Book Title: Jain_Satyaprakash 1950 09
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/521667/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra |||||| varSa 15 : aMka 12 ] 5. 6. viSaya VH TEI 1. vijJapti : 2. itihAsanA ajavALe 3. gulAba ane kAMTA : 4. lakattAnA jaina mAimAM citrakaLAnI sAmagrI : pratIkAra ane pratyuttara ane sudhAna kAvyA : www.kobatirth.org 1-00 6 zrI \ \,, |, !,/, / / tA. 15-9-50 : amadAvAda taMtrI cImanalAla gAkaLadAsa zAha viSaya-darzana che. padaramAM varSa nuM viSaya-darzana : 8. magadyamaya mahApava /// 2 ACHARYA SRI KAILASSAGARSURI GYANMANDIR SHREE MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA Kona Garivaar - 387 007, Ph.: (079) 232/6252, 23276204.05 Fax: (079) 23276249 pU. mu. zrI. krAMtisAgarajI prA. mahendrakumArajI prA. hIrAlAla ra. kApaDhiyA For Private And Personal Use Only 1 lekhaka sapAdakIya zrI. meAhanalAla dI. cokasI zrI. jayabhikhkhu a Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4606 S pU. su. zrI. nyAyavijayajI TAITala peja [ kramAMka : 180 ka : 249 : 250 * 253 - 25 * 25ra *E* * 270 *23 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 666 Beeeeeeeeeeee93 @@@ @@@@@ @@@@@@@@@@ lavAjama ghaNAkharA grAhaka bhAIo- lavAjama A aMke pUruM thAya che eTale jemarnu lavAjama A aMke pUruM thatuM hoya temaNe lavAjamanA traNa rUpiyA mokalI ApavA ane jemane lavAjama na mokalaq hoya temaNe patra lakhIne tarata khabara ApavI / lavAjamanI rakama athavA patra nahIM maLe to AgAmI OM aMka vI. pI.thI ravAnA karavAmAM Avaze te svIkArI levA vinaMti che. mm glvlm mmmmlllllmnni oomnnkemeyi - CLI[III . che III maMgalamaya mahAparva | lekhaka : pUjya munirAja zrI nyAyavijyajI (tripuTI ) parvAdhirAja paryuSaNA mahAparva e mAnavajIvanane aneka rIte prAdhe che. bhagavAna mahAvIranA maMgalamaya vArasAne dIpAvatuM A parva ApaNane eka vastu AgrahapUrvaka sAdhe cheH Atmazuddhi kare. anAdi kAlanA mithyAtvAdhikArane dUra karI ' samyakRtva-sUryanA prakAzathI Atmadarzana karaze. A Atmazuddhi ane Atmadarzana tyAre ja jIvane sulabha che ke jyAre tenuM mithyAtve cAlyuM jAya ane tenA 'mRSIya haThI jAya.' ApaNe dara varSe" parvAdhirAjanI ujavaNI karIe chIe ane saMvatsarI pratikramaNuM karI AtmAnI dIpAtsavI UjavIe chIe kintu ATalu karyA chatAMye AtmazuddhinI jayoti ApaNA jIvanane ajavALatI nathI. tasaiva surva nighaMuM 3 nige irtha A bhAvanA vaDi rUvAMDe pragaTI jAya te ApaNAmAM darzanazuhinA agA-zAsanaprabhAvanAnAM aMge prati keTalo ane ke prema jAge ! payuSaNA mahAparvanAM pAMce katA ApaNe kaI rIte karavAM joI e, enA vicAra karIe. [ anusaMdhAna mATe juo TAITala peja trIju' ] For Private And Personal use only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra manasa USD varSa : 15 aMka : 12 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // OM am // akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra je ziMgabhAInI vADI : dhIkAMTA roDa : amadAvAda (gujarAta) vikrama sa. 2006; vIrina, sa, 2476 H I. sa. 1950 bhAdaravA suda 4 : zukravAra 15 sapTembara kramAMka 180 vina si A arka sAthe A mAsika 5dara varSa pUrAM kare che. A varSo daramiyAna teNe jainadharmInA vividha viSayA taraph jaina samAjanuM dhyAna doravA kAzIza karI che. pariNAme abhyAsIoe ene apanAvyuM che ne pUjaya munivareAe ene prAtsAhana Apyu che. chatAM amAre kahevuM paDaze ke Arthika bAbatamAM enI sthiti kathaLatI rahyA karI che. mAtra e rUpiyAnA lavAjamamAM AjanI moMghavArIne e pahoMcI na ja zake e dekhItuM che. AthI jaina saMghe amArI vinati taraph dhyAna ApI Aja sudhI enA nibhAva mATe ochIvattI rakama bheTa karI ene TakAvI rAkhyu che e ja ApaNA mATe sattASanA viSaya che. navA varSanI zarUAtathI mAsikanI Arthika sthiti sudhAravA amArI samitie nirNaya karyA che e mujaba A mAsikanuM vArSika lavAjama rUA. 3-0-0 rAkhavAmAM AvyuM che. vaLI sa MrakSaka tarIkenA rUA. 500), dAtA tarIkenA rUA. 200), ane mekhara tarIkenA aa. 101)nI yAjanAmAM paNa A rIte sudhArI sUcanyA che. AthI jemaNe A karatAM ochI rakamA bharI hAya temane bAkInI rakamA pUrI karI ApavA patAnA cega Ape te mA mAsikanA grAhakA rUA. 3-0-0 mekale ema vinavIe chIe. For Private And Personal Use Only ame pUjaya virA ne munirAjone paNa A paryuSaNA jevA prasaMgamAM jaina saMghane amArI A yAjanA apanAvI levA ane emAM badhI rIte sahAyatA karavA peAtAnA upadezathI preraNA kare evI vinaMti karIe chIe, tatrI. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir itihAsanA ajavALe lekhaka : zrIyuta mehanalAla dIpacaMda cAkasI [9] The existence and succession of Samprati, another grandson of Asoka, although not verified by epigraphic recard, are vouched for by a considerable body of tradition. The Buddhist prose romance, named Asokvadana (being part of the Divyavadana), tells a long story of Asoka's senile devotion to the church and consequents waste of the resources of the empire which went so far that the ministers were compelled to remove him from power, and place Samprati, son of the blinded Kunala, on the throne. ' . vInsenTa smitha kRta bhalI hisTarI Apha IMDiyA 'nA pAnA 181 uparanA phakarA je mULa iMglIzamAM upara Alekhyo che e baudhama nA nAmIcA digavadAna nAmA pustakamAMnA eka bhAga nAme ' azAkAvadAna nA che. enA bhAvAya evA che ke azoka rAjyanI AvakamAMthI moTA bhAga madirA pAchaLa kheMcI nAkhatA haiAvAthI pradhAne ne Akhare tene gAdI ADhAvavAnI pharaja paDI ane sa'prati ke je tenA adhaputra kuNAlanA putra hatA tene gAdIe besADayo. smitha mahAzaya pAnA 180 para tiSyarakSitA ke je kuNAlanI AtmAna mAtA hatI ane jeNe jenA adhApAmAM adhIyatAm' ne badale '* a'dhIyatAm ' karI mukhya bhAga bhajavyeA hatA e vAta janavAyakA jevI gaNI e para vajana mUvA nathI mAgatA paNa jo enI sAthe pA. 181 paranA uparanA utArA sarakhAve te e janazruti sAva upekSA karavA jevI nathI ja. bhAratavarSanA ItihAsa sAdhavA hoya teA ekalA zilAlekhIya purAvA para kevaLa vajana mUkI AgaLa vadhI zakAya nahIM. zramaNA ane brAhmaNAe dharmaprathAmAM je je vAtA kahI hAya ane Ama janasamUhamAM je vAtA pracalita hAya e para dhyAna ApavAnI ane emAMthI AsapAsanA saMyogA joI satya tAravavAnI paNa agatya gaNAya. game te kAraNathI A sabaMdhamAM purANukArA mauta hoya athavA te saMprati sabaMdhI ekAdo sAmAnya ullekha karI mauyavazatI vaMzAvalI ApI satASa pakaDatA hoya ane puSpamitra saMbadhI eNe karelA yajJa saMbadhI laMbANathI varNana karatA hAya ene atha evA te| na ja karAya ke jaina ane bauddha gra'thAmAM nedhiAyelI vAtA kevaLa kalpita che. e kALe dhArmika sahiSNutA hatI ane tethI keTalIka vArtA IrAdApUrvaka paDatI mUkavAmAM AvatI. paNa je dhamanI AkharI dRSTi AdhyAtmika jIvana jIvavAmAM pariNamatI DhAya ane saMsAranA praleAbhanA sAthe je dharmanA zramaNeAne khAsa kaMI sabaMdha ke svArtha na heAya te sAva khATuM lakhe kivA vAtA joDI kahADe e mAnavuM asa'gata che. eTaluM jarUra kahI zakAya ke e yugamAM varNana karatI veLA keTalIka atizayAti jarUra karavAmAM AvatI ane emAMthI jaina lakhANA paNa bAkAta naheAAM rahetAM. Ama chatAM emAMthI naryuM satya zodhavAnu sAva muzkela ta| nathI ja. For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AMka 12 ] itihAsanA ajavALe [ 251 The Jain literary tradition of western India, which also recognizes Samparti as the immediate successor of Asoka, eulogizes him as on eminent patron of Jainism who founded Jain monasteries even in non-Aryan countries. Almost all ancient Jain temples or monuments of unknown origin are ascribed by the popular voice to Samprati, who is, in fact; regarded as be. ing the sovereign of all India, holding court at Patliputra; but other traditions place the seat of his government at Ujjain. (P. 181) uparanA phakarA lakhI smitha sAheba sa`prati saMbaMdhamAM kaI vAta kharI mAnavI e sabadhA mUjhatraNamAM paDe che. khAsa niNya para AvI zakatA nathI. purANA pratye DhaLatI valaNu hAvAthI saMpratinA hovA saMbaMdhamAM za'kA karavA paNa prerAya che paNa sAme bauddha ane jaina graMthAnA jIvatAM pramANA pAvA hAvAthI je anumAna dare che te A pramANe che-- Perhapes the empire was divided immediately, after Asok's death, between his