM mAnavatAnI pavitra nadImAM samarpita karavo paDe che. krUratA, vaimanasya, mUchita thayA che te moha pAme che.' yuddhano kadIka to thAka lAge ja, mAnavatAno kadI thAka nathI lAgato, A AgamavANImAM dharmano nicoDa che. saMskArI jIvane to mAtra kemake thAka utAranAra divya auSadha che. AkAzamAM pataMga caDAvanArane ATalI Takora ja paryApta nahi hoya? enI dorIthI kapAyelA paMkhInI DokamAMthI TapakatA lohInI kiMmata "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI na hoya tevuM bane, paNa teja paMkhInI sAravAra karanArane paMkhInI 'dAnayoga dvArA je preraNAdAna kare che te anukaraNIya che. dharmaAMkhamAMthI TapakatA zAtAnA AMsunA be biMdunI ghaNI kiMmata hoya guruono upadeza niraMtara lAbhadAyaka ja hoya che. "dAnayogamAM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 2 3 ) AgaLa juo: 'duHkhI ane daridrane je dAna Ape che te uttama che. Ama karanAranI taddAnaM trividhaM proktaM sAttvikaM rAjasaM tthaa| badhI AzA phaLe che ane te vizvamAM sarvatra pUjAya che.' (gAthA, 10) tAmasazca yathApUrvaM, tessaamuttmmucyte|| 'dAna karavAthI pApa nAza pAme che, ane zubha bhAva phelAya che. dAna sattvapradhAnaM yaddAnaM sAttvikaM ttprckssyte| ApyA vinA saMpatti sthira thatI nathI." (gAthA, 11) rajastayaH pradhAnaM yaddAnaM raajstaamsy|| sakAma bhAve dAna ApavAthI sukha maLe che. paraMtu niSkAma bhAve (dAnayoga, zloka, 2, 3) dAna ApavAthI mArI (mokSanI) prApti thAya che." (gAthA, 12) A dAna traNa prakAre che. sAttvika, rAjasika ane tAmasika ema "mANasa je je bhAvathI dAna Ape che te te bhAva tene maLe che. dhana, traNa prakAranuM dAna kahyuM che. temAM paheluM uttama che. satyapradhAna dAna sAtvika dhAnyanA dAna karavAthI svarga ane muktisukha prApta thAya che.' kahevAya che. jyAre rajas pradhAna dAna rAjasika dAna kahevAya che ane (gAthA, 13) tamajuM pradhAna dAna tAmasika dAna kahevAya che.' sva-para kalyANa mATe apAyela dAnathI mArI prApti thAya che. tyAganI dAnanA prakAranI A vividhatA vicAravA jevI che. sAttvika dAna siddhithI ja svArthanI siddhi thAya che. ane te dAna sivAya siddha thAya sarvottama kahyuM che. koIpaNa prakAranI apekSA vinA, mAtra kalyANanA nahi.' (gAthA, 14) hetuthI dAna ApavuM joIe ane dAna ApyA pachI potAnA cittamAM "mArI AjJAthI ja dAna vaDe brahmacaryanA tapano prabhAva ane AtmajJAna lezamAtra ahaMkAra pravezI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavI joIe- vagere siddhi sAMpaDe che." (gAthA, 15). AvuM dAna sAttvikadAna banI rahe. jaina saMghamAM, varSo pUrve kyAreka 'dAnathI saMvara thAya che, dAnathI ja karmanirjarA thAya che, tapa, japa dharmapremI zreSThio dharmaguruonA pravacana pachI karavAmAM AvatI vagere thAya che ane kaSTa vinAnuM sukha maLe che.' (gAthA, 16). prabhAvanAmAM evI goThavaNa karatA ke modakamAM rUpAnANuM mUkatA ke "dAnabhAvanAmAM badhI ja dayA samAyelI che. AthI sarvathA badhA lokone jethI sIdAtA-garIba sAdharmikanA hAthamAM e AvI jAya ane tene dAna vaDe sahAya karavI joIe." (gAthA, 17) gupta madada maLI rahe! A eka prakAranuM sAttvika dAna thayuM kahevAya. "je mANasa badhA jIvone mArA samAna gaNe che te ekalA dAnayogathI pAMjarApoLa dvArA jIvadayAnuM kArya, jJAna bhaMDAra dvArA zrutabhaktinuM ja mArA samAna thaI zake che." (gAthA, 18) kArya, upAzraya nirmANa dvArA sAdhu-sAdhvI sevAnuM kArya, bhojana- "mana, vacana, kAyAnA (uttama bhAva) vaDe dAnanuM mAhAsya jANIne zALA dvArA sAdharmika sevAnuM kArya, tIrthanirmANa dvArA jinabhaktinuM loko anaMtasukhanA pravAha jevA tIrthakaranA padane pAme che.' kArya, ArogyadhAma nirmANa dvArA mAnavatAnuM kArya - ityAdi kAryo (gAthA, 19) sAttvika bhAvanAthI karavAmAM Ave to karmanirjarA thAya, moha chUTe, "strIo ane puruSoe vividha prakAre dAna dharmanuM pAlana karavuM