Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4.LY. IIIIIIIII HIS FIPE che taMtrI cImanalAla gokaLadAsa zAha tA. 15--54 : amadAvAda varSa 19:aMke : 6] [ kramAMka : 222 ruti ke mI!IT | For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya-darzana aMka viSaya lekhaka 1. kathA suNI suNI phUTayA kAna : pU. mu. zrI. mahAprabhavijayajI : 73 2. udayana-vihAra : paM. zrI lAlacaMdra bha. gAMdhI : 3, aDhAra nAtarAM : zrI. jayabhikhkha 4. saMsArI AtmA : zrI. mehanalAla mahetA ema. e. 5. kavivara suracaMdraracita padaiviMzati graMtha : zrI. agaracaMdajI, bhaMvaralAlajI nAhaTA : 89 6. naMdInI Adya padyatripuTI : pro. zrI. hIrAlAla ra. kApaDiyA : 93 For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ! 4 am | 'akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra jeziMgabhAInI vADI : ghIkAMTA roDa : amadAvAda (gujarAta) OIL) 7 H 21 || vikrama saM. ra010:vIra ni.saM. 24: I. sa. 194 | baM: 6 | phAgaNa sudi 11 semavAra 15 mArca mAM 222 kathA suNI suNI phUTayA kAna lekhakaH pUjya munirAja zrImahAprabhavijyajI gAmaDAnA eka maMdiramAM eka saMnyAsI rahetuM hatuM. te savAre hamezAM kathA vAMcate ane rAte bhajananI dhUna lagAvata. bhajanamAM jeTalA mANase AvatA eTalA kathAmAM nahotA AvatA. AvanArAomAM keTalAka budrAo niyamita AvatA kayAreka e kAM khAtA te kayAreka arasaparasa vAtacIta karI kathAno samaya pUro karatA. saMnyAsI ghaNe saraLa hate, bhagavAnane bhakta ane nispRhI paNa eTale ja. eka divase jyAre e rojanA kAryakrama pramANe kathA vAMcI rahyA hatA tyAre maMdira pAsethI eka ghoDesavAra pasAra thaI rahyo hato. ene utAvaLa hatI chatAM kathA sAMbhaLavAnuM ene mana thayuM. e saMnyAsI sAme besIne kathA sAMbhaLavA lAge. tyAga ane vairAgyanI kathA sAMbhaLI e khUba prabhAvita thaye; tyAM sudhI ke ene enuM cAlu jIvana DaMkhavA lAgyuM. ene enI pharaja bajAvavAnI hatI eTale kathA sAMbhaLI e tarata ja niyata sthAne pahoMcI gaye. bIjA divasathI eNe pitAnA avanakamamAM pheraphAra karyo. kathAmAM sAMbhaLelA keTalAka niyama eNe AcAramAM mUkyA, ane e niyama pALavAmAM khUba takedArI rAkhavA mAMDayo. lagabhaga eka varSane gALo vItI gaye, tyAre e ja mArge thaIne e ghoDesavAra nIkaLe. e ja maMdira, e ja saMnyAsI, e ja zrotAo eNe pharIthI joyA. ene vicAra thayela ke, "kema keInA upara A kathAnI asara thatI nathI ? zuM kathAno deSa che, saMnyAsIne ke zrotAone?" ene jaNAyuM ke kathAmAM te deSa na hoya. saMnyAsI nispRhI che, ene peTapUra maLe eTale basa. kharekhara AmAM doSI ke For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 ] - zrI. jana satya prakAza [varSa : 19 hoya te A sAMbhaLanArA ja lAge che. eNe ekeeka zrotAne hAthathI DhaDhaLyA, paga dabAvyA, mAthuM dhuNAvyuM. tame A zuM karI rahyA cho? " saMnyAsIe kathA vAMcatAM ugra thaI pUchayuM. mahArAja! huM jouM chuM ke, A lekamAM cetana che ke nahi? zuM badhAye mATInA pUtaLA jevA che? eka ja divasanA kathAzravaNathI tame jaNAvelA niyamanI je asara thaI che te Aja dIna sudhI huM bhUlyA nathI eTaluM ja nahi paNa teja divasathI meM mArA jIvanamAM pheraphAra karavA mAMDyo che. paNa hamezAM sAMbhaLanArA A lekene kAMI ja asara nathI e eka Azcarya che. "mahAnubhAva, A lekanI dazA te "kathA sUNI sUNI phUTyA kAna, te the na AvyuM brahmajJAna' jevI che." saMnyAsIe vAtanI spaSTatA karI. ' "tyAre A lokene kathA saMbhaLAvavAne zuM artha !" ghoDesavAre namrapaNe jijJAsA karI. "huM te mArI pharaja bajAvI rahyo chuM kahyuM che ke - ra mavati dharma: zrota: vakraturAtato gharSa " -zrotAne dharmabaMdha thAya ke nahi paNa vaktAne te ekAMtika dharmane lAbha thAya ja che. e pharaja mAro dharma che. saMnyAsIe khulAso karyo. "mahArAja" Aje huM Apane ziSya banavAnA IrAde Avyo chuM. mane dIkSA Ape. gheDesavAre pitAnuM hRdaya khulluM karyuM. - "bhAI! Aje varSonA kathAvAcananuM phaLa huM joI rahyo chuM. mane zraddhA che ke kathAvAcana kadI niSphaLa jatuM nathI." saMnyAsIe Atmasa teSa jAhera karyo. | | anusaMdhAna pRSTha : 87 thI cAlu asala rUpane choDayA vinA e kadI banI zakatuM nathI ke te sukha-duHkha Adi je vAstavamAM tenAM nathI te potAnAM samajavA lAge. je te potAnA mULarUpane bhUlIne bIjA rUpamAM AvI jAya che tevuM ja tenA svabhAvamAM parivartana thaI jAya che. A parivartana apariNAmI puruSamAM kadApi saMbhava nathI hotuM. eTalA ja mATe puruSa pariNamI che. bIjI vAta e che ke, sukha-duHkha Adi pariNAma caitanyapUrvaka che. jaDa prakRtine A pariNAmone anubhava nathI thaI zakato, evI dazAmAM e ja mAnavuM joIe ke, puruSa pariNAma che. sAMkhya puru ne katAM nathI mAnato. puruSa sAkSI mAtra che, e ene vizvAsa che ! pariNAmavAdanI siddhinI sAthosAtha katva paNa siddha thaI jAya che. sukha-duHkha Adina. anubhava kriyA vinA thaI zakato nathI. athavA ema kahevuM joIe ke sukha-duHkha Adi kriyArUpa ja che. e nI avasthAmAM puruSane atAM ane niSkriya kahe ThIka nathI. AtmA ' katAM che"--e lakSaNa A ja vAtanI puSTine mATe che. [apUrNa) 1. tasmAcca viparyAsAt siddhaM sAkSitvamasya puruSasya / kaivalyaM mAdhyastha dRSTatvamakartRbhASazca // sAyakarikA 19 For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir udayanavihAra lekhaka : paM. zrIyuta lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI, vaDodarA gujarAtane gauravazAlI karanArA je suyogya adhikArIo gujarAtane sabhAge maLyA hatA, temAM maMtrIzvara udayana ane temanA suputrI maMtrIzvara vAgabhaTa (bAhaDa) tathA daMDanAyaka Amrabhara (aMbaDa)nAM nAme khAsa saMsmaraNIya che. siddharAja ane kumArapAla mahArAjAonA rAjyasamayamAM thaI gayelA rAjanIti-dakSa yuddhavIra, dAnavIra ane dharmavIra te sajajanonI kImatI sevA bhUlI na zakAya tevI hatI. gUjarAtanA itihAsamAM ane jaina samAjanA ItihAsamAM tenuM mahattvabharyuM sthAna che. gatavarSamAM eka zilAlekha jANavAmAM Avyo che, temAM prAcIna udayana-vihAranI prazasti che, te vAMcatAM-vicAratAM gujarAtanA tatkAlIna itihAsanuM saMsmaraNa thaI Ave che-e saMbaMdhamAM ahIM devuM jaNAvavuM ucita che. A zilAlekha hAlamAM dhoLakAmAM raNachoDajInA nAmathI oLakhAtA maMdiramAM raNachoDajInI mUrti pAchaLa rahelo che. tenI pAchaLa bhIMta AvelI hoI e tyAMthI vaMcAvo muzkela hatA; paraMtu mArA vidvAna mitra che. maMjulAla ra. majamudAra thoDA mahinAo pahelAM tyAMnA adhikArIo ane mahaMtajInI sahAnubhUtithI dakSatAthI e zilAlekhanI ranIMga kopI (kAgaLa dabAvAne lIdhelI nakala) laI AvyA hatA ane mane te vAMcavA ApI hatI-meM tenI pAchaLa keTalAya samaya sudhI parizrama karyo hate-jenA pariNAme A zilAlekhane tenA saMbhavita artha-tAtparya sAthe ahIM darzAvI A zilAlekha saMskRta bhASAmAM padyamAM che. vistRta zilA para paDImAtrAmAM manahara sthUla akSaromAM 23 paMktaomAM te ukIrNa thayela che. pratyeka paMktimAM bAvana jeTalA akSare samAvelA che. A zilAlekha pAchaLanA trIjA bhAga rUpa jaNAya che. kAraNa ke temAM bleka 70 thI zarUAta che, e pahelAnA 68 zleka hovA jAIe, durbhAgye te bhAge maLyA nathI. pAchaLanA bhAga pUrNa jaNAya che. temAM 70 thI 20 sudhInA leke che, te vividha chaMdomAM jaNAya che. A zilAlekhanI baMne bAjunI kinArenA akSare tathA vacce keTalAka akSaro nakalamAM barAbara UThyA nathI. tema chatAM aspaSTa akSaravALA bhAgane zakya anumAnathI susaMgata karavA-spaSTa karavA ahIM keTaleka prayatna karyo che. A zilAlekha, e prAcIna jainamAdera udayanavihAramAM have joIe. udayana-vihAra gUjarAtamAM-AzApallImAM AsAvalamAM (amadAvAda vasyA pahelAMnI nagarImAM) ho-evA ullekha meM anyatra (jesalamera bhaMDAra Di. keTaleMgamAM) darzAvyA che. AThase varSo pahelA-mahArAjA kumArapAlanA samayane A zilAlekha che. temAMnA 101 zlekamAM jaNAvyA pramANe e udayanavihAra (jinamaMdira) maMtrI vAbhaTe karAvyuM hatuM, devavimAna jevuM suMdara e maMdira suprasiddha AcArya hemacaMdrasUrinA AdezathI banyuM hatuM. emAMnA ullekhathI jaNAya che. e udayana-vihAranI prazaMsanIya prazasti racAra prasaMzatakAra suprasiddha kavi rAmacaMdrasUri (zrI hemacaMdrAcAryanA paTTadhara ) che, jemane vistRta paricaya nalavilAsa nATaka (gA. e. si.)nI saMskRta amadAvAdamAM ela IDiyA orienTala konpharansanA 17mA adhivezanamAM " prAkRta enDa jainIjhama" vibhAgamAM tA. 1-1-53nA divase A nibaMdha saMkSepamAM hiMdI paricaya sAthe vAMcavAmAM AvyA hatA, For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 