grandsons, Dasaratha taking the eastern, and Samprati the western provinces,......bhAvArtha e ja ke azokanA mRtyu bAda tarata:ja temanA pautroe rAjyanI vaheMcaNI karI haze ane dazarathanA bhAgamAM pUrva pradeza yAne pATalIputranI AsapAsanA vistAra, jyAre sa'pratinA bhAgamAM pazcima yAte ujjainInI AsapASanA vistAra Avyo haze. F ' * purANamAM paNa sa`prati te banne sapadI ' zabda atyAratI zAkhathI maLI AvyA che ane DaoN. tribhovanadAsa vaheca peAtAnA bhAratanA prAcIna ItihAsa 'mAM--ke jenI gujarAtI ane aMgrejI ema banne bhASAmAM prasiddhi paNa thaI cUkI che--kahe che ke je zilAlekhA samrATa zAkanA nAme caDhaSA che te vaheMNutrInI bhUlane AbhArI che. kharI rIte e sa aa samrATa saMpratinAM che ane 'priyadarzI' ' e vizeSaNu nathI pazu sa'prati mahArAjanuM nAma che, jo ke DAkaTara sAhebanA A maMtavyane hajI moTA pramANamAM TakA prApta nathI thayA. vaLI e dikSAmAM teozrInA prayAsa cAlu che ane e AkhA prazna purAtattva zailakAnA havAle soMpavA jevA hAI, e saMbaMdhI vadhu laMbANu na karatAM ApaNe teA pA. 181 vALA jainadhama graMthAmAM AvatA prasaMga vicArIe. saMprati mahArAjanA sabaMdhamAM--temanA pUrva janma temaja gAdI prApta thayA pachI AcArya mahArAja zrI - suhastijInA prasaMga bAda, samrATe karAvelA guddhiAra, bharAvelAM jinabimA, ane bhAratanI bahAranA dezAmAM dharmapracAra aMge mAddhelA mANusA temaja sthApelAM sadAvratA sabaMdhamAM sakhyAbaMdha ullekho jiMgAcara thAya che. aMgrejI lakhANumAM e aMgenI TUMka noMdha letAM ItihASakAra emane (sa'pratine) 'jaina zaka'nI upamA Ape che. ekarIte kahIe tA azAka mATe zarUne ItihAsa kALe! che jyAre saprati mATe evuM kAMIja nathI eTale e upamA karatAM te AgaLa jAya che. ItihAsakArane gUMcavaNamAM paDavAnI jarUra nathI. hAthIcuDhDhAnA lekhI dIA jevuM spaSTa thayuM che ke samrATa khAravela--kali'gAdhipati--custa . For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra52 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 - jenalamA hato chatAM e vAta to zramaNonA e pradezamAM AchA vihArane lai kAne na caDI hoya eTale jaina sAhityamAM khAsa ullekha najare paDatA nathI. athavA to e sAhitya lupta thayuM hoya ema paNa banavAjoga che. ahIM to kahevAnuM eTaluM ja che ke jainadhama zramaNe racanAmAM varNana karatI veLA viSayane opa caDhAvavA jarUrI atizakita karatA haze paNa sAva pita prabaMdhe ke meM mAthA vagaranI vAto kadI paNa naDatA nahotA. bauddha ane jaina graMthanI lakhANa bhinnatAne samanvaya sAdhavAmAM jhAjhI muzkelI nathI. saMpratinA gAdIe AvavA saMbaMdhamAM ubhaya ekamata che. bauddho emAM azakane ati dravyavyaya kAraNabhUta lekhe che jyAre jenaJthe Alekhe che ke kuNula pratyenA snehathI ane saMpratinI vaya ladhu hovAthI azake enA moTA thatAM sudhI rAjagAdI sAcavI paNa nAma to saMprati mahArAjanuM pravartAvyuM. samrATa azoka bauddhadhamI hato ane tethI te kaliMganA jainadhamI rAjavI sAthe khUnakhAra jaMga khelyo hato. emAM hiMsA pAkinInuM khappara bharavAmAM kacAza nahotI rAkhI. bauddha bhikSukanI deravaNIe cAlatI tiSyarakSitAnA sAndaryamAM e eTalo mugdha hatA ke jethI kuNAla jevA putrane aMdhatva prApta thayuM. e veLA rANI ane bhikSuka magadhanuM rAjya azaka pachI kuNAlanA hAthamAM na jAya e sAru jAtajAtanI khaTapaTa karI rahyA hatA, kuNAlane kAne e vAta pahoMcI hatI, paNa e jANato hato ke pite "dha" thayo che eTale rAjya karavA yogya nathI rahyo. vaLI e samaye tene putra paNa nahoto ja . Ama keTalAMka varSo nIkaLI gayA. rANuM ne bauddha jAdhu samajyA ke kAMTo dUra thayo ! paNa kALanuM eMdhANa keNu pArakhI zake che? kuNAlatI eka vaNika rANIne peTe saMpratine janma thayo. kAkAe kuNAlane pATalIputra jai, pitA pAse "kAkiNI " yAne rAjyabhAga mAMgavAnI salAha ApI. ughADAchege javAthI kAryasiddhi thavAmAM vidmaparaMparAo ochI nahatI eTale e saMgItakAra rUpe pATalIputra paheo prathama saMgItakaLAthI janatAnuM mana jItI lIdhuM ane Akhare nRpati pAse saMgItakaLA dAkhavI. azokanuM mana raMjana karI, rAjya mAgyuM. varSo jUnI vAta parane pAde ucakAya. azAkane putra prema ubharAI gayo. kuNAlanI pitRbhakti, dharma gRti temaja oramAna mAnA tarapha raMcamAtra tiraskAra vihUNa vRtti jotAM ja azakanA manamAM jabarI ja pedA thayo. putra ane pitA tarIke pitAnA jIvanane bhUtakALa nirakhyA. tyArathI ja jIvanapalaTo Ave, mAtra kuNulanA kahevA mujaba enA nAnA putrane rAjaya ApyuM eTaluM ja nahIM paNa pote e uMmaralAyaka thAya tyAM sudhI sAcavavAnI javAbadArI paNa lIdhI. saMprati sAme kuNAla jevuM koI kavivuM UbhuM na thAya e sAra saMpratinA nAmanI duhAI sarvatra pheravI ane rakSaNane . pAke baMdebasta karyo. e divasathI bauddhadhama rANI parathI enuM dila UDI gayuM. kaliMganA yuddha mATe pastA gayA ane eNe dharmamArge jIvana gALavAne pAke nirdhAra karyo. saMprati mahArAjanA:rAjaya pachI dhIme dhIme mauryavaMzanI paDatI zarU thaI. e paraMparA cAra rAjAo sudhI cAlI ane te paikI chellInuM nAma bRhadraratha hatuM. samrATa khAravela saMbaMdhI have pachI. [cAlu 1 For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gulAba ane kAMTA, jene jANavAjoga keTalIye hakIkato tarapha ApaNuM bhAre upekSAvRtti jovAya che. evI hakIkate tarapha ahIM sahunuM dhyAna doravAmAM Ave che. traNa karoDanA kharce baMdhAtuM svarga maMdira AMtararASTrIya AdhyAtmika maMdiramAM jenI gaNatarI thAya, ne AgrAnA tAja mahela jevAM zilpasthApatyane bhulAve tevA eka maMdiranI racanA hAlamAM madhyabhAratamAM thaI rahelA che. A prAMtamAM Avela Idara zaheranI pAse ma nAmanuM lazkarI chAvaNInuM gAma che. tyAM mi. caMdrabhANu maheza nAmanA eka zrImaMta Ijanera "svarga maMdiranI racanA karI rahyA che, jemAM tAjamahela karatAMya ati majabUta ne ati suMdara maMdiramAM duniyAnA dharmonA mahApuruSa athavA avatAranI moTI virATakAya mUtio mUkavAno nirNaya karyo che. temAM mahAtmA buddha, zrIrAma, zrIkRSNa, zrI gaNezA vagere mUrtio sAthe bhapArzvanAthanI digaMbarIya pratimA mUkavAnuM paNa nirNaya karyo che. AmAMthI nIce pramANenI mUrtio sapheda athavA gulAbI ArasapahANamAMthI taiyAra thaI gayela che. 1. zrIgaNezanI mUrti sAta phITa UMcI che ane tenuM vajana 10 Tana che. ane te eka ja ArasapahANanA paththaramAMthI banAvela che, je hiMdanI sahuthI moTI mUti gaNAze. 2. mahAtmA buddhanI dhyAnastha mUrti AchA gulAbI ArasapahANanA eka ja paththaramAMthI banAvela che ane te nava phITa UMcI che ane 10 Tana vajanamAM che. Ane banAvavA mATe che kArIgarone bAra mahinAno samaya lAge che. bIjuM AvuM ja eka buddha bhagavAnanuM bAvaluM AchA gulAbI ArasapahANamAMthI banAvela che, jenI UMcAI ATha phITa che ane vajana paMdara Tana che. A baMne buddha bhagavAnanAM bAvalA ArasapahANamAMthI Aja sudhImAM hiMdustAnamAM je banela che tenA karatAM moTA hovAno temane dAve che. 3. jainatIrthakara digaMbara pArzvanAthanI be virATakAya pratimAo paNa banAvavAmAM Avela che, jenI uMcAI 7 phITa ane vajana ATha Tana che. A uparAMta zrIrAma, zrIkRSNa bhagavAna buddha tathA ziva vagere darekanI sAta sAta phITa UMcI pratimAo paNa banAvavAmAM Avela che. hAlamAM ja be moTA sapheda ArasapahANanA TukamAM lAvavAmAM AvyA che, jemAMthI zrIkRSNanI be pratimAo banAvavAmAM Avaze, eka 10 phITa uMcI ane bIjI 25 phITa UMcI thaze. A svarga maMdiranA nirmAtA sI. bI. maheza che, jeo 1920mAM amerikAmAM enjiniyarIMganA vadhu abhyAsa mATe gayA hatA. teo tyAM paMdara varSa sudhI rahyA ane meTA moTA rastAo tathA makAna tathA pUla vagerenuM nirmANa karI aDhaLaka dravya meLavyuM ane pitAnA A dhanamAMthI temaNe hiMdustAnamAM pAMca hajAra varSa sudhI TakI zake tevuM For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 254 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 maMdira banAvavAnuM vicAryuM. AjathI daza varSa pahelAM A svargamaMdirane pAyo nakhAyo. A svargamaMdiramAM bAra moTA oraDAo 100*450'x40' UMcA banAvavAmAM AvazejemAMnA AgaLanA traNa ekAo taiyAra thaI gayela che. A ekAe banAvavAnuM kharca rU. 200000 thayela che. A oraDAo paththara, sImeMTa kekITa tathA ArasapahANamAMthI banAvela che. A oraDAnI bahArane bhAga AchA gulAbI ArasapahANathI AcchAdita karavAmAM Avela che. A ja jAtanA makarANAnI khANamAMnA ArasapahANamAMthI tAjamahela paNuM banAvavAmAM Avela