Asakti ghaTe, puNya vadhe ane bhavAMtarano nAza thAyaH potAne joIe. dAna yoga vaDe ja nizcala siddhi thAya che." (gAthA, 20). maLelA dhanano sadupayoga karIne Ama jIvanano tathA AtmAno "bhakto potAnA adhikArane vaza thaIne zaktipUrvaka dAna kare che. utkarSa siddha karavo joIe. mArI AjJAne yathAyogya viveka karIne teo dAna kare che.' thoDAMka zlokArtha joIe: (gAthA, 21) supAtrane Apela dAna pAMca dAnamAM uttama che. dAnavIroe mArI "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI bhaktinuM-jinabhaktinuM kareluM dAna zreSTha gaNAya che. (gAthA, 4) "dAnayoga' dvArA je upadeza Ape che te saune mATe jarUrI che. jyAre "jJAnanuM dAna ApanArA mArA svarUpane prApta kare che. zubha janmane A jagatamAM AvyA tyAre zuM laIne AvyA hatA ane jyAre A pAmIne kadI dUrgati pAmatA nathI." (gAthA, 5) jagatamAMthI jaIzuM tyAre zuM laIne javAnA chIe te vicArI jovA je bhaktipUrvaka, tyAgI ane cAritryavAna sAdhuone dAna Ape che jevuM che. ApaNo deha ane dehane zobhAvatA tamAma sAdhano paDI te svarga pAme che, mukti pAme che ane mAruM jJAna-kevaLajJAna pAme che." rahezeH sAthe Avaze mAtra satkarma ane duSkarma. dAna e uttama (gAthA, 6) satkarmano paMtha che. sAruM kArya karavAthI je saMtoSa maLe che te avaryu mArI prApti rUpI dAnathI (utkRSTa) A jagatamAM kaMI ja nathI. (e che. ApaNuM jIvana e saMtoSa pAme ane Atmazreya maLe te mATenI zreSTha phaLa che) dAnavIrone paramabrahmano prAdurbhAva thAya che.' preraNA A 'dAnayoga'mAMthI saMprApta thAya che. (gAthA, 7) zrI mahAvIre bhAkhiyAM, dharmanA cAra prakAra; 'dAnathI zIla vadhe che, dAnathI rAgano nAza thAya che. tenAthI deha dAna, zIyaLa, tapa, bhAvanA, paMcamI gati dAtAra ! ane buddhithI utpanna thato moha vilaya pAme che.' (gAthA, 8) (kramaza:) traNeya jagatamAM sarvasvanuM dAna karanAra jevo koI dAnavIra nathI. pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa atyAre muMbaImAM birAjamAna che. ahaMkAra rahita dAna karavAthI dAnanI siddhi haMmezAM maLe che.' jaina jJAna maMdira, karasana ladhu haoNlanI bAjumAM, dAdara (pazcima) (gAthA, 9) muMbaI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 4 prabuddha jIvana julAI, 2009 upAdAna ane nimitta kAraNatA usumanabhAI zAha upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; 1. sAdhakadazAmAM : pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. .gA. 136 ratnatraya yukta AtmadazAno sAdhaka athavA AtmAnubhavI pratyakSa -zrImad rAjacaMdrajI racita Atmasiddhi- sadguru mAraphata paramazrutajJAnarUpa bodha ke bhedajJAna saMprApta kAryasiddhino vAMcchuka AtmArthI jyAre nIcenA cAra kAraNonA AjJAdhArI puruSArthI manuSyagatinA zarIrAdinA sahayoga ke sahayoga ke sabhAvathI puruSArthadharma Acare che tene kAryasiddhi sadbhAvathI kevI rIte puSTa-nimittAvalaMbanano Azraya laI hAMsala thAya che evuM jJAnIonuM kathana che. upAdAnane jagRta karI AtmakalyANa sAdhe che te joIe. 1. upAdAna, 2. nimitta, 3. asAdhAraNa kAraNa, 4. apekSA darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je, kAraNa. deha bhinna kevala caitanyanuM jJAna jo; uparanA cAra kAraNomAM AtmArthIne upAdAna ane nimitta tethI prakSINa cAritramoha vilokiye kAraNatA mukhyapaNe che ane bIjAM be kAraNo gauNapaNe che, paraMtu varte evuM zuddhasvarUpanuM dhyAna jo.....gAthA.3 te hovA ghaTe. have kAraNanuM saMkSipta varNana joIe. -zrImad rAjacaMdrajI racita-apUrva avasara1. upAdAna : je kAraNa pUrNapaNe samApti samaye pote ja kAryarUpe caitanyamaya jIvadravya ane jaDa pugala e be dravyo evAM che ke pariName te upAdAna kAraNa. je kAraNa astitva mAtrathI sattAmAM teo ekabIjAnuM nimitta pAmI prabhAvita thAya che, kAraNa ke bannemAM hoya (bhalene te apragaTapaNe hoya) ane je pUrNatAne Are kAryarUpa vaibhAvika zakti che