Book Title: Jain Ddharm Parichay Part 01
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Vanechandbhai Avichal Mehta
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022954/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ preraka : pUjya paMnyAsa mahArAjazrI premavijayajI gaNI jhI varSArayaya bhAga pahele khaka dhIrajalAla TokarazI zAha illllllllllllllllllliiliitili[li lllllllllllulitutilii till Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmaparicaya bhAga pahelA preraka : pUjya paMnyAsajI mahArAjazrI premavijayajI gaNi lekhakaH sAhityavAridhi zatAvadhAnI pati zrI dhIrajalAla TokarazI zAha Amukha zrI snehA, averabhAI zAha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: vanecaMda avicaLa mahetA askatI mahAla, luhAracAla, muMbaI 2 pahelI AvRtti prati 2000 mUlya paThana-pAna maNilAla chaganalAla zAha - navaprabhAta prITiMga presa - ghIkAMTA roDa, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma: saM. 19 3 0 Aso suda 8-sa mI . dIkSA: sa, 1957 mahA vada 10 samI mahArAja sAheba pa. pU. AcArya devazrI vijayabhaktisUrIzvarajI lapualh & BA 1.173b 2771 3h Firettc h 3Fe sikhe hoa H:3hAlkoh Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa jemaNe pelAM sucAru dharmabIjanAM pariNAmarUpe A - pustakanI yojanA pAMgarI ane vikAsa pAmI AyaMmila-vardhamAna-khAtAnA vizeSa pracAraka, kiyAruci-zraddhA-anuSThAnanA prabaLa preraka jainAcArya zrImad 1008 zrI vijayabhaktisUrIzvarajI mahArAja (samIvALA)ne A pustaka sAdara sallAsa samarpita karI kRtArtha thaIe chIe. vinIta, prakAzaka, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama prakaraNa viSaya paheluM ? jenadharmanI prAcInatA ane pavitratA bIjuM ke carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmI trIjuM : vizvavyavasthA cothuM : anekAntavAda athavA syAdvAda pAMcamuM : navatatva bda = mithyAtva sAtamuM samyakatva AThamuM : dhamAcaraNa navamuM H cAra durlabha vastuo dazamuM : navakAramaMtra pRSThasaMkhyA 1 thI 17 18 thI 72 73 thI 85 86 thI 93 94 thI 120 121 thI 124 125 thI 130 131 thI 128 139 thI 148 149 thI 152 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukha jagatanA bahuzruta vidhAnadAra jJAnene mahAsAgaranuM biruda pAmelA gujarAtanA samartha jyotirdhara zrI hemacaMdrAcArya eka sthaLe kahe che ke "jainadharmathI rahita cakravartI paNuM mAre joItuM nathI, paraMtu jainadharmathI vAsita dAsapaNuM ke daridrapaNuM maLe che te paNa mane saMmata che. A zo sAMpradAyika mamatvathI ucArAyelA nathI, paNa jaina dharmamAM jIvanano sarvamukhI vikAsa karavAnI je bhavya sAmagrI rahelI che, tene aMjalI arpaNa karavAnA uddezathI ja vaparAyelA che. masta yogI zrImad AnaMdadhanajI kahe che ke jinavaramAM sadhaLAM darzane che, dazana jinavara bhajana re!" eTale jainadarzananI vicArasaraNI eTalI vizALa che ke temAM saghaLAM darzanene samanvaya thaI jAya che, jyAre anya darzane te amuka amuka siddhAMtanI ja prarUpaNa karanArAM che, eTale te jinadarzana rU5 sarovaramAMthI nIkaLelAM jharaNuM jevAM lAge che! vaLI jainadharmamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zravikArUpa catuvidha saMdhanuM je baMdhAraNa che, te jAtivAdathI para che, eTale bAhya ane AMtara svarUpe jenadharma eka vizAla dharma che. AtmAne ucca TimAM mUkavA rAgadveSa dUra karavAnA siddhAMtane ghaNA darzanakAra sammata thayelA che, paNa tenAM je sAdhane jainadazarnamAM jovAmAM Ave che, te virala koTinAM che. jaina dharmanI ahiMsA, jene dharmane sayama, jaina dharmanuM tapa kaI paNa taTastha vicArakanI pUrepUrI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasaMzA pAme tema che. zrImad umAsvAti vAcake zrI tattvArthIdhigama sUtranI AdimAM ' sabhyona-jJAna-cAriLimekSamA :-- samyag dana, samyajJAna ane samyak cAritra e meAkSa bhAga che' evu je sUtra mUkaryu che, te jainadarzananA jainadhamanA nicoDarUpa che. ' AvA ucca kArTinA jainadhama viSe leAkeAnAMmanamAM tareha tarehanA khyAlA bharAI rahyA che ane te viSe je citra-vicitra lekhA pragaTa thAya che tethI hRdayane UDuM duHkha thayA vinA rahetuM nathI. A sacAgAmAM eka evA pustakanI jarUra lAgyA karatI hatI ke je leAkAne jaina dananA--jaina dharmanA prAmANika sakSipta paricaya Ape ane temanA manamAM bharAI rahelA anekavidha bhramanu nivAraNa kare. te jarUra A pustake pUrI pADI che. * nAnAM pustakA pramANamAM jaldI vaMcAya che ane tene pracAra karavAnuM saraLa paDe che, eTale A pustakanuM kada nAnuM mAtra-1para+10 =162 pRSTha jeTaluM rAkhavAmAM AvyuM che, paraMtu temAM je sAmagrI ApavAmAM AvI che, te seMkaDA graMthAnA sAra rUpa che, eTale vAcakAne upayAgI mAhitI pUrI pADaze emAM zaMkA nathI. ikSurasa karatAM sAkaramAM ane sAkara karatAM sekarInamAM vadhAre svAda hAya che, e kAnAthI ajANyuM che? huM A pustakanAM prathama prakaraNamAM jaina dharmanI prAcInatA ane pavitratA darzAvavAmAM AvI che. temAM aneka pramANA ApIne e hakIkata 'puravAra karavAmAM AvI che ke jaina dharma e venI kAI zAkhA nathI ke bauddha dharmanu kAI rUpAMtara nathI, paNa dhaNA prAcIna kALathI cAlyo AvatA bhAratanA eka svataMtra pavitra dhama che. A dezamAM ahiMsA ane anekAMtavAdamaya jaina dhamanuM pravatana karanArA cAvIza tIya karo paikI zrI mahAvIra svAmI chellA tIrthaMkara hatA, eTale hAlanA jaina dharmAMnuM svarUpa mAMTA bhAge temane AbhArI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tethI bIjA prakaraNamAM temanAM jIvanane kaMIka vistArathI paricaya ApavAmAM AvyA che ane garbhapaharaNa, janmabhUmi, siddhArtha rAjAne daro vagere saMbaMdhI je khoTA khyAle pravartI rahyA che, tenuM suMdara nirAkaraNa karavAmAM AvyuM che. trIjA prakaraNamAM vizvanI vyavasthA saMbaMdhI sayuktika, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza, kAla, pudgala ane jIva e cha dravyo vaDe tenuM svayaMsaMcAlana kevI rIte thAya che te barAbara samajAvyuM che. uparAMta Izvarane vizvane-sRSTine kartA mAnavA jatAM kevA doSa utpanna thAya che, tenuM spaSTa darzana karAvyuM che ane Izvara zabdathI jene zuM samaje che, tene paNa spaSTa khyAla Apyo che. , cothA prakaraNamAM vastutatvane vicAra karavAnI jenarItine paricaya ApavAmAM AvyuM che ke jene anekAMtavAda, apekSAvAda ke syAdvAda kahe che. A vastu lekhake pitAnI ane khI Dhabe suMdara rIte rajU karI che ane udAharaNa vaDe puSTa karatAM samasta vivecana rasabharyuM banyuM che. !' pAMcamA prakaraNamAM jaina dharme mAnelAM nava tatvane TUMka paNuM saceTa paricaya ApavAmAM Avyo che, tethI jIva, ajIvanuM svarUpa. samajAya che, puNya-pApane khyAla Ave che, Asrava ane baMdhanI taratamatA samajAya che, saMvara (sayaMma) ane nirjarA (tapa)nuM mahatva spaSTa thAya che tathA mokSa e ja chevaTanuM dhyeya hoI zake e vastu barAbara samajAya che. - tyAra pachI chaThThA prakaraNamAM mithyAtvane ane sAtamA prakaraNa mAM samyakatvane paricaya ApavAmAM Avyo che ke je AdhyAtmika vikAsanAM kSetramAM aMdhakAra ane prakAzane bhAga bhajave che. " AThamA prakaraNamAM dharmAcaraNanuM mahatva prakAzavAmAM AvyuM che ane te uttama, madhyama tathA jadhanya rIte AcaravA mATe kaI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI jAtanA vrata-niyamAnuM pAlana Avazyaka che, te TUMkamAM darzAvI jJAnayiAmyAM mekSa e sUtra siddha karyu" che. navamA prakaraNamAM manuSyatva, zruti (dha zravaNa), zradghA ane sayaMma viSe puruSArtha e cAra durlabha vastuone paricaya ApavAmAM AvyA che ane tene sadupayeAga karavAthI ja A vananI saphaLatA thAya che e spaSTa darzAvyu che. dazamA prakaraNAM navakAra maMtranA mULapATha, sAmAnya artha ane prAraMbhika paricaya ApavAmAM Avyo che, jethI harakeAI pAThaka tenu mahatva samajI zake tema che. pAThekAne e jANI AnaMda thaze ke have te A puskanA bIjo ane trIjo bhAga prakaTa karavAnI yeAjanA paNa AkAra laI cUkI che ane temAM jaina dharmanA vividha siddhAtenA, sAhityanA, tIrthAMnA tathA mahApuruSonA paricaya ApavAnA che. A be bhAge nuM kada A putastaka karatAM kaMIka mATu haze, saMbhavataH doDhuM tathA bamaNuM haze. saMvata 2010nI sAlamAMvadhamAna tapa ane AyaMbila sa MsthAnA sthApaka vayevRddha jainAcArya zrImad vijayabhaktisUrIzvarajImahArAjanA prabhAvazALI ziSyA pUjya paMnyAsa mahArAjaththo premavijayajIgaNI, pUjya paMnyAsa mahArAjazrI sukhAdha vijayajIgaNI, tapasvI munirAja zrI kamalavijayajI, sAhityapremI munirAja zrI labdhivijayajI Adi munirAjo sAthe vIlepArale-muMbaImAM zeTha ghelAbhAI karamacaMda jaina seneTeriyamamAM cAturmAsa hatA, tyAre temane vartamAna paristhitine vicAra karatAM A pustakanI jarUra jaNAI hatI ane pachIthI vAlakezvara vagere sthaLe vicaratAM temaja mArI sAthe carcA karatAM e vicAra saMgIna thayA hatA. pachIthI te kAnI pAse taiyAra karAvavuM e praznanI chaNAvaTa thavA pAmI hatI, jevakhate sAhityavAridhi rAtAvadhAnI pahita zrI dhIrajalAlabhAInuM nAma pasaMdagI pAmyu hatu ke jeo Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAstronA UMDA abhyAsI che ane tenA kAI paNa viSaya para saphaLatAbharI suMdara kalama calAvI zake che. pUjya paMnyAsa mahArAjazrInI preraNA thatAM zrI dhIrajalAlabhAIe A pustaka aMtaranA umaLakAthI taiyAra karI ApyuM ane temAM kAI bhUlacUka rahI na jAya te mATe tenI mULa nakala parama sAhityasevI pUjya paMnyAsa mahArAjazrI radharavijayajIne tathA mane batAvI. enu sAMgApAMga vAcana karatAM amane khUba AnaMda thayA ane kAI kAI sthaLe je kaMI sUcavavA jevuM lAgyuM te sUcavIne kRtAthatA anubhavI. pariNAme je pustaka taiyAra thayuM te pUjya mahArAja zrI premavijayajI gaNinA sadupadezathI tathA sAhityapremI munirAja zrI labdhivijayajInI preraNAthI ekatra thayelI rakamamAMthI suMdara rUparaCgamAM prakAzana pAme che ane vAyakAnAM karakamaLamAM sAdara thAya che. AzA che ke te jaina dharmAMnA paricaya meLavavAnu eka suMdara sAdhana banaze ane sarvatra hoMzabhera vaMcAze. je sadhAe tathA mahAnubhAvAe A pavitra kAryamAM peAtAnI lakSmIne sadupayAga karyAM che, temane dhanyavAda dhaTe che. temanAM mubAraka nAmeA A pustakamAM anyatra eka svataMtra yAdI tarIke prakaTa karavAmAM AvyAM che. pU. mahArAjazrIe A pustaka sAdyaMta tapAsIne Amukha lakhavA preraNA karI ane e rIte sAhityasevA karavAnI suMdara taka ApI te mATe temanA aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM, saMvata 2014 caitra zukla pratipadA, zukravAra, muMbaI. } phattehacaMda jhaverabhAI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjya paMnyAsajI mahArAja zrIsubedhavijayajI gaNivaryanA ziSyaratna munirAja zrIlabdhivijayajI mahArAjanA - sadupadezathI sahAyaka saddagRhasthanI zubha nAmAvalI. rUA. 501 malADa-tapAgaccha mUrtipUjaka jaina saMgha jJAna khAtAmAMthI. , 201 zeTha zrI khuzAlabhAI kheMgAra , 201 zeTha zrI devacaMda punamacaMda 151 zeTha zrI manasukhalAla dhanajIbhAI verA , 101 tapAgaccha jainasaMgha, zAMtAkrujha, muMbaI 101 zeTha zrI hIrAlAla jI. zAha 101 zrI ghelAbhAI karamacaMda jaina seneTerIyama vilA pAralA, jJAnakhAtAmAMthI. ,, 101 zrI bApubena bhegIlAla jhaverI , 101 zrI prabhAbena maphatalAla jhaverI. zeTha zrI maphatalAla hIrAlAla zeTha zrI khubacaMda svarUpacaMda zeTha zrI mANekalAla mohanalAla zeTha zrI khemacaMda svarUpacaMda , 51 zeTha zrI manasukhalAla svarUpacaMda - 51 zeTha zrI tribhovanadAsa kAlIdAsa verA zeTha zrI amaracaMda lalubhAI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |jI ho marda namaH | prakaraNa paheluM jaina dharmanI prAcInatA ane pavitratA vizALa janasaMkhyA dharAvanAra bauddha, khristI, IslAma vagere dharmo AjathI be-aDhI hajAra varSa pUrve astitvamAM AvyA che. tenI sarakhAmaNImAM vaidika dharma purANo che. paraMtu vaidika dharma astitvamAM AvyuM te pahelAM A dezamAM jaina dharma sArI rIte pracalita hate. suprasiddha purAtattvavid mejara janarala pharlage ghaNAM zAstro ane pramANene abhyAsa karyA pachI e abhiprAya uccAryo che ke "It is impossible to know the beginning of Jainism." arthAt "jaina dharmanI zarUAta kayAre thaI te jANavuM azakya che." | bhAratanA suprasiddha vidvAna sva. lokamAnya TiLake A abhiprAyanuM samarthana karyuM che. teo sane 1894nA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DIsembara mAsanA kesarI patramAM lakhe che ke jaina dharma anAdi che. A vAta graMthA, TIkAe tathA aitihAsika pramANeAthI siddha thAya che. mahAvIra svAmIe jaina dharmanA punaH prakAza karyo e vAtane Aje 2400 uparAMta varSI vyatIta thaI cUkayA che. bauddha dharmanI sthApanA pahelAM jaina dharma phelAI rahyo hatA, e vAta vizvAsa karavA ceAgya che. ceAvIza tI karAmAMx mahAvIra svAmI aMtima tIrthaMkara hatA, ethI paNa jaina dharmanI prAcInatA jANI zakAya che. auddha dhama pAchaLathI nIkaLyeA e vAta nizcita che.' bhAratanA AjanA uparASTrapati ane suprasiddha tattvajJa DaoN. esa. rAdhAkRSNe paNa A matane mAnya rAkhyA che. teo 'inDiyana DrIleAseASTrI ' nAmanA graMthamAM jaNAve che ke Jainism prevailed even before Vardhaman (Mahavir) or Parswanath. The Yajurved mentions the names of three tirthankaras-Rishabh, Ajit x cAvIza tI karAnAM nAma H (1) zrI RSabhadeva, (2) zrI ajitanAtha, (3) zrI saMbhavanAtha, (4) zrI abhinaMdanasvAmI, (5) zrI sumatinAtha, (6) zrI padmaprabha, (7) zrI supArzvanAtha, (8) zrI caMdraprabhasvAmI, (9) zrI suvidhinAtha, (10) zrI zItalanAtha, (11) zrI zreyAMsanAtha, (12) zrI vAsupUjyasvAmI, (13) zrI vimalanAtha, (14) zrI anaMtanAtha, (15) zrI dharma nAtha, (16) zrI zAMtinAtha, (17) zrI kuMthunAtha, (18) zrI aranAtha, (19) zrI mallinAtha, (20) zrI munisuvrata, (21) zrI naminAtha, (22) zrI neminAtha ( ariSTanemi ), (23) zrI pArzvanAtha ane (ra4) zrI mahAvIra svAmI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nath and Aristnemi." arthAt "jaina dharma vardhamAna (mahAvIra) ane pArzvanAtha pahelAM paNa pracalita hate. yajurvedamAM RSabha, ajitanAtha ane ariSTanemi e traNa tIrthakarene ullekha Ave che. e ja graMthamAM temaNe bhinna zabda dvArA e vAta spaSTa karI che ke "The Bhagwat Purana endorses the view that Rishabh was founder