che. eAraDAnI aMdaranI divAla khAsa prakAranAM pisalIna TAITisathI banAvela che, ke je phAyaraprupha ane esIkamuka vastuomAMthI banAvela che. AthI A TAIlsa uparanAM citro lAMbA samaya sudhI TakI raheze. AvA eka oraDAnI chata ane divAla upara TAIlsa lagADavA mATe bAra kArIgarone aDhAra mahinA lAgela che. AjasudhImAM A svaryamaMdira pAchaLa trIsa lAkha rUpiyA kharcAI cUkayA che ane AvatA daza varSamAM pUruM thavA saMbhava che. A svarya maMdira banAvavAno kula kharca Azare rU. traNa karoDa AMkavAmAM Avela che. A "svargamaMdira' mATe rajIsTara TrasTa UbhuM karavAmAM AvyuM che. A TrasTanA pramukha tarIke mI. sI. bI. maheza temanI jiMdagI daramyAna kAma karaze. temanA traNa amerIkana anuyAyIo tathA bAbA kAlI kamalIvAlA meMmbara tarIke raheze. ahIthI vizvabaMdhutva ane AdhyAtmika ane pracAra karavAnI temanI jhaMkhanA che. A viSe vadhu mAhitI 27mI ogasTanA hiMdustAna TAImsanA vIkalImAM joI levA bhalAmaNa che, jemAM bha. pArzvanAthanI dhyAnastha palAMThI vALIne beThelI digaMbarIya mUtine pheTa paNa ApavAmAM Avyo che. -jyabhikhu "daMta-mathura' nAmanuM hiMdI nATaka jemAM mahAna prabhAvika zrI kAlakAcArya mahArAja tathA pavitra sAdhvI sarasvatI viSe khUba ja svachaMdI lakhANa lakhavAmAM AvyuM che ne jenonAM ahiMsA vagere tatvajJAnanI beIjajatI karavAmAM AvI che--tene sacoTa uttara zrI. jayabhikhu taraphathI A patra dvArA ApavAmAM AvyA pachI, A viSe sahu koInuM khUba dhyAna AkarSita thayuM che. - amadAvAdanuM suprasiddha sAptAhika "prajAbaMdhu' "haMsa-mayUra'nI AlocanA para pitAne abhiprAya TAMkatA pitAnA tA.27-8-50 nA aMkamAM lakhe che ke " zrI. vRMdAvanalAla nAmanA eka hiMdI lekhake "haMsa-mayura' nAmanuM nATaka " prabhAvaka carita ne AdhAre lakhyuM che. prabhAvaka caritamAMnI kathA evI che ke dhArAnA rAjakumAra kAlaka ane tenI bahena sarasvatI ujajainamAM jaina dharmanA pracAra mATe jAya che. ujajainane garva bhila sarasvatIne pitAnA mahelamAM pUrI rANuM banAve che. kAlaka kuha thaIne zaka lekene teDI lAvI gabhila upara humale karAvI tene nasADI mUke che, A kathAne zrI. varmAe vikRta svarUpa ApI nATaka racyuM che. lekhaka e vikRtine tarkazuddha banAvavA kahe che "sarasvatInI sAme gabhillane baLAtkArathI vivAha thAya e mane mAnya nathI, parantu gardabhilanA praNaye je 25 yA mArga lIdhe haze, tenA saMbaMdhamAM For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12 ] gulAba ane kAMTA [ 255 kAlakAcAryane te bhrama tha svAbhAvika ane tenA svabhAvane aMgata lAge che. nATakamAM A bhramanuM samarthana che." "A na kataka che. aitihAsika pAtronI sAthe kalAne nAme ramata karI vikRti nipajAvavAmAM keTalAka lekhakone rasanirmANa bhAse che, keTalAkane temAM sAIkolojI"nuM darzana thAya che; parantu e rIte teo bhayaMkara anartha ja karatA hoya che. kAlakAcArya eka jena bhikSu hatA, sarasvatI bhikSuNI hatIH e aitihAsika pAtro aMgenA spaSTa kayAnakane vikRta karI, kalakalpita praNayane vacce lAvI, jainonA prabhAvaka puruSanA caritrane kalaMkti karavAno ke te saMbaMdhe raDhIbhUta thayelI dhArmika mAnyatAo upara prahAra karI rasanirmANune nAme rasabhaMga karavAno koI kalAkArane adhikAra na hoI zake. ItihAsadRSTie te aparasa che. zrI, varmAnI e kRti upara A samAlocanAmAM zrI jayabhikhkhae karelA prahAro vikRtimAM kalA jonArA lekhakanI akhi ughADanArA ane evuM IchIe. A samAcanAmAM keTalAMka aitihAsika satya upara paNa temaNe prakAza pADayo che." A aMge Agara (mAlavAthI pU. jainAcArya zrI vijayendrasUrijI zro. jayabhikhkhuM paranA patramAM lakhatAM jaNAve che, ke "tamAre patra tathA lekha maLyo, lekhane meM dhyAnapUrvaka vAMcyo. lakhavAnI zali bahu ja yukitasaMgata ane bhASAsauSThava uttama che. A rIte sacoTa lakhavAnI ja jarUra hatI. A mATe tamane anekazaH dhanyavAda, zrI. udayazaMkara bhaTTa nAmaka lekhake paNa zrI. kAlakAcArya viSe bramapUrNa lakhyuM che. zrI. zyAmavihArI mitre paNa e prabhAvaka puruSa viSe khUba anucita bAbata lakhI che. zrI. atekare paNa nAgarI pracAriNI patrikAnA vizeSAMkamAM temane dezadrohI ' gaNAvyA che. kenuM kevuM lakhavuM? koIne UDe abhyAsa kare nathI, ne khyAti prApta karavI che. gaI. bhillane te viSNupurANamAM "pradezI' rAjA kahyo che. gabhila kaI rAjA vizeSanuM nAma naheAtuM paNa vaMzanuM nAma hatuM. jyAM sudhI jemAM samartha vidvAna pedA nahi thAya tyAM sudhI AvAM AkramaNo thayAM ja karaze." amadAvAda nAgajI bhudaranI pALanA hindI sAhitya prakAzana maMDaLa taraphathI "haMsamatharane hiMdI anuvAda pragaTa thayo che. ApaNAmAM bIjAne satkAravA mATe nahi, paNa tiraskAravA pUratI dharmaniSThA avazya che. For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalakattAnA jaina maMdiramAM citrakaLAnI sAmagrI lekhaka : pUjya munirAja zrI kAMtisAgarajI. keTalAka ajaina vidvAno pAsethI sAMbhaLavA maLe che ke arena maMdiranI apekSAe javAre jaina maMdiranuM avalokana karIe chIe tyAre eka nUtana cetanA ane pavitra jAgRtino anubhava thaI Ave che. AtmAne apUrva zatino anubhava thavAnI sAthosAtha e devamaMdiramAM rahelI zAMta mudrAccha Adarza kaLApUrNa pratimAo para je saumyabhAva nejare caDe che te bIje jovAmAM Avato nathI. AdhyAtmika sAdhanAnuM pradhAna sthaLa maMdira che. jenoe maMdirone haMmezAM sAkSAta kaLAnA avatArarUpamAM sajAvI rAkhyAM che. prAcIna kALamAM to jaina maMdiromAM jANe kaLA ja pitAnI sauMdaryasaMpattinuM vikasita rUpa ja saphaLatApUrvaka upasithata karI rahI hoya evuM jaNAI AvatuM. maMdiromAM sAMskRtika tanA pracAranuM samucita aMkana prabhAvotpAdaka rIte sudaDha banAveluM jovAya che, AthI jene pitAnA bhUtakALane suvarNakita Iti. hAsa vAMcI-samajIne pitAnA kartavya mArga tarapha tatparatA rAkhato AgaLa vadhe ne AtmavizvAsanI bhAvanA majabUta kare che. vizvalipimAM je kaLAkAroe potAnA svaccha ane sAtvika vicAre pragaTa karyA che te ApaNI maulika saMpatti che. prAcIna jaina maMdiranAM avalokana karavAnuM saubhAgya jene prApta thayuM che te kahI zake ema che ke temAM je citrakaLAnI sAmagrI maLI Ave che te jenenA kaLApremanuM vyApaka pratIka che. jene kaLAvihIna jIvana pasaMda nahotuM enuM pramANa e pUruM pADe che. ahIM huM nIcenI paMkitaomAM kevaLa kalakattAnA maMdiromAM prApta citrakaLAnI sAdhanasAmagrIne ja ullekha karI rahyo chuM. 139 koTana sTrITamAM paMcAyatI eka moTuM jenamaMdira che. tenI pratiSThA vi. saM. 1845 mAM kharataragacchIya AcArya zrI jinaharSasUrie karAvI hatI. e saMbaMdhI be prastatkIrNa lekha Aje paNa bhairuMjInA uparanA bhAganI divAlamAM lAgelA che. A paththarano nAza karavA mATe keTalIka sAMpradAyika mAnasavALAe cekTa karI hatI. paraMtu kaLApremIonA prayatnathI teo kaMI ja na karI zakavAM. prastuta maMdiranA bhUmiprAsAdamAM je vizALa sabhAmaMDapa che tenA uparanA bhAgamAM covIsa tIrthaMkarA, aSTApada vagere jena tIrthonI pratikRtio temaja jaina saMskRti athavA kathAonA vividha prapaMge para prakAza nAkhanArA aneka citra kramamAM jaDAvIne lagADelAM che. A cinuM prAcInatAnI daSTie te ke I mUraka nathI. AjathI lagabhaga 100 varSanI aMdara banelAM che ne tenuM mApa rA-3 phUranuM che. e badhAM eka ja kalame AlekhAyelAM mAluma paDe che. ema paNa jaMNAya che ke khAsa karIne jaina maMdira mATe ja citrakAra pAse eka ja AkAramAM banAvyAM haze. e citromAM rAjapUta kalama 5STa pratIta thAya che. A For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12 ] kalakattAnA jaina maMdiramAM ci, sA. [ 257 citro navInatama hovA chatAM temAM sajIvatA, bhavyatA ane sArvajanIna AkarSaNanI zakitao bharI paDI che, rekhAo kaMI asuMdara nathI. raMgenI bahulatA ane rekhAkauzala addabhuta che. meM mArA eka baMgALI kaLAkAra mitrane eka divase AnA nirIkSaNuM mATe AmaMtraNa ApeluM. teo A citrone joIne khUba prasanna thayA ane kahevA lAgyA ke prAcIna na hovA chavAM AkarSaNa ane bhAvanA samucita vyakatIkaraNanI dRSTie A citro atyaMta mahatvapUrNa che. huM A citranA viSayamAM mAre vicAra pragaTa karIza evuM vacana paNu ApI gayA hatA. maMdiranA uparanA mALe samavasaraNa, neminAtha bhagavAnanI yAtrA, IMdrAdi devo ane navapadajI temaja vIsa rathAnAdina suramya citra che. varatutaH AvAM suMdara citro hovA chatAM jene koI khAsa kaLAnI dRSTie tene abhyAsa karatA nathI ane te tarapha khAsa daSTie avalokana