tathA gamanAgamana ane sthiratA karavAnI zakti thAya. dA. ta. jJAnadarzanAdi guNo je jIvadravyanA (AtmAnA) arUpI dharma-adharmAstikAya dravyonI udAsIna nimittathI thAya che evo aMgo che. siddhAMta jJAnIoe prarUpyo che. 2. nimitta: je kAraNa upAdAnathI bhinna hoya ane jenA vinA saMjJI paMcendriya sAMsArika jIvanI cetanAzakti upayogamayI kArya thaI zake nahIM te nimittakAraNa. kartAno prayatna hoya paNa jenA che. AvI zaktinA prayogathI jIva darzana ane jJAna upayoga karI vinA kArya na thAya te nimitta. dA. ta. pANImAMthI (H2O) oksijana jovA-jANavAdinuM kArya kare che. uparAMta AvI cetanAzaktimAM chUTuM pADavAnI kriyAmAM meMgenIjha dhAtunI Catalyst tarIke upasthiti kartutva ane bhostRttva mULabhUta sAmAnya svabhAva che, jenA upara anivArya che. ghaTarUpa kArya thavAmAM mATI upAdAnakAraNa che ane karmarUpa AvaraNa AvatuM nathI evuM jJAnIonuM kathana che. cakra, daMDa vagere nimittakAraNa che. evI rIte dareka sAMsArika jIvane sAdhakano Atmika darzana ane jJAnaguNa amuka mAtrAmAM sattAmAM jJAnadarzanAdi AtmikaguNo rahelA che, paraMtu tenA nirAvaraNa thayelo hoya che ane bAkInA bhAgamAM karmarUpa AvaraNothI pragaTIkaraNa mATe jinadarzana ane jinAjJA ke pratyakSa saguruno AcchAdita thayelA hovAthI pragaTIkaraNamAM rUkAvaTa ke avarodha thAya paramazrutajJAnarUpa subodha ane AjJAdinuM paripAlanarUpe zuddha- che. jeTalA pramANamAM A banne guNo nirAvaraNa thayelA hoya che nimittAvalaMbana anivArya che. teTalA pramANamAM svAnubhava ke "sva' saMvedana varte che, jemAM vIrya 3. asAdhAraNa : mana, vacana, kAyAdino saMyamanA hetue upayoga guNano sabhAva varte che. jeTalA bhAganA A banne guNomAM thavo ane samatApUrvaka AtmasvabhAvamAM ramaNatA thavI te dhyAnAdi apragaTIkaraNa vartatuM hoya che teTalA bhAgamAM sAdhaka avalaMbanarUpa asAdhAraNa kAraNa che. cochA guNasthAnakathI anukrame guNavRddhi thavA Atmika bhAvonI bhAvanAthI bhAvita thaI jAgRti vartAve che. AvuM mATenAM sasAdhanonuM vidhivat bhAvavAhI AcaraNa ane saru ke avalabana ke AdhAra sAdhakane paramazrutajJAnarUpa subodhanI jJAnIonI bahumAnapUrvaka bhakti thavI te asAdhAraNa kAraNa ghaTAvI AsthAmAMthI maLI rahe che athavA bhedajJAnamAMthI grahaNa kare che. zakAya. AvA avalaMbanathI sAdhakane je uNapa vartatI hoya che, temAM 4. apekSA kAraNa: je AtmadazAno sAdhaka (AtmArthI) potAnA urdhvagamana mATeno AMtarika puruSArtha che ane tene muktimArganuM AtmasvabhAvanA pragaTIkaraNa mATenA AzayathI pratyakSa sagurunuM kAraNa ghaTAvI zakAya. sAdhakane AvI vartanA thavAthI karmanirjarA avalaMbana laI zake evI manuSyagati, anukULa kSetra ane kALa e navA baMdhanuM sarjana thayA sivAya bahudhA thAya che. apekSA kAraNa ghaTAvI zakAya. bIjI rIte joIe to sAdhakane cAritramohanA galana vakhata kAryasiddhi thavAmAM uparanA kAraNo kevI rIte kAryAnvita thaI prajJAzakti ke cetanAzakti sAthe paMDitavIryanA sarbhAvathI jovApariNAma nIpajI zake te vividha apekSAe joIe. jANavAdi kAryamAM bahudhA rAgAdi bhAvakarmo thatAM nathI evI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana 2 5 AtmajAgRti varte che. athavA sAdhakane pAMca IndriyonA viSayomAM vahe che evuM apekSAe kahI zakAya. athavA dravyakarmonuM nimitta pAmI udAsInatA varte che. arthAt temAM te tanmaya thato nathI. Ama bhAvakarmonuM sarjana thAya che, jene kRpALudeva nIcenI gAthAmAM sAdhakathI pUrvakRta karmonA udaya vakhate avalaMbanarUpa jAgRti vartatI prakAzita kare che. (Atma siddhi) hovAthI kramazaH cAritryamoha kSINa thato jAya che. AvI dazAmAM "cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; apekSAe kahI zakAya ke aMtaraAtmA nirmaLa nijabhAvano kartA che. varta nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. ...78 ane tenA pariNAmamAM AtmikaguNo AvaraNa