of Jainism." arthAt bhAgavata purANa e vAtane Teke Ape che ke jaina dharmanA sthApaka zrI RSabhadeva hatA." ane temaNe e ja graMthamAM e hakIkata paNa khullA zabdomAM jaNAvI che ke There is nothing wonderful in my saying that Jainism was in existance long before Vedas were composed. arthAt, "vedanI racanA thaI te pahelAM ghaNA lAMbA kALathI jaina dharma pracalita hatuM, evuM kahuM te temAM kaMI paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI." - muMbaI hAIkorTanA jasTIsa zrI rAMgaNekare paNa kahyuM che ke "From modern historical researches we come to know that long before Brahmanism developed into Hindu Dharma Jainism was prevelent in this country." arthA-vartamAnakAlIna aitihAsika saMzodhana parathI ApaNe jANI zakIe chIe ke brAhmaNavAde hiMdu dharmanuM svarUpa dhAraNa karyuM tene ghaNuM vakhata pahelAM A dezamAM jaina dharma pracalita hato." banArasa saMskRta kolejanA adhyApaka svAmI rAmamizajI zAstrIne abhiprAya paNa e ja hakIkatanI pUrti Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che ke meAhana-jo-dArA, prAcIna zilAlekhe, guphAo tathA aneka prAcIna avazeSo prApta thavAthI paNa jaina dharmanI prAcInatAnA khyAla Ave che. jaina mata tyAre pracalita thayA ke jyAre sRSTinI zarUAta thaI. huM te mAnuM chuM ke vedAMta danathI paNa jaina dharma ghaNA prAcIna che." DaoN. prANanAtha vidyAlaMkAra meAhana-jo-dArA ane haDapAnAM khAdyakAmamAM pAMcahajAra varSa pUrvenI je sAmagrI prApta thaI che, temAM jinezvara zabdanA sadbhAva nihALe che. ( mahAra na. 449 ). zrI mahAvIra svAmI jaina dharmanA saMsthApaka nahi paNa eka pravartIka hatA, e vAta bauddha sAhityamAM AvatAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanA cAturya siddhAMtanAMvana parathI siddha thAya thAya che. eTaluM ja nahi paNa bauddha sAhityamAM atyaMta Adara pAmelA dhammapada nAmanA graMthamAM uttama vara vIra vagere zabdothI brAhmaNane je paricaya ApavAmAM AvyA che, te ema mAnavAne prere che ke te vakhate zrI RSabhadevathI zrI mahAvIra svAmI sudhInA cAvIza tIrthaMkarAnI mAnyatA sarvatra pracalita hatI. gautama buddhe dharmasaMghanI sthApanA karatI vakhate buddhaM saraNaM gacchAmi / dhammaM saraNaM gacchAmi / saMghaM saraNaM rAcchAmi / evA tisaraNa maMtranA je upadeza karyo, te paNa te vakhate pracalita rattAri saraLa vavajJami 1 ati Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saraNaM pavajjAmi / siddhe saraNaM pavajjAmi / sAhUsaraNaM pavajjAmi / kevalipannattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi / e jaina dharmanAM causaraNa maMtranu ja khulluM anukaraNa hatuM. yajurveda vageremAM tIrthaMkarAnAM nAmanA ullekha Ave che, e hakIkata upara jaNAvI gayA chIe. te ja rIte ceAgavAsiSThanAM vairAgyaprakaraNamAM nIcenA zlAka Ave che: 'nAhaM rAmo na me vAJchA bhAveSu ca na me manaH / zAnta AsitumicchAmi svAtmanyeva jino yathA // 'huM rAma nathI. mane kAI prakAranI icchA nathI. bhAvAmAM--vicArAmAM mAruM mana coMTatu nathI. huM teA jinanI mAphka mArA AtmAmAM ja zAMtithI rahevA IcchuM chuM.' nAgapurANamAM paNa nIcenA e zlAke STigocara thAya che. : " akArAdi hakArAntamUrdhvAdhorephasaMyutam / nAdabindukalAkrAntaM candramaNDalasannibham // etadeva paraM tattvaM yo vijAnAti bhAvataH / saMsArabandhanaM chatvA sa gacchet paramAM gatim // akAra jenI AdimAM che, hukAra jenA aMtamAM che ane je Urdhva tathA adhArethI sayukta che, tema ja caMdramaMDaLa, nAda, biMdu ane kalAthI zAle che. evA A paramatattvane eTale ke ardU evA matrakhIjane je sArI rIte bhAvathI jANe che, te saMsAranAM baMdhane chedIne parama gatine prApta kare che.' 6 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kesamAM spaSTatayA jenenA ga maMtranuM ja mAhAsya che. nAgapurANamAM Avate nimna leka jaina zramaNanAM parama pavitra jIvananI yAda Ape cheH "samitaiiviryA rAya re ! munimarhantabhaktasya, tatphalaM jAyate kalau // " kRtayugamAM daza brAhmaNone jamADavAthI je phala prApta thAya che, te kaliyugamAM ahaMntanA bhakta evA eka munine arthAt jaina munine AhArapANa ApavAthI thAya che." A badhA pramANe zuM batAve che? jyAre purANanI racanA thaI tyAre jaina dharma pracalita hatuM ane tenA deva, guru tathA maMtra para lekanI bhAre zraddhA jAmelI hatI. have A saMbaMdhamAM jaina zAstronuM maMtavya zuM che? te paNa joI laIe. te kahe che ke "vizva anAdi che, tema dharma paNa anAdi che, eTale tenI mULa zarUAta kyAre thaI? te kaI kahI zake tema nathI. paraMtu samaye samaye tIrthakara eTale ahaMta ke jina utpanna thAya che ane te dharmanuM pravartana kare che, eTale amuka kALe amuka tIrthakare dharmanuM pravartana karyuM ke dharmanI sthApanA karI ema kahevAmAM harakata nathI. tIrthakarane bAphaTT eTale dharmanI Adi karanArA evuM vizeSaNa AvA arthamAM ja vaparAya che. Aja sudhImAM anaMta kALa vyatIta thaI gaye che, eTale temAM thaI gayelA tIrthakonI saMkhyA paNa anaMta Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane have pachI anaMta kALa vyatIta thavAnuM che, eTale temAM thanArA tIrthakaronI saMkhyA paNa anaMta ja haze." vizeSamAM teo jaNAve che ke kAlacakanA be vibhAgo che. temAMnA eka vibhAgamAM dharatInA rasakasa tathA pazuprANIonAM saMhanana (zArIrika racanA) vagerenuM utsarpaNa (caDavApaNuM) thAya che, eTale tene utsarpiNI kALa kahevAmAM Ave che ane bIjA vibhAgamAM dharatInA rasakasa vagerenuM avasarSaNa (utaravApaNuM) thAya che, eTale tene avasarpiNI kALa kahevAmAM Ave che. A banne kALanuM mApa samAna hoya che. paraMtu te dareka kALanA cha-cha peTA vibhAge hoya che, ke jene ArA kahevAmAM Ave che, tenuM mApa caDautara hoya che. dAkhalA tarIke hAla avasarpiNI kALa cAlI rahyo che, tenA cha ArAnuM mApa nIce mujaba cheH pahele Are suSama-suSamA (1koDa1koDa) sAgaravarSa bIje Are suSama 34(1koDaxoDa) , trIje Are suSama-duSamA 24(1jhADa1jhADa) , cothe Are duSama-suSamAM 11DakoDa) ka2000 varSa jUna pAMcame Are duSamA 21000 varSa chaThTho A duSama-duSamA 21000 varSa utsarpiNInA cha ArA AthI barAbara ulaTA krame AvavAnA. eTale pahelo duSama duSamA, bIje duSamA, trIje duSamasuSamA, ce suSamaduSamA, pAMcame suSamA ane Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho suSamasuSamA. te darekanuM mApa paNa upara pramANe ja samajavAnuM. A rIte eka kAlacakane vIza kaTAkeTi sAgarepama varSa vyatIta thAya che. sAgaropama varSanI saMkhyA aMkathI ApI zakAya evI nathI, kAraNa ke te ghaNIja meTI che, tethI tenuM varNana upamA vaDe karavAmAM AvyuM che. saMkhyAnA AvaDA moTA AMkaDA joIne koIe bhaDakavAnuM nathI. pRthvIne rasakasamAM parivartana thavA mATe Adhunika vijJAnazAstrIo paNa AvI ja meTI saMkhyAo darzAve che. vartamAna avasarpiNI kAlanA trIjA ArAnA aMta bhAge zrI RSabhadeva nAmanA prathama tIrthaMkara thayA ane temaNe vyavahAra tathA dharma bannenuM pravartana karyuM. tyAra pachI cethA ArAnA aMta sudhI bIjA tevIza tIrthakaro thayA ke jemAMnA chellA zrI vardhamAna athavA zrI mahAvIrasvAmI hatA. tyAra pachI Aje cAlI rahelA pAMcamA ArAmAM kaI tIrthakara thayuM nathI ane chaThThA ArAmAM paNa kaI tIrthakara thaze nahi. tyArabAda utsarpiNI kALa zarU thaze, tenA trIjA ArAnI zarUAtamAM tIrthakare thavA lAgaze. alabatta, A vastu bharatakSetranI apekSAe samajavAnI che, bAkI mahAvideha Adi kSetramAM te Aje paNa tIrtha kare vidyamAna che. - eka jaina vidvAne jaina dharmanI prAcInatAnuM varNana Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM jaNAvyuM che ke "jaina dharma anAdikALathI che. pUrve jaina dharmane phelAve ghaNuM dezamAM hatuM. zrI RSabhadeva svAmInA vakhatamAM hiMdustAna, aphagAnistAna, turkastAna, cIna-mahAcIna, tArtAra vagere dezamAM jaina dharmane pracAra hate. (zrI RSabhadevanA putra) bharatanuM hiMdustAnamAM rAjya hatuM ane (zrI RSabhadevanA bIjA putra) bAhubalinuM bahulI deza (takSazilA) athavA aphagAnistAna vageremAM rAjya hatuM. bhAratanAM nAmathI hiMdustAnanuM bhAratadeza evuM nAma paDyuM che. bhAratanA putra sUryayazA jyAre bhArata deza para rAjya karavA lAgyA tyArathI sUryavaMzanI sthApanA thaI ane (tenI gAdIe AvelA) samayazA rAjAnA vaMzamAM utpanna thayelA kSatriye pitAne caMdravaMzI jaNAvavA lAgyA. zrI RSabhadeva bhagavAna pachI bharata rAjA, sUryapazA rAjA vageree ghaNA vakhata sudhI jaina dharmane phelAve karyo ema zrI zatruMjyamAhAsya graMthamAM jaNAveluM che. navamA tIrthaMkara suvidhinAtha ane dazamA tIrthaMkara zrI zItalanAthanA samayamAM jaina dharma pALatA evA brAhmaNoe pitAnI AjIvikA Adi aneka hetuothI vedasUtramAM pheraphAra karIne brAhmaNadharmanI sthApanA karI. - zrI zItalanAthathI vIsamA tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmI sudhI jaina dharmanI pUrNa jAhojalAlI hatI. zrI munisuvrata svAmInA vakhatamAM zrI rAmacaMdra, lakSmaNa, rAvaNa, vAlI ane sugrIva vagere jaina rAjAo vidyamAna Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. rAvaNa rAjAe laMkA vagere dezamAM jaina dharmane phelAve karyo hato ane te hiMsAmaya yajJa karanArA lekenA yajJamAM vighna nAkhato hato, tethI hiMsAmaya yajJa karanArA loko tene rAkSasa tarIke oLakhAvatA hatA. rAvaNa rAjAe aSTApada parvata upara zrI RSabhadeva prabhu vagerenI pratimA AgaLa nATaka karyuM hatuM ane bhaktinAM baLe tIrthakara nAmakarma (ke jenAM baLe e AtmA bhaviSyamAM tIrthakara thAya che) upAmyuM hatuM. rAvaNe eka vakhata zrI zAMtinAtha prabhunI pratimA AgaLa ghaNI vidyAo sAdhI hatI. A uparathI samajAze ke lAkha varSa upara laMkA vagere dezamAM jaina dharmanI pUrNa jAhejalAlI hatI. zrI munisuvrata svAmI pachI zrI naminAtha thayA. temanA vakhatamAM jaina dharmane sArI rIte phelA thaye hate. pATaNa pAse AvelA cArUpa gAmanI eka mUrti paranA zilAlekhathI zrI naminAtha prabhunA samayamAM jinapratimAo ghaNI bharAvavAmAM AvI hatI, evuM spaSTa samajAya che. | zrI neminAtha pachI ghaNuM varSe bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha (ariSTanemi) thayA, temanA vakhatamAM zrI kRSNa ane pAMDave jaina dharma pALatA hatA, ema jaina mahAbhArata, zrI kRSNacaritravagere graMthethI siddha thAya che. zrI neminAtha prabhunA upadezathI zrI kRSNa samyakatvanI prApti karI hatI ane te AvatI covIzImAM (vIza tIrthakaremAM) tIrthakara thanAra che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca pAMDavoe siddhAcala parvata para aNasaNa karyuM che ane tyAM mukti gayA che, temanI yAdI tarIke siddhAcala parvata para hAla paNa temanI pAMca mUtio, daherIo vagere dekhavAmAM Ave che. pAMDavonI strI dropadI jaina dharma pALatI hatI. (jainemAM seLasatIonuM smaraNa nitya prAtaHkALe karavAmAM Ave che, temAM draupadInuM nAma. paNa sAmela che. te A rIte brAhmI, suMdarI, caMdanabALA, rAjImatI, draupadI, kauzalyA, mRgAvatI, sulasA, sItA, zivAdevI, subhadrA, kuMtA, zIlavatI, damayaMtI, puSpagulA ane prabhAvatI.) zrI jaina pAMDavacaritramAM bhAgIrathInuM nAma gaMgA nadI kayA kAraNathI paDyuM, te spaSTa rIte jaNAvavAmAM AvyuM che. pAMca pAMDe ane kauranuM yuddha thayuM te vakhate ghaNuM dezanA jaina rAjAoe yuddhamAM bhAga lIdhe hatA. zrI kRSNa rAjAe hajAre puruSane jaina sAdhu banavAmAM sahAya karI che. zrI kRSNanA (nAnA) bhAI gajakumALe zrI nemiprabhu pAse dIkSA aMgIkAra karI hatI. zrI neminAthanAM samavasaraNamAM zrIkRSNa eka vakhata aDhAra hajAra sAdhuone vaMdana karyuM hatuM. A uparathI samajavAnuM maLe che ke pUrva samayamAM jaina rAjAoe AryAvartamAM jaina dharmanA sadAcAra ane vicAre phelAvavA atyaMta prayatna karyo hate. zrI neminAtha tIrthakara pachI lagabhaga corAzI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 hajAra varSanA Azare zrI pArzvanAtha (nAme vevIzamA) tIrthakara thayA, te kAzI dezanA rAjA azvasena ane vAmArANInA putra hatA. temanA vakhatamAM hiMdustAnamAM jyAM tyAM jaina rAjAonuM rAjya hatuM. tAtAra, tibeTa, aphagAnistAna vagere dezamAM paNa jaina dharma pravartate hato. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra e cAre varNa jaina dharma pALatI hatI. paraMtu te samaye dhIme dhIme veda dharmane pracAra vadhyA karato hato. zrI pArzvanAtha caritra, kalpasUtraTIkA vageremAM zrI pArzvanAtha ane kamaTha yegInA saMvAdane ramujI citAra jovAmAM Ave che. zrI pArzvanAtha prabhue (baMgALanI sarahada para AvelA) sameta zikhara parvata para aNasaNa karyuM hatuM. temanA pahelAM ghaNuM tIrthakaree A ja parvata para aNasaNa karyuM hatuM, tethI jainamAM sametazikharane eka pavitra tIrtha mAnavAmAM Ave che. zrI pArzvanAthanA gaNadhare ane sAdhuoe hiMdustAna vagere dezomAM jaina dharmane upadeza ApIne aneka manuSyane zubha mArgamAM vALyA hatA. ....zrI pArzvanAtha prabhu pazcAt aDhIse varSe magadha dezamAM kSatriyakuMDa nagaranA siddhArtha rAjA ane vaidehI trizalAne tyAM zrI vIraprabhune janma thayo." - zrI mahAvIra svAmI pachI kaI tIrthakara thayuM nathI, e vAta AgaLa kahevAI gaI che. A ja kAraNe temane aMtima ke carama tIrthakara kahevAmAM Ave che. Aje temanuM zAsana pravartI rahyuM che, arthAt temaNe je dharmanuM pravartana Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 karyuM hatuM, te Aje cAlI rahyo che. A vizvavaMdya vibhUtine vizeSa paricaya AgAmI prakaraNamAM Avaze. ATalAM vivecana parathI pAThakene jaina dharmanI prAcIna natAne pUre khyAla AvI gaye haze. have tenI svataMtratA saMbaMdhI thoDuM vivecana karIzuM. ogaNIsamI sadInAM traNa caraNe vyatIta thayAM tyAM sudhI ghaNA vidvAne ema mAnatA hatA ke jaina dharma e vaidika dharma che athavA bauddha dharmanI eka zAkhA che, paraMtu jarmanInA suprasiddha vidvAna De. harmana yAkebIe. A viSayanI vizada samAlocanA karI sahune bhrama bhAMgI nAkhyo. temaNe dharmonI aitihAsika pariSad samakSa eka mananIya nibaMdha vAMcatAM spaSTa zabdomAM gheSaNa karI keJainism is an original system, quite distinct and independent from all others, and that therefore it is of great importance for the study of philosophical thought and religious life in ancient India" arthAt "jaina dharma e mULa dharma che, sarva darzanethI