paNa karatA nathI, e eno viSaya che. ahIMnA junA munimajI zrIbhavaralAlajathI jaNavA maLyuM ke ahIM je prAcIna hastalikhita pithIone saMgraha che temAM suvarNAkSarorI aMkita "bhagavatIsatra' sacitra hatuM. e sUtra AgamoDhAraka sAgarAnaMdasarIzvarajIe joyuM hatuM paraMtu Aje e graMthane patto nathI lAgato. rAya badrIdAsajInA maMdiramAM paNa jainadharmanAM aneka prasaMgo sAthe saMbaMdha rAkhanAra citro uparanA bhAgamAM vyavaritarUpe lAgelI che. kayA kayA viziSTa prasaMgone lakSIne e banAvavAmAM AvyAM che te to atyAre jIvavuM mAre mATe muzkela che kemake tenI yAdI mArI pAse rahI nathI. paraMtu citro atyaMta suMdara che emAM zaka nathI. ahIM bAMbu sAhebanA nAmanuM eka ajAyabara paNa che, jemAM eka hajArathIye adhika kAgaLa ane tADapatranA haratalikhita graMtho che, jemAMnA keTalAMka to sacitra che. AmAM je citro maLI Ave che temAMthI mArI draSTie eka citra atyaMta mahattvapUrNa ane anyatra anupalabdha che. saMpUrNa rAmAyaNanA bhAvane atyaMta suMdara rIte eka ja vistRta paTa para trikita karelA che. prAcIna to nathI paraMtu viSayanI dRSTie A racanA navIna ane manohara che. vikhyAta kalAmarmajJa zraddheya adhendrakumAra gAMgulI te A citro para mugdha che. ahIM royala eziyATika sosAyaTI, bAbu pUraNacaMdajI nAhara, zrIarthekamAra bAMgulI, bAbu narendrasiMhajI siMdhI Adi mahAnubhAvoe pitAnA saMgrahamAM jena citro ane lekhanakaLAnI sAmagrI vipula pramANamAM surakSita rAkhI che. yunivarasiTInA AzuteSa myujhiyamamAM me vizALa jaina vijJaptipatro paNa che, temAMthI ekamAM reTiyo kAMtatI strI batAvavAmAM AvI che. paM. nehAjI A myujhiyama jovA AvyA tyAre A reTiyA upara temanI najara gaIne ullAsabhera kUdI patAM ne Azcarya pragaTa karatAM kahyuM: "ere! jenee pitAnI kaLAonI zAkhAonA sAdhanamAM reMTiyAne paNa sthAna ApeluM che?" AthI ja amAre jaina-jainetara vidvAnone kahevuM paDe che ke "tame tenI saMskRtine. ItihAsa, tatvajJAnane UMDANathI abhyAsa kare te ja jenA aMtastalano patto lAgaze ne tame paNa evA ja ApharIna banI jaze." For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " - pratIkAra ne pratyuttara bhagavAna mahAvIra ane jaina sAdhunuM vikRta citraNa, [ zrIvyathitadaya dvArA likhita dAdAniyAM nAmaka pustakanI samIkSA.] lekhaka che. mahendrakumAra nyAyAcArya [saMkucita daSTinA lekhakenA hRdayamAM sAMpradAyika jhera kevuM ThAMsIne bhareluM che tene eka namUne A mAsikanA gatAMkamAM "haMsa-mayUranI AlocanAmAM darzAve che tyAM A bIja lekhaka "yathitahadaya" upanAmadhArI potAnI mAnasika vyathAonuM pradarzana "bauddha kahAniya" dvArA karAvI rahyA che ane te paNa ahiMsA, mamatA ane sahAnubhUtinA Adarza udhananI ADamAM! lekhaka "vadate vyAdhAta"nI sAmAnya samajane paNa jatI karIne zuM siddha karavA icche che te te teo ja jaze. 5ra tu amane thAya che ke AvA halakI koTinAM lakhANe sAhityanI sAcI kaseTImAM mUkI zakAya kharAM? ane je mukAya to khare ja ApaNe dharma, ApaNA samAja ane ApaNuM rASTra kaI dizA tarapha dhasaDAI rahyAM che ene citAra AMkha sAme khaDo thaI jAya che. aMdhAdhUMdhIne lAbha levA je salAka vyApArIe yuktio race che evI lekhana vyavasAyanI A kaI tarakIba to nahi hoya e prazna saheje udabhave che. je he te ho paraMtu lekhaka pote sAhityano sAco rAha cUkyA che. e vize pra. mahendrakumArajIe hiMdImAM eka taTastha daSTie je AlocanA karI che e ja gujarAtImAM vAca samakSa rajU karI hAla tarata saMtoSa mAnIe chIe. saMpA.] lagabhaga 2500 varSa pahelAM vihAra prati be pu ruSonuM dharmakSetra hatuM. baMneya ahiMsAnA pUjArIo hatA. ane zramaNasaMskRtinA dharI hatA. bhagavAna mahAvIra ane buddha lagabhaga 40 varSa sudhI ekIsAthe eka ja prAMtamAM ahiMsAnI sAdhanA ane pracAra karyo. bha. mahAvIrane ullekha pAlo tripiTakAmAM nika nAtapuranA nAme Ave che. giMTha-nimaya-parigrahanI gAMTha rahita, jAtapura-jJAtavaMzanA rAjakumAra. bha. mahAvIranI jIvanacaryA kaThora hatI. temaNe kadI paNa paristhiti athavA vyaktivizeSanI sagavaDa mATe koI sukumAra mArga prahaNa karyo nathI. buddha cha varSa sudhI ugra tapa karyuM paraMtu temane bedhi prApta na thayuM. temanuM zarIra atyaMta kSINa thaI gayuM. sujAtAnI kSIranuM bhojana lIdhA pachI buddha ugra tapasyA ane zarIra piSaNa vaccene "madhyama mArga' kAvyo. A madhyama mArgamAM nirvAhane thogya badhI sagavaDAnI vyavasthA karavAmAM AvatI hatI. eka vastrane badale traNa vastra, jeDA paheravA, pathArI, snAnaghara, davA vagere vagere badhI jIvanasAmagrI bauddhavihAromAM saMcita karavAmAM AvatI. AnuM mAnasika pariNAma e hatuM ke mahAvIranI dIrdha ane ugra tapasyAmAM doSa For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12 ] pratIkAra ane pratyuttara [ 259 batAvo tene avyavahAya batAvavAmAM Ave. thayuM paNa e ja ke bha. mahAvIranA tapane kAyalezakara, dehadaMDa, kAyadaMDa vagere nAma ApavAmAM AvyAM. "AthI nigaTha nAtapuranA saMdhamAM khUnathI raMgAyelA hAthavALA karakarmA nIca puruSo adhika dIkSita thatA hatA." ema kahIne tapanI karmanAzaka zaktino parihAsa karavAmAM Avato hato. enuM tAtparya e ke- pApI ane nIca lekAe adhika karmone saMyaya kare che tethI te karmonA samUhane naSTa karavA mATe kUraka nIca puruSa bha. mahAvIranA zaraNamAM jAya che. A rIte patitehAraka nigraMtha zAsananI A sukumAra caryAzIla bhikSuoe hAMsI uDAvavI zarU karI. xx vyakitane potAnA svArtha talamAtra paNa na hoya tyAre te nispRha banIne AtmasAdhanA ane lokasevA karI zake che, te temanA (bha. mahAvIranA) jIvanakramamAM hatuM. tripiTakamAM nirgaThanAtapuranA saMbaMdhamAM je ahIM-tahIM lakheluM maLI Ave che temAM temanA A dIvaMtapa, kaThora anuzAsana ane siddhAMtamAM samajutI na karavAnI utkaTa bhAvanAne avyavahArya banAvavAne pUrepUrA sAMpradAyika prayatna thayela che ane e paNa batAvavAno prayAsa karAyo che ke bha. mahAvIra buhanI IrSyA karatA hatA. paraMtu tathya hakIkata e che ke bha. mahAvIra pitAnA mArge jIvana saMzodhana karanArA AtmayogI hatA. sthira ane vizuddha AdhAra para lokasevA temanuM bIjA naMbaranuM kArya hatuM. temane saMghanI saMkhyAvRddhinI abhilASA eTalI nahatI jeTalI ke temanA zuddhikaraNa ane tapaHpUta tejomaya thavAnI. zrI. vyathitahadayajIe rauddha rADAniyAM pustaka-je chAtrahitakAriNI pustakamAlA dArAgaMja-prayAgathI prakAzita thaI che-temAM nigaMTha nAtapura mahAvIrane eka halakaTa, IbdAlu, cAlAka phUTanItijJa vyakita siddha karavAno yatna karyo che ane te paNa chAtrahitakArI pustakamAlAne mATe, teo pitAnA da "zabdamAM sAhityanI vizeSatA batAvatAM lakhe cheH je sAhityamAM jIvana nathI, jayAM jIvanane UMce laI janArI dayA, samatA, sahAnubhUti ane ahiMsAne bhAva nathI, tenAthI na to mAnavasamAjano koI upakAra thaI zake che ane na kadI te sAhityanI kharI kaseTI para kasI zakAya che. dayA, samatA, sahAnubhUti ane ahiMsAnA bhAvathI hIna sAhitya kacarApaTTImAM pheMkI devA jevI vastu che. saMsAranI je jAti nikRSTa sAhityanA nirmANamAM ja potAnuM gaurava samaje che, temanI nasomAMthI kadI paNa muDadAla paNuM dUra thaI zakatuM nathI." bahu ja suMdara vyAkhyA che. paraMtu pote A pustakanI "gRhapati upAli' ane rAjakumAra abhaya' zIrSaka vArtAomAM tame Ano keTale nirvAha karI zakayA cho? huM e jANuM chuM ke tame e kahI deze ke, "mane jevI vArtA maLI athavA jevI meM sAMbhaLI ke vAMcI tevI lakhI dIdhI." paraMtu vyathitahRdayajI, jagatanA mahApuruSanA saMbaMdhamAM pUrepUrI jANakArI meLavyA sivAya kaI saMpradAyavizeSanA sAhityanA AdhAre mA5-tela vinA lakhI devuM e zuM samatA, ahiMsA ane sahAnubhUtine mAge che? tripiTaka, Agama, purANa vagere sAhityamAM saMpradAya dveSanI avazeSo mojuda che. tenI samabuddhie tapAsa karIne tenA sAMpradAyika ane kADhI nAkhavo e jIvane pagI kaLAkAranuM kartavya che. For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org rahe. ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 gRhapati upAli' vArtAno prAraMbha (pR. 6): te eka bUDhe jaina sAdhu hato. ghara abhimAnI, vaNe kara !! bIjAonI kIrtine te kAne kadI sAMbhaLato nahoto, bIjAonA vaibhavane te kadI TI AMkhe paNa jete nahato...tenuM kapaTI mana, kALuM hadaya." A nigraMtha aparigrahI kumArti jaina sAdhunuM citraNa! meM A vArtAne mULa pAlI bhAga joyA che. A "manijhamanikAya' (sUtra : 56 )nA upAdhisattathI levAmAM Avelo che. temAM--"are vo hI tapasI niyAda nAhavAi piAtha carityA" zabdo che. arthAt eka dIrdha tapasvI nigraMtha sAdhu nAlaMdAthI bhikSA laIne. jenI mULa kathAmAM sAdhune "dIrgha tapasvI' vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che tene vyathitahRdaya abhimAnI, kara, kapaTI mana, kALuM hRdaya vagera ahiMsaka (?) zabdothI citrita karIne sAMbhaLanArAne hathitahRdaya banAvavAnI sAmagrI upasthita karI rahyA che. AgaLa (pR. 5) je carcA buddha ane jaina sAdhunI vacce cAlI che te paNa temaNe adhUrI ja ApI che. pAlInA mULa bhAgamAM tenuM A rUpa che tapasvI, nimaMTha nAtapu pApa mATe kyAM karma batAvyAM che?" "niraMTha nAtaputa karma zabda prayoga nathI karatA. "daMDa' zabdano prayoga kare che arthAta mane daMDa-manathI thanArI hiMsA, vacanathI thanArI daMDa-hiMsA ane kAyAthI thanArI daMDa-hiMsA pApa mATe-pApanI pravRttine mATe kAraNa bane che. AmAM kAyadA mukhya che." gautama ! tame kayA daMDane mukhya kahe che ?" "tapasvI, huM karmane prayoga karuM chuM ane mane kamane mukhya pAnuM kAraNa mAnuM ." A che carcAne sAre. bha. mahAvIre "uttarAdhyayana sUtra" (a. 8, gA10)nI A gAthAmAM- "jaganissaehi bhUpahi, tasanAmehi thAvarehiM ca / no tesimArabhe daMDaM, maNasA payasA kAyasA ceva // " arthAta-saMsAramAM rahelA rasa ane sthAvara jenI mana, vacana ane kAyAthI daMDa-hiMsA na karavI.--e ja batAvyuM che ke mana, vacana ane kAyAthI hiMyA na karavI joIe. ema kayAMI nathI batAvyuM ke AmAM kAyadA ja mukhya che. pratyuta hiMsA ane pApathI bacavA mATe je upAya batAvyA che temAM "Atmadamana ne mukhyatA devAmAM AvI che. jemake, "appA ceva dameyavyo, appA hu khalu duimo| Maa TUMto do, ati Topa 10 rAtra vAM re H1 daMta, saMpa taja cA "appANameva jujjhAhi, kiM vo jujjheNa bjjho| appANameva appANaM, jaittA suhamehae // " ucikriyA voTuM, mA mAthe taheva sToDhuM cA. dujayaM ceva appANaM, savamappe jie jiyaM // " --uttarAdhyayana, 0 2 For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMka 12 ] pratIkAra ane pratyuttara [ ra61 arthAt---"AtmA eTale mananuM damana karavuM joIe. AtmA durlabha che, Atma damana karanArA ane lokamAM sukhI thAya che. '' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "sayama ane tapathI manodamana karavuM zreSTha che, ' " AtmA sAthe ja yuddha kara. bALa yuddhathI zuM prayojana che? AtmA dvArA AtmajayI vyakti sukhI thAya che, '' manane chatA. AtmA-manane "pAMca iMdriyA, krodha, mAna, mAyA, lAbha tathA du jItatAM badhuM ye jItI levAya che." pAThaka 1 vicAra karI ke, bha mahAvIr AtmajI--maneAjayI banavAnI vAta kare che ke dehada Da karavAnI ? e jarUrI che ke deha ane vANIneA saMyama karavAthI AtmasayamanA mAga saheje khule che. pR. 69mAM je citra niga'OM nAtaputtanu` ApavAmAM Avyu' che te para'parAthI viruddha che. jyAre bauddha sAhitya temanA nagna rahevAnA svIkAra kare che tyAre kaphanI paherAvIne temanuM citra Apavu satyanI upAsanA kahI na zakAya. pU. 70 par--"nigaDha nAtaputta kaMpI UThayo, tetI nasenasamAM krodhanI bharatI jevu AvI gayu'. teNe uttejaka svare kahyu : gRhapati! gRhapati ! ! zuM tuM pAgala anI gayA che? zuM sAcesAca gautame pAtAnA jAduthI tArI buddhi bhramamAM nAkhI dIdhI che? niSada nAtaputtane peAtAnI sAme joine paNa tuM tArA Asana para enA rahyo che? gRhapati! hu ane zu' samaju | tArI ajJAnatA ke tArA bhrama ? ka' A vAkayA che. tenI jagAe mULa pAkSImAM eTaluM ja che ke, " evaM vRtte nigaMTho nAtaputto upAli ' gipati etadavoca ummattosi tvaM giddapati, dattosi tvaM gihapati " / arthAt--mAma kahertA nigra" nAtaputte kahyuM : gRhapati ! tuM unmatta thaI gayA che, vecAI gayA che AmAM na tA tenA mAMpavAnA ane na krothI tamatamavAneAye ullekha che. ane na sAme AvatAM naeNIne AsanathI na UThatAM kSAbhahIna pradyuta upAlinA buddhibhrama para mIThuM kaTAkSeya che. hu' sarvathA ema nathI kahetA ke pAlI sAhityamAM paNa vikRta citra nathI, paraMtu jyAM pANI sAhityamAM paNa vikRta citra nathI tyAM peAtAnI anekhI samatA buddhithI kAI mahApuruSa prati hIna ane dhRti zabdano prayoga karavA kAi paNa sadAzaya lekhakane ucita nathI. chatAMye vidyAyA enA mastakamAM prAraMbhathI ja AvAM sAMpradAyika ghRNAthI AtapreAta bhAve| ThUMsI dai navI peDhIne dUSita karavI e rASTrahatyA to cheja ne AtmahatyA paNa, AkhA pustakamAM nirdaM nAtaputrane ekavacananA prayoga karavAmAM Avyo che. bhASAnuM ammAna paNa temane maLI zRtyu' nathI. rAjakumAra abhaya (pR. 75)nI vArtAmAM nigaTha nAtaputranA sabaMdhamAM A zabdo "cAlAka kUTanItijJa AcAya ? rAjakumAranI AkRti For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 262] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 jevAmAM kayAre cUvA lAge !" te samaye kahevAmAM AvyA che ke jyAre abhayakumArane ni maTha nAtaputra gautama sAthe vivAda karavA mATe karI rahyA che. eka te parama ahiMsaka anekAMtavAdI mahAzramaNa mahAvIra koInI sAthe vAda karavA mATe abhaya kumAra jevA azAajhane kahe e saMbhava ja nathI. kemake A vivAdazailInuM citraNa pAlImAM che te sAcesAya anekazavAdI evA anekAMtavAdIne mata hato. tyAre "cAlaka ane kUTanItijJa vizeSaNa vyathitahAyajInA pitAnA che, jene temaNe potAnI apUrva sahAnubhUti ane samatAnI bhAvanAthI saMbhavataH prayukta karyA che. !!! pAlI bhASAmAM saMvAdano A mata che zuM bhaMte gautama! tathAgata AvI vANI belI zake che je bIjAone apriya ane amanahara lAge ? " evuM pUchatAM je teo "hA" kahe to kahevuM ke to pachI tathAgata ane sAdhAraNa AdamImAM aMtara zuM? je teo kahe ke "nahIM' te kahevuM ke te pachI Ape devadattane bhaviSyavANI kema kahI ke- devadatta narake jaze, devadatta durgatimAM jaze, devadata kalpakALa sudhI narakamAM raheze. devadatta acikitsya che ApanAM A vacano devadattane apriya lAgyAM haze. te asaMtuSTa thaye haze. A rIte betaraphI praznotarane gautama ne gaLI zakavA ke na bahAra kADhI zakayA." e pachI jyAre rAjakumAra abhaya Atama buddha sAthe vAda kare che tyAre gautama je uttara Ape che te jovAyogya che? "R No ratha rAvapumAra ghanatA arthAta-A praznano uttara ekAMza-sarvathA na kahI zakAya. Ane vyathitahadayajIe adhUrArUpamAM uddara karIne samApta karAvI dIdho che ane abhakumAranA mee kahevaDAvyuM che ke "nAza thAo tAre, nigaDha nAtapu! tuM tArI mAyAmAM phasAvIne mane bevakUpha banAvyA. 5 AgaLa ethI ye vadhIne lakhe cheH "teNe nigaTha nAtapurane daMbha gautama sAme khullo karI dIdhe. kheda thAya che ke samatA ane ahiMsAnI duhAI denArA lekhaka potAnI vArtAomAM kayA prakAre sAMpradAyika sAhityano Azaro laIne tene pitAnI halakI kalamathI vadhu ghera banAve che. je bha. mahAvIre jiMdagIbhara anekAMtavAdane upadeza Apyo ane e samajAvyuM ke pratyeka vAtane aneka dRSTikoNathI jovI joIe, sarvathA ekAMzika koI vastu nathI, tyAre temanA ja mAthe A dUSaNa lagADavAmAM Ave ke temaNe ekAMzika vAta kahI che. A praznottaramAM be vAta hatI. je apriya vAta bolata to tathAgatanI vizeSatA zI? je nathI belatA te devadatanA viSayamAM apriya vAta zA mATe kahI ? buddhe tene tarakIbathI TALI dIdhI. ane samajAvI dIdhuM ke apekSA ane paristhitithI apriya kahe paNa che ane nathI paNa kahetA. A sIdhI sAdI ghaTanAne kaMIka vikRta rUpa pAlImAM maLyuM ane hiMdI For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12] pratIkAra ane pratyutara vArtAmAM to vyathitahRdayae kamAla ja karI dIdhI. te pachI "nAza thAo tArA nimaMDa" je TheSa ane vRNAnA, zabdothI mahAvIranuM smaraNa karAvyuM che temanA saMbaMdhamAM eka lekhakanA hisAbe amAre paNa lajajAvaMta ane vyathita thavuM paDe che. pAlImAM to A vAdamAM " jyAre buddha ane kAMzika pakSa laI lIdho tyAre nirgaThano vAda naSTa-samAsa thaI gayo." AvuM kathana che jyAre A mahAzaya bha0 mahAvIrane AvA tuccha zabdothI smaraNa karAvI rahyA che !! bha. mahAvIranI mAnasaahiMsAne bhUla AdhAra e che ke teo vastuvicArane aneka dRSTiothI karAvavA Icche che ane bIjAnI vAtane-pachI bhale te virodhI ja kema na heya-sahAnubhUti ane samatAthI vicAra karAvavA cAhe che. temanA anekAMtamaya ahiMsaka mAnasane samajayA vinA lekhaka A prakAre vArtAomAM apamAnajanaka vArtA lakhIne kalamane kalaMkita karI te rahyA ja che, sAthosAtha na kevaLa e mahApuruSa ane e saMskRti prati ja