70 // zrI, jaina satya prakAza [16:15 prastAvanAmAM ame Ape che. kekaNanA mallikArjuna para vijaya meLavavAmAM daMDanAyaka aMbaDe (maMtrI vAgabhaTanA baMdhue) je parAkrama darzAvyuM hatuM, te tathA bIjA paNa aneka ullekha AmAM che-enuM samarthana bIjAM pramANa dvArA aitihAsika anusaMdhAnamAM karI zakAze. hAla ahIM mULa zilAlekhanI no paMktinA naMbara sAthe lokanA rUpamAM vyavasthita karIne, gujarAtI anuvAda sAthe darzAvuM chuM. kumArapAlabhUpAla-samakAlIna zilAlekha udayanavihAra prazasti __[zloka 70 thI 104] [1] ripau zaktiH prabhau bhaktistyAge rAgo naye na(la)yaH / idaM catuSTayaM yasminnAzaizavamakhaMDitaM taM mallikArjunamanarthyaparAkramAMka.... [2] ....."vIM nRpateH pratApaH yadvikramasmaraNasaMbhRtasAdhvasottha vyAkaMpatAMDavacalAcalapANayaste / adyApi bhuMgivimukhAM dayitAstane....... ..."ponmeSo jitahutabhujo jAmadagnyasya tasya / sthAnaM yenAdbhutazatakRtA jhuMdatA kaMdabaMdhAd rAjanyAnAM paribhavabhRtAM kaH kRto nopakAraH [4] ..."ddhI vijanodyatasya yasyAnvahaM vihRtamunmadavallabhena // 74 // samaraMgabhuvAM zarapANibhiH kimapi tAMDavamAdadhataM muhuH| yamabhivIkSya... [5] . ""jayI kuMkaNezokSipada bANAlImiha tena tasya nizitairddhana kSurapraiH ziraH / rAjAMtaHpuramatra vahnimavizatpadvipotrApatad ya "bhayAnujarjaragiraH pulakAvalIDhAH / adyApi lATasudRzaH puracatvareSu gAyati zauryanayavainayikAni yasya // 77 // For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -jayana-vihAra. yastuMgazRMgamuddAma.... vratasya tasya zrIsuvratasya bhRgukacchavizeSakasya / uttuMgazaMgazatavismitadevadaityaM caityaM cakAra harahAsasahodaraM yaH // 79 // jayaM... yaH kumAravihArAkhye caitye zrIpattanasthite / pratimAM kArayAmAsa rAjatI nAbhijanmanaH // 81 // yasyAjanma parAMganAparihati.... . ""yaikaparamaM] satyatrate sauSThavaM kiM cAnyatkathayAmi yasya paramA vIreSu rekhAbhavat // 82 // ..."bhRte nibhRtamambare samaratUranAdAkulairyaH ''sudhayAnyabhihitAni nAkarNayan // 83 // ekAMgavIratilakena kRpANakhela] ___ saMparkapAThitabhujadvitayena yena / yuddheSu bhUmi........ ......."samavekSya yasya zauMDIrakuMjaramahebhaturaMgabhISmaM / utthAya pUtkRtaraveNa palAyamAnAH zuddhAMtamAdadhati bhUmibhujaH salajjeM ... paspRhaM prasabhapramRSTaduSTAvarodhaghusRNAya cirAya yasmai dvipapatiradanAgrakSodajAtavraNAlImayalipi- ranuvapraM bhAva / / 87 // natanRpatimaMDalImukuTakAMtikamrakramAn virodhivasudhAbhujo yudhi vismayanidhikramAn / gajairyadupadAkRtaiH ka......... ananyavikramanidheH kiM tasya lokottaraM __ zazvadvIramatallikAstutabhujastaMbhasya vIravrataM / dezo yena sa jagataH prati muhuH kSuNgakSitIza....... vanAmAkaM puraM yena lATadeze nivezitaM . // 9.0 // avaMtiSu kRtAspadaM 0TakuMjarAgresara- ...... [14] [15] For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 1 [17] [18] [19] [21] www.kobatirth.org [22] zrI. jaina satya aAza turaMgamacamUvRto vanavihA.... dhavalasya vairisiMhaH sutobhUnnayabhUSaNaH / caityaM yaH pArzvanAthasya staMbhatIrthe vyadhApayat vinaya kauzala.... tIrthaprabhAvanodabhUta puNya zrI puNyajanmanAM / saptArNavI kUla mUla kholatkIrttisaMpadAM amAriDiMDimo....veka "dhanyAnAM vidyAtritayavedhasAM / merI sahasrakuharotthita tAratAra - bhAMkArapUraparipUritavizvaramyaM / abhraMlihA zikhara sthita siMha potazreNIvisUtrita pataMga [20] [ sphaTi ] kanibhazilA sahasrarociHpracayavalakSita haya caMdrazAlaM zrI hemacaMdrasUrINAmAdAyAdezavaibhavaM sauvarNakuMbharucipiMjaritAMtarikSaM saMkalpa saMghaTana LODEI. upahasita suravimAnaM vimAnamunivRMda janita bahumAnaM / nikhila.... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 9:3 // 91 // 0 // 93 // For Private And Personal Use Only // 92 // // 94 // // 96 // // 97 // ....dhvajaramye caMdrAdityAvacUladhavalataralasattArakAtAramabhraM / // 99 // yA lakSmyA / udayanavihArametaM vyadhApayad vAgbhaTo maMtrI // 101 // jina saMkhyAnyAbharaNAnyekAgrAM triMzataM dhvajAn hemnaH / yaH pUrNA zobhAM caMdrodayasya zrayati vikasiteMdIvarasnigdhabhAsA yAvat tAvat prabhAva" [23] .......varAtmanAM kRtadhiyAM ziraH zekharaH / prabhAtanirmitiprathitakIrtikAbhyodayaH 'prazastimatulAmimAmakRta rAmacaMdro iniH // 104 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9] uDDayana-vihAra. | va anuvAda (70) zatru pratye zakti, prabhu ( svAmI ) pratye bhakti, tyAga (dAna)mAM rANa(prema), ane naya (nIti)mAM` naya (laya) A cAra cA jene viSe ( je akhaMDamAM ?) bAlyAvasthAthI laIne aDita hatA. (71) te' rAjA' (kumArapAla ? )no prabala pratApa gaNAya ke jenI kiMmata AMkI na zakAya tevA parAkramI mallikArjunane [ teNe harAvyA ] (72-74) jenA vikramane saMbhAravAthI bhayabhIta thatAM upanna thayelA kaparUpa tAMDavathI [ zatrupakSanA ] hAtha dhrUjI rahyA hatA.........agnine jite tevA, parazurAma jevA pratApI tenA [pratApanuM varNana zuM karIe ? ] sekaDo adbhuta karanArA ane mULa bandhamAMthI cUrNa karanArA jeNe paribhava pAmelA rAjanyA (kSatriyA) para kayA upakAra karyAM na hatA ?.......vijaya meLavavAmAM tApara thayelA, madAnA vallabha evA [ jenA pratApe ] niraMtara vihAra karyAM hatA. [75-07] raNasaMgrAmarUpI raMgabhUmimAM vAravAra bANuvALA hAtha vaDe kaIka adbhuta prakAraOM tAMDava (nRtya) karatA jene joine kukaNeze (koMkaNa dezanA rAjA mallikArjune ) enA para khANAnI paMkita pheMkI, te nI teNe tIkSNu bhANA vaDe tenuM ( mallikArjuna rAjAnuM ) mastaka chelluM hatuM. ~~ prasaMge rAjAnA aMtaHpure ( janAnakhAnAe rANIva) agnimAM praveza karyAM hA, A samaye rAjyane paTTahastI paDI gayA hatA. ( tenuM patana thayuM hatu.. ) bhaya pachI gagada thayelI vANIvALI, rAmAMca-yukata thayelI lAdezanI suMdarI nagara (bharUca)nAM cauTAMomAM, jenA (abaDanA) zaurya, naya (nIti) ane vinaya guNAne gAya che. [78-80] jeNe bhRgukaccha (bharUca)mAM tilaka samAna sunnatanuM (munisuvrata nAmanA vIzamA tIrthaMkaranuM) UMcu aneAhara catya (jinamaMdira) karAvyuM hatuM, je haranA hAsa jevuM ugavala hatu ane je UMcAM seMkaDA zikhA vaDe deva ane dAnavone paNa vismaya pamADe tevuM hatuM, [1] jeNe pattana (pATaNa)mAM rahelA 'kumAra-vihAra' nAmanA caityamAM nAbhijanmA ( RSabhadeva-AdIzvara jina)nI rajatamaya ( rUpAnI ) pratimA karAvI hatI. [82 thI 89] jene janmathI laIne jIvana-paryaMta paranArInA parihAra [ e niyama sadguNlR hato ] tathA satyavratamAM sauSThava hatuM ( je satyavAdI hatA ), huM bIjuM zuM kahuM ? vIra puruSAmAM jenI parama rekhA hatI. 82 [ yuddhamAM raNabherI vAgatAM ] yuddhanAM vAjiMtrAnA nAdathI Akula vIrA sAthe yuddhamAM krArthanA paNuM kathanAne te sAMbhaLatA na hatA. 83 ekAMgavIratilaka, taravAranAM yuddha khelavAmAM nipuNa bAhuvALA je vIra puruSe yuddhomAM [asAdhAraNa vIratA darzAvI hatI 1 zauya zAlI zIrA, meTA mataMgo ane dheDAethI bhayaMkara evA jenA [yuddha-parAkramane] joIne rAjAe yuddha karavA] UDIne pokAranA avAja sAthe palAyana karI jatA hAI aMtaHpura ( janAnakhAnAnA rANIva` ) ne lajjita karatA hatA. moTA hAthInA datUsaLanA agrabhAganA prahArathI jene aneka traNA thayA hatA, je lipi jevA jaNAtA hatA. 87 yuddhamAM virAdhI rAjA jenA parAkramathI vismaya pAmatA hatA, namana karatI nara For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza pationA maMDalanA mukuTonI kAMti vaDe jenA caraNe manahara jaNutA hatA tathA jene beTa karelA hAthIo vaDe tyAM [ bhUmibhAga zobhatA hatA ] - vIra agresare paNa jenA bAhurUpI staMbhatI niraMtara stuti karatA hatA, asAdhAraNa parAkrama nidhi te vIra-zaromaNinA lekettara (alaukika) vIravatanuM varNana zuM karIe ? jeNe pratipakSI zatrurAjAne saMhAra karI dezane jagatamAM [ niSkaTaka nirbhaya surakSita gauravazAlI ] [ 90 ]....jeNe lATa dezamAM pitAnA nAmathI aMkita pura sthApita karyuM hatuM. [9].....avaMti (mALavA) mAM je sthAna karyuM hatuM, zreSTha hAthIo, joDAo tathA ratha subhaTAdi ] senA sAthe [ vijaya prayANa karyuM hatuM. ] [92-93] dhavalane putra risiMha thayo, je naya (nIti) thI vibhUSita ho; jeNe taMbhatIrtha (khaMbhAta) mAM pArzvanAthanuM caya (jinamaMdira ) karAvyuM hatuM. 