sarvathA bhinna ane svataMtra che ane tethI prAcIna bhAratavarSanAM tatvajJAna ane dhArmika jIvananA abhyAsa mATe te ati mahattvane che," tyArathI vidvAne jaina dharmane eka svataMtra dharma mAnavA prerAyA ane Aje te e bAbatamAM kaIne kazI zaMkA rahI nathI. bhAratanA mahAmAtya paMDita javAharalAla naheru, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pitAnA "DIskavarI oNpha inDiyA" nAmaka mananIya graMthamAM jaNAve che ke "Jainism is really neither Hindunism nor Vedic Dharma. It contributes to the advancement of Indian culture and study of Indian Philosophy." arthAt jaina darzana e hiMdu darzana nathI ke vaidika dharma nathI. e te bhAratIya saMskRti ane bhAratIya darzananA abhyAsamAM mahattvane phaLa Ape che." tAtparya ke te eka svataMtra darzana ane svataMtra dharma che. A vastu temaNe e ja graMthamAM bIjI rIte paNa kahI che? "Hindu culture is a part of Indian culture and Jain and Buddhist cultures are also Indian. They are not parts of Hindu culture." arthAta hiMdu saMskRti e bhAratIya saMskRtine eka bhAga che ane jena tathA bauddha saMskRtio paNa bhAratIya che. te hiMdu saMskRtine bhAga nathI." madrAsa hAIkorTanA ciTU jasTIsa sva. zrI kumArasvAmI zAstrIe paNa A ja abhiprAya uccArela che. teo kahe che ke "Jainism is completely different from Hinduism and independet of it.' Bulich jaina dharma e hiMdu dharmathI taddana judo ane svataMtra dharma che." jaina dharma eTale prAcIna che, teTale pavitra paNa che ane tethI ja Aja sudhI sujJa puruSanAM hRdayamAM sanmAnabharyuM sthAna pAmate AvyuM che. te mATe rASTrapati Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 DaoN. rAjendraprasAdanA zabdo yAda karavA upayukta gaNAze. temaNe kahyuM che ke 'Jainism has contributed to the : world the sublime doctrine of Ahimsa. No other religion has emphasised the importance of Ahimsa and carried its practice to the extent that Jainism has done. Jainism deserves to become the universal religion because of its Ahimsa doctrine.' arthAt jaina dharma jagatane ati pavitra evA ahiMsAnA siddhAMta arpaNa karyAM che. khIjA kAI paNa dharme ahiMsAne ATaluM mahattva ApyuM nathI ane jaina dhame tene jIvanamAM utAravA mATe jeTaleA prayatna karyAM, teTaleA bIjA keAI e karyo nathI. jaina dharma tenA A ahiMsAnA siddhAMtane lIdhe vizvadharma thavAnI cAgyatA dharAve che. ' bhAratanI e mahAna vibhUtie mahAtmA gAMdhI tathA zrI ravIndranAtha ThAkure paNa jaina dharmane AvA ja abhiprAyA uccArelA che. iTAliyana vidvAna DA. TesITArIe kahyuM che ke jaina dharma ati ucca keTinA che. enAM mukhya tattvA vijJAnazAstranA AdhAra para racAyelAM che, evuM mAruM anumAna ja nahi, paNa mAre pUrNa anubhava che. jema jema padArthavijJAna AgaLa vadhatu jAya che, tema tema jaina dharmanA siddhAMtAne sAkhIta karatu jAya che. ' Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 thADA varSa pahelAM vartamAnapatrAmAM evA samAcAra prasiddha thayA hatA ke 'George Bernard shaw in his conversation with Mr. Devdas Gandhi expressed his view that the Jain teachings were appealing to him much and that he wished to be born after death in a Jain family. Due to the influ ence of Jainism he was always taking pure food free from meat diet and liquors.' arthAt '( vizvanA suprasiddha lekhaka ) jyeAja barnADa zAe mI. devadAsa gAMdhI sAthenI vAtacItamAM evA abhiprAya darzAvyeA hatA ke peAtAne jaina dharmanA siddhAMtA khUba game che ane te maraNa pachI kAI jaina kuTuMbamAM janme evu icche che. te jaina dharmAMnI asarane lIdhe haMmezA mAMsa ane madirAthI vijeta pavitra khArAka grahaNa kare che. ' " je dharma pavitra hAya te avazya Astika hovo joI e, evA siddhAMtanA svIkAra karIe tA jaina dharma parama Astika che, ema kahevAmAM amane jarAye saMkoca thatA nathI. vedone na mAne te nAstika" evA vicArathI prerAIne ghaNA mANaso jaina dharma ne nAstika gaNatA AvyA che ane Aje paNa keTalAka aMze e pracAra cAlu che. Ama chatAM jyAre ame tene Astika tarIke oLakhAvIe chIe, tyAre pAkAe tenuM kAraNa jANavuM ja joI e, upara nAstikatAnI je vyAkhyA karavAmAM AvI che te te ghaNI ja sa'kucita ane ekapakSIya che, eTale madhyastha vRttinA vidvAnone majabUra nathI. temaNe AtmA, karma, / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 punarjanma tathA puNya-pApano svIkAra karanArA dharmone AstikanI kaTimAM mUkyA che ane jaina dharma AtmA, karma, punarjanma tathA puNya-pApanA siddhAMtane spaSTa svIkAra karanAra che, eTale te AstikanI koTimAM Ave te taddana svAbhAvika che. ahIM prAsaMgika e khulAso paNa karI laIe ke vedamAM hiMsAnuM vidhAna che ane paraspara ghaNI asaMgatatA che, eTale jaino tene mAnya rAkhatA nathI, paraMtu teo sarvajJanAM racelAM zAstro para pUrNa zraddhA dharAve che ane sAkAra temaja nirAkAra IzvaranI ananya upAsanA kare che, eTale temane koIpaNa rIte nAstika kahI zakAya tema che ja nahi. arihaMtanI upAsanA e sAkAra IzvaranI upAsanA che ane siddhanI upAsanA te nirAkAra IzvaranI upAsanA che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bIjuM carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmI jaina graMthamAM carama tIrthakara zrI mahAvIra svAmInAM jIvana ane pravacana viSe aneka upagI hakIkata saMgrahAyelI che, paraMtu Adhunika sAhityamAM tene joIe te prakAza thaye nathI, eTale ame A prakaraNamAM e vizvavaMgha mahAvibhUtine paricaya karAvavA IcchIe chIe. temanAM jIvanane sAmAnya paricaya meLavI levAthI jaina dharmanA siddhAMte samajavAmAM ghaNI saraLatA paDaze. tIrthakarane artha : jena zAmAM tIrthakara temane kahevAmAM Ave che ke jemaNe pitAnI alaukika adbhuta zaktithI dharma rUpI tIrthanuM prarvatana karyuM hoya. ahIM tIrtha zabdathI taravAnI jagA ke taravAnuM sthAna samajavAnuM che. eTale A dharmarUpI tIrtha vaDe lAkhe naranArIo saMsAra sAgarane tarI jAya che ane tethI ja temane jagatAraka, jagabaMdhava, jaganAtha, dharmadAtA, dharmadezaka, dharmanAyaka, dharmasArathi, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 dha cakravatI, cakSudAtA, mAdAtA, zaraNadAtA, kheAdhidAtA vagere kahevAmAM Ave che. tIrthaMkara thanArA puruSA sAmAnya ke madhya koTinA nahi, paNa uttameAttama koTinA hAya che, e kAraNe temane puruSottama, puruSasiMha, puruSavara puMDarIka, puruSavara ga Mdhahasti vagere nAmeAthI sa MkheAdhavAmAM Ave che. Adhunika samayanA keTalAka tattvaciMtake e Superman eTale zreSTha manuSyanI kalpanA karI che, tenA karatAM paNa tI kara vadhAre zreSTha hAya che, ema kahevAmAM amane jarAye sakeAca thatA nathI. tIrthaMkarA traNe leAkane pUjanIya heAvAthI at kahevAya che. prAkRta sAhityamAM tene sthAne ata, gata, ati, gata evA zabdo jovAmAM Ave che, temAMthI ' arihaMta ' zabda jaina sAhityamAM vizeSa pracalita thayelA che. prAcIna jaina graMthAmAM avidhajJAnI, mana:paryava jJAnI ane kevaLajJAnI e traNene mATe jina zabda vaparA eTale tIrthaMkarAne jinezvara, jinacaMdra vagere kahevAmAM AvatA, paraMtu pAchaLathI tItha karAne mATeja jina zabda vizeSa vaparAvA lAgyA, eTale mAtra jina zabdathI paNa tIrthaMkara samajAya che. jina eTale ajJAnane jitanAra, sarva prakAranA bhayAne jitanAra athavA rAgadveSane jitanAra. A traNe amAM jina zabda . sattva, parAkrama ane vijayanA dyotaka che, eTalI vAta pAThakeAe lakSamAM rAkhavAnI che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmakSayanI daSTie siddhanA je sarvottama hovA chatAM vizvopakAranI daSTie tIrthakara ke ahaMtanuM sthAna prathama che, tethI ja jaina saMgha "namo arihaMtA" pada vaDe temane pahele namaskAra kare che. ATalAM vivecana parathI pAThake samajI zakyA haze ke zrI mahAvIra svAmIne tIrthakara kahevAmAM AvyA che, eTale teo kaI sAmAnya puruSa na hatA, paNa alaukika guNothI alaMkRta vizvopakArI mahApuruSa hatA ane te ja kAraNe Aje lAkho manuSya temane vaMde che, stave che, pUje che ane pitAnA tAraNahAra mAnI pitAnuM jIvana sarvasva temanAM caraNe samarpita kare che. tIrthakara keNu thaI zake? tIrthakara keNu thaI zake?" e viSe paNa cheDe khulAso jarUrI che. jaina zAstro kahe che ke saMsAramAM pari bhramaNa karanArA AtmAo svabhAvathI be prakAranA hoya cheH eka bhavya ane bIjA abhavya. temAM bhavya AtmAo rAgadveSanI nibiDa graMthIne bheda karI samyakatvanejha sparzI zake che ane tyArapachI vadhAremAM vadhAre ardhapudgalaparAvartana jeTalA samayamAM mukti pAme che, tyAre abhavya AtmAo rAgadveSanI nibiDa graMthIne bheda karI samyaktvane sparzI zakatA nathI ane sabhyatvanA abhAve samyaka 4 samyakatvano paricaya 7 mA prakaraNamAM Apela che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra nahi pAmavAne lIdhe kaI paNa kALe mekSamAM jaI zakatA nathI. samyaktvane spazelA je AtmAo paropakArAdi viziSTa guNethI vibhUSita hoya che, te dhIme dhIme zubha saMskArone saMcaya karatA jAya che ane arihaMtabhakti, siddhabhakti, pravacanabhakti, sthavirabhakti, upAdhyAyabhakti, sAdhubhakti, jJAna, darzana, vinaya, cAritra, brahmacarya (zIla) zubhadhyAna, tapa, dAna, viyAvRtya, samAdhiutpAdana, abhinavajJAnaprahaNa, zrutabhakti ane tIrtha prabhAvanA e vIza sthAnakamAMthI eka ke vadhAre sthAnakanI utkaTa bhAve ArAdhanA karatAM tIrthakara--nAmakarma bAMdhe che, te AgAmI bhamAM udayamAM AvatAM tIrthakarapadanI prApti thAya che. bhAnI gaNanA? | tIrthakarane AmA samyakatva prApta karyA pachI je viziSTa bha kare che, tenI gaNanA thAya che. e rIte zrI mahAvIra svAmInA jIve nayasAranA bhave supAtra munionI ati ullAsathI bhakti karatAM samyaktvanI sparzanA karI hatI ane sattAvIzamA bhave teo tIrthakara pada pAmyA hatA. jaina zAstromAM A sattAvIza bhanuM vistRta varNana upalabdha che, paNa ApaNI vivecanAne mukhya viSaya chelle bhava che. avanakalyANakaH * tIrthakarane jIva cyavane mAtAnA garbhamAM Ave, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma pAme, dIkSA le, kevaLajJAnanI prApti kare tathA nirvANa pAme e pAMca ghaTanAone anukame cyavanakalyANaka, janmakalyANaka, dIkSAkalyANaka, kevalajJAnakalyANaka ane nirvANa kalyANaka kahevAmAM Ave che. A ghaTanAo vizvanuM kalyANa thavAmAM prabaLa nimitta che, tethI te kalyANaka kahevAya che. zrI mahAvIra svAmIne jIva prANuta nAmanA dazamA devalekamAMthI cavIne aSADa mAsanA zukla pakSanI chaThThI rAtrie jabUdvIpanA dakSiNa bhAratamAM (eTale ApaNA bhAratavarSamAM) dakSiNa brAhmaNakuMDa nagaramAM rahetA RSabhadatta vipranI bhAryA devAnaMdAnA garbhamAM AvyA, tyAre duSamasuSamA nAmanA cothA ArAne adhikAMza bhAga vyatIta thaI cUkyo hate ane tene pUrNa thavAne mAtra paMcotera varSa ane sADA AThamAsa bAkI hatA. Adhunika paribhASAmAM kahIe te e samaya vikama saMvat pa4ra varSa pUrvene ane IsvIsana 19 varSa pUrvene hate. te rAtre devAnaMdAe vRSabha, hAthI, kezarIsiMha, lakSmIdevI, puSpamALA, caMdramaMDaLa, sUrya, mahAdhvaja, kaLaza, padmasarovara, kSIrasamudra, vimAna, ratnapuMja ane nirdhama agni e cauda svapna joyAM ane te jAgI uThI pitAnA patine tenuM phaLa pUchavA lAgI. patie kahyuM: "he subhage! A svapna parathI sUcita thAya che ke tene sarva zAstro jANanAra sudaDha zarIravALo, sulakSaNe, tejasvI, yazavaMta, saubhAgyavaMta putra thaze." A sAMbhaLI devAnaMdA ati harSa pAmI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garbhapaharaNaH paraMtu 82 divasa vyatIta thayA pachI upaga mUkatAM saudharmendrane vicAra thaye ke tIrthakara kadI tuccha kuLa, daridrakuLa, kRpaNa kuLa ke bhikSuka kuLa (brAhmaNakuLa) ne viSe utpanna thayA nathI, thatA nathI ke thaze paNa nahi. teo IkvAku vagere kSatriyakuLamAM ja utpanna thAya che. kadAca karmavazAt te hInakuLamAM avatare te paNa mArI pharaja che ke mAre temane uttama kuLamAM saMkramAvI devA. eTale teNe pitAnA senApati deva harigameSIne AjJA karI ke tuM carama tIrthakaranA jIvane brAhmaNa kuLa thakI saMkremAvI kAzyapa zetranA siddhArthanI bhAryA vAsiSTha getranI trizalAdevInA udaramAM sthApana kara. haripaigamelI deve Aso vada terazanI rAtre be prahara vyatIta thayA pachI zrI mahAvIrane uttara kSatriyakuMDamAM trizalAdevInI kukhe sthApita karyA. te vakhate trizalAdevIne paNa mahA maMgalakArI cauda svapna AvyAM. - eka siddhahasta lekhakanI khyAti pAmelA mahAzaye jaNAvyuM che ke "AvI alaukika hakIkate bhaktavRMda pAchaLathI joDI kADhe che, mATe te mAnavA nathI. khAsa karIne A buddhivAdanA jamAnAmAM--vijJAnika yugamAM tene siddha karavAne prayatna kare e DahApaNabhareluM nathI." paNa mathurAne kaMkAlI TIle ke jemAMthI vikramAbdi pUrve bIjI-trIjI zatAbdinAM zila prApta thayAM che, temAMthI garbhApaharaNanA A prasaMganuM zilpa prApta thayeluM che, Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 eTale A ghaTanA aitihAsika hAvAnI mAnyatA e vakhate pracalita hatI. ApaNe A lekhaka mahAzayane namratApUrvaka pUchI zakIe ke A hakIkata bhaktarR de pAchaLathI joDI kADhI che evu' tame zA AdhAre kaheA che ? te mATe tamArI pAse kalpanA sivAya zrIjI' ka'I pramANa che kharuM' ? eka vAta alaukika jevI lAgatI hAya teA taTasthatAthI tenuM rahasya zeAdhavAne badale tene jADI mAnI levI e DahApaNabharelA vyavahAra nathI ja. vaLI A buddhivAdanA jamAnA viSe ke vaijJAnika yuga viSe upayukta lekhakanI kalpanA game te prakAranI hAya paNa A yuge teA AvA citra-vicitra aneka vyatikAne prakAzamAM ANyA che ne A vizALa-vicitra jagatmAM avanavI aneka ghaTanAe banI zake che ema sAbIta karyuM che. puruSa dhIme dhIme strI banI jAya, sAthaLamAM paNa garbha rahe, TayubA dvArA vIryanuM saMkramaNa karAvI garbha dhAraNa karAvavA vagere bAbatAne ApaNI buddhi zakti mAnatI hatI zuM? vaLI manuSya anAvaTI upagraheA taiyAra karI zake tathA te eka kalAkanI aDhAra hajAra mAIlanI gatie potAnuM paribhramaNa divase ane mahinA sudhI cAlu rAkhI zake evI kalpanA paNa ApaNe kayAM karI zakayA hatA? chatAM te ghaTanAe sAcI nIvaDe che, eTale ApaNe prAcIna mAnyatAne kalamanA ekaja jhATe asatya TharAvatAM pahelAM bahu bahu vicAra karaveA joie. vaLI thADA vakhata pahelAM ja mIrajanI hAspITalamAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bakarIne garbha eka bAInA piTamAM mUkI garbhanI adalAbadalI karyAne dAkhalo banyo che, eTale garbhApaharaNane azakya mAnavAnuM kaI kAraNa rahyuM nathI. devazaktithI aneka prakAranAM aciMtya kAryo thaI zake che evI zAstrakAroe seMdha karI che, eno artha e che ke bhUtakALamAM te prakAranA anubhava aneka vyaktione thayA hatA ane Aje paNa tevA anubhavo thavAnuM azakya nathI. jemane deva ke dezakti viSe koI prakArane anubhava nathI athavA jemaNe te viSe kaI paNa prakAranI gaMbhIra vicAraNA karI nathI, teo kalpanAnA gabArA game tema uDADe paNa sujJa puruSoe e bAbatamAM zaMkA karatAM pahelAM khUba khUba vicAra kare joIe, ema amAruM namra maMtavya che. eka prajJAvaMta paMDite A ghaTanA saMbaMdhI evuM anumAna karyuM che ke zrI mahAvIra mULa te devAnandA brAhmaNInA putra hatA paNa trizalAdevIe temane dattaka laI lIdhA ane e rIte teo kSatriyANInA putra tarIke prasiddha thayA. e ghaTanAne zAstrakAroe A rIte goThavI dIdhI che. paNa naMdivardhana jevA eka kelaiyAkuMvaranI mAtA bIjA putrane dattaka zA mATe le ? te ApaNI akkalamAM utaratuM nathI. (zrI mahAvIrane naMdivardhana nAme eka moTA bhAI ane sudarzanA nAme eka moTI bahena hatA.) vaLI Avazyaka Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niryuktimAM vRttio no eTale kSatriya jamyA evA spaSTa zabda lakhelA che, tethI teo brAhmaNaputra nahi paNa kSatriyaputra hatA e niHsaMdeha che. zAstrakAroe A bAbatanI neMdha ahIM eTalA mATe lIdhI che ke karmane kAyade garIba ke tavaMgara, eka sAmAnya manuSya ke tIrthakara sahune eka sarakhe lAgu paDe che ane temAM keI pheraphAra karI zakatuM nathI. zrI mahAvIre trIjA marIcinA bhavamAM kulamada karyo hato, eTale temane A bhavamAM bhikSukuLamAM avataravuM paDyuM. eka viziSTa ghaTanA? trizalAdevI khUba kALajIthI garbhanuM pAlana karavA lAgyA paNa eka divasa garbhanuM skUraNa ekAeka baMdha thayuM eTale trizalAdevIne lAgyuM ke garbha mRtyu pAme. A banAvanI temanAM kamaLa hRdaya para bhAre asara thaI ane siddhArtha rAjAne khabara paDI tyAre teo paNa atyaMta udAsIna banI gayA. paNa thoDI vAra pachI garbha pharIthI kurate jaNAye, eTale sahunA jIvamAM jIva Avyo ane atizaya AnaMda vyApe. zAstrakAre kahe che ke zrI mahAvIre mAtA pratyenI bhaktine lIdhe e vicAra karyo ke mArAM halanacalanathI temane jarUra kaSTa thatuM haze, tethI teo garbhamAM A rIte nizcala thayA. paraMtu mAtAnI hRdayavedanA jANatAM ja Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 temaNe pitAnAM zarIrane eka bhAga saheja kaMpAvyo ane mAtApitAne pitAnA upara Ave gADha sneha joIne e ja vakhate nirNaya karyo ke jyAM sudhI mArA mAtApitA jIvatA rahe tyAM sudhI mAre saMsArane tyAga karI temanAM kemaLa hadayane coTa pahoMcADavI nahi. Ane ApaNe mAtR-pitRbhaktinuM eka uttama udAharaNa ja kahI zakIe. ahIM eTaluM spaSTIkaraNa Avazyaka che ke tIrthakarane AtmA mAtAnA garbhamAM Ave tyAre mati ane zrutajJAna uparAMta avadhijJAnathI paNa yukta hoya che, che, eTale AvI hakIkata jANI zake che. avadhijJAna e. e eka viziSTa prakAranuM jJAna che ke jenA vegathI AtmA iMdriya ane mananAM nimitta vinA hajAra varSa pahelAMnA ane hajAro mAIla dUra rahelAM rUpI dravyone pratyakSa jANI zake che. garbhano prabhAva: jyArathI zrI mahAvIra svAmIne jIva trizalAdevInA garbhamAM Avyo tyArathI temanuM bhavana dhana, dhAnya, baLa, vAhana, ke ThAra, prIti, satkAra vageremAM atyaMta vRddhi pAmavA lAgyuM, eTale mAtApitAe vicAra karyo ke jyAre A putra janma pAmaze, tyAre tenuM nAma vardhamAna pADIzuM. jamakalyANaka ? garbhavAsamAM 9 mAsa ane aa divasa pUrA thatAM triza Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 lAdevIe caitra sudi 13 nI rAtrie zrI mahAvIrane janma ApyA ane samasta prakRti AnaMdathI nAcI uThI. jyAM satata duHkhano anubhava thAya che, evAM narakasthAnAmAM paNa sarva jIvAne ghaDIbhara sukhanA anubhava thayA. jagat para eka mahAna tIrthaMkaranA janma thayA tenI e nizAnI hatI. siddhArtha rAjA ane trizalAdevIe bhAre ThAThathI A putranA janmeAtsava karyo ane devAe paNa e jagatkalyANakArI nimittanA atyaMta ullAsathI utsava ujavavAmAM nija jIvananI sArthakatA mAnI. nAmakaraNa : janmane pahele divase kulakramathI cAlI AvatI ucita kriyA pUrI thaI. trIje divase coMdra-sUryanAM darzana karAvavAmAM AvyAM. chaThThA divase rAtrijAgaraNane mahAtsava thayA ane nAlaccheda vagerenA vidhi patI gayA. A rIte kula agiyAra divaseA pasAra thayA pachI mAramA divase siddhArtha rAjAe khUba khAnapAna tathA mevAmukhavAsa taiyAra karAvI potAnA mitrA, jJAtijanA, svajanA, sakha dhI sahune nima MtryA ane bhAjanividha pUrA thayA bAda sahunI samakSa potAnA pUrvAMsakalpa mujaba temanu nAma vadhu mAna pADyu. keTalAMka bhUla bharelAM ma'tavyeA : zrI mahAvIra svAmInI janmabhUmi viSe, kuMDamAma viSe tathA zrI siddhArtha rAjAnA darajjA viSe keTalAka bhUla Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 bharelAM maMtavyeAnA pracAra thaI rahyo che, eTale tenA viSe khulAsA karavA Avazyaka lekhAze. keTalAka vidvAne ema kahe che ke brAhmaNakuMDagrAma ane kSatriyaku'DagrAma e koI svataMtra zahera nahi pa vaizAlInAM parAM hatAM, eTale bhagavAna mahAvIra vaizAlImAM ja janmyA hatA ke je sthAna Aje paTaNAnI uttare 27, mAIla dUra AveluM vesADa gAma sabhave che. Aje te tyAM bihAra sarakAra taraphathI jaina zAstrAnu saMzAdhana prakAzana karanArI eka saMsthA paNa sthapAI che ane e rIte e matane sAceA mAnI laine kAma calAvavAmAM Avyu che. paraMtu jaina zAstro vaizAlInAM nAmathI suricita hatA e tA zrI kalpasUtramAM AvatA ve inamaM yAnizrAma A nIsANa vagere zabdothI jaNAI Ave che, eTale vaizAlIja jo zrI mahAvIrasvAmInI janmabhUmi hAta, tA temaNe e prakAranA spaSTa ullekha karyo heAta, paNa zrI AcArAMga sUtra, zrIkalpasUtra, zrIAvazyakabhASya, zrI Avazyakaniyukti vagere mAnya graMthAmAM kuMDagrAmanA ja ullekha Ave che. vaLI kuDagAma e jo vaizAlInuM paruM hAta tA prathama varNana vaizAlInu karIne pachI ja tenAM parAM rUpe kuMDagrAmanuM varNana karavAmAM AvyuM hAta, paNa zAstrAmAM te e brAhmaNakuMDagrAma ane kSatriyaku'DagAma enenA svataMtra nirdeza che, eTale te pAsapAse AvelAM e svataMtra zaherA hatAM ema mAnavuM ja te vyAjabI che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI mahAvIrane vaizAlika zA mATe kahevAmAM AvatA hatA, tene khulAse zrI zIlAkAcArye A pramANe karela che vizAlA jananI yasya, vizAlabalameva vaa| . vizAlaM pravacanaM cAsya, tena vaizAliko jinaH / / jemanI jananI vizAlA (trizalAnuM bIjuM nAma) hatI, jemanuM kuLa vizALa hatuM athavA jemanuM pravacana vizALa hatu, te kAraNathI zrI mahAvIra vaizAlika kahevAyA. je zrI mahAvIra vaiizAlI nagarInA vAsI hovAthI ja vaizAlika kahevAyA hatA te ahIM jemanI nagarI vizAlA hatI, ema spaSTa kahyuM hatuM, paNa temaNe vizAlAne eTale vaizAlIne bhagavAnanI janmabhUmi mAnI nahatI ane tethI ja e jAtane ullekha karyo nathI, e spaSTa che. zrI mahAvIra svAmIne vizAlika kahevAnuM eka kAraNa e paNa heI zake ke teo vaizAlInA khUba saMbaMdhamAM AvyA hatA. temanuM mosALa vaizAlImAM hatuM ane temaNe bAra mAsa vaizAlInI nizrAe karyA hatAM. Aje paNa kAzImAM lAMbe vakhata rahenArA kAzIvALA ane thANAmAM vadhAre vakhata rahenArA thANAvALA kahevAya che. zrI AcArAMga sUtramAM himaNikuMDa saMniverA ane sattara ttinuM saMnivera evA zabdo Ave che. teNe Do. yAkebI vageremAM e khyAla pedA karyo ke te eka sAmAnya gAma ke paruM hovuM joIe, paNa jinAgame paranI cUrNi, TIkA ane zabdakoSamAM saMnivezane artha Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 nagara, gAma, nagara bahAranA pradeza vagere paNa thAya che, eTale temanI e mAnyatA bhUla bharelI ja hatI. e rIte kuMDagrAmanA vibhAgo, rastAo, ceAkeA vagerenuM je varNana Ave che te zI rIte saMgata thAya? vaLI kSatriyakuMDamAMthI eka sAthe 500 kSatriyakumAroe dIkSA levAnA ullekha zrI bhagavatI sUtramAM Ave che, te eka sAmAnya gAma ke paruM' hAya te kema banI zake ? kuMDagrAma kAM AvyuM ? tenA uttara AcArya zrI nimacaMdre mahAvIra ciratramAM kuDapurane madhyama dezanu maMDana karIne AvyA che. A madhyamadeza te AvanA madhyadeza videha samajavAnA che. vaLI digambarAcArya zrI pUjyapAde dazabhaktimAM jaNAvyuM che ke siddhArthavRttitanayo, mAratavAgye vivedukhtapure eTale te videhamAM hAvA Amata zaMkA rAkhavAnuM kaI kAraNa nathI. keTalIka jagAe siddhatye vRttine evA zabdo Ave che, te parathI evu anumAna doravAmAM AvyuM che ke te kAi meTA rAjA hi paNa sAmAnya sAmata haze. Aje zALApayegI ghaNAM pAThya pustakAmAM Avu ja chapAyuM che, je vAstavika hakIkatathI vegaLu che. tyAM kSatriya zabdanA upayAga zrI siddhArtha zuddha kSatriya kulanA hatA ema jaNAvavA pUratA ja karelA che, kAraNa ke te vakhate kSatriyakula sivAyanA bIjA rAjAe paNa rAjya bhAgavatA hatA ane kSatriya zabdanA artha pUrvamImAMsAnI TIkAmAM, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pravacanasArAdvAranI TIkAmAM temaja zrI hemacaMdrAcArya kRta abhidhAna ciMtAmaNI kASa vageremAM rAjA paNa karelA che, eTale ahI. tene a rAjA karavAmAM kaMi harakata nathI. vaLI zrI kalpasUtramAM te zrI siddhA ne spaSTa zabdomAM rAjA kahelA che'siddhatye rA' ane temane narendra, gaNarAja, daMDanAyaka, yuvarAja, kATavAla, dANI, kuTuMbanA meAvaDI, matrI, mahAmaMtrI, jyAtiSI, pratihAra, dvArapAla, amAtya, dAsa,pIThamaka, nAgarikA, vyApArI, zeTha, senApati, sA vAha, krUta ane saMdhipAla vagerethI parivarelA jaNAvyA che, eTale vaizAlI jaina licchavIonI-va enI rAjadhAnI hatu, tema kuM Dapura jJAta kSatriyAnI rAjadhAnInuM zahera hatu ane zrI siddhArtha tenA rAjA hatA, ema mAnavu ja susaMgata che. keTalAka kahe che ke rAjA zabda te e vakhate sAmAnya thaI paDayo hatA, matalaba ke vajjI saMghanA gaNataMtrane dareka sabhya potAne rAjA tarIke oLakhAvatA hatA, A rIte siddhArtha rAjA vajjI gaNataMtramAM hissedAra hAvAthI eka rAjA tarIke oLakhAtA haze, paraMtu temane darajjo eka sAmata karatAM adhika nahi hAya. paraMtu nIcenI hakIkata vicAratAM A anumAna paNa bhUlabhareluM ja lAge che. vaizAlInA rAjA ceTaka licchavIonA gaNataMtranA pramukha hatA athavA sauthI khalAya hatA, e bAbatamAM koI matabheda nathI. A rAjA nyAyI, parAkramI ane kuLanA abhimAnavALA hatA. tene trizalA nAmanI eka mahena Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 hatI ane pRthA nAmanI rANIthI sAta putrIo utpana thayelI hatI. A putrIo paikI eka kumArI rahI hatI ane pAchaLathI zrI mahAvIra svAmInA dharmasaMghamAM pratrajita thaI hatI. bAkInI cha putrIonAM lagna teNe bhAratavarSamAM ati nAmAMkita gaNAya tevA rAjAo sAthe karyAM hatAM. prabhAvatInuM lagna siMdhu-sauvIra dezanA vItabhaya nagaranA rAjA udAyana sAthe karyuM hatuM, padmAvatInuM lagna aMga dezanA cAMpAnagaranA rAjA dadhivAhana sAthe karyuM hatuM, mRgAvatInuM lagna vatsadezanA kauzAMbI nagaranA rAjA zatAnIka sAthe karyuM hatuM, zivAnuM lagna ujajayaninA rAjA pradyota sAthe karyuM hatuM, jayeSThAnuM lagna siddhArtha rAjAnA moTA putra naMdivardhana sAthe karyuM hatuM ane celaNanuM haraNa thatAM te magadharAja zreNika sAthe lagnagraMthIthI joDAI hatI. magadharAja pitAnA kuLathI halakA kuLane che, mATe ceTakarAja tene potAnI putrI paraNAvatA na hatA ane tethI ja magadharAje celANAnuM haraNa karI tenI sAthe lagna karyuM hatuM. A vastu spaSTa batAve che ke je siddhArtha rAjA sAmAnya sAmaMta heta to vaizAlI pati ceTaka temanI sAthe pitAnI bahena trizalAnAM lagna karatA nahi, temaja pitAnI putrI jyeSThAne vivAha saMbaMdha temanA putranaMdivardhathI jaData nahi. (e vakhate kSatriyakulamAM mAmAnI putrI sAthe lagna thatAM ane Aje paNa thAya che.) je abhimAnI rAjA magadharAja zreNika jevAne halakA mAnI pitAnI putrI paraNAvavAne InkAra kare te eka sAmAnya sAmaMtane pitAnI bahena tathA temanA putrane pitAnI putrI kema paraNAve? eTale Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI siddhArtha rAjA sAmAnya sAmaMta nahi paNa kuMDagrAmanA sarvasattAdhIza rAjA hatA ane temane darajajo sArvabhauma rajAo karatAM jarAye uta na hatuM, ema mAnavuM ja saMgata che. ' 'Da' te vakhate ugra, bhaga, rAjanya, jJAna, kaurava ane IphavAku e cha kSatriyavazenI gaNanA AryavaMzamAM thatI hatI, eTale siddhArtha rAjA kSatriyakulamAM paNa ati ucca vaMzanA hatA. teja kAraNe zrI mahAvIra jJAta, jJAtaputra, jJAtRkulanivRtta vagere nAmathI oLakhAyA che. bauddha jAtakemAM ghaNI jagAe temane nimaeNda nAyaputta ke nAtapura kahevAmAM AvyA che. bAlyAvasthA: - te vakhate rAjakumArone ucheravA mATe pAMca dhAvamAtAo rAkhavAnI prathA hatI, eTale zrI vardhamAnane ucheravA mATe pAMca dhAvamAtAe rAkhavAmAM AvI ane te emanuM uttama rIte pAlana-parivardhana karavA lAgI. teo jarA moTA thayA ke sarakhI vayanA mitro sAthe kriIDA karavA lAgyA ane pitAnA udAra, snehALa tathA sAhasika svabhAvathI temanuM bhAre AkarSaNa karavA lAgyA. - ' lagabhaga ATheka varSanI uMmare zrI vardhamAna pitAnA mitra sAthe krIDA karatA hatA, tyAre svargamAM temanA parAkramanI InTe karelI prazaMsA sAMbhaLI tyAre eka matsarI deva bhagavAnanI parIkSA karavA Avyo. eNe pahelAM eka vikarALa sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM. e joI bIjA rAjaputre te Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 DarIne bhAgI gayA, paNa zrI vardhamAnakumAre jarAya na DaratAM e sApane deraDInI peThe ucakI dUra pheMkI dIdho. pharI eja deve temane calita karavA bIje mArga lIdhe. jyAre badhAM bALake arasaparasa gheDA thaI eka bIjAne vahana karavAnI ramata ramatA hatA, tyAre e deva bALakarUpa dharI zrI vardhamAnane cheDe thaye ane pachI devI zaktithI pitAnuM zarIra kramaza: vadhAratAM vikarALa svarUpa dhAraNa karyuM, chatAM zrI vardhamAna jarAya bhaya pAmyA nahi, eTaluM ja nahi paNa eka mUThI mArI tene namAvI dIdhuM. chevaTa parIkSA karavA Ave e matsarI deva bhagavAnanAM parAkramathI prasanna thaI temane mahAvIra kahI raste paDyo. vidyAguru pAse : zrI mahAvIra ATha varSathI kaMIka adhika uMmaranA thayA, eTale temane vidyAguru pAse mUkavAmAM AvyA, paNa teo pitAnAM jJAnabaLathI badhAM laukika zADyo ane tene paramArtha jANatA hatA. temanI viziSTa pratibhA nihALIne temane vyAkaraNanA keTalAka prazno pUchavAmAM AvyA, tenA temaNe barAbara uttare ApyA. e sAMbhaLIne vidyAguru bolyA ke A kumArane huM zuM bhaNAvavAne hato? teo pote ja mane bhaNAve evA che. tAtparya ke tyAra pachI emane pracalita zikSA ApavAne prayatna thaye nahi. zarIra ane rUparaMgaH zrI bhagavatI sUtra vageremAM kahyuM che ke zrI mahAvIranuM zarIra aneka zubha lakSaNe ane vyaMjanothI yukta hatuM. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aupapAtikasUtramAM temanAM dareka AMgaDAMganuM varNana upalabdha che. tene sAra e che ke teo pramANapata zarIravALA ane anupama kAMtivALA hatA. temane varNa uttama tapAvelA kaMcana jevo gera hatuM. temanAM zarIrane bAMdhe vajaRSabhanArAcasaMghathaNavALo hato, eTale temanAM zarIranA sAMdhA eTalA majabUta hatA ke tenA parathI gheDA sAthe ratha cAlyo jAya te paNa temane ekeya sAMdhe chUTo paDe nahi. temanuM saMsthAna samacaturastra hatuM, eTale teo palAMThI vALIne beThA hoya te temanAM be DhIMcaNe vaccenuM aMtara, jamaNA khabhA ane DAbA DhIMcaNa vaccenuM aMtara, DAbA khabhA ane jamaNA DhIMcaNa vaccenuM aMtara tathA palAMThInA madhya bhAgathI mastakanA agra bhAga sudhInuM aMtara sarakhuM lAgatuM hatuM. teo pUrNa yuvAna thayA tyAre temanI UMcAI pUrA sAta hAthanI hatI. AjanA raktahIna durbaLa deha, phikA caherA, nisteja AMkha ane dina-pratidina ThIMgaNuM banatAM jatAM zarIranI sarakhAmaNImAM A varNana kadAca AzcaryakArI lAge, paNa temAM Azcarya pAmavA jevuM kaMI ja nathI. jinanAmakarmanI prAptithI AvuM apUrva zarIra prApta thAya che. hakIkatanI dRSTie vicAra karIe te Aje pUrva bhAratanA keTalAka manuSya lagabhaga cha phUTa UMcA hoya che, kadAvara bAMdhAnA hoya che ane cUMTI khaNue te lehInI Tazare phUTe evA lAlaghUma hoya che, tyAre je mahApuruSe AjathI pacIsaso varSa pahelAM videha jevA eka viziSTa pradezanI havA khAdhI hatI, temaja yogasAdhanAnimite bihAmaNuM ghera jaMgalamAM ekAkI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 .. vicarIne, temaja 7 cha mAsanA upavAsa jevI kaDhAra tapazcaryA karIne ugra dehadamana karyu hatu, temanA deha AveA paDachaMda ane Ave! majabUta kema na heAya ? svabhAva ka zrI vamAna svabhAve ghaNA zAMta ane sAMsArika bAbate"mAM udAsIna hatA. vaLI gha eTale catura, va paLe eTale pratijJAnA nirvAha karavAmAM sadA tatpara, bAhIne eTale sarvaguNasaMyukta, mattu eTale saraLa prakRtinA ane viLIDu eTale vaDIlAne vinaya karanArA hatA ane tethI ja temane sahu koi jJAtRkulacaMdra eTale jJAta kulamAM caMdra samAna lekhatA hatA. cAvana ane vivAha: bALapaNamAM manuSyane vividha prakAranI krIDAe game che ane yauvana vaya prApta thatAM tenuM mana viSayabhAganI tRSNAthI taralita ane che. temAM ye sarva saMyogA anukULa hAya teA e tRSNAnuM tAMDava anekagaNuM vadhI jAya che, paNa yuvAvasthAne prApta thayelA zrI vardhamAnanAM aMtaHkaraNanI sthiti judI ja hatI. temAM te virAganI cirAga jorathI jalI rahI hatI ane zabda, rUpa, rasa, gaMdha tathA sparza sukhanI sa sAmagrI maujIda hAvA chatAM tenA pratye jarAye Asakti prakaTatI na hatI. jemaNe pUrvajanmamAM aneka AkarI tapazcaryA karIne AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAre sajJAo para bhAre kAbU meLavyo hAya tene bhAga Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 lAlasA kema satAve? paraMtu mAtAnuM mana rAjI rAkhavA teo yogya vaye rAjA samaravIranI putrI yazadAthI vivAhita thayA ane tenI sAthe nirAsakta bhAve sAMsArika sukha bhegavavA lAgyA. A lagnajIvananAM phaLarUpe temane eka putrIratna sAMpaDyuM, jenuM nAma priyadarzanA pADavAmAM AvyuM. tene sahu lADamAM ANujA eTale anavadyA kahetA hatA. A putrI maTI thatAM tenAM lagna jamAlI nAmanA kSatriyaputra sAthe karavAmAM AvyA ke je meTI bahena sudarzanA putra hatuM ane viratAdi viziSTaguNothI vibhUSita hate. AgaLa jatAM jamAlI ane priyadarzanA zrI mahAvIranA dharmasaMghamAM pravrajita thayAM hatAM. priyadarzanane janma ApyA pachI thoDA ja varSe yazadAkumArI videha thayA jaNAya che, kAraNa ke AgaLa temanA saMbaMdhI kaI paNa ullekha AvatuM nathI.' keIka ema mAne che ke zrI vardhamAna vivAhita ja thayA na hatA, paNa AcArAMga sUtramAM mA koyA kinnA eTale temanI bhAryAnuM nAma yadA hatuM ane te kauDinya gotranI hatI, evA spaSTa zabdo Ave che, temaja, temanI putrI priyadarzanAnAM be nAmo paNa ullekha Ave che, eTale e mAnyatA nirAdhAra che. zrI bhagavatIsUtramAM jamAlI vagerenA je prasaMge neMdhAyA che, te paNa zrI vardhamAna vivAhita thayA hatA e mAnyatAne ja puSTa karanAra che. mAtApitAne dehavilaya : te vakhate tevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAthanA zramaNa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamaNIe pUrvadezamAM sarvatra vicAratA hatA ane zrI pArzvanAthe upadezelA cAturyAma (cAra mahAvratavALA) dharmane sarvatra pracAra karatA hatA. kuMDagrAma nagaramAM temane avarajavara adhika hato, kAraNa ke tyAM temanA upAsakonI saMkhyA ghaNI meTI hatI. khuda siddhArtha rAjA ane trizalAdevI paNa e dharmanA ja custa anuyAyI hatA. zrI vardhamAna jyAre aThThAvIsa varSanA thayA tyAre mAtApitA baMnee jIvananA samasta doSanI AlocanA, niMdA, gaha, karIne tathA tenuM prAyazcita laIne pitAnA AtmAnI parama zuddhi karI hatI ane yAjajIva AhArapANIne tyAga karI darbhazayyA para, sUtAM sUtAM zeSajIvana samAdhibhAvamAM pUrNa karyuM hatuM ke, jene zAstramAM apazcima-mAraNAntika-saMlekhanA kahevAmAM Ave che. jemaNe samasta jIvana vrata, niyama ane tapazcaryAthI vibhUSita karyuM hoya teo ja chevaTe AvI saMlekhanA karI zake eTale zrI siddhArtha rAjA ane trizalAdevInuM samasta jIvana utkaTa dharmAnurAgavALuM hatuM e nizcita che. manuSyanAM jIvana para vAtAvaraNanI bhAre asara thAya che, e siddhAMtane kabUla rAkhIe to ema kahevuM ja paDe ke zrI vardhamAnanAM prAraMbhika jIvana upara A dhArmika vAtAvaraNanI ghaNI asara thaI hatI.temanAM ataMramAM vairAgyanAM je bIjonuM ghaNA lAMbA kALa pUrve ApaNu thayuM hatuM tene phalavA-phUlavAne ahIM yogya avakAza maLI gayuM hatuM. kamaLa jema kAdavamAM utpanna thavA chatAM ane jaLamAM rahevA chatAM tenAthI nirlepa rahe che, tema zrI mahAvIra saMsAramAM rahevA chatAM tenI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahaja svAbhAvika vRttiothI kharaDAyA na hatA. emanuM mana te niraMtara AtmazuddhinI ja abhilASA karI kahyuM hatuM ane te mATe game tevI kaThora sAdhanA karavI paDe te te karavAnI tAlAvelI sevI rahyuM hatuM. vairAgya ane vArSikadAna: zrI naMdivardhana rAjagAdInA vArasa hatA ane te mATe sarva rIte yogya hatA, chatAM zrI mahAvIranA alaukika guNothI AkarSAIne temane rAjagAdI svIkAravAne Agraha karyo, paNa jeo tribhuvananA svAmI thavAne sarjAyelA hoya teo AvA sAmAnya rAjyane svIkAra zA mATe kare? tAtparya ke temaNe e vinaMtine asvIkAra karyo ane zrI naMdivardhane rAjagAdI saMbhALI letAM ja pitAnI mane gata bhAvanA prakaTa karI ke "vaDIla baMdhu! have huM gRhajIvanane tyAga karIne zramaNajIvanane svIkAra karavA IcchuM chuM, mATe mane pravrajita thavAnI anujJA Apo." zrI naMdivardhane temane uttara ApatAM jaNAvyuM ke "baMdha! hajI mAtApitAne vasame viga tAjo ja che ane tenAthI saha svajane vyAkula che, tyAM amAre tyAga karIne kSata upara kSAra bhabharAvavAnuM kArya zA mATe karo che? ame tamAre viyoga jarA paNa sahana karI zakIzuM nahi." zrI mahAvIra vaDIla baMdhu tathA anya svajananA AgrahathI be varSa vadhu gRhavAsamAM rahyA, paNa e vakhate Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emanAM jIvananI sarva caryA zramaNanA jevI ja hatI. tAtparya ke teo sacitta jaLa vAparatA nahi, rAtribhojana karatA nahi, zuddha brahmacaryanuM pAlana karatA ane moTA bhAge AtmaciMtanamAM ja magna rahetA. | tIrthakare svayaMsaMbuddha eTale potAnI jAte ja bodha pAmanArA hoya che, Ama chatAM temanAM mahAbhiniSkramaNa eTale saMsAratyAgane samaya najIka Ave che, tyAre brahma- . lakanI cAre dizA-vidizAmAM vasatA lokAMtika nAmanA de AvIne potAnA AcAra mujaba temane vinaMti kare che ke "he bhagavana ! have tIrtha pravartAve.' e vacananuM nimitta pAmIne teo vArSika dAna devAnuM zarU kare che ane chevaTe mahAbhiniSkramaNa karI pitAnI sAdhanA zarU kare che. A rIte zrI mahAvIre eka varSa pachI lokAMtika devanAM vacananuM nimitta pAmIne vArSika dAna devAnuM zaru karyuM ane mAgasara vadi 10nA divase (gujarAtanI kArtika vadi 10nA divase) saMsArane tyAga karI pratrajita thavAne nirNaya karyo. dIkSA kalyANuka - dikSAne pavitra divasa AvI pahoMcatAM sArAye kSatriyakuMDa nagaramAM bhAre halacala macI gaI. sahu e cira smaraNIya pAvana prasaMgamAM bhAga levAnI taiyArI karavA lAgyA. rAjabhavana svajana, saMbaMdhI ane mitravargathI ubharAvA lAgyuM. dIkSA mATe nirdhArita samaya AvI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMcatAM zrI mahAvIre zItaLa jaLathI snAna karyuM ane uttama bArIka veta vastra tathA maNimaya alaMkAra dhAraNa karyA. pachI caMdraprabhA nAmanI zibikAmAM besIne vizALa janasamUha sAthe uttara kSatriyakuMDa nagaranI vacamAM thaIne nagara bahAra IzAna khUNAmAM AvelA jJAtRkhaMDa nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM zibikAmAMthI nIce UtarIne eka vizALakAya azekavRkSanI nIce UbhA rahIne zarIra paranAM sarva vastrAbhUSaNe utArI nAkhyAM ane pitAnA hAthe ja dADhI, mUcha tathA mastakanA vALane lagna karyo. keza e zarIranI zebhA gaNAya che, eTale ja yogasAdhake mastakanuM muMDana pasaMda kare che. e vakhate iMdra devaduSya nAmanuM eka vastra nAkhyuM. tene DAbA kaMdha para dhAraNa karIne temaNe siddha bhagavaMtene eTale paramAtmadazA pAmelA AtmAone traNavAra namaskAra ane jIvanaparyata kaI paNa pApakarma svayaM karIza nahi, karAvIza nahi ke karatAne anumati ApIza nahi evI bhISaNa pratijJA sAthe sAmAyikane svIkAra karIne pravajyAdIkSA grahaNa karI. jenAthI samatvane lAbha thAya -samatvanI prApti thAya tene jaina zAstromAM sAmAyika kahevAmAM Ave che. bhagavadgItAmAM paNa samavaM cIna, te e zabda spaSTapaNe kahelA che. zAstrakAro kahe che ke A pratijJAne svIkAra karatAM ja temane mana:paryava nAmanuM cothuM jJAna utpanna thayuM ke Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 jenA vaDe paryApta ane vyakta manavALAM sannI paMcendriya prANionA manAbhAveza pratyakSa thAya che. A rIte zrI mahAvIra mati, zruta, avidha ane manaH pa va e cAra jJAnathI yukta thayA paNa chevaTanuM kevaLajJAna mAkI hatu` ke jenA lIdhe AtmA bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI sarva vastuonA saM. bhAva yathA paNa joI zake che. AvA jJAnanI prApti karavI ane tenA vaDe jagatanA uddhAra karavA e bhagavAna mahAvIranuM lakSya hatuM ane te mATe ja temaNe upara jaNAvI tevI bhISaNa pratijJA laI svIkAra karyA hatA. sAmAyikayeAganA A pavitra pratrajyA samaye vijaya nAmanuM muhu hatu, uttarAphAlgunI nakSatranA yoga hatA ane chAyA pU mAM taLI cUkI hatI, eTale ceAthI pauruSIno samaya hateA. kSatriyakuMDanI samasta prajA temanA A utkaTa tyAgavairAgyanI bhUribhari prazaMsA karI hatI ane peAtAnA ane hAtha mastake joDI vAravAra vaMdanA karatI hatI. zrI nadi vana vagere svajanA zrI vamAnanI A sthiti joI dilagIra thatA hatA ane temanA sukemala suvarNa deha vividha yAtanAo zI rIte sahana karI zakaze ? e vicArathI dilagIra thatA hatA. vastradAna; paraMtu zrI vardhamAna sarva svajana-sabaMdhIothI chUTA paDI vihAra karavA tatpara thayA. teja vakhate, soma nAmanA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 eka vRddha brAhmaNe hAtha joDI vinaMti karI ke ' huM bhagavan ! Ape varSa sudhI dAna ApIne duniyAbharanuM dAridraya dUra karyuM paNa mane te kaI lAbha maLyo nahi. huM e vakhate paradezamAM hatA, mATe have mArA para kRpA karo. ' tIrthaMkaranA AtmAe pApakArAddhi mahAna guNothI vibhUSita hAya che ane kramazaH temAM vadhArA thatA Ave che, eTale carama bhavamAM te e guNo parAkASTAe pahoMce che. e rIte zrI vamAnamAM paNa e guNo parAkASTAe paheoMcyA hatA, eTale temaNe pelA brAhmaNanI vinati dhyAnamAM lIdhI ane peAte dhAraNa karelAM devaduSya vastranA e TukaDA karI, temAMnA eka TukaDA tene ApI dIdhA. A vastra mahA mUlyavAna heAvAthI te brAhmaNa teTalAthI paNa khUba rAjI thayA. gAvALanI ghaTanA : jJAtRkhaDa udyAnathI vihAra karIne bhagavAna kummAra gAma pahoMcyA, tyAre e ghaDI divasa bAkI hatA. ahIM rAtri vyatIta karavAnA vicArathI te eka vRkSa nIce dhyAna dharIne UbhA rahyA ane temAM sa`sAranI asAratA, kavipAka tathA vizvanA svarUpanuM ciMtana karavA lAgyA. gheADIvAre tyAM eka geAvALa AkhA divasa haLa khecI thAkelA tathA kSudhApIDita thayelA baLado laine AnyA. tene gAmamAM gAyA dAhavA javuM hatuM. paraMtu baLadone cArA caravAnI icchAvALA joI ne teNe e Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLadane bhagavAna AgaLa mUkyA ane "DI ja vAramAM AvuM chuM" ema kahI gAmamAM cAlyA gaye. tenAM manamAM ema ke A sAdhu Ubhe che, te jarUra paDatAM tene sAcavI rAkhaze. paNa te govALa gAmamAM pahoMce ke baLada cAro caravA ADAavaLA cAlyA gayA. A bAju gAmamAMthI pAchA pharatAM te vALe baLadane joyA nahi, tethI bhagavAnane pUchavA lAgyuM ke "tame baLadane kyAMI joyA?' paNa dhyAnastha bhagavAna kaMI belyA nahi, eTale te baLadanI zodhamAM nIkaLI paDyo. paraMtu banyuM evuM ke te baLado rAtabhara rakhaDIne savAra thatAM pAchA bhagavAna AgaLa AvI gayA ane tyAM ja UbhA rahyA. rAtabhara rakhaDapaTTI karIne pelo govALa paNa tyAM ja AvI pahoMce ane baLadene tyAM UbhelA joIne gussAmAM AvI gaye. teNe bUma mArIne kahyuM: "bhalA mANasa! baLada kyAM che te vAta jANavA chatAM mane AkhI rAta zA mATe rakhaDAvyo? ane te rAza ugAmIne mAravA deDyo. paNa te ja vakhate temanAM kSemakuzaLanI ciMtA karI rahelA iMdra prakaTa thaIne tene jaNAvyuM ke "o mUM! A te mahArAjA siddhArthanA dIkSita putra zrI vardhamAna che, eTaluM paNa tuM jANate nathI?" eTale te bhagavAnane namaskAra karI cAlato thayo. pachI idra ucita vaMdanapUrvaka bhagavAnane kahyuM: "prabhe! bAra varSa sudhI Apane vividha upasargo thavAnA che, mATe AjJA Ape te ApanI sevAmAM ja rahuM ane te upasargonuM nivAraNa karuM. paraMtu bhagavAne tene uttara ApatAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jaNAvyuM ke huM iMdra ! e vAta khanI nathI ane banavAnI nathI: kAI paNa arhat anyanI sahAyathI kevalajJAnane prApta karatA nathI, paraMtu peAtAnA puruSArthane lIdhe ja tene prApta kare che ane nirvANanA adhikArI thAya che. mATe tuM tArA raste sIdhAva ane mane karmoM upara mAruM parAkrama ajamA vavA de, mArA puruSArtha sAdhavA de.' Ama chatAM IMdre siddhArtha nAmanA eka vyaMtarane temanI sevAmAM mUkayo ane peAte vidAya lIdhI. chaThThanuM pAraNuM bhagavAne bIjA divase savAre kummAragAmathI vihAra karyAM ane kAllAga nAmanA saMnivezamAM khAhula nAmanA brAhmaNane ghera kSIranAM bhAjana vaDe chaThThanu pAraNu karyuM tApasAnA AzramamAM ahIMthI vihAra karIne bhagavAna mArA saniveza pAse tApaseAnA AzramamAM gayA. tyAMnA kulapati mahArAjA siddhAnA mitra hatA ane bhagavAnanA paNa paricita hatA. teNe bhagavAnane kahyuM: 'A Azrama ApanA ja che. ahI rahIne tene pivatra karaze. ochAmAM ochu eka cAturmAsa tA ahIM vyatIta karI.' eTale bhagavAne te vakhate te tyAMthI vihAra karyo paNa varSo RtunI zarUAta pahelAM ja tyAM AvI gayA ane thADe dUra eka ghAsanI parNakuTi hatI temAM rahIne dharma dhyAna karavA lAgyA. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnanI dazA A vakhate moTA bhAge aMtarmukha hetI, eTale bAhya pravRtti ke bAhya vyavahAra para bhAgye ja lakSya derAtuM. Ane lIdhe temanI parNakuTinuM ghAsa gAyo khAI jatI, chatAM teo hAMkatA nahi ke DacakAro paNa karatAM nahi. tApasane A na gamyuM. temaNe kulapatine vAta karI ke "A sAdhu te dareka vAtamAM udAsIna che, tethI parNakuTinuM rakSaNa karatA nathI, eTale te khalAsa thaze. ' e parathI kulapatie bhagavAnane kahyuM ke "he Arya ! eka pakSI paNa pitAne mALAnuM rakSaNa kare che, te kSatriyaputra thaIne tame eka parNakuTinuM rakSaNa karI zakatA nathI, e te bahu Azcarya kahevAya !" pAMca niyamaH " bhagavAne tenA uttaramAM mauna sevyuM, paNa A banAva parathI dhaDe laIne nIce mujaba pAMca niyame grahaNa karyA (1) aprIti thAya tevA sthAnamAM rahevuM nahi. (2) bane teTaluM dhyAnamAM rahevuM ane sthAna paNa tene cagya pasaMda karavuM. (3) bane teTaluM mauna rAkhavuM. (4) bhajana hAthathI je karavuM ane (5) gRhasthane vinaya kare nahi. arthAt tenI khuzAmata karavI nahi, kAraNa ke yogasAdhanAmAM te bAdhaka che. lapANi yakSane upasarga: A niyamane AdhIna rahIne varSARtunA paMdara divasa Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyatIta thayelA hovA chatAM temaNe e parNakuTi cheDI dIdhI ane tyAMthI vihAra karIne asthika gAmamAM AvyA. tyAM gAma bahAra eka TekarA para zUlapANiyakSanuM maMdira hatuM, temAM vAsa karavA devA gAmalekanI rajA mAgI. tyAre lokoe kahyuM ke A sthAnamAM lipANiyakSa keIne rAtavAse karavA detuM nathI, je kaI rAtavAse kare tene te mArI nAkhe che, paraMtu bhagavAne tethI bhaya na pAmatAM tyAMja rAtavAse karyo ane dhyAnamAM magna thayA. ahIM je ghaTanA banI te keIpaNa manuSyanuM kALaju kaMpAvI mUke tevI che. pitAnAM sAmarthyane anAdara thayele jANI zUlapANiyakSe prathama te bhayaMkara aTTahAsya karI temane bIvaDAvavAnA prayatna karyo, paNa e mahAsattvavaMta yogI tenAthI jarAye kSebha pAmyA nahi. eTale teNe hAthI, pizAca, sarpa AdinA bhayaMkara rUpe vaDe temane bhaya pamADavAne prayatna karyo, paraMtu te paNa niSphaLa gaye. jenuM citta zAMta che, svastha che ane je prANImAtrane pitAnA mitra gaNe che, te enAthI bhaya kema pAme ? paNa zUlapANiyakSa eTalethI aTake nahi. eNe bhagavAnanAM zira, netra, mUtrAzaya, nAsikA, dAMta, pRSTha ane nakha e sAta marmasthAne bhayaMkara vedanA upajAvI ke jenA lIdhe kApe manuSya te tyAM ja phATI paDe, paNa zrI vardhamAne apUrva sahanazIlatA dAkhavI e badhI vedanA sahI lIdhI. A jAtanA ahiMsaka pratikArathI Akhare lApANi hAryo ane te bhagavAnanAM zaraNe AvyuM. bhagavAne tene baMdha ApI have pachI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte koInI satAmaNuM na karavAnuM jaNAvyuM, te yakSe kabUla karyuM ane tyArathI e sthAna sahune mATe khulluM thayuM. alakatA: ahIMthI vihAra karIne AgaLa jatAM suvarNavAlukA nadInA kinAre bAkI raheluM adhuM vastra kAMTAmAM bharAIne paDI gayuM, te emaNe pharI prahaNa karyuM nahi.* e temanuM chelluM vastraparidhAna hatuM. zAstrakAre temanI A vastrarahita eTale ecelaka dazAnuM varNana karatAM jaNAve che ke teo acelaka thayA pachI baMne bAhuo sIdhA nIce phelA. vIne vihAra karatA hatA. ThaMDInA kAraNe bAhuone sameTatA nahi ke bAhuone saMkeca karatA nahi. zizira RtumAM jyAre ThaMDo pavana jerathI vAta hoya ane anya sAdhuo kaI chAparAvALA ke salAmata sthAnanI zodha karatA hoya, vastra lapeTavA cAhatA hoya ke tApasa vagere lAkaDAM saLagAvI ThaMDIne dUra karavAno prayatna karatA hoya, tyAre evI dusaha kaDakaDatI ThaMDImAM paNa bhagavAna khullAM sthAnamAM ughADA zarIre rahetA ane ThaMDIne pratikAra karavAnI Iccha suddhAM karatA nahi. A vakhate temane mAtra ThaMDIne ja nahi paNa daMza-mazakane parISaha paNa sahana kare paDate, paraMtu te samabhAvathI sahana karI letA.' * A vastra temanI pAchaLa pAchaLa pharatA pelA soma brAhmaNe laI lIdhuM hatuM ane baMne TUkaDA bhegA karatAM je vastra taiyAra thayuM tene vecatAM aDhaLaka dhana prApta thayuM hatuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDAzikane pratibAdha : 50 tyAMthI bhagavAna uttaravAcAlA tarapha javA nIkaLyAM, jyAM pahoMcavAne mATe be rastAo hatA. eka jaMgalanI aMdara thaI ne javAnA ane bIjo uparavADene. temAM pahelA rastA vikaTa hatA ane lagabhaga ujjaDa manI gayA hatA, kAraNa ke tyAM caMDakauzika nAmanA eka bhayaMkara dRSTiviSa sarpa utpanna thayelA hatA. bhagavAne A pahelA mAMga ja pasa karyAM. 6 lAkAe joyu ke keAI saMta puruSa bhUlathI A mAge jaI rahyA che, eTale temaNe vina Mti karI ke bhalA thaI ne A raste jaze nahi, tyAM jIvanuM jokhama che. ' parantu bhagavAne upakAranuM kAraNa jANI te raste ja javAnuM cAlu rAkhyuM ane tee kanakhala nAmanA AzramamAM jaI paheAMcyA. ahIM sarpanA darathI thoDe cheTe, yakSanAM eka bhAMgyAMtUTayAM maMdiramAM teo kAyotsarga-dhyAne UbhA rahyA. caDakauzika sarpa jaMgalamAM ghUmIne pAchA pharyo, te vakhate teNe bhagavAnane joyA, eTale dUrathI ja jherI dRSTi phUMkI, paNa tenuM kaMI pariNAma AvyuM nahi. tethI bIjI vAra sUrya sAme joIne vadhAre jherI STi pheMkI, paNa taiya niSphaLa gaI. AthI khUba krodhAyamAna thaI ne te sapa bhagavAna tarapha doDavo ane temanA paganA aMgUThe DasyA. paraMtu bhagavAne tenA para jarAye rASa na karatAM mAtra Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. eTalA ja zabdo kahyA ke "he caMDakauzika ! bujha! bujha!" arthAta baMdha pAma, bodha pAma. mahApuruSenI vANuM kadI niSphaLa jatI nathI, eTale A zabdathI te sarpane pitAnA pUrva bhavanuM jJAna thayuM ane temAM teNe joI lIdhuM ke ziSya para ati kaMdha karavAne pariNAme mArI A durgati thaI che ane hajI paNa huM kodhane vaza banIne bhayaMkara hiMsA karI rahyo chuM, eTale tene vairAgya thaye ane teNe saghaLuM khAvApIvAnu choDI daIne samatA dhAraNa karI. e rIte paMdara divasa sudhI aNasaNa karIne te samAdhipUrvaka mRtyu pAmyuM ane svargamAM gayo. zrI mahAvIre pitAnA sAdhanAkAlamAM kSamAguNa keTalI UMcI hade keLavyo hato. tenuM A javalaMta daSTAMta che. kanakhala AzramathI bhagavAna dakSiNavAcAlA gAmamAM gayA ane tyAM pakSakSamaNanuM pAraNuM karyuM. tyAM tambikA ane surabhipura thaI mahAnadI gaMgA naukA dvArA pAra utaryA ane dhRNAka saMniveza thaI magadhamAM dAkhala thayA. kahevAya che ke teo jyAre naukAmAM besIne sAme kinAre jaI rahyA hatA tyAre pavananuM pracaMDa tophAna thayuM hatuM ane naukA temAM sapaDAI gaI hatI, paraMtu Akhare te sahIsalAmata pAra utarI hatI. naukAnA badhA pravAsIoe mAnyuM ke A pratApa A sAdhu mahAtmAne che, kAraNa ke jyAre badhA prANa bacAvavAnI ciMtAmAM paDaLyA hatA ane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 vividha upAye ciMtavatA hatA, tyAre paNa teo bilakula zAMta ane svastha citta pitAnAM sthAne besI rahyA hatA. temanuM bhavya lalATa, namaNuM nAka, pIyUSapUrNa netro ane vizALa skaMdhe teo kaI mahA puruSa hoya tenI pratIti ApatA hatA. zAstrakAro kahe che ke manuSyanAM skUla cakSuo bhale dekhI na zake paNa A upadrava eka daivI Aphata hatI. zrI mahAvIra pitAnA pUrvabhavamAM tripRSTa nAmanA vAsudeva hatA tyAre temaNe je siMhane mAryo hate, te sudaMSTra nAme nAgakumAra tarIke utpanna thaye hatuM. teNe pUrva vaira yAda AvatAM A taphAna macAvyuM hatuM, paNa saMbala ane kaMbala nAmanA be bhalA nAgakumArothI A sahana thayuM nahi, eTale temaNe ene jorathI sAmane karyo ane naukAne salAmata rAkhI. AvA jIvaleNa prasaMge paNa zrI mahAvIre apUrva pairya rAkhyuM ane upadrava keNa karI rahyuM che te jANavA chatAM tenA para jarAye zeSa na karyo, e A ghaTanAne bedhapATha che. bIjuM cAturmAsa : magadhamAM thaDe vihAra karIne bhagavAna rAjagRha nagaramAM eka taMtuvAyazALAmAM cAturmAsa rahyA. ahIM maMkha jAtine yuvAna bhikSu gozAlaka paNa cAturmAsa rahela hatuM. A cAturmAsamAM bhagavAne mahinA mahinAnA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upavAsa karyA hatA ane te dareka upavAsane pAraNe temane nAlaMdAnA gRhastha dvArA paramabhakti tathA satkArapUrvaka vipula bhikSA prApta thaI hatI. te uparathI temaja bhagavAnanAM tapa, dhyAna vagerethI AkarSAIne zAlakane temanI sAthe rahevAne tathA teo svIkAra kare te temanA ziSya thavAnI IcchA thaI. paraMtu te baMne vacce e prakAranI vAtacIta thaI na hatI. sAcI vAta to e che ke tIrthakare pitAnI chadmasthAvasthAmAM eTale kevaLa jJAna prApta thAya te pahelAMnI avasthAmAM koIne upadeza ApatA nathI ke keIna ziSya tarIke svIkAra karatA nathI, eTale zrI mahAvIra dezAlakane eka ziSya tarIke svIkAra zI rIte kare? paNa temaNe ene sAthe rahevAne spaSTa niSedha karyo nahi, eTale te emanI sAthe rahevA lAgyo ane te pitAnA guru hoya, temaja pote tene ziSya hoya evI jAtanuM vartana rAkhavA lAgyuM. A gozAlaka je bhadra prakRtine heta ke mita ane madhurabhASI heta te zrI vardhamAnane tethI eka sArA sAthI maLyAne saMtoSa thAta paNa e to bhAre naTakhaTa ane bahubele hate tathA svArtha sAdhavAmAM ustAda hatuM, eTale tene sAtha Ane netaranAre thaI paDyo. Ane ApaNe karmanI vicitra lIlA nahi te bIjuM zuM kahI zakIe ? Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gozAlaka sAthenA keTalAka prasaMge zAlake keTalAka prasaMgomAM joyuM hatuM ke zrI mahAvIra kahetA te pramANe ja thatuM, eTale temanAmAM bhaviSya bhAkhavAnI zakti ajaba rIte khIlelI hatI, ane AvI zakti pitAnAmAM Ave evuM te aMtarathI Icchata hato, eTale jyAre paNa prasaMga maLe tyAre e jAtanA prazno pUchate, enI vizeSa khAtarI karo ane temAMthI kaMI rahasya maLI Ave tevI ja vetaraNa karyA karate. - rAjagRhImAM cAturmAsa pUruM thayA pachI kArtikI pUrNimAne divasa AvatAM gozAlake zrI mahAvIrane pUchayuM hatuM ke Aje te ghera ghera mahatsava thaze ane jAtajAtanI vAnIo raMdhAze, te mane bhikSAmAM zuM maLaze? zrI mahAvIre kahyuM. "vAsI anna ane dakSiNAmAM kheTe rUpiye." e sAMbhaLI gozAlaka vahelI savArathI bhikSA mAgavA nIkaLI paDyo paNa tene bhikSAmAM vAsI anna ane dakSi NAmAM beTo rUpiye ja maLe. bIjA eka prasaMge zaizAlakane bhUkha lAgI hatI ane mArgamAM keTalAka govALIyAo khIra saMdhI rahyA hatA. te joI teNe zrI mahAvIrane vinaMti karI ke, "A ApaNe A govALIyAo pAsethI kSIranI bhikSA mAgIe." tyAre zrI mahAvIre kahyuM ke "e kSIranI bhikSA mAgavI vyartha che, kAraNa ke kSIra banavAnI nathI." A sAMbhaLI gozAlakane temanA zabdanI khAtarI karavAnuM mana thayuM, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale teNe pilA govALiyAone cetavyA ane temaNe vAMsanI khapATe vagere bAMdhIne hAMDalane surakSita karI lIdhI paNa temAM cekhA pramANathI vadhAre paDelA hatA, eTale te phUlI jatAM hAMDalI phATI gaI ane zrI mahAvIranuM vacana satya TharyuM. eka vAra utarI gayelA bhAtanI bhikSA ApavA badala gazAlake upanaMda nAmanA eka mANasa para atyaMta gusse thaIne kahyuM ke "huM A mahAvIranAM tabaLanI ANa ApIne kahuM chuM ke tAruM ghara baLI jAo." zrI mahAvIranuM tapobaLa kevuM hatuM, tene keTaleka paricaya ApaNe karI gayA chIe eTale e tapobaLa mithyA kema thAya ? tAtparya ke DI ja vAramAM upanaMdanuM ghara bhaDabhaDa baLavA lAgyuM. A banAvathI gozAlakane khAtarI thaI ke zrI mahAvIranuM tapabaLa paNa temanAM vacananI jema amegha che. zAstrakAre kahe che ke AvA badhA prasaMge zrI vardhamAna nahi paNa temanI sevAmAM rahela siddhArtha vyaMtara ja uttara Apate ke camatkAra batAvate. trIju caturmAsaH - zrI mahAvIre caMpAnagarI AvI trIjuM comAsuM vyatIta karyuM. e vakhate temaNe be be mAsanA be upavAsa karyA hatA ane lAMbA vakhata sudhI eka Asane sthira rahI Asanasiddhi karI hatI. gezAlaka e vakhate sAthe ja hate. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 kUvAmAM laTakyAH cAturmAsa pUrNa thaye bhagavAna pharatAM pharatAM corAka gAme AvyA ane eka nirjana sthAnamAM dhyAnamagna thayA. e vakhate tyAM zatrurAjAne bhaya vizeSa hatuM, eTale keTavALAe AvIne pUchaparacha karavA mAMDI. paNa bhagavAna dhyAnamAM magna hatA, eTale kaMI belyA nahi. A vakhate gozAlake paNa cUpakIdI dhAraNa karI ane dhyAnamAM hoya e dekhAva karyo. AthI koTavALAe temane pararAjyanA jAsusa mAnI temanAM mukhethI satya hakIkata kaDhAvavA temane deraDAthI muzkeTATa bAMdhyA ane eka kUvAmAM utArI DUbakIo khavaDAvavAnI taiyArI karI. eTalAmAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanA saMpradAyanI samA ane jayaMtI nAmanI be sAdhvIe tyAM AvI caDI ke je zrI mahAvIrane oLakhatI hatI. temaNe satya hakIkata jaNAvatAM pelA keTavALAe temane baMdhanamAMthI mukta karyA ane mAphI mAgI. cothuM cAturmAsaH bhagavAne ethuM cAturmAsa pRSacaMpAnagarImAM cAra mAsanA upavAsapUrvaka jJAna-dhyAnamAM vyatIta karyuM. rAhanA jaMgalI pradezamAM tyArabAda zeSa karmonI zIdhra nirbhara karavAnA AzayathI teo rADha nAmanA anArya pradezamAM gayA ke je muzIdAbAdanI navAbImAM Avela hovAnuM anumAna karavAmAM Ave che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 A pradezanA vajabhUmi ane zuddhabhUmi evA be bhAge hatA, temAM vajabhUminA leke ghaNA krUra ane nirdaya hatA. teo emane mArapITa karatA, kUtarA karaDAvatA ane hAMkI kADhatA. keIvAra te teo bhagavAnanAM zarIra para hathiyArathI prahAra paNa karatA ane temanAM mAthe dhULane varasAda varasAvatA, vaLI koI vAra temane UMcethI nIce paTakatA ane Asana parathI gabaDAvI pADatA. A pradezamAM keTalAka bhAga te e hato ke jyAM ghaNe dUra sudhI eka paNa gAmaDuM na hoya ke manuSyanI vastI paNa na hoya. paraMtu zrI mahAvIre A badhI yAtanAo samabhAve sahI lIdhI ane eka sAdhaka dhAre to keTalI hade pitAnI sahanazakti keLavI zake che, tenuM eka apUrva udAharaNa pUruM pAyuM. ahIMthI bahAra nIkaLI bhagavAne pAMcamuM cAturmAsa dilapuramAM, chaDuM cAturmAsa bhadrikApurImAM. sAtamuM cAturmAsa magadhanAM rAjagRha nagaramAM vyatIta karyuM hatuM. tyAra pachI pAchA teo A pradezamAM AvyA hatA ane navamuM cAturmAsa aneka prakAranA upasargo sahana karIne tyAM ja vyatIta karyuM hatuM. gazAlakane bacAva tyAMthI bhagavAna siddhArtha pura AvyA ane kurmagrAma tarapha vaLyA. mArgamAM talane cheDa joIne gozAlake bhagavAnane pUchyuM ke "A talane choDa phaLaze ke nahi ?" Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAne kahyuM: "e choDa jarUra phaLaze ane tenI zIMgamAM sAta tala utpanna thaze." meMzAlake bhagavAnanAM A vacananI parIkSA mATe teo na jANe e rIte e choDane tyAMthI GLI nAkhyo ane dUra pheMkI dIdhe. kUrmagrAma AvatAM ge zAlake vaizikAyana nAmanA tApasanI ThekaDI karI eTale teNe gusse thaIne gozAlaka para telezyA mUkI paNa bhagavAne anukaMpAbuddhithI zItalesyA mUkI tene bacAva karyo. A prasaMgathI jhezAlakane lAgyuM ke huM paNa tejolephsA meLavI lauM te ghaNuM kAma Ave, eTale bhagavAna pAsethI ene vidhi jANI lIdho. tyAMthI bhagavAna tathA gozAlaka siddhArtha pura tarapha pAchA vaLyA. mArgamAM pilA talavALA choDane pradeza AvyuM. gozalakane te khAtarI ja hatI ke e talane choDa tyAM hAya ja kyAMthI ? paNa teNe atyaMta ajAyabI vacce joyuM ke tyAM talane eka suMdara choDa laherI rahyo hato ane tenI zIMgamAM talanA barAbara sAta dANa thayA hatA. banyuM hatuM evuM ke pelA uMbaLAI gayelA choDanuM mULa eka gAyanI kharI nIce dabAI jatAM jamInamAM eMTI gayuM hatuM ane akALe vRSTi thatAM A choDa pAMgaryo hate. ahIMthI gozAlaka chUTe paDyo ane teNe zrAvastI nagarImAM jaI chamAsanA yathAvidhi tapadvArA te leDyAnI prApti karI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 uparAMta thoDuM nimitta jJAna paNa meLavI lIdhuM ane AjIvaka saMpradAyane pracAra karavA lAgyo. saMgamanA upasargo: dazamuM cAturmAsa zrAvatI nagarImAM pasAra karI bhagavAna svecathI bharapUra evI duThabhUmimAM vicaravA lAgyA ane peDhAla gAmanI bahAra palAsa nAmanAM caityamAM AvI, eka rAtrinI mahApratimA dhArI, kAryotsarga-dhyAne ubhA rahyA. e vakhate saMgama nAmanA duSTa deve temane dhyAnamAMthI caLAvavA mATe nAnA moTA upasargo karyA paNa bhagavAna rajamAtra DagyA nahi. pachI e duSTa deve temane chi ja pakaDyo ane cha mahinA sudhI upadra karavAnuM cAlu rAkhyuM paNa meru caLe ane samudra chaLe te ja AvA yogasiddha mahAtmAo himmata hArI jAya ke mRtyune bhaya pAmI potAnAM dayeyathI calita thAya. tAtparya ke zrI mahAvIra e AkarI kasoTImAMthI aNizuddha pAra utaryAne Akhare e duSTa deve vidAya lIdhI. zAstrakAro kahe che ke e prasaMge zrI mahAvIranI AMkhamAM kaNAnAM azru AvyAM ke "A jIvanuM zuM thaze ? te cha cha mAsa mArI sAthe rahyA, paraMtu kaMI pAmyA vinA khAlI hAthe pAcho jAya che!" ugra abhigrahaH tyAMthI judAM judAM sthaLe vicarI agiyAramuM cAturmAsa vaizAlInAM samara nAmanAM udyAnamAM baLadevanAM maMdiramAM vyatIta karI vihAra karatAM kauzAMbI padhAryA ane piSa vadi Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10nA roja ati ugra abhigraha dhAraNa karyo. te A pramANe dravyathI supaDAnA eka khUNAmAM paDelA aDadanA bAkaLA kSetrathI eka paga uMbarAnI aMdara ane bIjo paga uMmarAnI bahAra kAlathI badhA bhikSuo bhikSAcarI karI gayelA hoya ane bhAvathI rAjakumArI dAsI banelI hAya, mAthe muMDana karAveluM hoya ane AMkhamAM AMsu heya, A rIte bhikSA maLe te ja grahaNa karavI. A abhigrahanuM pAraNuM pAMca mAsa ane pacIsa divasanA upavAsa pachI kauzAMbImAM ja zrIcaMdanabALAnA hAthe thayuM hatuM. kAnamAM tRNuzalAkAe besAIH tyAMthI vihAra karatAM zrI mahAvIra caMpAnagarImAM AvyA ane svAtidatta brAhmaNanI agnihotrazALAmAM comAsI tapa vaDe bAramuM cAturmAsa vyatIta karyuM. tyAMthI teo jaMbhaka ane meDhaka nAmanAM gAmee thaI pamAni nAmanAM gAma pAse AvyA. tyAM mUDha gavALAe temane pitAne khavAI gayelA baLadenA cora mAnIne keTalAka savAla pUchyA paNa bhagavAne tene kaMI paNa javAba na ApatAM "tuM bahere che ke zuM ?" ema kahIne e govALAe temanA kAnamAM tRNazalAkAo besI dIdhI. chatAM kSamAmUrti mahAvIre temanA para jarA paNa kola karyo nahi. chevaTe madhyamA nagarInI aMdara kharaka nAmanA vadhe A zalAkAo bahAra kheMcI kADhI ane temane zalyamukta karyA. kahe Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka vAya che ke tenI vedanA eTalI dAruNa hatI ke apUrva sahanazIla evA bhagavAnanAM mukhamAMthI paNa cIsa nIkaLI gai hatI. dIrgha tapazcaryAM : bhagavAna mahAvIre Atmazuddhi mATe je tapazcaryAnA Azraya lIdhA te ghaNI ja kaThina hatI. tethI ja zAstrakAroe kahyuM che ke mAM ja tavomAMM vizeso vadyamALaAE / vizeSe karIne zrI vardhamAnanu takama ugra hatuM. zrI AcArAMgasUtramAM A tapazcaryAMnu varNana karatAM jaNAvyuM che ke-- zramaNa bhagavAna mahAvIra rAgeAthI aspRzyane nIrogI hAvA chatAM alpa bheAjana karatA. (UnAdaratA ). vaLI temanu zarIra nitya nIrAgI hatuM, chatAM kAI akasmAtathI vyAdhi ke rega AvI paDe teA tenA pratikAra karavA icchatA nahi. (kAyakaleza). (4 te tapasvI pratikAra vRttithI para hAI ne temane rAgeAnA ilAjarUpe jIlAkha, vamana tathA telamana ke zarIrazuzruSA mATe snAna, aMgacaMpI ke dAtaNanI Ava syaktA rahetI nahi. te zramaNa indriyonA viSayathI virakta rahetA ane alpabhASI banIne viharatA hatA. (salInatA). te tapasvIe peAtAnA deha eTaleA tA RtusahiSNu banAvI dIdhA hatA ke tee ThaMDI RtumAM zItala chAyA nIce tathA uSNu RtumAM ughADA tApamAM uTikAsane besIne dhyAna karI zakatA. (kAyakaleza). Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te tapasvI jyAre sudhA lAge ke tapazcaryAnuM pAraNuM hoya tyAre mAtra zarIranA nirvAha athe bhikSArthe jatA hatA ane ghaNIvAra te mAtra lUkhA bhAta, borakUTa ane aDadanA bAkaLA je AhAra meLavIne ja nirvAha karI letA bhagavAna A traNa vastuo para ja lAgalagATa ATha mAsa sudhI rahyA hatA. (rasatyAga). daI tapasvI mahAvIra ghaNIvAra ekI sAthe paMdara paMdara upavAsa, mAsakhamaNa tathA babe mahinAnI tapazcayo karatA ane cha cha mahinA sudhI anna ane pANI baMnene tyAga karI rAtridivasa nirIha tathA apramata thaIne vicaratA. (aNasaNa). temaja babbe, traNa traNa, cAra cAra upavAsane pAraNe paNa jyAre annapANuM letA, tyAre kevaLa nirAsaktabhAve zarIrasamAdhi TakAvavA sAruM ja letA hoI madhyama ane sAde rAka ja letA. maLelI bhikSA AhAra bhIjAyela hoya, zuSka hAya, ThaMDo hoya, bahu divasanA aDadane, jUnAM dhAnyane ke java vagere nirasa dhAnyane hoya te paNa tene samabhAve AregatA ane kadAca bhikSAthe bahu paribhramaNa karavA chatAM kaMI na maLatuM te ya teo ene sahaja tapazcaya mAnI apramatta rahetA. vaLI te zramaNa mahAvIra utkaTikAsana, gedohikAsana tathA vIrAsana vagere Asane sAdhI te para sthira thaI samAdhivaMta banI dhyAnamAM lIna rahetA. te Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAmAM traNe lekanuM svarUpa vicAratA. (saMlInatA ane dhyAna.) A rIte e dIrgha tapasvI ane mahAgI kaSAyasahita tathA Asaktirahita banatA jatA hevAthI zabdAdi viSaye emane sahaja paNa lebhAvI na zakatA. e zramaNa hamezA AtmadhyAnamAM ja magna rahetA ane e rIte chaghAvasthAmAM paNa kama dUra karavA mATe temaNe ati prabala puruSArtha dAkhavyuM hatuM. bhagavAna mahAvIrane sAdhanAkAla 4515 divasane eTale 12 varSa, 6 mAsa ane 15 divasane gaNAya che. teTalA divasomAM pAraNAnA divase to mAtra 449 ja hatA ane bAkInA badhA divase upavAsanA hatA. tenI tAlikA nIce mujaba che : * tapa - divasa chamAsI eka 6 4304 1= 180 chamAsI eka (UNe pAMca divasanI) 6 830- pa= 175 caumAsI nava 4 8304 =1080 traNamAsI be 3 4304 ra= 180 ahImAsI be rAX304 ra= 150 bemAsI cha 2 4304 = 360 deDhamAsI be lAX30X = 90 mAsakSamaNa bAra 1 30/12= 360 palakSamaNa tera vojha30472=1080 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 10 sarvate bhadra pratimA eka mahAbhadra pratimA eka aThThama (traNa upavAsa) bAra chaThTha (be upavAsa) base ogaNatrIsa bhadrapratimA eka upavAsa pAraNAnA divase 3412 = 36 2422- 458 349 4515 AvI mahAna tapazcaryA karavAthI teo "dIrgha tapasvI' kahevAyA ane ghara saMkaTamAM paNa nizcayathI jarAye DagyA nahi, aMtaranA zatruo sAthe eka sarakhA parAkramathI laDatA rahyA tethI "mahAvIra' kahevAyA. bALapaNamAM deve temane mahAvIra kahIne saMbodhyA hatA. te nAma temaNe AgaLa jatAM A rIte sArthaka karyuM. kevalajJAna-kalyANakaH - je sAdhake potAnAM lakSya tarapha ja ekAgra thaIne sarva pravRtti kare che tathA mArgamAM AvatAM tamAma vidanene. vIratApUrvaka jaya kare che, te ja Akhare siddhi ke saraLatA prApta kare che. zrI mahAvIre A rIte ja potAnI sAdhanA. karI hatI, eTale temanI sAdhanA saphaLa thaI ane vaizAkha sudi 10 nA pAchalA pahere teo jaMbhiya gAmanI samIpe rahelI juvAlikA nadInA taTe, zAmaka nAmanA gRhasthanAM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa khetaranI samIpe, vyAvRtta nAmanA caityanI najIka, zAla vRkSa nIce uTika Asane rahIne zukladhyAnax dharatA hatA ke zeSa ghAtI karmonA * kSaya thayA ane apratihata+ evAM kevaLajJAna tathA kevaLadrunanI prApti thaI. AthI te sarvajJa ane sadazI banyA ane sakala leAkA leAkanA sarva padArthonI bhUta bhaviSya tathA vartamAna sthiti cathArtha paNe jANavA lAgyA. bhagavAne A sAdhanAdvArA rAgadveSanA sarvathA jaya karyo hatA eTale te jina thayA hatA, sarvAM bhAne saMpUrNa jItI lIdhA hatA eTale te jitabhaya thayA hatA ane sa leAkeAne temanA pratye parama pUjyabhAva prakaTa thAya evI sthiti pedA thaI hatI, eTale te arhat thayA hatA. A prasaMganI jANa thatAM ja devA TALe maLyA ane svataMtra ke samUhagata AvIne temanAM darzana-pUjana karavA lAgyA tathA vividha prakAranA saMgItanRtya vaDe tenI ujavaNI karavA lAgyA. A AnaMdanI lahari vizvanA AMtarapravAheAmAM bhaLI jatAM sarvatra AnandvanI chaTA chavAi rahe emAM Azcaya zuM ? x dharmadhyAna pachInuM dhyAna ke je vikSepa ane vyAmAhathI rahita hAya che. * ATha prakAranA karmo paikI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, meAhanIya ane aMtarAya kama dhAtIka kahevAya che, kAraNa ke te AtmAnA mULa guNAneA dhAta kare che. vizeSa hakIkata kavAdamAM jIe. - eka vAra prApta thayA pachI na cAlyuM jAya tevuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }} tI pravana H bhagavAna mahAvIre sa`jJa ane sadazI evA jinaat thayA pachI tInuM pravartana karyuM hatuM, eTale te tIrthakara kahevAyA. tIthaMkaranA AtmA paropakArAdi viziSTa guNAthI vibhUSita hAya che ane te guNeA kramazaH vikAsa pAmatA chellA bhavamAM parAkASThAe paheAMce che, e hukIkata ame pAchaLa jaNAvI gayA chIe. A guNeAnI utkRSTatAne lIdhe ja temanAM hRdayamAM jagatnA uddhAra karavAnI bhAvanA nira tara jAgRta rahe che, paNa jyAre peAtAne pUrNa jJAna eTale kevaLajJAna thAya tyAre ja tee ekA mATe AgaLa paDe che ane prabhAvazALI pravacanovaDe tathA dharmasaMghanI suMdara vyavasthA dvArA e kArya siddha kare che, jene zAstrIya paribhASAmAM tI pravatana kahevAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIre at thayA pachI pahelA upadeza devAne ApyA hatA, paNa tenuM khAsa pariNAma Avyu nahatuM, paraMtu eja upadeza temaNe apApApurI AvI manuSyAne ApyA tyAre sahu atyaMta prabhAvita thayA hatA ane gautama vagere 11 mahApaDitAe sasAranA tyAga karI temaNe upadezelA sAdhudharmanA svIkAra karyAM hatA ane temanA ziSyAe paNa e ja mArganuM anusaraNa karyuM. hatu, eTale bhagavAne te agiyAre ziSyAne pAtAnA ziSyagaNanA AcArya gaNadhara banAvyA hatA. vaLI eja Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 vyAkhyAna-pariSamAM zatAnIka rAjAne ghera rahelI caMdanabALA paNa hAjara hatI, teNe paNa asAra saMsArane tyAga karI bhagavAne batAvelA zramaNudharmane svIkAra karyo hato ane e prasaMge bIjI paNa keTalIka strIoe dikSA lIdhI hatI, tene emanI dekharekhamAM mUkI pravatinI pada ApyuM hatuM. vaLI bhagavAnane A dharmopadeza sAMbhaLIne je puruSe tathA strIo saMsArane tyAga na karI zakyA paNa gRhavAsamAM rahIne vrata-niyamo pALavA taiyAra thayA tene bhagavAne zrAvakazrAvikA vargamAM samAveza karyo hatuM ane e rIte sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha dharmasaMghanI racanA pUrNa karI hatI. bhagavAnanI e apUrva dharmadezanA vaDe e dharmasaMgha niraMtara vRddhi pAmate rahyo hato ane temAM aneka nRpatie, nupaputra, zreSThIo, zreSThIputro, brAhmaNa, vaizya, kheDUte, kArIgare vagere dAkhala thayA hatA. sAdhuvargamAM biMbisAraputra meghakumAra, rAjakumAra naMdiSeNa, rAjA udAyana, pitanapurapati prasannacaMdra vagere kSatriya hatA. agiyAra gaNadhare tathA temane ziSyasamudAya vagere brAhmaNa hatA. dhanya-zAlibhadra vagere dhanakubera vaizyA hatA ane bIjA kheDUto tathA kArIgara hatA. sAdhvIvargamAM caMdanabALA, bhagavAnanI putrI priyadarzanA, mRgAvatI Adi kSatriyaputrIo hatI, devAnaMda Adi brAhmaNaputrIe hatI ane bIjI vaizyaputrIo tathA zUdraputrIo paNa ghaNuM hatI. zrAvakadharmamAM magadharAja zreNika, temano Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato. te sivAya lagabhaga tathA rAjA