paraMtu samagra bhAratIya saMskRti prati apAya karI rahyA che. AzA che ke-vyathitahRdayajI pitAne "de zabdamAM lakhelA A zabdone pharIthI vAMcavAnI kRpA karaze ke-"A vArtAoe mane kakSAno kyAM pahoMcADI dIdho che ! huM samajI gayo ke sAce ja dayA, samatA, sahAnubhUti ane prema ja saMsAramAM jIvana che." ane A samAjano pAke A mahApuruSane samajavAmAM lagADe ane puratakanA: AgAmI saMkaraNamAM A viSayane dUra karI AtmasaMzodhanane paricaya Ape. jAvAmAM AvyuM che ke A pustaka bena pAThavyakramamAM niyata thayuM che. je A vAta sAcI hoya to ApaNI asAMpradAyika sarakAranuM kartavya che ke A prakAranA dUSita ane dhRNAjanaka pustakane pracAra tatkALa roke, "jJAnadaya" [14]mAMthI anuvAdita ] subhASita kSaNi khaDaka kSaNa addhi lau, kSaNi parau kSaNi laha, save sarIkhA sahiraha, devi na dIdhA dIha 16. daiviI dIdhI harina gaI, dha nUraI kusuma sta; kaI vizu dhari paheI, kaI siri caDaI harasa 17. mahiA mahI ali navi karaI, kAja parAyuM koI;. sUkA sara bhaNI haMsaDa6, jima navi sAhuuM jaI 18. jima jima sajajaNa saMbharaI tima tima ba(vA)dhaI neha, gADhaI gAjima pApIA, chAna8 varisi nimeha 19, zerI nayaNAM appaNa, uvaTi jAtAM vArika kaI kaMTAlI vADi kari, kaI ghari baIDAM cAri 20. For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aneka--sadhAna-kAvyA lekhaka pre. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema. e. atha~~ sadhAna ' e ma'skRta zabda che. kAzamAM enA khAra atha darzAvAyA che: (1) jovu' te, (ra) mizraNa, (3) bhANu tAMkavu te, (4) sadhi (suleha), (5) saMpa, (6) sAMdhA, (7) tRSNA jagADavA mATe khavAtI cIja, (8) dArU gALavA te, (9) eka jAtanuM magha, (10) staMbhaka prayogA vaDe cAmaDIne sa'kuca karavA te, (11) eka jAtanI kAMjI ane (12) Azraya. A paikI paDelA, khIjo ate chellA ane eka rIte chaThTho eTalA ja atha' prastuta che. chelle mA~ pahelAM vicArIzuM, dvAzraya-kAvyo--me hetunI garaja sAre--me vastune Azraya Ape evA kAvyane pAzraya-DhAvya ' kahe che. pANinie aSTAdhyAcI vyAkaraNa racyuM che e samajAya te mATe gujarAtanA bhaTTi kavie zrIdhara rAjAnI 'valabhI ' nagarImAM rahIne dRikAvya racyuM che, 1e pramANa, prasanna, alaMkAra ane tirunta e cAra bhAgeAmAM vibhakta che. vyAkaraNamAM AvatAM udAharaNA kramasara apAyAM nathI. vaLI emAM kAI tAtkAlika itihAsa AlekhAyA nathI. e khate khAkhatA upara 'kAlikAlasarvajJa' hemacandrasUrie dhyAna ApyuM che. ethI emanI hUMcAzraya kAvyatI racanA bhaTTa karatAM pAchaLanI DhAvA chatAM caDe che. hemacandra sUrie siddhahemacandra nAmanuM vyAkaraNa AThe adhyAyamAM racyuM che. pahelA sAtamAM 'skRta bhASAnuM vyAkaraNa che ane AThamAmAM pAya (prAkRta) bhASAonu--marahaTTI (mAhArASTrI), sAraseNI (zaurasenI), mAgahI (mAgadhI), pesAI (paizAcI), yUliyA pesAi (cUlikA paizAcI) ane avambhasa (apabhraMza)nu vyAkaraNa che. paheA sAta adhyAyane anulakSIne saMskRtaphreMcAzraya-kAvya che. ane chellA adhyAyane aMge prAkRta dvAzraya kAvya che. pahelA kAvyamAM vIsa saba che. emAM 'caulukaya ' vaMzanA mULarAjathI mAMDIne kumArapAla jaina thayA tyAM sudhInI hakIkata che. A kAvyane caulukyavAhIna paNa kahe che. khIjA kAvyamAM kumArapAlanA rAjya amalanuM varNana che. e kumAravAla-cariya tarIke oLakhAya che. caulukyavazAtkIna upara vi. sa. 1312mAM abhrayatilaka gaNie TIkA racI che. evI rIte kumAravAlaya upara pUrNa kalaza gaNie vi. sa. 1307mAM TIkA racI che. cyA ane pAzraya kAkhyA gujarAtanA pratihAsanA temaja samAja-zAstranA abhyAsIne upayAgI che, pahelAmAMthI tA sAmAjika rItarivAjo vagerenI mAhitI gujarAtImAM apAI che.2 " 1. bhIma nAmanA eka kAzmIrI kavie paNa TTinI peThe vyAkaraNa racyuM che. 2. jUe rAmalAla cu. meAdInuM pustaka nAme " saMskRta 'cAzraya ' kAvyamAM mukAlIna guja rAtanI sAmAjika sthiti" A pustaka gu. va. sA. tathI i. sa. 1942mAM prasiddha karAyuM che. For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12]. anekasaMdhAnakALe [ 265 eka samaye gujarAtamAM kAlApaka ane kAtaMtra vyAkaraNone vizeSa pracAra hate. kAtara vyAkaraNa upara durgasiMhanI vRtti che. A vRtti samajavAmAM saraLatA rahe e uddezathI jinahaMsarinA ziSya jinaprabhasUrie vi. saM. 1356mAM thAzraya-mahAkAvya saMskRtamAM rahyuM che. ene eNika-dvayAzraya-kAvya paNa kahe che. AmAM mahAvIrasvAmInA ananya bhakata zreNika rAjAnuM vRttAMta che. A kAvya "jainadharma vidyApracAraka varga " (pAlItANA) taraphathI I. sa. 1905mAM prasiddha karAyuM che. A kAvya upara eka avari che. * dvisaMdhAna-kAvyo-kAvyanA pratyeka pAnA baLe artho nIkaLe e jAtanA kAvyane hiMsaMdhAna-kAvya' kahe che. vi. sa. 1090mAM nemi-caritra racanArA sUrAcArye jenAnA pahelA ane bAvIsamAM tIrthakaranA-bahaSabhadeva ane neminAthanA caritrarUpe camatkArI dvisaMdhAna-kAvya racyuM che. e RSabha-nemi-kAvya tarIke oLakhAya che. prabhAvaka caritamAM sUrAcArya-prabaMdha" (le. 254)mAM "dvisaMdhAna" zabda A kAvyane aMge vaparAya che. braha" ga7nA ajitadevasUrinA ziSya hemacanTe paNa upayuMkata be tIrthakaronA jIvanavRttAMtane rajU karatuM nAbheyanemikAvya saMskRtamAM racyuM che. A paNa "dvisaMdhAnakAgya' che. enuM saMzodhana kavi zrI pAle karyuM hatuM, rAghava-pAMDavIya-kAvya-jema vetAMbarAmAM upayuMkata dvisaMdhAna-kAvyo che tema digaMbaramAM paNa che. di. dhanaMjaye rAghave-pAMDavIya nAmanuM "dvisaMdhAna-kAvya" saMskRtamAM rahyuM che. . vardhamAnasUrie gaNaratnamahedadhimAM eno ullekha karyo che. A kAvya TIkA sahita "kAvyamAlA" I. sa. 1895mAM chapAyuM che. enA upara bIjI paNa TIkAo che ja, juo jinaratnakoza (pR. 185. catuHsaMdhAna kAvya - digaMbara jaina graMthakartA aura unake graMthaMmAM manohara temaja zAbhane A nAmanuM ekeka kAvya rasyAne ullekha zrI. agaracaMda nAhaTAe emanA lekhamAM karyo che. paNa enI nedha jinaratnakezamAM nathI. vaLI A kAvyadvArA kayA cAra cAra atho vivakSita che te paNa jANavuM bAkI rahe che. satasaMdhAna-kAvyo-jema jaina zvetAMbara kRtio tarIke dvisaMdhAna kAvyo racAyAM che tema siMdhAna, catu: saMdhAna, paMca-saMdhAna ke pasaMdhAna kAvya racAyuM hoya ema jaNAtuM nathI. satasaMdhAna-kAvya-kalikAlasarvajJa hemacandrasUrie racyuM hatuM ema meghavijayagaNinA saptasaMdhAna mahAkAvyanA prazastigata ullekha uparathI jaNAya che. vizeSamAM ahIM kahevAyuM che tema A gaNinA samayamAM e upalabdha na hatuM. Ama A paNa eka viziSTa kRti gumAvI che. meLavijayagaNie A apUrva kRti vi. saM. 1760mAM saMskRtamAM nava sargamAM racI che. emAM sAta mahApuruSonuM-naSabhadeva zAMtinAtha, neminAya ane pAzvanAtha ane mahAvIrasvAmI e pAMca vizeSataH lokapriya tIrthakaronuM temaja sItApati rAmacandranuM ane vAsudeva kRSNanuM caritra gUMthavAmAM AvyuM che. pratyeka pAnA sAta sAta arthe thAya che, 1 A lekha AgaLa upara noMdhAyA che. For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 266 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 * A hakIkata navamAM sanA 31mA pakSamAM "sannArthala dhAnanAmatat" e paMkti dvArA mathakAre pAte kahI che. A camatkArI kAlpa upara graMthakAre TIkA ramyAnu' kahevAya che. mULa kRti - abhayadevasUri graMthamAlA''mAM bikAnethI temaja " jaina vividha sAhitya zAstramAlA " (banArasa)thA I. sa. 1917mAM pAi che. zrIvijayAmRtasUriSkRta sI nAmanI TIkA sahita A " kAvya jaina sAhityavardhaka sabhA " ( surata ) taraphathI vi. sa. 2000mAM prasiddha karAyu che. emAM gujarAtI prAstAvikamAM A kAvyanI anupamatA darzAvAi che ane enA paricaya paNa apAyA che. '' gira jaina graMthakartA aura unake graMtha' mAM . jagannAthe saptasadhAna kAvya racyAnuM ane enA upara puSpasenanI TIkA heAvAnu zrI. nAhaTAe kahyuM che, paraMtu e vAta sAcI che ke kema te tapAsavuM bAkI rahe che. caturviM tisadhAna--- jainAnA ceAvIse tItha karAnA sabaMdhamAM ghaTI zake evuM eka saMskRta pakSa da, jagannAtha paMDita vi. sa'. 