92 vinaya-kuzalatA [ Adi sadaguNothI yukta ].........93 [94 thI 101] tIrtha (jaina pravacana) nI prabhAvanAthI utpanna thayelI puNyalamI vaDe jemane janma puNya (pavitra) che, jemanI kIrti-saMpa sAta sAgaranA kinArA sudhI hiMcakI rahI che. 94 - amAriDaDima (paDaha) [vagaDAvavA vaDe jemaNe sarvatra dezomAM nirbhayatA ane zAMti vistArI che. ] 95 aneka sukRta vaDe ] dhanya, traNe vidyAo (zabda, pramANa ane sAhitya) nA vidhAtA evA pUjya zrI hemacaMdrasUrijInA AdezarUpa vaibhavane laIne. 96 | (je udayana vihAra-jinamaMdire) suvarNa kaLazenI kAMtithI AkAzane pItavarNamaya" banAvyuM che, saMkalpane pUravAmAM je kalpavRkSa jevuM che.......97 2 hajAre bherIomAMthI UThatA dIrgha vistRta bhAMkAra-nAdonA pUrathI vizvane bharI detuM je (udayana-vihAra ) vizvamAM ramaNIya che; AkAzane sparza karatAM jenAM ucca zikhare para rahelI siMhazizunI zreNI vaDe (siMhatharanI racanA vaDe) [ ? sUryanA rathanI gati paNa thaMbhI jatI hatI.] - jei udayana-vihAramAM sphaTikarana jevI hajAro zilAonA kAMti-samUhavaDe hampa (prAsAda) ane caMdrazAlA zobhe che. 99 denA vimAnane upahAsa karanAruM, mAna-rahita evA (nirabhimAna) munionA samUha vaDe jenuM bahumAna karavAmAM Ave che tevuM, je sakala-racanA-samRddhithI yukta che eve A udayana-vihAra (jina-prAsAda) maMtrI vAgabhaTe [ vipula] lakSamI vaDe karAvyuM hatuM. 101 [12-104 ] je (udayana-vihAra) mAM jinonI saMkhyA (24) pramANe AbharaNe, tathA suvarNanA 31 dhvaja hatA , je maMdira dhvajathI ramaNIya lAge che..... jyAM sudhI, caMdra ane sarvarUpa jhumakhAvALuM ane atyaMta dhavala (ujajavala) dedIpyamAna tArArUpa motIvALuM AkAza, viravara kamaLa jevI suMdara kAMti vaDe caMdrodaya (caMdaravA)nI zobhAne dhAraNa kare che, tyAM sudhI prabhA-zAlI A jinamaMdira vijayavaMtu varte.] kutabuddhi (buddhizAlI) zreSTha AtmAomAM ziromaNi jevA, se prabaMdhonI racanA vaDe prakhyAta kIrti ane abhISTa udayavALA rAmacaMdra munie A asAdhAraNa prazasti karI che. [104] For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aDhAra nAtarA lekhaka : zrIyuta jyabhikhkha rUpALI evI mathurA nagarI che. rUDo e jamanAnA Are che. ArA upara vAdaLathI vAta karatI UMcI evI havelI che. e havelImAM kuberasenA nAmanI gaNikA vase che. dezadezamAM vikhyAta che. cAMdAnA jevI UjaLI, pUla jepI kamaLa ne caMdananI DALa jevI nAjuka che. dhaMdhe te nIce che, paNa mana enuM nIca nathI. e vAraMvAra vicAre cheH are! na jANe meM parabhava kevA pApa kIdhAM haze, te A bhave gaNikAne tyAM jamI ! mAre senAne tUTo nathI, rUpAnI tANa nathI, jara-javAhara joIe eTalAM che. cAre bhaMDAra bharapUra che. paNa arere! mAruM mana jANe sUnuM sUnuM che! aMtara jANe adhUruM che. mAruM hasavuMya khoTuM che, raDavuMya khoTuM che ! ema TeTuM AcaratAM jANe jIvatara samULaguM beTuM thaI gayuM che! . kuerasenA Ama vicAre che. evAmAM e garbhavatI thAya che. pUre mahine belaDAnAM dIkarA-dIkarI janme che. dIkarI ajavALI rAta jevI ruDI che. dIkaro surajanA teja je pALe che. gaNikA manamAM vicAre che : arere, huM te vezyA ! mAre tyAM A bALuDAne koNa jALavaze, keNa navarAvaze, koNa dhavarAvaze, koNa bhaNAvaze, keNa gaNavaze? enA karatAM koI bIjAnA ghera haze te sukhe ucharaze, bhaNaze-gaNaze ne sukhI ne saMskArI thaze. vezyAne beTaDa kone bApa kahevA jAya ? nabApA bALane leka phelI khAze ! enuM jIvavuM mota jevuM thaze! bhale e rahI jAtanI gaNikA, paNa Akhare mana te mAtAnuM che ne! kuberasenA dIkarA dIkarInA dUdhamala meM sAme nIrakhe che, ne mananA manasUbA bhAMgI jAya che! peTanAM jaNyAne, navanava mAsa peTamAM ucherI, have kaMI mArI nakhAya? kaMI tyAre ekalA-dhArA choDI devAya? jivADIne te pRthvI para pApane bhAra vadhAre che ne! kaMI kaMI vicAra thAya che, paNuM Akhare mana kaThaNa karI, haiyAmAM hAma dharI kuberasenA bha.gyane bharose dIkarA-dIkarIne AMsubhInI AMkhe vaLoTAvavAno vicAra kare che. nAnA evA be karaMDiyA lAve che. cAre kora makhamalanI gAdI maTe che. vacce bALakane suvaDAvai che. mAM dUdhanI naLI Ape che. meDI rAte raDatI, AMsu sAratI kuberasenA eka eka meTikA (vITI) bALakane paherAve che:-ne jamanAjIne jaLamAM karaMDiyAne vahetA mUke che. - e jAya ! e jAya ! kuberasenA joI rahe che ne karaMDiyA jalapravAha para vahetA vaktA alopa thaI jAya che. jamanAjIne ghora gaMbhIra pravAha gAje che. rAtane aMdhakAra bhISaNa rIte ene vIMTI vaLe che. pApInA hRdayamAM kedIka UgatI sukomaLatAnA pratIka je bIjano caMdra AkAzamAM AthamavAnI taiyArI kare che ! ne kuberasenAne raDatI mUkIne bhAgyane panAre paDelAM be dUdhamala bALake keI ajANI dizAmAM AgaLa vadhe che ! AyuSyanA baMdha kANu kApI zakayuM che ? AvAM haze te baMne karaMDiyA nadInA pravAha para taratA taratA AgaLa cAlyA. For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tya prakAza [ varSa: 19 rAta vItI che ke prabhAta khIlyuM che. vahelI prabhAte nAhavA AvelA be vyavahAriyAe kaDiyA AvatA joyA. eke eka lIdhe, bIjAe bIje lIdhe. ughADIne joyuM te nAnuM bALa casa casa dUdha pItuM paDyuM che ! I eka vyavahAriyAe kahyuM: "are, mAre ghera sAta sAta dIkarA che, paNa cuMdaDInI oDhanAra ekeya dIkarI nathI. Aja vaNamAgI dIkarI maLI !' bIjo kaheH "mAre vaMzane vele vadhAranAra eke dIkare nathI. Aja bhagavAne vagara mAgye dIkare mokalI Ape. baMne jaNa baMnene pitAnA ghera laI gayA. peTanAM jaththAMnI jema piSyAM, ne moTAM karyo. dIkarInuM nAma rAkhyuM kuberadattA! dIkarAnuM nAma rAkhyuM kuberadA ! kALane pravAha ke vegavaMta che ! Aja bALaka che, e kAle juvAna banI jAya che. kuberadatta ne kuberadattA juvAna thayAM che. bAgamAM caMpe khAle, ema yauvana khIlI UThayuM che. baMne vyavahAriyA vicAra kare che. are, AvAM yogya bALakone bIje kyAM varAvavAM? AMkha AgaLathI aLagAM zA mATe karavAM? be vyavahAriyA mitroe Akhare bahu bahu vicAra karIne arasaparasa vevAI banavAnuM nakkI karyuM! bhAre ThAThamAThathI lagna levAyAM. kuberadatta, kuberadattAne va. sarakhesarakhI joDI maLI. sahu snehInAM mana harakhAyAM. varavahu svarganAM sukha bhogave che. senAnI hIMDoLAkhATe hIMcake che, rUpAnI bAjoThe jame che, sugadhI pAna-tAMbUla cAve che, ne raMgabharI pIcakArIo chAMTe che. rAtane same che. sugaMdhI dIvA baLe che. varavahu sogaThAbAjI rame che ! segaThAbAjI ramatAM ramatAM ekabIjAnAM sogaThAM mAre che. acAnaka kuberadattAnI najare patinI AMgaLImAM rahelI vIMTI para paDe che. are, pitAnA jevI ja nAgaphaNAvALI vIMTI kayAMthI ? kuberadattanI najara patInI kemaLa AMgaLI para rahelI mudrikA para paDe che ! tyAMya nAgaphaNAnI vIMTI che. baMnene acaMbo thaI rahe che. baMne ekabIjA sAme nIrakhI rahe che ! are, jema eka sarakhI mudrikAne meLa maLe che, ema meM kAna-nAka sahune aNasAra eka lAge che ! nakakI, janamanA koI gupta bheTa ApaNI vacce paDayA hovA joIe ! baMne AkhI rAta vicAra karatAM beThAM rahyAM. eka ja jAtanI mudrikA, eka ja jAtanI nAgaphaNA, eka ja sarakhA cahero-maherA ! vahelI savAre baMne pitApitAnAM mAbApa pAse pahoMcyAM - bhedanI vAta Agraha dharIne pUchI ! - baMnee kahyuM ke karaMDiyAmAMthI kADhayAM tyArathI nAgaphaNAnI vIMTI tamAre hAthe hatI. ame te phakta tamane jema nAnAthI moTAM kaya ema phakta nAnI vIMTIone meTI karAvI che. A pachI baMne vyavahAriyAe sAcI vAta kahI dIdhI. sAcI vAta jANe eTale baMnenA pastAvAne pAra na rahyo. ' bhAI kaheH "are ! meM bhaginI sAthe bega bhogavyA ! For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aDhAra nAtarAM bahena kahe: "are, huM sagA bhAIne varI ? bhAIne bharathAra mAnI bhogavye? mAra pApa kaye divase chUTaze ?' kuberadattAe anutApa ne zekamAM ghara tyajyAM. te tApasIne veza sajI tapa karavA jaMgalamAM cAlI gaI karelAM pApa devA bhayaMkara evuM tapa AraMbhya, dhyAna sevavA mAMDayuM, jJAna upArjavA mAMDayuM. puruSane paNa pitAnA pApanI zarama lAgI. paNa strI jevuM enuM haiyuM Adra nahetuM. vAtane visaravA e mathavA lAgyo. paNa lokanaMdA ane pIcho pakaDI beThI ! ghera ghera vAto cAlI, ke jamAne to juo, bhAI-bahena varyA ! bhAI-bahene ghara saMsAra mAMDyo ! dhipha ho e jIvane, jeNe benane varIne bena bhogavI ! kuberadattane cakale-coTe cAlavuM bhAre paDavA lAgyuM. eka dahADo lokaniMdAthI kaMTALI gAma choDIne e paNa cAlI nIkaLe, ane deza pharate, paradeza pharate Avyo mathurA nagarImAM ! mathurAmAM na kaI saNuM che, na koI vahAluM che. rAtavAse rahevA mATe gaNikAnA AvAsa tarapha cAlyo. jamanAne tIre eka suMdara AvAsa che. nagaranI prakhyAta gaNikA tyAM rahe che. kuberadatta mAgyuM teTaluM suvarNa ApIne ene tyAM rahyo. eka bIjAne