rahita thayA kare che. bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; 2. paramAtma dazA jIvavIryanI phuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. ...82 ahaMta (dehadhArI) ane siddha bhagavaMtone saMpUrNa paramAtmadazA zrImad rAjacaMdrajI racita Atmasiddhivarte che, eTale teonA saghaLA (nirmaLa) AtmikaguNo sahajapaNe * * * pariNamana pAme che. AvA pariNamanamAM teone kAyamI sahajAnaMda 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyu samA roDa, ke anaMtaAnaMda varte che, je akRta, ekAMtika, AtyaMtika, akriya, vaDodarA-390008. phona : (0265) 3245439 anupacarita, svAdhIna, sahaja, aprayAsa, niddha ItyAdi che. AvA guNo ane tenuM pariNamana nirapekSa ane vacanAtIta che, mATe | sarjana-svAgata (anusaMdhAna pRSTha 27thI cAlu) koIpaNa vikalpa ke apekSA bhede varNana karavuM lagabhaga azakyavat AMtararASTrIya kSetre 'nAsA'nuM nAma bahu jANItuM che. aMtarIkSamAM paNa che. AvI paramAtmadazAmAM vyavahArathI kahI zakAya ke nirmaLa nAsA nAmanI takatI lAgI gaI che. ApaNe tyAM nAsA eTale sUryakAMta AtmikaguNo kAraNa che ane tenA pariNamanamAM sahajAnaMda ke parIkhanuM mAnasa saMtAna. A saMsthAe I. sa. 1988 thI gujarAtanI garimAne anaMta AnaMda varte che. chAje evuM ane mahAtmA gAMdhIno AtmA rAjIpo anubhave evuM sevAkArya 3. jIvAtma ke bahirAtmadazA karI rahyuM che. sUryakAnta parIkha Adhunika gujarAtanA samartha zauca-puruSa che. pUrvakRta karmanA vipAkarUpe jIvane dhULa, sUkSma ane vANInA A pustikAmAM sUryakAMta parIkhanuM 'TaoNIleTa ciMtana' rajU thayuM che. TaoNIleTane teo 'sittera TakA bhAratIonuM sapanuM' gaNAvI AjanI varavI vAstavikatAnuM saMjogo prApta thAya che, tyAre tenAthI jovA-jANavAdinuM kArya abhyAsapUrNa ciMtana rajU kare che. thAya che. AvuM kArya jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane vIryaMtarAya sUryakAMta parIkha keTalAMka mArmika savAlo UbhA karI vAcakane vicArato karma-prakRtinA kSayopazama pramANe thAya che. rAgadveSa ane ajJAnavaza karI mUke che. jIvane alpa mAtrAmAM darzana ane jJAnaguNa tema ja sahAyaka vIryaguNa chellA dAyakAmAM mAnava jIvanane sudhAravA mATe je vyavasthAo jIvananA pragaTIkaraNa thayelo hoya che, jenA upayogathI jovA-jANavAdi bhAgarUpa banI gaI temAM TaoNIleTanuM sthAna che. e TaoNIleTa mAnava svAstha kAryamAM svAnubhava ke "sva' saMvedana varte che. bAkInA vibhAgamAM mATenuM sAdhana hoya to te samAnatA tarapha laI janAra sAdhana puravAra thaze (jenA upara karmarUpa AvaraNo che) tene mithyAtva sahitanuM jJAna kharuM? jyAre aneka loko vijJAna-TekanolojIne kAraNe suvidhAo meLavatA varte che, jene ajJAna kahevAmAM Ave che. (kumati, kazrata ana vibhaMga thayA che tyAre tevA sukhI-saMpanna loko TaoNIleTanI bAbatamAM vaMcita rahelA jJAna). AvA vibhAgamAM jIvAtmAne darzanamohathI pAMca IndriyonA loko mATe hamadardI dharAve che kharA ?' viSayomAM sAmAnyapaNe tanmayatA varte che. AvI prakriyAmAM bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), muMbaIvIryaguNanI pravRtti viparItapaNe kASAyika bhAvomAM tada-anayAyI 400063. phona naM. : (022) 22923754 thaI varte che. AvA vIryaguNane bAla-bAdhaka vIrya ke anabhisaMdhi ( DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA graMtho hindI bhASAmAM vIrya kahevAmAM Ave che. AvI dazAmAM jIvAtmAnA Atmapradezo rupa mANaka bhazAlI ceriTebala TrasTa dvArA DaoN. ramaNalAla cI. kaMpAyamAna thAya che ane te karmarUpa paudgalika vargaNAonuM kheMcANa zAhanA be graMtho kare che, jene vyavahAradRSTie bhAvakarmonuM sarjana kahevAya che. athavA (1) naina dharmana ajJAnadazAmAM jIvane dravyakarmanA vipAka samaye rAgAdi bhAvo thAya (2) nena mAvAra varNana che, je chevaTe dravyakarmomAM saMcita thaI jJAnadarzanAdi guNone A graMthono hiMdI bhASAmAM anuvAda thaI