1699mAM racyuM che. A padyane catuvi ti sanmAna e nAme eLakhAvAya che. enA upara saskRtamAM TIkA che. A eka ja putra ravajI sakhArAma dezI (sAlApura ) taraphathI I. sa. 1921mAM prasiddha thayuM che. saskRta ane hiMdI TIkA sahita chapAyela pustakamAM eka ja padya--alabatta judA judA pacchedapUrNAMka che. pa'vizatisadhAna kAvya-sAmatilakasUrie zrIvidyArthanarendra thI zarU thatuM 12 padyanu' vIjinastavana cyu' che, enA pratyeka padyanA paccIsa paccIsa arthA thAya che. covIsa arthAM RSabhadeva vagere 24 tIrthaMkaranA ane paccIsamA atha kartAnA gurunI stutirUpa che. A samagra kAvya me" joyu nathI eTale padanI saMkhyA vagerenI cakAsaNI karavI bAkI rahe che. zatAthI eka ja padyanA aneka bhaya thAya tyAre enI sadhAna-kAvya ' tarIke gaNanA karavI jyAjakhI gaNIe tA jaina zvetAmbara munivarAe ekeka putranA sAme atha thAya evI zatAthI A racI che te pazu 'zatasanmAna-kAvya ' gaNAya. nIce mujabanI gratAthI jANavAmAM cheH (1) appaTTisUrie 'tatI sIgrI 'thI zarU thatA padonA karelA 108 arthA rUpa gratAthI. (2) hemacandrasUrinA ziSya vaSaeNmAnagaNi kRta zatAthI. emAM emaNe pAtAnI kRti kumAravihAraprazasti ( koA. 7) nA 116 atha karyAM che,2 (3) sAmaprabhasUrie vasaMtatilakA chaMdamAM racelA eka padyanI zatAthA, AnA upara svapana vRtti che. .. 1 jinaratnakAza (pR. 116)mAM paNa eka ja padmanA ullekha che, jyAre jaina sidhdhAMta bhAskara - ( bhA. 8, 1, pR. 24)mAM pratyeka leAkanA cAvIsa covIsa atha thAya che e matalabanu vidhAna zrI, agaracaMda nAhaTAe " jaina anekAsAhitya " nAmanA lekhamAM yu' che, paNa e vAta barAbara nathI. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12 ] aneka saMdhAna kALe [ 267 (4) jinamANikarie vi. saM. 1539mAM racelI zatAthI 5) dharmAdA gaNita viesamAlAnI 51 mI gAthAne aMge udayadharma vi. saM. 1605 mAM racelI zatAthI.4 (6) mAnasAgare racelI zatAthI. A vigazAstra (pra. 2, le. 10)ne aMge che. (7) ajJAtaka zatAthI. (8) jayasuMdarasUrie yogazAstra (pra. 2, zlo. pa)ne aMge racelI zatAthI. (9) ratnAkarAvatArakA (sla. 1) ne lagatI zatAthI 5 paMca zatAtha-ma zatAthIo racAI che tema eka paMca zatAthI vetAMbara lAbhavijaye yogazAstra Adya padyane age racI che, paNa AnI keAI prata maLatI hoya ema jaNAtuM nathI; nahi te jinaratnakezamAM eno ullekha heta ema sAmAnya rIte kahI zakAya. jema jenoe aneka saMdhAna-kAvyo racyAM che tema vaidika hiMduoe paNa racyAM che. temAM dvisaMdhAna-kALe nIce mujaba che - cera-paMcAzikA-AmAM zazikalo ane durgAnuM caritra che. enA kartA bihaNa u suMdara che. emane samaya I. sa. 1090 nI AsapAsano manAya che. - dvi-saMdhAnankAvya-bhejavRta zaMgAraprakAzamAM daMDIe A kAvya racyAne ulekha che ema zrI. nAhaTAe emanA lekhamAM kahyuM che. mULa pustaka mArI sAme nathI. nala-harizcandrIya-pUrvAnapUrva pramANe padyo vAMcatA-vicAratAM A kAvya nalanI kathA pUrI pADe che. jyAre pazcAnupUrI pramANe-UlaTA krame pratyeka padya vicAratAM harizcandranI vArtA jANavA maLe che. Ama A vilakSaNa kAvya che.' enA kartAnuM nAma jANavAmAM nathI. AnA upara eka TIkA che. A kAvyanuM chelluM parva vizeSataH camatkArI che, kemake enAM cAre caraNo paikI pratyeya caraNanI racanA evI che ke e sulaTI ane UlaTI rIte vAMcatAM ekanI eka rahe che. evA citro paNa jovAya che ke je be bhinna bhinna bAjuethI jetA be bhinna bhinna vyaktinAM citra raju kare che. pArvatI-kimaNIya A kAvyamAM kartA vighAmAdhave pArvatInAM lagna zaMkara sAthe ane rukimaNInAM kRSNa sAthe varNavyAM che i. sa. 1138 nI lagabhagamAM A kAvya racAyuM che. AnA kartAe vakrokitamAM pitAne bANa subaMdhu ane kavirAja pachI cothA lekhaka tarIke oLakhAvela che. - 2-3 A baMne anekArthasAhitya saMgraha (bhA. 1)mAM ja chapAyela che. 4 juo pAI (prAkRta) bhASAo ane sAhitya (5. 150) mAM pustakamAM ma' "pAiya" anekAthI sAhityanI noMdha lIdhI che, 5 juo jaina aga saha (bhA. 2)nI prastAvanA (pR. 21-22). / "lIlAkalomadhyamalokalAlI, tyAgI sukhI mugdha mukhI sugItyA / . sabhAprayAnaGganayA prabhAsasahAsayA tatra tayA sahAsa // " For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 yAdava-rAghavIya--17 mI sadInA vekaTArie mahAbhArata ane rAmAyaNa e aMte hakIkata A kAmAM vaNI lIdhI che. 19 mI sadInA kRSNamUrti e kaNa-adha-rAmAyaNa racyuM che. A eka ja padma pUratuM che, paraMtu e 'kaMkaNa 'nA mAAre che. emAM 32 akSaraza che. emAMnA kAI paNu akSarathI e zarU karI DhAkhIthI jamaNI bAju ane jamaNIthI DAkhI khAjI vAMcatAM dura (64 !) padyonI mALA ane che, ane ekanI nIce eka lakhatAM e kAvya thAya che, 1 rasika-rjana-rAmayadre I. sa. 1524mAM A kRti racI che. enA zumAra temaja vairAgya ema e viSayAne anusaratA aya thAya che. Ane laIne e sAmaprabhasUra kRta zRMgArabairAgyataragiNI temaja Aikare racelI zRgAravairAgyatara giNInuM karAve che. sAmaprabhasUrinI kRti mArA gujarAtI anuvAda sahita chapAI che. divAkaranI kRti i. sa. 1916mAM prakAzita thai che, maraNu rAghava-pAMDavIya--kItanArAyaNunA putra virAje rAmAyaNa ane mahAbhAratanA prasaMgA A kAvyamAM gUMthyA che ane ema karIne rAma ane pAMDavAnAM caritra rajU karyAM che. A kavinA samaya i. sa. nI 16 mI sadI hAvAnuM ema. kRSNamAcAriare emanI kRti nAme + History of Classical sanskrit Literature (p. 83)mAM sUcavyu che. kavirAje peAtAne vakrokitanI bhAbatamAM sukha ane mANunI sAthe sarakhAvela che, kavirAjanI A kRti 'kAmadeva' aMkathI lakSita che. (jue pR. 189) rAghava-naiSadhIya--haradatte I. sa. 18mI sadInA prArbhamAM A kAvya dvArA rAma ane nala e enA paricaya karAvyA che. enA upara emaNe jAte TIkA racI che. rAmacarita ane Ana kAvya--ma baMnenA kasabyAkarana`dina che. rAmacaritamAM kartAe rAmanu temaja emanA AzrayadAtA rAmapAlanuM vRttAMta AlekhyuM che. rAghavayAdavIya-kRSNasUrinA putra sAmezvare A 15 sanA kAvyamAM rAma ane kRSNanAM caritra AlekhyAM che. A kAvya 'dazAstranI kRtinI paNa garaja sAre che. enA upara kAikanI TIkA che. raghunAtha AcAya, vAsudeva ane zrInivAse paNa A nAmanu ekeka kAvya racyu' che, rAma kRSNa-vilAmakAvya--A 38 padyanu kAvya rAma ane kRSNa sabaMdhI hakIkatA rajU kare che. dareka padyanA pUrvAdha khIjAmAM UlaTA krame vAMcavAnA che. AnA kartAnu nAma kavi yAte sU*dAsa che. ee daivanapati' pazu kahevAya che. ee khagALa zAstrI hatA. emaNe i. sa. 1539 mAM sUryaprakAza ane i. sa. 1542 mAM lIlAvatI upara TIkA racela che. . zrI. nATAe kRSNa vilemakAvya ' evuM nAma rajU karyuM che te kharAkhara nathI. ' 1 ca` bhASyakAra grANIe paNa kakaNa-badhAmAyaNa rahyuM che. emAMthI udbhavatAM 64 paghonA samAsane abbe rIte pRthak karatAM 128 padyo bane che. 2. A kRti (pR. 189, 195 ane 339)mAM jaina temaja ajaina aneka sadhAna kAvyA viSe noMdha che ane A lekhamAM meM ajaina kRtie noMdhI che te A graMthane AbhArI che. For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka 12] aneka sadhAna kAvyA { 269 harindhandrodaya--ana tasUrie A kAvya 20 sa'mAM racyuM che. emAM emaNe 'satyavAdI ' harizcaMdra ane peAtAnA AzrayadAtA nAme harizcandra ema unnayanA vRttAnta AlekhyA che. tri-sanmAna-kAvyeA jema nainAe dvi-sanmAna-kAvye racyAM che tema temaNe tri-sanmAna-kAvye paNu racyAM che. e have huM viyAru' '-- AkhAdhAkara--dhanazyAme A kAvyadrArA kRSNa, nala ane harizcandra ema traNanI kathA AlekhI che. AnA upara TIkA che. ' yAdava-rAghava-pAMDavIya--mahIsuranA ' uddayendrapuram'nA anaMtAyAre A kAvya ramyuM che. emAM emaNe kRSNa, rAma ane pAMDavAnI kathA ApI che. emanI putrI triveNI kaviyatrI hatI. zrI nAhaTAe A ja kAvyane rAghavayAnavIya ghuM hoya ema lAge che. jo ema ja DrAya tA e paNa bhAbara nathI. kAvyadrArA rAghava-yAva-pAMDavIya--anaMtanArAyaNunA putra cihna khare A rAmAyaNa, bhAgavata ane mahAbhArata e traNamAMnI kathA rajU karI che. A kAvya upara kavinA pitAe TIkA racI che. rAjA veMkaTa paheA (I sa. 1586-1614) kavinA AzrayadAtA haze ema H, C. S. E. C. P. 191 mAM ullekha che. paca-sAdhana-kAvya paMcakalyANaca pU--upayu ta cire rAma, kRSNa, viSNu, ziva ane subrahmaNya ema pAMcanAM caritra A cApumAM vadhu byAM che. AnA upara cikhare jAte TIkA karI che. A uparAMtanuM paca-sadhAna-kAvya anya koI ajaine racyAnuM jANavAmAM nathI. nirmANanuM kAraNa--saMskRta bhASAmAM ane pAIyamAM anekAthI sAhitya je evAma che te ekAkSarI kaza ane paryAyAnI samRddhine mukhyatayA AbhArI che. pAIyAM zatAthI uparAMta aneka padyAtmaka keAI kAnya vividha arthone ApIne yojAyelu maLatu nathI e navAI jevuM che, kemake A bhASA tA zabdanA anekAthatvanI khabatamAM saMskRta karatAM paNa caDhe tevI che. prAcInatA----aneka padyAtmaka aneka sadhAna kAvyamAM siMdhAna kAvyanI racanA karanAra tarIke krUDI agrasthAna bhAgave che. paNu emanI kRti maLatI nathI. eTale upalabdha