ekabIjAne saMga goThI gayo. na jANe eka bIjAne premanI kevI gAMTha baMdhANI ke ekabIjA vinA ghaDIbhara sUnAM rahetAM nathI. gaNikAe ene sAce bharathAra mAnya che, kuberadatte paNa ene sAcI bhAryA lekhI che. pUrva janmanI prIta ! varasanAM aMtara moTAM che-paNa kahyuM che ne ke jALave tenI nitya juvAnI ! gaNikA juvAnI jALavAnI kaLAmAM nipuNa che. koI vAte khAmI AvavA detI nathI. [3] vanamAM vaselAM sAdhvI kuberadattA bhAre tapasvI ne jJAnI banyAM che. e upadeza ApatAM pavIpaTa para vicArI rahyAM che. pote taryA che. aneka tAya che. eka vAra emane kuberadA sAMbhare che ! enI bhALa kADhe che. khabara paDe che, ke e te. mathurA nagarImAM vase che ! gaNikAne tyAM rahe che, pavitra sAthI bhAIne uddhAra karavA mathurA nagarImAM Ave che. prabhAtane pahere che. kuberadatta bajAramAM eka bALa hiMcaLanArI strInI zodhamAM phare che. enI vahAlI gaNikA patnIne prasUti AvI che. putra janmyo che. e vahAlI patnI be divasathI bimAra che. bALakanuM lAlanapAlana karanAra koI bAInI jarUra che. sALIe bhAIne oLakhyo, paNa bhAI benane pichANI zako nahi. eNe kahyuM ? bAI! tuM bALakane hIMcoLavA mATe majUrIe AvIza?' "hA, bhAI!' "zuM majurI laIza ?' "mAruM kAma joIne dAma Apaje ne! kaMI hAthI-ghaDA nahi mAvyuM? kuberadattane A strI sArI lAgI. ene kaMI paNa karAvyA vinA dhera teDI gaye. jaIne pitAnA bALakane rAkhavA mATe soMpI dIdhuM. pelI strI te peTanA jasthAnI jema ene ramADavA For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI. rena satya prakAza lAgI. thoDI vAramAM ramatuM jemanuM bALaka UMdhamAM AvyuM, eTale pAraNAmAM paDhADIne e hAlaraDAM gAvA lAgI ! zuM madhura ene kaMTha ! zuM suMdara ene sAda ! hAlaraDuM paNa kevuM vicitra! AvAM hAlaraDAM kuberadatta ke enI patnIe kadI sAMbhaLyAM nahotAM. mata reve tuM merA bhrAta, hama tuma janame eka hI mAta; Iha nAtA tuM bhAI bhayA, nija jananIkA beTA thayA. 1. dUjA nAtA guraNI kahe, kahA putra tuM rAtA rahe; kuberadatta ju merA dhanI, Isa nAte tujha beTA ginI. 2. tIjA nAte devara jAna, mata re cupa raho ayAna, mere patikA tu hai brAta, e saba bAta kahI vikhyAta. 3. cothe nAte ane vicAra, lage bhatIjA tuM niradhAra; mata re bhAI suta Aja, viSiyA sukhameM heya akAja. 4. he cAcA mata re Apa, mAkA pati so mere bApa; tisakA tU hai bhAI sahI, paMcama nAtA cAcA sahI. 5. he pati ! rAtA cupa rahe, sauka putrakA beTA kahe, e khaTa nAte pitA vyA, e nAtA bAlakasuM thayA. 6. hAlaraDuM AgaLa vadhyuM, bALaka te ghasaghasATa UMghe che. paNa pelI bAI te narala sAde gAI rahI che, have jANe puruSane uddezIne e kahI rahI che khaTa nAnA bhAI se kahe, kuberadatta bhrAta mujha rahe; mujhatujha mAtA ekI bhrAta! tAteM tU bhAI vikhyAta. 7. je nAte tuM che tAta, merI mAkA pati vikhyAta; he dAdA suna merI bAta, pitA hamArA tisakA tAta. 8. tuM te hai merA bharatAra, meM te paraNI terA lAra; he beTA suna merI bAta, mairI sautinako 'hai jAte. 9. tuM merA sasarA vikhyAta, nija devarakA tU hai tAta; e pam nAtA guruNa kahI, kuberadasuM lAgI sahI. 10. are ! vicitra che A bAI! na jANe kaI kaI hAlaraDAmAM kahI rahI che. hAlaraDuM AgaLa vadhyuM. have jANe pelI verayAne uddezIne e kahetI lAgI khaTa nAtA vezyAnuM kahe, tuM te merI mAtA rahe mujhe janI tAteM tuM mAta, kuberadattA kahatI bAta. 11. je nAte dAdI lagI, mere tAtakI mAtA sagI; tIje nAte bhAbhI jAna, nija bAIka bahu nidAne. 1ra. cothe nAte merI vahu, kuberadattA kahatIsahu; tu sautina sutakI, bhArA, tatte vahu kahI Ara. 1 For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aTAra nAtarAM pAMcame nAte sAsu kahI, mere patinI mAtA sahI; cha nAte sautina lagI, mere pati patanI sagI. 14. vezyA AvIne bAIne pUchavA lAgI; "tuM che ke bAI? tArA avAjamAM purANa snehanuM darda kAM dIse ?" "huM aDhAra nehasaMbaMdhavALI strI chuM," kuberadattAe kahyuM. bAI! tArI vAtamAM huM kaMI samajatI nathI. tuM bhaNelI vidvAna bAI lAge che. tArA hAlaraDAMne artha mane kahe, ane tAro nehasaMbaMdha samajAva.' kuberadattA kahe: "meM hAlaraDAmAM paNa A bALaka sAthe mAre nehasaMbaMdha batAvatAM e vAta kahI ke he bALaka ! tuM mAro bhAI che, putra che, diyara che, bhatrIje che, kAke che, pautra che! mATe raDate chA rahI suI jA ! "ane ethI paNa chAne na rahe te sAMbhaLa ! tuM jeno putra che, te paNa mAre bhAI che, pitA che, pitAmaha che, pati che, putra che, sasare che ! ane tethI vadhu saMbaMdha tAre jANavo hoya te jANI leje ke tuM jenA garbhathI upanna thayo che, te paNa mArI mAtA, dAdImA, bhejAI, vahu, sAsu ane zakya che !" *gaNiko kaheH "bAI! tuM koNa che? "tArI putrI ! are ! vezyAne vaLI bALa kevAM?" "tAre kaI putra ke putrI hatAM ?' hA hatAM, paNa emane te janmAM evAM jamanAnA jaLamAM vahetI mUka hatA! e ja ame be !' zuM tyAre jene pati mAnIne rAkhyo che, e ja mArA putra ! arere ! koI adhamamAM - adhama gargikA paNa na Acare evuM pApa meM karyuM putra sAthe bhAga !" gaNikAne hajAra nAga DayA hoya evuM duHkha thaI rahyuM. " mA ! saMsArane sAra to ethIya kharAba che. ame bhAI-bena pati-patnI banIne rahyAM! kuberadA ! tArI vAta thobhAva " kuberadatta doDI AvI benanA caraNamAM paDayo - kuberasenA belIH "samajI huM tAruM gIta ! putrI ! pApanA paMkamAM paDelI mane te tArI! have mAre uddhAra kara !' "mA ? cAlo vanajaMgalamAM jaIe ! tapa tapI pApanAM prAyazcitta karI, dukhiyAonI sevA karI, jIvananA zApa haLavA karIe. nAnA nehasaMbaMdho choDI vizALa nehasaMbaMdha bAMdhIe. mehanAM mAryo, lebhanAM mAryA neha na karIe ! ApaNuM jIvana ujALI, paramArthanA kAja karI, pApanA- baMdha choDIe. paramArtha e ja pApa pakhALavAno mATe mArga! mA, jo ne A saMsAra keTale duHkhI che !' kuberadattAnA vA vALe gaNikA kuberasenA ane kuberadattanAM mohabaMdhana ochuM thayAM. saMsAra choDIne e aLagAM thayAM. cittavizuddhi ne paropakArane paMthe paLyAM. bhUtakALa jenAra saMsAre emane sadAkALa nIca kahI tiraskAya, paNa emaNe kadI nehasaMbaMdha na to! [ tAjetaramAM pragaTa thayela vArtAsaMgraha siMhapuruSa (vIradharmanI vAto bhAga kathA) mAMthI). For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMsArI AtmA [ bhAratIya darzanakoe "AmA" vize je je mAnyatAo rajU karI che, tenI sAthe jaine kyAM kyAM judA paDe che tenI talasparzI vivecanA: karato lekha zrIyuta mohanalAla mahetA, ema. e. zAstra cArya "jana bhAratI' sAptAhikanA varSa: 1, aMka 4 mAM "jaina darzanameM ta-saMsArI AtmA" e zIrvaka hiMdImAM pragaTa thayo che. e lekha upayogI hovAthI ene anuvAda ahI ApIe chIe. saM. ] zrI. vAdI devasUrie saMsArI AtmAnuM ja svarUpa batAvyuM che temAM jaina darzana sammata AtmAnuM pUrNa rUpa AvI jAya che. ahIM e svarUpane AdhAra banAvIne vivecana karavAmAM Avaze. te svarUpa A prakAre che - AtmA pratyakSa Adi pramANethI siddha che. te caitanya svarUpa che, pariNAmI che, katAM che, sAkSAta bhaktA che, svadeha parimANa che, pratyeka zarIramAM bhinna che, pagalika karmothI : * " AtmA pratyakSa Adi pramANethI siddha che.' A kathananuM tAtparya e che ke, cAvaka Ada je leke AmAnuM pRthak astava mAnatA nathI temaNe tenI svataMtra sattAmAM vizvAsa kara joIe. "te caitanya svarUpa che '-A lakSaNa vaizeSika ane naiyAyika Adi te dArzanikone uttara ApavA mATe che, je cetanyane ane Agatuka ane auSAdhika guNa mAne che. AtmA svarUpathI cetatuM nathI. buddhi Adi guNenA saMbaMdhathI temAM jJAna athavA cetanA , upanna thAya che; je rIte amritA saMbaMdhathI ghaDAmAMthI rakatatA upana thAya che e ja prakAre AtmamAM cetanA athavA guNa upanna thAya che.? - jyAM sudhI AtmAmAM caitanya utpanna thatuM nathI tyAM sudhI te jaDa che. je leke A rIte caitanyanI u pati mAne che. temanI dRSTae AtmA cetana nathI. teo caitanyane AtmAno avayaka guNa mAnatA nathI. ciMtanya athavA jJAna eka bhina tattva che ane AtmA eka bhinna padArtha che, baMnenA saMbaMdhanA kAraNe ame kahIe chIe ke A AtmA jJAnavAnuM che. je rIte daMDanA saMbaMdhathI puNya daMDI kahevAya che. e ja prakAre jJAnanA saMbadhathI AtmA jJAnavAnuM kahevAya che. vAstavamAM jJAna ane AtmA atyaMta bhinna che. ' uparyuMkata mAnyatanuM khaMDana karatAM e kahevAmAM AvyuM ke AtmA caitanya svarUpa che. caiitanya AtmAno Avazyaka guNa che; AgaMtuka yA aupAdhaka nathI. jo AmA ane jJAnane ekAMta bhinna mAnavAmAM Ave te citranuM jJAna catranA AmAthI eTaluM ja bhinna che, jeTaluM maitranA AtmAthI. e ja prakAre maitranuM jJAna paNa maitranA AtmAthI eTaluM ja bhinna che jeTaluM ke catranA AtmAthI. catra ane mAtra baMnenAM jJAna baMnenA AtmAo mATe ekasarakhAM che. A sthitimAM enuM zuM kAraNa che ke caitranuM jJAna citranA AtmAmAM ja che ane maMtranuM 1. 