cUkyo che. banne graMthanuM AcchAdita kare che. Ama karmabaMdha ane karma nirjarAnI paraMparA cAlyA saMpAdana DaoN. jitendra zAhe karyuM che. karatI hovAthI jIvAtmA cAragatirUpa bhavabhramaNa kare che. TUMkamAM A banne graMthonuM prakAzana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojita jIvAtmA vyavahAradRSTie jJAnAvaraNAdi dravyakarmo, rAgAdi bhAvakarmA paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM thaze. ane zarIrAdinokarmano kartA-bhokatA kahevAya che. AvA kartRtvamAM || menejara mithyAtva sahitanuM jJAna ane bAla-bAdhaka vIryano nimittarUpe srota Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ julAI, 2009 prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza, DaoN. jitendra bI. zAha (me 2009nA aMkathI AgaLa) 558. pRthakatva (bheda) : pRthakatva zabdano bethI mAMDI navanI saMkhyA sudhI vyavahAra thAya che. pRthaktva zabda kA do se lekara nau kI saMkhyA taka vyavahAra hotA hai / It is a technical term standing for the numbers two to nine. 559. pRthakatva vitarka-savicAra : zrutajJAnane avalaMbI koI paNa eka dravyamAM tenA paryAyono bheda arthAt pRthakatva vividha dRSTie ciMtavana karavuM, temaja mana Adi koI paNa eka yoga choDI anya yoga upara saMkrama arthAt saMcAra kare, tyAre te "dhyAna pRthata vitarka-vicAra' kahevAya che. artha para se zabda para aura zabda para se artha para cintanArtha pravRtti karatA hai, tathA mana Adi kisI bhI eka yoga ko choDakara anya yoga kA avalaMbana grahaNa karatA hai taba vaha dhyAna 'pRthaktva vitarka-savicAra' kahalAtA hai| On the basis of whatever scriptural knowledge is available to him he in the interests of reflection he switches on from a meaning to a word, or lastly when he gives up one of yogas-e.g. that pertaining to manas in order to take up another, then the dhyana concerned is called Pruthaktva-Vitarkasavicara. 560. potaja : je koI paNa prakAranA AvaraNathI vIMTAyA vinA ja pedA thAya che te potaja. jo kisI prakAra ke AvaraNa se veSTita na hokara hI paidA hote hai vo potaja hai / The potaja are those species which are born without being wrapped in a coverage. 56 1. pauSadhopavAsa : AThama, codaza, pUnama ke bIjI harakoI tithie upavAsa svIkArI, badhI varaNAgIno tyAga karI, dharmajAgaraNamAM tatpara rahevuM te pauSadhopavAsa vrata. aSTamI, caturdazI, pUrNimA yA dUsarI koI bhI tithi meM upavAsa dhAraNa karake aura saba taraha kI zarIra vibhUSA kA tyAga karake dharma jAgaraNa meM tatpara rahanA pauSadhopavAsa vrata hai / On the 8th, 14th or full-moon date of the lunEar month-or on any other date-to keeps fast, to refrain from bodily decoration, to keep awake during night time engaged in virtuous acts is called pauadhopavasa. 5 6 2. prakIrNaka : je nagaravAsI ane dezavAsI jevA che, te devo prakIrNaka kahevAya che. jo nagaravAsI aura dezavAsI ke samAna deva / Prakirnakas are those who are akin to the rank-and-file townsmen and countrymen. 563. prakRtibaMdha : karmapudgalomAM je jJAnane AvRtta karavAno, darzanane aTakAvavAno, sukha-duHkha anubhavavAno vagare svabhAva baMdhAya che, te svabhAvanirmANa e prakRtibaMdha. karmapudgaloM meM jJAna ko AvRtta karane, darzana ko rokane, sukha-duHkha dene kA jo svabhAva banatA hai vaha svabhAvanirmANa hI prakRtibandha hai| The binding of nature e.g. the nature to conceal Jnana, the nature to obstruct darsana, the nature to cause the experience of pleasure, pain etc. that takes place in the karmic particles is called praktibandha. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUlAI, 2009 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : zrI sAMI kathAmRta bhAga-1-2 sarjana svAgata prakAzaka : vinoda vAmajA, rezanala prakAzana, lekhaka : prajJAcakSu paMDita manubhAI dozI mAIkroveva bilDIMga, Teliphona eksaceMja pAse, prakAzaka : zrI bhagavatI TrasTa, 7 azvamegha DaoN. kalA zAha dhorAjI-360410. baMgalojha, vibhAga-2, seTelAITa roDa, mobAIla phona : 94272-14915, 94272-39093 amadAvAda-380015. AgaLa vadhavAnuM mArgadarzana ApyuM che. lekhakano mUlya-rU. 10/-, pAnA 80, AvRtti-3 jI, mUlya-1-2 bhAganuM saMyukta mUlya rU. 400/uddeza A pustaka dvArA bAbAnA udAta hetune vAcako ? 2009. bhAga 1 pAnA-310, bhAga 2 pAnA-340. ane bhakto samakSa prakaTa karavAno che. lekhake A koIpaNa samAjano mANasa mRtyu pAme che tyAre AvRtti-1, 2009. jIvanacaritra judA judA graMthomAM lagabhaga cha hajAra enA mA jAja enA mRtadehano nikAla jagatabharanI prajAo prAptisthAna : uSAbena bhaTTa jeTalA pRthvInA vAcana ena avalokana pachI potapotAnI dhArmika paraMparA pramANe kare che. paraMtu sAMI zaraNadhAma, 14 prakRti kuMja sosAyaTI, taiyAra karela che. have ApaNe ApaNI tamAma paraMparAo ane - sAMIbAbA eka payagaMbara hatA, sAMIbAbAnI rItarivAjono tyAga karavo paDaze ane kevaLa zreyasa roDa krosiMga pAse, bhUdarapurA roDa, amadAvAda-380015. yogakriyAo, atIndriya zaktinA camatkAro, paryAvaraNa tathA pradUSaNanI dRSTie ja vicArI te phona: 26630118. temano prabhAva ane camatkAro, bhakto uparano pramANe jIvana vyavasthA goThavavI paDaze. prastuta pragADha prema, dharmanirapekSatA, zraddhA sabUrIno pattaka 'bhami saMskAra-Adarza aMtima kriyA'mAM zrI manubhAI dozI 11, jIvanadarzana, hare kRSNa phleTanI sAme, upadeza maMtra, sAMIbAbAno jhUlo, bAbAnI Icche mRtadehane kevaLa dATavAnI ja himAyata karavAmAM bereja roDa, vAsaNA, amadAvAda-380007. hakIkI, temanI khaMDayoganI kriyAo, bAbAno AvI che ane bALavAnI prathAnA jIvaleNa phona : 26613359. azarIrI-pretayoni uparano kAbu ane adRzya duSpariNAmo vigata darzAvavAmAM AvyA che. eka prakhara jyotiSa, paMcAMgomAM saMzodhana premAtmAne oLakhI jaI e AtmA dharatI uparanA A pustakanI vizeSatA e che ke potAnA dharmalekhonA lekhaka prajJAcakSu paM. manubhAI dozI "zrI potAnA bhaktonuM azubha na kare te mATe bAbAno jJAti samAjamAM agnidAhanI custa paraMparA hovA sAMI kathAmRta bhAga 1-2' nAmano saMzodhanAtmaka bhakto uparano krodha, A badhA prasaMgo bhAvakane chatAM satya ane taTasthatAnA dhoraNe tenI viruddhamAM jIvanacaritra lagabhaga 650 pAnAno graMtha ApaNI bhAvavibhora karI de che. lekhaka "bAbAnI prakRtinA lekha lakhya * mAmAnAmatanA lekhake lakhyuM che. teonA sacoTa ane nakkara samakSa mUke che. manubhAI dozI eka AdhyAtmika rahasyo' eka tattvadarzI ane manovaijJAnika mAdAone kAraNe rezanAlisTo uparAMta anya vyakti che. temanI pAse bAhyadRSTi nathI paNa abhyAsathI Alekhe che. lokomAM A pustaka lokapriya banyuM. samagra AMtaradRSTi che. zarIra nirbaLa che to AMtarika manubhAI dozIe lakhela A jIvanacaritramAM bhAratamAM A viSayamAM vaijJAnika abhigama manobaLa abhuta che. A graMthamAM bauddhika ane kyAMya zuSkatAno nahi paNa temanI AdhyAtmika dharAvatuM A prathama pustaka che. temano hetu aNIzuddha AdhyAtmika kavinI chabI upase che ane zrI daSTino anubhava thAya che. bAbA mahAna sUphI saMta rAkhato ne zrI daSTinA anubhava thAya che. bAbA mahAna sUrasata rASTravAdI ane bhAvi peDhInA hitamAM che. sAMIbAbA pratyeno temano agAdha Adara ane hatA tenA matAti lakhaka karAve che. A pustakamAM lekhakanI Akroza ane jhanuna bhaktibhAva pratIta thAya che. daLadAra evA A graMthamAM lekhaka sAMIbhakta vagaranuM vagaranI tarkabaddha dalIlo khUba gamI jAya tevI che. A jIvana caritra graMtha vize DaoN. dhanavaMta zAha che tenI pratIti to thAya che paNa e bhaktimAM temanI saraLatA, sAdAI ane vinamratA sparzI jAya lakhe che, "A jIvanacaritra sAMIbAbAnuM eka kuzaLa lekhakano abhyAsa ane saMzodhana prakRtinA darzana tevAM