sAhitya vicAratA zvetAMbarAmAM sUrAcAyanI ane krima barAmAM dhana ayanuM nAma gaNAvI zakAya ane e rIte jainAe A dizAmAM pahela karI gaOAya. eka padyanA ochAmAM ochA cauda aca karanAra vasudevahuDInA kartA sadhAsamaNi che. emanI pUrve kAie eka padyanA ATalA paNa atha karyAM hAya ema jaNAtuM nathI. rAjJAno te saulya 'nA chAmAM ochA ATha lAkha artha samayasudare karyAM che ane e kRti meM saMpAdita karI che. tr . aMte' jevA eka zabdanA vividha arthI visesAvasayabhAsamAM najare paDe che. A pramANe jaina ane advaita aneka-sadhAna-kAbyAnA sthULa paricaya pUrA thAya che. ajaina zatAthI vagere hAya tA tenI noMdha khAkI rahe che, paNa e AgaLa upara vicArAze, For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza nuM paMdaramA varSatuM viSayadarzana pratIkAra ' ' prajAbaMdhu patranA TIkAkArane pratyuttara : saMpAdaka : 3 sAMpradAyikatAnA nAme jainadharma pratye ATalI sUra (jaina) : 4 pratIkAranI paravInAM suphaLa : (jaina saMdeza ') : 8 mativAda sAme : saMpAdaka : 45 ItihAsanI vilaMbanA : abhyAsI : 55 zrI sureza prAdhInA khulAsA aMge ? ("jena') # 78 jenA ItihAsane eka vadhu viparyAsa : ("jaina') : 79 digaMbara samAjanI saMja'padanI carcA zrImadhukara = 175 zrI varmAjInuM nATaka haMsAmayUra eka etihAsika ne sAMskRtika AlocanA : zrI jayabhikhkha : 229 keTalIka miTha kapanAo : pU. muni zrInyAyavijayajI : 243 bha, mahAvIra ane jaina sAdhunuM vikRta citraNa che. mahendrakumAra nyAyAcArya : 258 saMpAdakIya prAsaMgika nedha : vijJapti H : 249 sAhitya apabhraMzanA kavionuM sakaLa ane abhinava tatava darzana : zrIrAhula sAMkRtyAyana ? : 8 gulAba ane kAMTA che ja, aM. : 9, 37, , 92, 127, 149, 216, 253 zrI kesariyAjI tIrthavarNana : pU. mu. zrInyAyavijayajI : 14 hIrasaubhAgya mahAkAvyane pUrvabhava : pU. mu. zrIdarzanavijayajI 19 avaLA mArganAM eMdhANa : 5, mu zrI aMbUvijayajIH : hisAthI pasInAjI tIrthane saMdha : pU. mu. zrInyAyavijayajIH H 40, 7ra laMDe akSaroM meM jaina zAstra oN. vanalIlA naina : 81 zAMti nAmaka surio: che. hIrAlAla kApaDiyA : 92, 109 viMdhyAcala parvata ane bIjA sthaLanuM avalokana pU. mu. zrIkAMtisAgarajI aMka: 4 TAITala : 2 For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 12] paMdaramA varSanuM viSaya darzana [ 271 devadravyanA rakSaNane eka prAcIna lekhaH pU. mu. nyAyavijayajI : aMka: 5 TAITala : 2-7 jenI atIta gAthA : zrI. pI. esa kumArasvAmI rAjAH H 1ra8 jaina Agama sAhitya anusAra prAcIna bhAratIya saMskRtinuM rekhAdarzana : zrI. ukata che, zAha. H 133 chIe. tIrthanI yAtrAe : pU. mu. caMdraprabhavijayajI : 136 mahezvara nAmaka surio : che. hIrAlAla 2. kApaDiyA : : 138 semezvarakRta katikaumudIH pro. bhogIlAla sAMDesarAH : 141 kuMnipuraH pU. mu. zrIjabUvijayajI : 146, 158. vijayI ahiMsAnI ledhara De. kAlidAsa nAgaH - 153 gujarAtamAM khetIne janma 5. zrI lAlacaMdra bha. gAMdhIH : 167 jIvanakaLAnuM AdarzanaH zrI kAkA kAlelakara : 177 digaMbara jaina ane saMjadazAda: pU. mu. zrI aMbUvijayajI? : 178 myuNiya caria yAne dumuNicariya: pro. hIrAlAla 2. kApaDiyA ? : 18 bhojakaTa: pU. mu zrI aMbUvijayajIH : 205 jayadeva jayadevachaMdaH che. hIrAlAla ra. kApaDiyA : : 219 vizvakoSa va zabdaprameva ke racayitA mahezvara jainAcArya the? zIgA caMdranI nahida: aMka 10 : TAITala : 2-3 kalakattAnA jaina maMdiramAM citrakaLAnI sAmagrI : 5 muM zrIkAMtisAgarajI : 256 aneka saMdhAnakAvyoH che. hIrAlAla ra. kApaDiyA : : 264 tatvajJAna praznottara kiraNIvalI pU. A. zrI vijayavisUrijIH 30, 101, 124, 151, 191 jenuM tatvajJAna ane cAritra: anu. 5. zrI aMbAlAla che. zAha : 62 karmane siddhAMta : zrI rAdhAkRSNanaH : 81 siddhAMtonI prAcInatAnuM rahasyaH De. AnaMdazaMkara dhruva: : 105 jainadharma ApaNane zuM zIkhave che? anu. abhyAsIH 117 saMskRtinuM svarUpa 5. phUlacaMdrajI zAstrIH H 213 AtmA e ja mitra ne zatru : 218 itihAsa-zilpa sthApatya itihAsanA ajavALe; zrI mohanalAla dIpacaMda cokasI ? 12, 34, 58, 10, 130, 154, 18, 21, 250 For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ anusaMdhAna TAITala peja bIjAnuM calui ] 1--amArI paTau, (2) sAdharmikavAtsalya (3) kSamApanA (4) aThThamatapa, ane (5). caityaparipATI. A pAMce kattA dvArA A maMgalamaya mahAparva vizvazAMtino saMdeza pAThave che. amArIpaTaha--mApaNAmAM "vasudhaiva kuTuLavAnu, sannATo pAvAvALo veramaum"nI sAdhaka vRtti pragaTAvavAnI jarUra che. jenA aMtaramAM ahiMsAnA amRtanA pravAha vahe che te mahAnubhAva jagatanA sarva jIvonuM kalyANa sAdhI zake che. enA aMtaramAMthI deSa jAya che; IrSyA ne amyA jAya che; svArthavRtti dhAvAI jAya che; ja mananI buddhi vilIna thaI jAya che. ApaNe tapAsavA jevuM che ke ApaNI ahiMsA keTalI ne kevI che te ! sAdhamikavAtsalya--AjanA maMgalamaya mahApavanA pavitra divase ApaNA svAmIbhAI enAM sukhaduHkha nihALaje. Aje madhyama varga" rIbAI rahyo che, pIsAIne pIDAI rahyo che. Aje to eka vastupAla-tejapAla, bhImAzeTha, jagaDuzAha, khemA dehArANI ke bhAmAzAhanI jarUra che. Aje vAto nahi paNa kAma karavAnI jarUra che. jAherAto, phaMDa ane phALA, kAyadA ane baMdhAraNAnAM baMdhanAnI upekSA karI mUka samapattinI jarUra che, ne kSamApanA-kRSIyano jaya karI zamabhAva-kSamApanA prApta karavAnI jarUra che. Aje ApaNe khUba asahiSNu anudAra ane utAvaLA banyA chIe. nAnI vAtamAMye jAgRta rahevA chatAM kaSAya-krodha-de-ISya-asUyI ane lahatti ApaNe ghaTADatA nathI. sArA dharma priya-bahuzruta-anubhavI ane sevApremIo suhAM kSaNe kSaNe kaSAyane vazIbhUta banI jatA jovAya che ane sAthe ja e kaSAyanA kALA DAgha-aMtaranA mela-aMtaranI gaThiA Apo choDatA nathI. jyAre graMthibheda thaze tyAre ja apUrvakaraNa karI samyaktvaprApti thaze. ApaNe badhAye anaMtAnubaMdhInI gAMTha tADI AgaLa vadhavAnI jarUra che. dIvALA bhAve che ane kuzAla temaja kunehabAja vyApArI ceSaDhI sApha kare che. jame ane udhAranAM pAsAM tapAsI. meLa meLavI le che. evI ja rIte sAcA AtmadazI-mumukSa, chava atiranirIkSaNa kare ane aMtaranA melane dhoI nAkhe--aMtaranI graMthine bhedI nAMkhe. kaSAyathI kaluSitavRttine sApha karI nAMkhe ane sAcA kSamAzIla bane. kSamA vairane nAza kare che, kSamA zatrune mitra kare che, kSamAM buddhine vadhAre che-vizada kare che, kSamA durbhAgyanA nAza kare che, kSamA kIrtine vadhAre che. duniyAmAM kSamA jevo I hitasvI nathI, kSamA jevo koI mitra nathI. kSamAvAna priyavada bane che, svayaMprabha bane che ane sthitaprajJa bane che. kSamA e jIvananI saMjIvanI che, kSamA e AnaMdane amRtakupa che. dhamanuM mUla hyA che paNa sAcI dayA tA kSamAvAna ja karI zake. kSamA e to maitrI pramAda-kAra zya ane mAdhyamravRttinI jananI che. ApaNe sAco kSamAzIla khanavAnI jarUra che. aThThamatapakSamApUrvakanuM tapa karmanA vinAza mATe taravAra jevuM che. 1 caityaparipATI-AtmA ne paramAtmAnuM darzanakarI vizuddha thavAnu' sAdhuna caDhyo che. maMgalamaya pavano A saMdeza che. ene jIvanamAM utArI ne amara bane. For Private And Personal use only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No. B. 3801 jI jaina satya kahIrA reke vasAvavA cAgya zrI jaina satya prakAzanA vizeSAMko (1) zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya cha AnA(TapAlakharca nA eka AnA vadhu ) (2) kramAMka 100 vikrama-vizeSAMka samrATa vikramAhitya saMbaMdhI atihAsika bhinnabhinna lenAthI samuha 240 pAnAMnA daLadAra sacitra aMka 4 mUlya zaDha rUpiyA, zrI jaina satya prakAzanA be viziSTa akA, | [] kramAMka 43-jainadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSepanA javAba ApatA lekhAthI samRddha aMka : mUlya cAra AnA [2] kramAMke 4pa-ka. sa. zrI hemacaMdrAcArya maThanI jIvana saMbadhI aneka lekhethI samRddha aMka : mUlya traNa AnA kAcI tathA pAkI phAIla " zrI jaina atya prakAza'nI trIjA, pAMcamA, AThamA, dazamA, agiyAramA, bAramA, teramA tathA caudamA varSanI pAkI phAiliA taiyAra che. mU9ya darekanA aDhI rUpiyA - bhukhA - zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda. mudraka gAviMdalAla jagazIbhAi zAha, zrI zAradA mudraNAlaya, pAnakaiAra nAkA, amadAvAda. prakAzaka : cImanalAla gokaLadAsa zAha, jainadharma" wtya prakAzaka samiti kAryAlaya, jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA rATha-amadAvAda For Private And Personal Use Only