'pramAtA pratyAkSa diprasiddha AnA / 'caitanyasvarUpaH pariNAmI kartA sAkSAbhoktA svadehaparimANaH pratikSetraM bhinnaH paudgalikAdRSTavAMzcAyam / -pramANanayatattvAloka 7, 55, 56 12. amigharasaMyogajarohitAdiguNavat / - rASTramANa 1, 2, 18 For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMsArI AtmA jJAna maitranA AtmAmAM bane jJAna baMnemAM samAnarUpe rahevAM joIe. vAstavamAM tenuM jJAna ? athavA "AnuM jJAna ', "mAruM jJAna " jevI koI vastu nathI. badhAM jJAna badhAne samAnarUpe bhinna che; kemake jJAna AtmAne svabhAva nathI, e pAchaLathI AbhAmAM joDAya che. A muzkelIone dUra karavA mATe e hetu ApavAmAM Ave che ke je ke jJAna ane AtmA bilakula bhinna che te paNa jJAna A sAthe samavAya saMbaMdhathI saMbaddha che. je jJAna je AtamA sAthe saMbaddha hoya che te jJAna te ja AtmAnuM kahevAya che; bIjAnuM nahi. A prakAre samavAya saMbaMdha ApaNI badhI muzkelIo dUra karI de che. caitranuM jJAna caitranA AmAthI saMbaddha che, na ke maitranA AmAthI. A rIte maitranuM jJAna maitranA AtmA sAthe samavAya saMbaMdhathI joDAyeluM hoya che te jJAna te ja AtmAnuM jJAna kahevAya che. taiyAbika ane vaizeSikone A hetu ThIka nathI. samavAya eka che, nitya che ane vyApaka che. amuka jJAnane saMbaMdha caitra sAthe ja he joIe paNa maitra sAthe nahi, ene I saMtoSaprada javAba nathI. jyAre samavAya eka, nitya ane vyApaka che tyAre ema kema ke amuka jJAnano saMbaMdha amuka AtmAnI sAthe ja thAya ane bIjA AtmAonI sAthe nahi ? bIjI vAta e che ke, nyAya-vaizeSika darzana mujaba AtmA paNa sarvavyApaka che eTalA mATe eka AtmAnuM jJAna badhA AtmAomAM rahevuM joIe, e rIte to caitranuM jJAna maitramAM paNa raheze. koI paNa rIte e mAnI levAmAM paNa Ave ke samavAya saMbaMdhathI AtmAnI sAthe saMbaddha thAya che tyAre paNa eka prazna bAkI rahI jAya che, te e ke samavAya kyA saMbaMdhathI jJAna ane AtmAnI sAthe saMbaddha thAya che? je ene mATe I bIjA samavAyanI Ava zyakatA hoya te anavasthA doSane sAmano karavo paDe che, je e kahevAmAM Ave ke te pitAnI meLe ja joDAI jAya che. te pachI jJAna ane AtmA potAnI meLe ja kema saMbaddha thatAM nathI? ene mATe eka trIjI cIjanI AvazyaktA kema rahe che ? , niyAyika ane vaizeSika eka bIjo hetu upasthita kare che. teo kahe che ke A ane jJAnamAM kahyuM-karaNa bhAva che; eTalA mATe baMne bhinna hovAM joIe. AtmA kata che ane jJAna karaNa che; AthI AtmA ane jJAna eka nathI banI zaktAM. jaina dAni kahe. che ke A hetu ThIka nathI. jJAna ane AtmAne saMbaMdha sAmAnya karaNa ane kartAne saMbaMdha nathI. devadatta dAtaraDAthI kApe che.' ahIM dAtaraDuM eka bAhya kare che, jJAna evA prakAra karaNa nathI. je AtmAthI bhinna heya. je dAtaraDAnI peThe jJAna paNa AtmAthI bhinna siddha thaI jAya che ema kahI zakAya ke jJAna ane AtmAmAM karaNa ane kata sabaMdha che, ane jJAna AtmAthI bhinna che. ame kahI zakIe ke, devadata netra ane dIpakathI joI zake che. ahIM devadattathI dIpaka je rIte bhinna che e rIte Akhe bhinna nathI. jo ke dIpaka ane netra bane karaNa che, paraMtu baMnemAM ghaNuM aMtara che. e ja rIte jJAna AtmAnuM karaNa hova 1. " hamAcacaivArivAr ApavA'. 2. karaNaM dvividha kSeyaM bAhyamAbhyantaraM budhaiH| yathA chanAti dAtreNa mekaM gacchati cetasA // syAdvAdamajarI, pR. 42 For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 29 ] zrI. jaiva satya prakAza [ vaid chatAM paNa AtmAthI saOthA bhinna nathI, te AtmAnA svabhAva che eTalA ja mATe AtmAthI abhinna che, ahI eka zakA thAya che ke, jo AtmA ane jJAna abhinna che to te baMnemAM ketukaraNabhAva kevI rIte banI zake ? je rIte sapta pAtAne potAnA zarIrathI lapeTe che e ja prakAre AtmA potAnAthI ja potAtI jAtane jANe che, te ja AtmA jANanArA che--karyAM che ane e ja AtmAthI jANe che-karaNa che, karyAM ane karaNanA A saMbaMdha paryAyabhedathI che. AtmAnA pAyA ja karaNa bane che, e paryAyAne choDIne bIjuM kAI karaNuM nathI banatu eTalA mATe AtmA caitanya svarUpa che. AtmA pariNAmI che A vizeSaNa te lakAnA matanA khaMDana mATe che jegmA AtmAne caitanya svarUpa mAnavA chatAM paNa ekAMtarUpe nitya zAzvata mAne che. teo kahe che ke AtmA apariNAmI che--aparivartanazIla che. udAharaNa mATe sAMkhya darzanane laI e, te puruSane phUTastha niya mAne che. je kaMI paNa piravana thAya che te prakRtimAM thAya che. puruSa na kadApi baMdhAya che ane ta kadI mukta thAya che. baMdhana ane muktirUpa jeTalAM paNa pariNAma che te prakRtine Azrita che; puruSane Azrita nahI.ne puruSa nitya che tethI janma, maraNu di jeTalAM paNa pariNAmeA che tenAthI te bhinna che--aspRzya che. eTalA mATe puruSa arpAraNAnI che. pariNAmavAdanuM samarthana karanAra jainadarzana kahe che ke jo prakRti ja buddha thAya che ane prakRti ja mukta thAya che to te zuM che jenAthI prakRti badhAya che ane jenA abhAvamAM tene mukti maLe che ? prakRti sivAya koI evuM tattva nathI jene sAMdaza na mAnatuM hAya, eTalA mATe prakRti kAi bIjA tattvathI to bahu thaI nathI zakatI. jo prakRti svaya badva thAya che ane svaya' muna bane che te teA baMdhana ane mukitamAM kAI aMtara nahiM thAya, kemake prakRti hamezAM prakRti che, te jevI che tevI ja raheze kemake emAM bheH karanAra kAI anya tattva nathI. akhaMDa tattvamAM potAnI meLe avasthAbheda nathI thai zakato. jo ema mAnavAmAM Ave ke puruSa prakRtinA parivartanamAM kAraNa che tA paNa samasyAnuM samAdhAna thaI zakatu nathI, puruSa hamezAM prakRtinI sanmukha rahe che. jo te harezAM ekarUpa che te prakRti paNa ekarUpa raheze. jo temAM piravatana thAya che te prakRtimAM paNa parivaCna thaze. ema nathI thaI zakatu` ke puruSa to sadaiva ekarUpa rahe ane prakRtimAM parivana thatuM rahe, e samajamAM nathI Avatu. je prakRtinA parivartana mATe puruSamAM piravatanuM mAnavAmAM Ave to je balAthI bacavA mATe prakRtinuM zaraNa levuM paDayuM te ja khelA gaLAmAM AvI paDI. sAMkhya darzananI dhAraNA anusAra sukha-duHkha Adi jeTalIdhe mAnasika kriyAe che, te badhI prakRtinA ja kAraNe che. puruSanu buddhimAM pratabaMba paDe che. A pratibiMbanA kAraNe puruSa e samaje che ke, sukha-du:kha Adi mArA bhAvA che. A dhAraNA paNa pariNAmavAdanI tarapha jAya che. puruSa potAnuM mULa svarUpa bhUlI jaI sukha-duHkha Adine potAnuM samajavA lAge che eno artha e thA ke, enA mULarUpamAM eka prakAranuM parivartana thaI gayuM. potAnA [ juo anusa MdhAna pRSTha 74 ] " 1 sarpa AtmAnamAtmanA veSTayati syAdvAdamaJjarI, pR0 42 * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . tasmAnna bacyate'mau na munyate nApi saMsarati kacit / saMsarati dayate mucyate ca nAnAzrayA - prakRliH // sAGkhyakArikA, 62 For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavivara suracandra viracita 'padaikaviMzati' grantha lekhakaH-zrIyuta agaracaMdajI, bhaMvaralAlajI nAhaTA satarahavIM zatIke jaina kaviyoMmeM vAcaka sUracandra ullekhanIya vidvAna ho gaye haiM / Apa kharataragacchakI zrIjinabhadrasUri paramparAmeM vA. cAritrodayake ziSya pAThaka vIrakalazake ziSya the| vIsa varSa pUrva apane 'yugapradhAna zrojinacandrasUri' granthameM sUrijIke AjJAnuvartI vidvAna muniyoMkA paricaya likhate hue ApakA bhI saMkSipta paricaya diyA gayA thaa| 'jena tattvasAra' mUla grantha hI ApakI racanAoMmeMse taba taka prakAzita huA thaa| evaM bIkAnerake jJAnabhaMDArameM Apake racita paMcatArthI zleSAlaMkAra citrIkI apUrNa prati prApta thii| ina ubhaya pranthoMse hI ApakI vidvattAkA acchA paricaya mila jAtA hai| vaise phuTa kara stavana stotrAdi upalabdha haiM hii| bhASA kRtiyoMmeM 'zrIjinasiMhasUri rAsa' aura gadyakA 'cAturmAsika vyAkhyAna' ullekhanIya hai| ApakI vidvatpratibhAko dekhate hue tabhIse yaha AzA kI thI ki aura bhI ApakI vidvattApUrNa bar3I racanAye milanI cAhie / do varSa pUrva jodhapurake zrIkezariyAnAthajIke mandira sthita kharataragacchIya jJAnabhaMDArameM Apake racita 'sthUlibhadra mahAkAvya 'kI apUrNa prati prApta huI thI jisakA paricaya 'jaina bhAratI' varSa 13, aMka 6 meM prakAzita kiyA jA cukA