che. A nAnakaDuM pustaka vAMcavA, vasAvavA zilpakAre nirmaluM kalAtmaka zilpa che. emAM paNa thAya che. tethI A jIvana caritra eka ane vicAravA jevuM che. zabdonA ucita raMgo che jethI e bhavya citra banyuM pramANabhUta jIvanacaritra banI zakyuM che. XXX che ane zraddhAbhaktinA bhAvathI e dhabakatuM jIvaMta sAMIbAbAnI karuNA sAthe bhaktonA hRdayamAM pustakanuM nAma : TaoNIleTanI duniyA banyuM che.' pragaTelI AdhyAtmikatAne ujAgara karavAno uddeza saMpAdaka : DaMkeza ojhA madhya bhAratanI A mahAna yugAvatArI vibhUtine lekhake mULathI pakaDI teno vistAra karyo che. ane prakAzaka : nAsA phAunDezana, sahayoga bilDIMga, lokoe, bhaktoe ane keTaleka aMze caritra e ja jIvanacitrakAra tarIkenI temanI moTI siddhi dinabAI TAvara sAme, lAla daravAjA, amadAvAdalekhakoe eka mahAna camatkArika saMta tarIke ja che. 380001. phona: 079-25503996 oLakhyA che ane AlekhyA che. paNa sAMIbAbAnA A graMtha dhArmika saMsthAmAM pustakAlayamAM tema mUlya-rU. 40/-, pAnA 62, AvRtti-prathama, jIvanano sarvoparI hetu manuSyanI AdhyAtmika ja vidvAno ane bhaktonA nivAsa sthAnomAM zobhe cetanAne AtmajJAnanA mArge AgaLa vadhAravAno tevo che. nAsA phAunDezana dvArA prakAzita A nAnakaDI hato. sarvadharma upara sarvadarzitA dharAvanAra sAMI R XXX pustikA vartamAna yuganI prajAne zaucAlaya-saMDAsa bAbAe bhakta je mata, je paMtha, je saMpradAya ke je pustakanuM nAma : bhUmi saMskAra AdI atima kriyA vize vicAratA karI de tevI che. dharmano hoya tene potAnA dharmanA mArga dvArA lAka lekhaka : vinoda vAmajA (vadhu mATe juo pAnuM 24) - 2009, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI. Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month. Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN JULY, 2009 vaikuMTha dUra nathI nirdoSatAe mArI lAgaNImAM pharI eka vAra bALake kahyuM, "mArI mA svarge gaI che. ghaNAM jhaNajhaNATI phelAvI dIdhI hatI. te vArtAno sArAMza divaso thaI gayA che, paNa te haju pAchI nathI AvI. arara bAluDA, bApaDA aho, nIce pramANe che. tene maLavA ane ghera pAchI lAvavA mATe mAre jananI A have svargamAM jatI. muMbaInA dhorI mArga upara eka TrAma sarakatI svargamAM javuM che. svargamAM javA mATe TrAmanA kyA ramakaDuM A have hAthathI jatuM, cAlI jatI hatI. bapora pachIno samaya hato. TrAma sTezane utaravuM joIe e mane khabara nathI. svarganuM jananI A have svargamAM jatI. musApharothI ThIka ThIka bharelI hatI. sTezana Ave sTezana Ave eTale mane jaNAvazo?' mArI uMmara pAMca varSa karatAM paNa nAnI hatI. eTale kaMDakTara dorI kheMcIne ghaMTaDI vagADato ane bALakano javAba sAMbhaLIne kaMDakTara mUMjhAI mArA moTAbhAI tenI bIjA dhoraNanI gujarAtI sTezananA nAmanI bUma pADato. dareka sTezane gayo. 'svarganuM koI sTezana nathI,' eTaluM bolIne vAMcanamALAmAMthI jyAre jyAre A kavitA musApharonI caDa-utara thatI hatI. kaMDakTara caDatA- te aTakI gayo. vAMcatA-gAtA tyAre tyAre huM e sAMbhaLato hato. utaratA musApharo upara najara rAkhato hato ane e bALakanA avAjamAM rahelI AturatA ane mAtAnA akALa mRtyu pachI nAnA bALakanI sAthe sAthe TikiTa kApato hato. nirdoSatA joIne e mahilAe tarata ja tene teDI asahAya paristhiti ane lAcArInuM varNana e TrAmanI AgaLanI eka beThakamAM eka sArA lIdho. bIjA musApharone teNe kahyuM, "A bALakane kavitAmAM hatuM. mane e paNa yAda che ke mArA mAtA- gharanI mahilA ane lagabhaga pAMca varSano eka salAmatI sAthe tene ghera pahoMcADavAnI mArI pitAe amane banne bhAIone pAse besADIne bALaka beThA hatA. jyAre e mahilAe paisA javAbadArI che.' A kavitAno artha samajAvyo hato tyAre ApyA tyAre, nAnA bALakanI TikiTa na lAgatI teNe bALakanuM mAthuM potAnA khabhA upara lAgaNInA AvezamAM huM mArI mAtAne bAjhI paDyo hovAthI, kaMDakTare e mahilAnI ja TikiTa kApI haLavekathI