hai| itaH pUrva jaina siddhAnta bhAskara varSa 17, aMka 1 meM 'kavivara sUracandra aura unake grantha' zIrSaka lekhameM ApakA paricaya diyA gayA thaa| satarahavIM zatIke zrAvaka kavi RSanadAsane mahAkavi sUracandrakA jo ullekha kiyA hai, hamAre khyAlase ve hI hone caahie| gata varSa AbUke saMbandhameM vicAra vimarza karaneke lie rAjasthAnake pradhAna maMtrI zrITIkArAma pAlIvAlake nimantraNase jayapura jAtA huA purAtattvAcArya munizrI jinAvejaya jIse rAjasthAna purAtattvamandirameM navIna prApta kavipaya varNanAtmaka jaina. bhASA granthoMke sambandhameM bAtacIta hone para unhoMne apane saMgrahameM bhI aise eka grantha hone kI sUcanA dI to mujhe use dekhanekI utsukatA baDhI / pratiko nikalavAkara dekhane para bar3A hI harSa huA kyoMki vaha adyAvadhi sarvathA ajJAta kavivara sUracandrakA racita eka viziSTa grantha thA / viSayakI dRSTise maulika hone ke sAtha sAtha usameM anya bhI katipaya vizeSatAeM haiN| jinameM se prasaMga prasaMga para diye gaye loka bhASAke vividha varNana jo lagabhaga 30 ko saMkhyAmeM haiM, vizeSa rUpase ullekha yogya haiN| mUla grantha saMskRta padyameM hai aura varNana lokabhASA gayameM hai, yaha vizeSatA anyatra kahIM dekhaneko nahIM milatI / kheda hai ki granthakI prati 98 patroMkI hote hue bhI, apUrNa hI milI haiM isameM granthake For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI. jaina satya prakAza [1:18 nAmAnusAra 21 padoMke vivecanameMse 14 veM padakA vivecana cala rahA hai / arthAt 7 padoMkA vivecana abhI aura milanA caahie| 13 padoMke vivecanameM 67 kathAeM AI haiM / isa hisAbase aura bahutasI kathAeM aura varNana Ageke aMzameM hogA jo bahuta mahattvakA honA cAhie / ataH isa granthakI kahIM kisI sajjanako pUrNa prati yA aMtima aMza upalabdha ho to hameM sUcita karane kA anurodha karate hue prApta pratikA saMkSipta paricaya diyA jA rahA hai isa granthakA nAma 'padaikaviMzati ' rakhanA sakAraNa hai kyoMki isameM 21 padoMkA vivecana kiyA gayA hai| maMgalAcaraNa ke anaMtara kavine una 21 padoMkA nAma eka zlokameM dekara batalAyA hai / Adike do zloka yahAM diye jA rahe haiM: caraNakamalayugmaM varddhamAnasya natvA bhavabhayaparibhettuzchetturaho latAyAH / vibudhabhavikabubai darzAyeSye svalabdhyai, svaparasamayavijJAtopadezaprapaMcaH // 1 // zuddho hai guma Arhatamate, paMcaprakAre yau', hAtau mardiva Arjave purnIne ca "zole tathA, sadbhAve tasA sahoraNe sajhanasamyakkiyoM ___ bhyAse'nyatra zubhe ca nitikRte saMto ratiM kurvatAm // 2 // dvAravRttamidam // uparyukta guNoM kA vivecana karate hue dRSTAntarUpameM aneka kathAeM dI gayo haiM / ye kathAeM kitanI hI zAstra, purAna, kurANa aura itihAsase saMbandhita haiM / granthake prApta aMzakI kathAsUcI yahAM dI jA rahI haiN| 1 jinarAjapUjAviSaye-1 devapAlabhUpAla saMbandha, 2 kumArapAlabhUpAla saMbandha, 3 durgatA dRSTAnta, 4 aMbikA sambandha, 5 kuMtalA dRSTAnta. 2 zuddhagurupadaviSaye-1 nAgArjuna kathA, 2 jagaDU sAdhu udAharaNa, 3 zrIkarNadeva mayaNilla kathA 4 siddhasenasUri kathAnaka, 5 dhanadatta dRSTAnta 6 ratnadvIparAja dRSTAnta. 3 zuddhadharmapadaviSaye-1 gajJAM mocitataskarakathA, 2 dharmarAja saMvandha, 3 kapota mithuna dRSTAnta, 4 vajrAyuddharAjakathA, 5 (paurANika) aNI mAMDaya dRSTAnta, 6 mAtAputrayodRSTAnta, 7 haribala mAtsyika sambandha. 4 samyaktva viSaye-1 dhanapAla paMDita sambandha, 2 kulAnaMda zreSThi kathA. 3 jinadAsa zrAvaka sambandha. 4 kaNDezvarI devI sambandha. 5 naravarma rAjakathA. 6 sulasA sambandha. 7 zreNika mahArAja sambandha / For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pakaviMzati graMtha [t 5. ahiMsApadaviSaye -1 kuMbhakArabhUpati sambandha. 2 saMgrAma sonI sambandha. 3 dAma naka dRSTAnta. 6 mRSAvAdaviSaye-1 draupadI gotrasatya paMcaka kathA. 2 sAgarAgnizikha kathA. 3 kauzika tApasa dRSTAnta. 7 asteyapadaviSaye-1 zIladeva sambandha. dharmabuddhi kubuddhi dRSTAnta. 3 gargarSi kathAnaka. 4 sudattazreSThi sambandha. 5 rAMkA bAMkA saMbandha. 8 maithunaviramaNavate-1 dharmadatta kathAnaka. 2 zrIpati kathA. 3 sItA saMbandhaH 4 suMdarI pativratA kathA. 5 zreSThi kuberadatta kathA. 6 kAlikA carita. 9 parigrahaparimANavate-1 kezava kASThahAraka kathA. 2 zivadatta somadatta kathA. 3 mIyA silemA bIbI phattU udAharaNa. 4 AmrakArpaTaka dRSTAnta. 10 kSAntipadaSiye-1-2 rAma-lakSmaNa kathA. 3 zrIkRSNasaMbandha. 4 kAlavezyika. 5 agnizarmA dRSTAnta. 6 grAmamahattara cora senAnI saMbandha. 8 munikA dRSTAnta. 7 vikramanRpa dRSTAnta. 11 mAdevapade-1 pAMDava dRSTAnta. 2 vikramAditya saMbandha. 3 rAmacaMdra mAna tyAga vi. vikramAditya saMbandha. 4 rAmacaMdra kathA. 5 vikramAditya saMbandha, 12 mArjava pade-1 sAdhvI vIramatI dRSTAnta. 2 rukmiNI dRSTAnta. 3 lakSmaNAryA saMbandha, 4 pAMDurAryA saMbandha. 13 loka viSaye-cakrakrAnta vaNika kathA. 2 kuTTinI. 3 zaMkala zreSThi kathA. 4 sagara zreSThi kathA. 5 valmIka bhedi vaNika kathA. uparyukta kathAsUcIse granthakArakI gugagrAhakatA aura vizAla adhyayanakA paricaya milatA hai| inameM se kaI kathAeM to pUrvavartI jaina granthoMse lI gaI haiM, kaI lokakathAoMke rUpameM pracalita haiN| jIvadayA para aNImANDavyakA dRSTAnta granthakArane paurANika batalAyA hai, jise mahAbhAratake Adi parvase uddhRta karanekA ullekha kathAke 44veM zle'kameM pAyA jAtA hai / kapotamithuna dRSTAntako bhI granthakArane paurANika kahA hai| isI prakAra parigraha saMtoSa para mIyA silemA bIbIphattU kA udAharaNa kurAnazarIphase liyA gayA hai| saMgrAmasiMha, jagaDUzAha, kumArapAla, karNadeva mInaladevI, dhanapAla, rAkAbAMkA, siddhasena, vikrama Adi kathAeM aitihAsika haiN| pranthameM kahIM kahIM para prAcIna va prasiddha dohe bhI uddhRta kiye gaye haiN| nimnokta gadya For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12] zrI jana satya prakAza varNanomeMse kaI kaI to paryApta vistRta aura sauSThavapUrNa hai| vana, bhojana, alaMkAra, vAjiMtra, aura bhaugolika nAmasUcI bhAratIya prAcIna saMskRtike kitane hI ajJAta aura mahattvapUrNa bAtoM para prakAza DAlatI hai| samasta tukAnta varNanAtmaka gadyAMzakI sUcI isa prakAra hai:-- meghavarNana, tRpaguNavarNana, vANI, zrAvakaguNavargana, rAjavarNana, duSkAlavarNana, mahAjanaviruda, maMtrIvarNana, ujjainavarNana, gajavarNana, azvavarNana, coravarNana, vanavarNana, duSTastrIvarNana, zItakAlavarNana, dezanAma, samavasaraNa, aTavI, yuddha, dharma, lakSmIvaMta, nirdhana, zIlavarNana, rAvaNavarNana, vastranAma, vAtrinAma, uSNakASThavarNana, vastrAlaMkAravarNana / ye varNana saMvat 1478meM racita mANikyacaMdrasUri kRta 'pRthvIcaMdracarita' apara nAma vAgvilAsakA smaraNa dilAte haiN| ye sabhI vargana sUracandajIke svayaM racita nahIM pratIta hote| kyoMki hameM aise varNanoMke kozarUpa pAMca svataMtra grantha upalabdha hue haiM jinameM Aye hue varNana isa granthameM sAmAnya herapherake sAtha uddhRta haiM / kaI varNana unake racita avazya hoNge| grantha racanAkAla-pratike apUrNa prApta honese granthakA racanAkAla ThIka nahIM batalAyA jA sakatA phira bhI isa granthameM prasaMgavaza vizeSa jAnaneke lie sva racita jaina tattvasArako dekhanekA ullekha kiyA hai, jaina tattvasArakI racanA saMvat 1679 Azvina zuklA 15 budhavAra ko amarasarameM huI hai| ataH isa pranthakA racanA samaya isake pIchekA hI siddha hotA hai / pratyeka padoM ke vivecana kI samApti-puSpikA dI hai, jisameM kahIM kahIM apane gurubhrAtA pAvallabha dvArA isa grantha racanAmeM sAhAyya milanekA likhA hai| inhIM padmavallabhajIkI sahAyatAkA ullekha jainatattvasArameM bhI kiyA hai / jaina tattvasAra 4100 zlokoMkI TIkAke sAtha hAlahImeM punaH prakAzita huA hai| prati paricaya-prApta prati samakAlIna aura zuddha hai| hAMsiyemeM aneka sthAnoM para zabdoMke artha aura TippaNa bhI diye haiM prApta patroMkI saMkhyA 98 aura prati pRSThameM paMkti aura prati paMktimeM akSara haiN| saMyogakI bAta hai, kavi sUracaMdakI tInoM mahatvapUrNa racanAoMkI eka eka prati hI aura vaha bhI apUrNa prApta hai / ataH paMcatIrthI zleSAlaMkAra stava, sthUlibhadra guNamAlA carita (15 sargataka prApta ) aura prastuta granthakI bhI pUrNa pratiyoM kA patA lagAnA paramAvazyaka hai / kavike prApta granthoMkA racanA samaya saM. 1659 se 1694 taka hai| ina 35 varSoMmeM avazya hI aura bahutase grantha race hoMge jo anveSagIya haiN| For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org naMdInI Adya patripuTI lekhaka :--mA. zrIyuta hIrAlAla ra. kApiDayA ema. e. jaina AgamAnA sAmAnya rIte nIce mujaba varga sUcavAya che. (1) aMga, (2) upaga, (3) dhyeya, (4) mUla, (5) paNuga ane (6) cUliyA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " cUliyA ' e arthamAM 'cUliyA-sutta ' ( sa. cUlikA sUtra)nA pazu prayoga karAya che. * cUliyA-sutta ' tarIke e AgamA gaNAvAya che. (1) nadI ane (2) aNuegadAra. A paikI nadIne sAmAnya janatA 'nadIsUtra' kahe che. enA praNetA te dUrgANunA ziSya deva vAcaka che. emaNe A Agama ( sutta 42 ) mAM je ajaina kRtio gaNAvI che e vicAratAM A nadInI racanA vahelAmAM vahelI I. sa. nI trIjI sadImAM ane meDAmAM meDI I. sa. nI pAMcamI sadImAM thavAnu anumanAya che. A mahattvanA AgamanA prAraMbha nimnalikhita traNa padyothI thAya che:~ 66 'jayai jagajIvajoNIviyANao jagagurU jagANaMdo / jagaNA jagabaMdhU jaya jagampiyAmaho bhayavaM // 1 // ' jayai suANaM bhavo titthayarANaM apacchimo jayai / jaya gurU logANaM jayaI mahappA mahAvIro // 2 // * bhadaM savvaja gujjogassa bhadaM jiNassa vIrassa / bhadaM surAsuranamaMsiyasya bhaI dhuyarayassa || 3 || 3 A traNlR padyone meM ahIM 'Adya padyatripuTI' tarIke nirdeza karyAM che. e traNa pagho aneka pAya kRtionI jema 'Aja chaMdamAM racAyelAM che. 1 malayagirisUriSkRta vRttisahita je ' naMdIsutra ' chapAyu' che temAM patra 2 A upara A gAthA che, 3 A gAthA patra 15 mAM che. 3 A gAyA patra 23 mAM che. , 4 A AryA ' chaThThuM kema gavAya e khAbata * biblithekA inDikA mAM I, sa. 1900 mAM prakAzita prAkRta paigalanA prathama paricchedanA nimnalikhita 62 mA padhamAM darzAvAi cheH "paDhamaM cI iMsapaaM, bIe sissa vikarma jAo / tI! patraka(1) hajima, badaiva(va)ddhivaM nathaNa nAhIM // 62 // arthAt gAhAnu eTale ke AryAnuM prathama caraNa "sanI gati pramANe ja eTale ke dhImethI uccAravu, bIjI caraNa siMhanA zauryane sUcavanArI enI garjanAnI peThe meTathI U Mce svare uccAravuM ane trIjI caraNa uttama hAthInI cAlanI jema lalakAravuM-lalitapaNe uccAravuM ane cAthu caNu uttama sarpanI gatinI peThe DeAlanapUrvaka uccAravu. haidArabhaTTakRta vRttaranAkara upara nArAyaNa bhaTe je TIkA racI che emAM paNa A bAbata upar mujaba darzAvAI che. For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI. jaina satya prakAza [varSa : 19 mahatva-prastuta patripuTImAM puSkaLa bhAva bharela che e vAta A traNa padyone aMge malayagarizna e je vivaraNa karyuM che te jotAM saheje jaNAya che. A sUrivare naMdInI vRttimAM A traNa padyonA vivaraNa mATe 42 patramAM lakhANa rajU karyuM che. prathama padyanuM vivaraNa patra 2 A-patra 15 A sudhIne bhAga reke che, evI rIte bIjA padyanuM vivaraNa patra 15 AthI zarU thaI patra 23 A upara pUruM thAya che. trIjA padyanuM vivaraNa patra 23 AthI patra 42 A sudhI cAle che. Ama A padyatrapuTInuM vistRta vivaraNa vividha dAza nika carcAothI otapreta che. emAM je dArzanika sAkSo-pADe apAyA che. tenAM mULa sthaLone lagatA lekha "AtmAnaMda prakAza" (pu. 56) nA aM. 5-8 mAM ema cAra kaTake chapAye che. pAThAMtara--naMdI upara samabhAvabhAvI haribhadrasUrinI TIkA che. ane emanI pUrve thaI gayelA jinadAsagaNi mahAranI curaNa (cUrNi) paNa che. paraMtu e bemAMthI ekamAM dArzanika UhApoha nathI, bAkI zabdArtha samajavA mATe-padyane bhAvArtha jANavA mATe te A baMne sAdhane paripUrNa che. vizeSamAM cuNanA bIjA patramAM te prathama padanA uttarAdhane aMge nIce mujabanA pAThAMtaranI nedha che: unAvAyo sacivatamavikrama+AtI mahAvIro" uparyukata padyatripuTIne padyArthI huM ApuM te pUrve keTalAka zabda ane zabda-gucchanA athe huM AvuM chuM Ane artha vijayavaMtA varte che, vijayI che ema che. ahIM vijayathI zrakriyAdinA viSa, kaSA, parISaha, upasargo, ghAti-karma adhAti-karmo temaja para-vAdIo upara vijaya samajavAne che. rAjakIyaaoLIvALo ane eka artha e che ke jagatamAM rahelA jIvonAM upatti sthAne vizeSe karIne jANanAra. bIjo artha e che ke (dharmAstikAya, adhamastikAya, AkAza ane pudgalarUpa acetana) jagatane, (sarve) ane temaja (jIvo ane . ajIva padArthonAM) utpatti sthAnone jANanAra. kayo padArtha kayAM upanna thaze, kayAM nAza pAmaze, ane kayAM TakI raheze ane viziSTa badha dharAvanAra, sacittAdi nio athavA 84 lAkha yonionA jANakAra temaja kayA karmane laIne kaI yonimAM chava upanna thaze e jANutAra ema ahIM "jANanArane artha vyApakapaNe samajavAnuM che. AthI sarva bhAvane sarva prakAre jANanAra kevalajJAnI yAne sarvajJa e artha samajavAna che, Ama ahIM kevalajJAnanA pratipAdanathI svArtha-saMpatti kahI che. - 5 AnuM nAma enA lekhaka muni zrIjabUvijayajI e "zrI nadIsUtramalayagiriyA vRttimAM AvatA sAkSipAThanAM mUlasthAne ema rAkhyuM che. 6 juo anukrame pR. 88 -91, 11-116, 136 -14 ne 159-163 7 stutinA be prakAra che (a) pramANurUSa ane (A) asAdhAraNa guNonA kIrtanarUpa, pahelI praNAmarUpa stuti sAmarthathI jaNAya che. bIjA prakAranI stutinA be bheda che. (a) svArtha saMpatti jaNAvanArI ane (a) patha saMpatti jaNAvenArI. temAM svArthathI yukata jana parArtha mATe samartha bane che AthI ahIM svArtha-saMpatti prathama kahI che. For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nadInI Adya paddhatripuTI 19 ane artha "jagatanA guru ema thAya che, je padArtha je che te prakAre ziSyone tenuM pratipAdana karanAra hovAthI "jagadgara' kahyA che. anya rIte vicArIe te jagat thI sarva jIvo samajavAnA che. emane bhagavAna zAstrane artha kahe che-tiryaMca, manuSya ane devanI parSatAmAM dharma kahe che-je (ka) je pUche tene uttara Ape che. A apekSAe eo "jagadaguru' che, ane A emanI paropakAritA pradarzita kare che. A paNa "svArtha-saMpatti' ghotana kare che. - sAva Ane artha jagatane AnaMda (kArI) ema che. ahIM "jagatazabdathI saMjJI paMcendriya je samajavA. emane tIrthakaranI amRta mUrtinA darzanathI ane mukitarUpa ahudayane prApta karAvanArA emanA dhArmika upadezathI AnaMda thAya tema che. Ama A lekamAM ane parakamAM tIrthakara saMjJI paMcendriyone bhavya janane pradanA kAraNarUpa hovAthI emaNe "jagANuM kahyA che. A dvArA "parArtha-saMpatti" kahI che. cUrNa kAranA kathana mujaba koI paNa jIvane hAni na thAya e upadeza ApanAra hovAthI AnaMdakArI che. A dvArA hitanI upadezakatA darzAvAI che. Torreo Ane artha jagatanA nAtha ema che. anya dvArA jIvone thatA paribhavathI emanuM rakSaNa karanAra-mana, vacana ane kAyAthI kRta, kArita ane anumata ema traNa prakAre jIvane saMkaTamAMthI becAvanAra hovAthI "jagannAtha" kahyA che. je padArtha je che te ja tene kahI khATI prarUpaNurUpa apAyathI jIvonuM rakSaNa karanAra hovAthI "jagannAtha" e birUda sArthaka Thare che. "nAtha" eTale yoga ane kSetranA karanAra. "jagaNAhe " dvArA paNa , parArtha-saMpatti' kahI che. vaLI tIrthakara e jagatanA nAtha che eTale sarve jIvo "sanAtha gaNuya-koI "anAtha gaNAya nahi. savaMdhU ane artha "jagatatA baMdhu' ema thAya che. ahiMsAtmaka upadeza ApI sukha prApta karAvanAra hovAthI A vizeSaNa ghaTe che. je potAne ke anyane Apatti AvI paDatAM e anyane tyAga na kare te "baMdhu' kahevAya. bhagavAna parIvahe ane upasargothI pIDAvA chatAM anya ne viSe badhubhAva kAyama rAkhe ke ethI emane jagabaMdhu' kahyA che, A dvArA paNa "parA-saMpattino ullekha karAyo che. I amcqNAmo. Ano artha jagatanA pitAmaha arthAt dAdA. ema thAya che. ahisAdi lakSaNathI yukta dharma e sarva jIvonuM rakSaNa kare che. mATe e dharma pitAtulya che. dharma ane dugatamAM jatA bacAve che ane sadagati apAve che -zubhasthAnamAM sthApe che. AvA uttama dharmanA prarUpaka bhagavAna che. ethI o "jagatanA pitAmaha" kahevAya. A vacana dvArA dharmane uddezIne AdapuruSatA darzAvAI che. A dvArA paNa parArthasaMpatti" kahevAI che. jayaghaM. Ane artha bhagavAna arthAt bhagathI yukta ema che. "bhaga' samagra aizvarya, rUpa, yaza, lamI, dharma ane prayatna e cha arthanuM sUcana kare che. 8 - 8 A che artha, "namukuNa' mAMnA "bhagavaMtANa pada pachInAM eTale ke "AIgarANa thI mAMDIne "moagANuM' sudhInAM padomAM kevI rIte caritArtha thAya che e vAta mane AgAme ThAke samajAvI hatI. tyArabAda kAlAMtare emaNe mArI vijJapti anusAra e viSaya emanA ziSyaratna zrI candrasAgarasUrijIne samajAvI, e