DhALI, tenI pITha hetathI paMpALI ane ane raDI paDyo hato. tene vahAlathI bacI bharI. bALakane vizvAsa ApatA e umare huM haju vAMcatA-lakhatA paNa zIkhyo teNe kahyuM, "tuM mArI sAthe cAla. tArI mAe mane na hato. mRtyu zuM che teno mane prathama ahesAsa paMthe paMthe pAtheya. kahyuM che ke tuM moTo thaIza pachI te svargathI tane kadAca A kavitAthI thayo haze. mAtAnA mRtyunI maLavA pAchI Avaze. tyAM sudhI mAre tAruM dhyAna ane tenI cira vidAyanI kalpanAthI ja huM dhrujI 3 harSada dozI rAkhavAnuM che.' gayo hato. e bALaka paNa mA pAchI maLatI hoya e rIte bALakanuM jIvana mAthI zarU thAya che ane tenuM e bALaka tenI uMmaranA pramANamAM ghaNo ja ekITaze e mahilA sAme tAkI rahyo. astitva mAnI mamatAmAM samAI jAya che.nAnuM zAMta hato ane sthiratAthI beTho hato. tenAmAM e mahilA ane bALaka, bannenA caherA upara bALaka teno pUro AdhAra mA upara rAkhe che. tenI bALasahaja caMcaLatAne badale gaMbhIratA dekhAtI saMtoSa ane AnaMda lahera pharI vaLI. e joIne badhI ja zArIrika ane mAnasika jarUriyAto mA hatI. TrAma UbhI rahe eTale tenI najara daravAjA eka musAphara gadagadita thaIne bolI UThyo, pUrI pADatI hoya che. te uparAMta tenI lAgaNIo tarapha pharatI. kaMDakTara sTezananuM nAma bole eTale "sAce ja svarganA sTezananuM koI nAma nathI. tattvare ane bhAvajagata upara paNa mAno puro prabhAva te pAcho potAnI beThakamAM sthira thaI jato hato. taddanti. svarga ghaNuM dUra che, chatAM ghaNuM najIka hoya che. eTale bALakanuM mA sAthenuM joDANa prabaLa chelve sTezana AvyuM eTale badhA musApharo paNa che. te ahIM ja che, ApaNI pAse ja che." hoya che. janmanI sAthe bhale nAbhinALanuM baMdhana TrAmamAMthI utaravA lAgyA. kaMDakTare joyuM ke e bALakane potAnA pAlavamAM sameTI, e mahilA kapAI gayuM hoya, paraMtu tenuM mA sAthenuM hRdayanuM mahilA utaravA mATe UbhI thaI hatI, paNa bALaka TrAmamAMthI haLavekathI utarI tyAre kaMDakTaranI sAthe baMdhana majabUta hoya che. e kumaLI vaye bALaka mA tenI sITa para besI rahyo hato. mahilA cAlavA ghaNAM musApharonI AMkhanA khUNAmAM motI jevA vagaranI duniyAno svIkAra karI zakato nathI. eTale lAgI eTale kaMDakTare tenuM dhyAna bALaka tarapha doryuM. AMsunA buMda camakI rahyA hatA. e nAnI vaye paNa e kavitAnI mArI upara UMDI mahilAe AzcaryathI jaNAvyuM, 'e bALaka mAruM e kaMDakTare ke ghaNA musApharoe kadAca chApa paDI hatI. mAtA gumAvI hoya tevA bALakanI nathI !' upaniSadano 'tatUra taddanti' zloka kyAre paNa lAcArI, niHsahAyatA ane ekalatAnI chabI mArA kaMDakTara ane e mahilA vaccenI vAta sAMbhaLatAM sAMbhaLyo nahIM hoya. paNa e kSaNe vaikuMTha ApaNA mAnasapaTa upara aMkita thaI gaI hatI. evA bALaka ja AsapAsanA musApharo UbhA rahI gayA. teo samajI hRdayamAM ja samAyeluM che evo anubhava darekane mATe sahAnubhUti ane hamadardI mArA hRdayanA gayA ke bALaka ekalo musApharI karI rahyo hato ane thayo hato. koIe kahyuM che ke, "pRthvI upara izvarane khUNAmAM haMmezAM rahe che. tenA khovAI javAno bhaya hato. meLavavo hoya to mAnA hRdayamAM DokiyuM karo" huM bAra varSano hato tyAre gujarAtI vAMcana- kaMDakTare bALakane pUchayuM: 'tuM konI sAthe e kharekhara sArthaka che. * * * mALAmAM "nAma vagaranuM sTezana' zIrSakanI eka Avyo cho ? tAre kyAM javuM che ?' jaina aMkADamI, 32, cittaraMjana evanyu, kolakAtAvArtA hatI. temAM eka bALakanI tenI mA mATe bALakanI mUMjhavaNa joIne eka sajjane tene 700012. Teliphona : (033) 22120201. ane snehabharI huMpha mATenI tIvra jhaMkhanAnI vArtA hiMmata ApI ane dhIrethI pUchyuM ke te kyAM javA ghara : (033) 24753971. hatI. te bALakanI nAnakaDI duniyA ane abodha icchato hato ane zA mATe TrAmamAM caDyo hato. Mobile : 098305 64421. Printed & Published by Niruben S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.