uparathI e bAbata "siddhacaka" ( varSa 15, saM. 2-3 )mAM "bhagavaMtANanuM rahasya " e zIrSakapUrvaka apAI che eTale A viSaya huM ahI carcata nathI.. For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI. jene satya prakAza "bhagavAna ' ema kahIne svArtha-saMpatti temaja "parArtha-saMpatti ' ema ubhayasaMpattinuM kathana karAyuM che, kemake aizvaryAda e pitAne temaja parane upakArI che. "saghara' A kriyApada pharIthI vaparAyuM che tethI kaMI vAMdho Avato nathI. kemake svAdhyAya, dhyAna, tapa, auSadha, upadeza, stuti, prayANa ane tenA guNenA kIrtanamAM, punarukti kaMI deSane pAtra gaNAtI nathI. pAThAMtara vicAra-nIrtha kara e ja vRSabha che, kemake eo saMyamane bhAra vahana kare che. subhAvapUrvaka-upayoga pUrvakanuM calana "lalita" kahevAya che. DAbA ane jamaNuM paganA athavA AgalA ane pAchalA pagano kramapUrvaka upADa te "vikrama" che. kripadane aMge te eka ja paga upADa vikrama che. anya vyAkhyA haribhadrasUrikRta TIkA (patra 5) mAM kahyuM che ke keTalAka vidvAne A prathama pagharUpa stutinI judI rIte vyAkhyA kare che te tyAM paNa punaruktine sanma buddhiee vicAra karavo ghaTe. A anya vyAkhyA zI che te jANavuM bAkI rahe che. prathama padya dvArA je stuti karAI che tethI tIrtha karene aMge Adi ke aMta thI e. darzAvAyuM che, arthAta atyAra sudhImAM anaMta tIrthakara thaI gayA che e vAta sUcavAI che. prathama padya dvArA sAmAnya namaskAra karI Asanna upakArI ane vartamAna zAsananA adhipati zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI stuti karAI che e ApaNe have vicArIzuM. vmo eTale AcAra vagere nutanA-sakaLa zAstronA utpattisthAna rUpa e AcAra vagerene artha mahAvIra svAmIe kahyo che ethI emano A rIte nirdeza karAyo che. ati eTale apazcima. pajhima' zabda sAre na gaNAya ethI "apachima' eve prasaMga karAyo che athavA pazcAtuparva pramANe mahAvIra svAmI aparijhama che eTale ke pahelA che ane Sabhadeva pazcama che-chellA che. athavA jemanA pachI A avasarpiNI kALamAM ahIM bharatakSetramAM anya tIrtha kara thayA nathI ane thanAra nathI evA A mahAvIra svAmI che eTale e dRSTie eo "apazcima " che. AyAra vagerene artha te RSabhadeva vagere tIrthakaroe paNa kahyo che. emanAthI mahAvIra svAmInI bhinnatA darzAvavA mATe "tIrthakaramAM apazcima" ema kahyuM che. gue sTonA ane artha lekenA guru e thAya che. "loka thI sAmAnya saMjJA jI athavA samadarzanAdithI vibhUSita saMyata ane samajavAnA che. A lekene zAstrane bedha mahAvIrasvAmIthI thAya che. e apekSAe eo emanA "guru" che-emane e mA eTale mahAtmA athata aciMtya zaktirUpa svabhAvavALA mahAvIravAma mahAtmA che, kemake emanAmAM akarmavIryarUpa sAmarthya che ane emanAmAM sarvajJatAdi viziSTa labdhirUpa sAmarthya che. e anaMtajJAnarUpa zakitathI vibhUSita che. marrI eTale mahAvIra. kaSAyAdi upara emaNe pUrepUro vijaya meLavela hovAthI eo meTA vIra che. have atizanA sUcanarUpa stuti trIjA padyamAM karAI che te ApaNe vicArIzuM. mAM eTale kalyANa, For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir a [97 aMka : 6 ]. nadInI A paghatripuTI asy novANa eTale samasta jagatane udyota athata prakAza karanAra A jJAnAtizaya sUcave che : | nibatta eTale jinanuM. rAga vagerenA vijetA hovAthI jina' kahevAyuM che. A vizeSaNa 'apAyAparama " nAmanA atizayanuM dyotana kare che. ahIM koI zaMkA uThAve ke 'apAyAparama " atizayanI prApti pachI "jJAnAtizaya " hoya che te ahIM A atizayane vyatikrama che tenuM kema ? te Ano uttara e che ke samAraMbhamAM phaLanI pradhAnatA che e dazArvAne ahIM hetu rakhAyo che. surApunamaMtivaraNa eTale ke devo ane dAnavo dvArA namaskAra karAyelA. A pUjAtizaya ' sUcave che. pUjAtizaya anya rIte ghaTI nahi zake tema hovAthI "vacanAtizaya " samajI levAne che kemake vacanAtizaya vinA pUjAtizaya hoto nathI. devA bhagavAnanA vaibhavane anurUpa pUjA karyA vinA emane namaskAra na kare evo emane AcAra che. A pUjA te ATha mahApratihAyarUpa che. - | suthArasa eTale jemanI karmarUpa raja dUra thaI che evA. A uparathI sarva prakAranA sAMsArika kalahAthI mukta banelA ema sUcavAyuM che ane e dvArA mukta avasthAnuM dyotana karAyuM che-arthAta mahAvIrasvAmI mokSe gayA che e vAta ahIM karI che. A stutimAM " hA " artha sUcaka mAtu' zabdane adhyAhAra samajAvAno che. zaMkA ane samAdhAna bhagavAna saMsArasAgara tarI gayA che eTale e sadA ukRSTa kalyANarUpa che to pachI emanuM kalyANa ho ema kema kahyuM che. vaLI stuti karanAra je kaMI kahe te badhuM thatuM nathI to 'kalyANa ho " e kahevAnuM zuM kAraNa che ? Ane uttara e che ke Ama kalyANa kahenAra ane sAMbhaLanAranI mana, vacana ane kAyAnI kuzaLa prakRtinuM e kAraNa bane che eTale emAM kaze doSa nathI. padArtha A dvArA huM sAmAnya artha raju karuM chuM, kemake vizeSa bAbatanuM A pUrve meM sUcana karyuM" che. jagatanA jIvonAM utpatti-sthAnanA jANakAra, jagadguru ane jagatane AnaMdarUpa evA (tIrtha kara ) bhagavAna vijayI varte che. jagatanA nAtha, jagatanA baMdhu ane jagatanA pitAmaha evA bhagavAna jaya pAme che. sutonA utpatti kAraNarUpa, tIrthakaromAM apazcima, lekAnA guru ane mahAtmA evA mahAvIra svAmI) jayavatA varte che. samasta vizvanA prakAzaka, jina, surone ane asurone pUjya ane (kamarU5) rajathI rahita evA vIra (paramAtmA )nuM kalyANa hA, kalyANa ho. e dArzanika viSayajIvanI siddhi ane e dvArA 'cArvAka' matanuM khaMDana zAbda-prAmANya, saMsAra-yogya " matanuM nirasana, vacananI apauruSeyatAnuM khaMDana, sarva bhutenI pauruSeyatA, agnidoDyuM judujAtu rAmaH " e paMkitanA arthano vicAra, ziSTatva eTale zuM, sarvajJanI siddhi, nairAgyanuM khaMDana, saMtAna-khaMDana, vAsya-vAsaka-bhAvanuM khaMDana, anvayijJAnanI siddhi, " sAMkhya 'mata pramANe muktinuM nirasana temaja dharma ane dhamane bhUdAbeTa ema vividha viSayonA vizada vyAkhyAkAra malayagirisUrie uparyukata padyatripuTInA vivaraNamAM- naMdInI vRttimAM race che. sUcana-sUcavavA lalacAuM chuM ke A patripuTI enA uparyukata vivaraNa, vagere sahita svataMtra pustikAmAM prasiddha thAya to dArzanika abhyAsa mATe e agatyanA sAdhananI garaja sArI zakAze... . . . . For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No. B. 380) zrI nara nA kavAya zrI jaina satya prakAza aMge sUcanA, . thAjanA - 2. A mAsikanuM vArSika lavAjama rUA. 3] 1. zrI. jainadharma satya prakAzaka samiti traNa rUpiyA rAkhavAmAM AvyuM che. dvArA " zrI. jaina satya prakAza ' mAsika 17 varSa ( 3, mAsika vI. pI. thI na maMgAvatAM lavAthayAM pragaTa karavAmAM Ave che.' jamanA rUA. 3] manIeMDaradvArA mokalI Apa2. e samitinA AjIvana saMrakSaka tarIke vAthI anukULatA raheze. rU. 500] A0 dAtA tarIke rUA. 200] A0 sadasya tarIke rUA. 101 rAkhavAmAM AvelA 4. A mAsikanuM navuM varSa divALIthI che, A rIte madada ApanArane mAsika kAyamane zarU thAya che. paraMtu grAhake game te akathI banI zakAya. mATe mokalavAmAM Ave che. vinati 5. grAhakone aMka mokalavAnI pUrI sAva11. pUjya AcAryAdi munivare caturmAsanuM cetI rAkhavA chatAM aMka na maLe te sthAnika sthaLa nakkI thatAM ane zeSa kALamAM jyAM viharatAM posTa oNphisamAM tapAsa karyA pachI amane hoya e sthaLanuM saranAmuM mAsika pragaTa thAya sUcanA ApavI. enA 15 divasa agAu mokalatA rahe ane te te sthaLe A mAsikanA pracAra mATe grAhukA ochA 10 divasa agAu ApavI jarUrI che. 6. saranAmuM badalAvavAnI sUcanA ochAmAM banAvavAnA upadeza ApatA rahe evI vinaMti che. ' 2. te te sthaLAmAMthI maLI AvatAM prAcIna lekhakone sUcanA avazeSe ke aitihAsika mAhitInI sUcanA ApavA vinaMti che. 1. lekho kAgaLanI eka tarapha vAMcI zakAya che. jainadhama upara AkSepAtmaka lekhe tevI rIte zAhIthI lakhI mokalavA. AdinI sAmagrI ane mAhitI ApatA rahe 2. lekhe TUMkA, muddAsara ane vyaktigata evI vinaMti che. e TIkAtmaka na hovA joI e. ' zAhukAne sUcanA 3. lekha pragaTa karavA na karavA ane temAM 11. "zrI jene satya prakAza" mAsika pratyeka patranI nItine anusarIne sudhArAvadhArA karavAne aMgrejI mahinAnI 15mI tArIkhe pragaTa thAya che. haka taMtrI AdhIna che. mudraka : goviMdalAla jagazIbhAI zAha, zrI zAradA mudraNuliya, pAnakora nAkA, amadAvAda. ) prakAzaka : cImanalAla gokaLadAsa zAha zrI. jainadharma satya prakAzaka samiti kAryAlaya, jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA roDa-amadAvAda For Private And Personal Use Only