dazANa, putra ajAtazatru keNika, dazArNa dezane rAjA dazArNabhadra, apApApurIne rAjA hastipAla tathA jJAta, malla ane licchavI gaNanA lagabhaga badhA rAjAne samAveza thata hate. te sivAya AnaMda, kAmadeva, zakaTAla vagere aneka dhanakubera kheDUte tathA kArIgare paNa temanA gRhastha ziSya hatA. bhagavAnanA nirvANa bAda aneka kaparI kasoTInA prasaMge AvavA chatAM A dharmasaMgha pitAnuM astitva TakAvI zakyo hato ane Aje paNa te Azare vIsa lAkhanI saMkhyAmAM maujUda che, je jaina saMgha ke jaina samAjanAM nAmathI prasiddha che. bhagavAna mahAvIre je upadeza Apyo tene ja ApaNe jaina dharmanA mULa siddhAMte kahI zakIe ane te ApaNe have pachInAM judAM judAM prakaraNomAM jevAnA chIe, paNa ahIM temanI upadezazailInI keTalIka viziSTatA ane tenI thayelI tatkAlIna asaranI neMdha laIzuM. te vakhatanA dharmopadezake moTA bhAge saMskRtane Azraya letA athavA bahu ADaMbarI bhASAmAM potAnAM pravacane karatA, eTale amuka vargaja tene lAbha laI zakata ane zUdrone te e pravacanane lAbha levAnA adhikArI paNa mAnavAmAM AvatA na hatA. paraMtu bhagavAna mahAvIre kSatriya, brAhmaNa, vaizya ane zudra e cAre jAtinA lokene koIpaNa jAtanA bhedabhAva vinA ardhamAgadhI bhASAmAM upa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza Apyo ke je bIjI pracalita bhASAonAM mizraNa vALI hAI sahu saraLatAthI samajI zakatA hatA. vaLI temanI zilI saraLa ane saceTa hatI tathA dRSTAMtothI bharapUra hatI eTale tenI asara lekahRdaya para khUba UMDI thaI. je dharmopadezanI pAchaLa anubhava ane AcAranuM baLa haya, pApakAranI parama niSThA hoya ane vANIne vizada prayoga hoya tyAM e upadeza lekahudaya sudhI kema na pahoMce ? e vakhate keTalAka dharmopadezako dharmanI vyAkhyA mAtra bAhya kriyAkAMDa ane pUjA-prArthanA pUratI ja karatA hatA ane te nimitte yajJayAgAdi karI puSkaLa pazuone ali ApatA hatA. vaLI dharma eka IjArAnI vastu banI gaI hatI ane brAhmaNa saMskAranAM nAme garbhAdhAnathI mAMDI mANasanA mRtyu bAda bAra mahinA sudhInA tamAma prasaMgenA lAgA lagAvI beThA hatA. A kAraNe ghaNA mANasene dharma pratye napharata pedA thaI hatI ane eka prakAranI nAstikatA jora pakaDatI jatI hatI. paraMtu bhagavAna mahAvIre pracaMDa ghoSaNA karIne kahyuM ke dharma e te utkRSTa maMgaLa che ane te ahiMsA, saMyama ane tapanAM yathArtha ArAdhana vaDe prApta karI zakAya che. je lokonAM manamAM niraMtara dharma vase che, te Akhare devanA paNa deva banavAnI zakti prApta karI zake che, arthAt mekSa ane svarganAM sukha meLavI zake che, mATe nAstikatAne cheDI dharmane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so anusare ane je manuSyabhava ghaNAM kaSTa prApta thayela che tene saphaLa karo." temanA A upadezano paDagho jambara paDyo. yajJayAgo ochA thaI gayA ane pazubali paNa moTA bhAge baMdha paDyo. vaLI jIvananA sAmAnya vyavahAramAM paNa ahiMsAne amala thavA lAge, eTale AhAramAM madha tathA mAMsAhArane vyavahAra ghaNo ja ghaTI gaye. keTalAka kahe che ke e vakhate mAMsAhAra vyApaka pramANamAM cAlu hatuM, tethI bhikSAmAM AveluM mAMsa badhA dharmanA sAdhuo letA hatA ane temAMthI jaina zramaNe paNa bAkAta na hatA. paraMtu A vAta upajAvI kADhelI che. jaina zramaNe te prAraMbhathI ja amammasaMsiLo eTale madya ane mAMsAhAra nahi karavAnA ja nizcayavALA hatA ane temanuM e valaNa Aja paryata tevA ne tevA svarUpe cAlu rahyuM che. bhagavAnanA satata upadezathI leke AtmazuddhinuM mahattva sArI rIte samajavA lAgyA, tethI svacchedAcAra ane bhegavilAsanI bhAvanA maMda paDI ane saMyama tathA tapamAganI vipula pramANamAM vRddhi thaI. teNe bhAratanA jarjarita thaI gayelA dharmadehane navuM jIvana ApyuM ane e rIte prajAjIvana prANavaMtu banatAM samasta bhArata varSamAM navI cetanA prakaTI. bhagavAna mahAvIrano A anaMta upakAra bhAratanI prajA kema bhUlI zake ? e vakhate bIjA paNa keTalAka nAmAMkita dharmopadezaka Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 71 hatA, paNa temAMnA keIe bhagavAna mahAvIra jeTalI tapazcaryA karI na hatI ke temanA jevuM apratihata kevaLajJAna prApta karyuM na hatuM. e dharmapracArakamAM gautama buddha AgaLa paDatA hatA paNa temaNe tapazcaryAnA mArgane kaThina mAnI adhavacce choDI dIdho hato ane tethI pUrNa tAnI samIpa pahoMcI zakyA na hatA. paraMtu temanAmAM upadeza ApavAnI kaLA suMdara hatI ane lokone bahu tapazcaryA paNa nahi ane bahu bhegavilAsa paNa nahi evA madhyama mArgane upadeza Apyo hato, tethI anuyAyIonI saMkhyA ThIka ThIka meLavI zakyA hatA. pAchaLathI azoka vagere mahAna nRpationo Teko maLatAM bauddha dharmane ghaNo vistAra thayo hato, paNa tenA AcAryo tathA sAdhuo khUba zithila banI jatAM vikramanI dazamI sadI AsapAsa tene A dezamAMthI aMta Avyo hato. hAla tene A dezamAM punaH pracAra zarU thayuM che ane tene rAjyane Teke hoya e dekhAva thaI rahyo che, paraMtu kaI paNa dharma chevaTe te potAnA ja sarva para Take che, e vAtamAM zraddhA rAkhI ApaNe tenuM bhaviSya jevAnuM ja vadhAre pasaMda karIzuM. nirvANa kalyANakaH A rIte trIza varSa sudhI dharmane satata upadeza ApyA pachI bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA pAvApurI AvyA ane hastipALa rAjAnI lekhazALAmAM utaryA. tyAM mallagaNanA 9 rAjAo, licchavI gaNanA 9 rAjAo Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 72 tathA bIjA saMkhyAbaMdha upAsakene chatrIza kalAka sudhI satata dezanA ApI akSaya-anaMta nirvANa pAmyA. A mahAna jagadIpaka bUjhAI jatAM tenI khoTa pUrI pADavA mATe, te rAtre bhavya dIpamALAo racavAmAM AvI hatI. e hatI amAvAsyAnI rAtri, e have A mAsane chello divasa. te divasathI bhAratavarSamAM dIpAvalI-dIvALInuM parva zarU thayuM. A vizvavaMdya vibhUtine ApaNe punaH punaH namaskAra karIne have temaNe upadezelA siddhAMtane marma samajavA tatpara thaIe. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa trIjuM vizvavyavasthA bhagavAna mahAvIrathI upadezAyelA ane AcAryonI paraMparAthI puSTa thayelAM jaina dharmanAM maMtavya kevA prakAranAM che ane te manuSyajAtine abhISTa sukha-zAMti mATe kayA prakAranuM mArgadarzana Ape che, tenuM have kramazaH darzana karAvIzuM. A maMtavyamAM vizva ane tenI vyavasthAne prazna prathama hAtha dharIzuM, kAraNake e samajAyA vinA bIjAM maMtavya samajAvAM muzkela che. duniyA, jagata, sRSTi, brahmAMDa ke vizvane mATe jenene pAribhASika zabda "ka" che. dareka zabdane pitAne viziSTa artha hoya che, tema A leka zabdane paNa pitAne viziSTa artha che. ecaDI -je jaNAya te leka. tAtparya ke ApaNI AMkhe vaDe tathA anya pramANe vaDe je vastuo joI-jANI zakIe chIe, te sarvenuM eka nAma leka che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A lokane vicAra dravyathI, kSetrathI, kAlathI ane bhAvathI ema cAra prakAre thaI zake che. dravyathI vicAra karIe te leka e dharma, adharma, AkAza, kAla, pudgala ane AtmA e cha dravyone samUha che. ahIM dharma ane adharma zabdathI puNya-pApa ke sadAcAra-durAcAradarzaka pravRtti nahi paNa eka prakAranAM dravyo samajavAnAM che. dharmadravya tene kahevAmAM Ave che ke je svabhAvathI. gati karI rahelA pudgala ane AtmAne sahAyarUpa thAya che. je eka dravya pitAnA svabhAvathI ja gati karatuM hoya te tene anya dravyanI sahAyanI zI jarUra? e prazna uThavAne saMbhava che, eTale ahIM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che ke jema mAchalAmAM taravAnI zakti rahelI che, paNa te jaLa vinA tarI zakatuM nathI, eTale svabhAvathI gati karI rahelA mAchalAne jaLanI sahAya apekSita che, te pramANe svabhAvathI gati karI rahelA pudgala ane AtmAne paNa dharmadravyanI sahAya apekSita che. Ane artha e thaye ke lekanA jeTalA bhAgamAM dharma dravya vyApeluM che, teTalA bhAgamAM ja pudgala ane AtmAnI gati saMbhave che, paNa tethI bahAra nahi. AjanA vijJAnanI EthernI kalpanA lagabhaga AvI che. adharmadravya tene kahevAmAM Ave che ke je svabhAvathI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 sthira thayelA pudgala ane AtmAne sthira thavAmAM sahAyabhUta thAya. sthira thavAnI zaktivALA manuSyane sthira thavAmAM. je rIte zayyA tathA Asana sahAyabhUta thAya che, te rIte A dravya pudgala tathA AtmAne sthira thavAmAM sahAyabhUta thAya che. A baMne dravya akhaMDa ane avibhAjya che. AkAzadravya tene kahevAmAM Ave che ke je anya sarva dravyane pitAnI aMdara rahevAne avakAza Ape che, arthAt tene pitAnI aMdara samAvI le che. eka dravya. bIjA dravyane pitAnI aMdara zI rIte samAvI zake ? ene. uttara e che ke jema dUdha sAkarane potAnI aMdara samAvI. le che, te rIte A dravya anya dravyone pitAnI aMdara samAvI le che. A dravya svarUpathI eka ane saLaMga che, chatAM vyavahArathI tenA be bhede karavAmAM Ave che: (1) kAkAza ane (2) ekAkAza. jeTalA bhAgamAM dharma ane adharma vyApelA che ane tethI jyAM sudhI pugala ane AtmAnI gati tathA sthiti che, te kAkAza ane ane jyAM AkAza sivAya anya kaI dravya nathI te. alokAkAza. AnuM tAtparya e che ke AkAza anaMta che ane tenA eka bhAgamAM ja ApaNI duniyA, ApaNuM jagata ApaNuM vizva ke ApaNe loka Avelo che. AjanuM vijJAna paNa anaMta AkAzanA eka bhAgamAM ja A vizvane vyavasthita thayeluM mAne che Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 kAla dravya tene kahevAmAM Ave che ke jenA lIdhe vastunI vanAnA--astitvanA khyAla Ave che. jemake A vastu che, hatI ke haze. pudgala dravya tene kahevAmAM Ave che ke je aNu ( Atom) ane ska Mdha (Molecule) rUpa che tathA pUraNa ane galana svabhAvavALu che. ahI pUraNa zabdathI joDAvAnI, paraspara maLavAnI kriyA ane galana zabdathI chUTA paDavAnI, vibhAjana thavAnI kriyA samajavAnI che. zabda, aMdhakAra, prakAza, kAMti, chAyA, Atapa, va, rasa, ga Mdha ane spa e badhAM enAM lakSaNA che. Adhunika vijJAnamAM tene mATe Matter meTara zabda ceAjAyelA che. AtmA eTale caitanyazakti. tenuM mukhya lakSaNa jJAna che. jIvanazakti dhAraNa karavAne lIdhe tene jIva paNa kahevAmAM Ave che. leAkamAM AvA jIvA anaMta che. te darekanAM sukha-duHkha tathA utthAna ane patananI avasthAe judI judI hAvAthI eka AtmA ke eka brahma jevI sthiti sabhavatI nathI. tAtpa ke A dareka jIvane pAtAnu vyaktitva hAya che, peAtAnA itihAsa hoya che. AjanuM vijJAna teA caitanyane paNa jaDanI ja aMtima pariNita mAnatu hatuM ane te mATe virodhI samAgama, tathA guNAtmaka parivartananA siddhAnta AgaLa dharatuM hatuM. udAharaNA eksijana eka prANapASaka tattva che ane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wy hAIDreAjana eka prANanAzaka tattva. A be virAdhIonA samAgamathI jala jevA jIvanapayAgI tattvanA AvirbhAva thAya che. AtmA ke caitanya paNa AvI ja rIte kAI padmA vizeSanA samAgamathI thanAruM guNAtmaka parivartana che. (A siddhAnta ApaNA leAkAyatika danA siddhAnta jevA thayA, paNa Astika danAe tenA svIkAra karyAM nathI.) paraMtu preA. AlbarTa AinsTAina jevA A yuganA pramukha vaijJAnike e bhramanuM nirasana karatAM jaNAvyuM ke I believe that intelligency is manifested thro ught all nature. huM vizvAsa dharAvuM chuM ke samasta vizvamAM cetanA kAma karI rahI che; arthAt temaNe cetanAne eka svataMtra tattva tarIke svIkAra karyo. khIjA keTalAka vaijJAnikAe temanA A matanu' samana karyuM' che ane je vijJAna mAtra bhautikavAda hatA, temAM AtmavAdanAM AchAM darzana thavA. lAgyAM che. cha drabyA paikI kAla sivAyanAM pAMcadrabyAne astikAya kahevAmAM Ave che. ahIM astinA artha pradeza ane kAyanA artha samUha che, eTale A badhAM dravyeA. pradezanA samUhapa che ema samajavAnuM che. kAlane A vizeSaNa na lagADavAnu' kAraNa e che ke bhUtakAla tA naSTa thayelA che ane viSyakALa A vakhate asat che, temaja vartamAna kALa te| kSaNa mAtra che, eTale temAM pradezanA samUha saMbhavI zake nahi. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 cha dravya paikI pugala sivAyanAM pAMca dravyane varNa, gaMdha, rasa, sparza nathI eTale tene arUpI kahevAmAM Ave che, jyAre pudgalamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza che, tethI tene rUpI kahevAmAM Ave che. kSetrathI vicAra karIe te A leka keDa para baMne hAtha TekavIne tathA baMne paga pahoLA karIne TaTTAra UbhA rahelA puruSa jevuM che. temAM pagathI keDa sudhIne bhAga te adheliMka che, nAbhisthAna te tiryaMga leka che ane upara bhAga te Urdhaka che. jaina zAtre jyAM trileka zabda vApare che, tyAM A traNa leka samajavAnA che. A lekanuM mApa cauda raju ke rAja pramANa che. A pramANa ghaNuM meTuM hovAthI te janenI saMkhyA vaDe darzAvI zakAya evuM nathI, eTale tene upamA vaDe darzAvavAmAM Ave che. te A rIte ke nimitta mAtramAM lAkha jana janAra deva cha mAsamAM jeTaluM aMtara kApe tene eka raju ke eka rAja samajavuM. padArthonI gatimAM tathA praha vagerenAM aMtaramAM hAlanA vaijJAnike paNa prakAzavarSa vagere upamAnene AvI ja rIte upayoga kare che. - sAta rAjathI kaMIka vadhAre bhAga adholekamAM che ane sAta rAjathI kaMIka ocho bhAga Urdhva lekamAM che. vaccene 1800 ejanane bhAga tiryaMnleka ke manuSyalekamAM che, je nIcethI rAjane kama gaNatAM ADamA rAjamAM Ave che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A caudarAja pramANa virA vizvamAM sahuthI upara siddhazilA, tenI nIce pAMca anuttara vimAne, tenI nIce nava veke, tenI nIce bAra devaleke, tenI nIce tika eTale sUrya, caMdra, graha, nakSatra ane tArA ane tenI nIce tiryaleka ke manuSyaloka avasthita che. tenI nIce vyaMtara, vANavyaMtara ane bhavanapati denAM sthAna tathA gharamAM pRthvInAM prato paraspara eka bIjAnAM AMtare AvelAM che. tenI nIce vaMzA, zailA, aMjanA, riSTA, maghA ane mAghavatI nAmanA vibhAgo che, jemAM anukame sAta narako samAyelAM che. tAtparya ke ghammAmAM paheluM naraka che ane mAghavatImAM sAtamuM naraka che. kALathI vicAra karIe to bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA AdhAre je kaMI jaNAya te saghaLe leka che ane bhAvathI vicAra karIe te je kaMI guNa-paryA che, te saghaLAnuM nAma leka che. A lekanuM vizvanuM samagra taMtra keI paNa cokkasa niyamane anusare che, tethI temAM vyavasthA che ema kahI zakAya. sUrya--caMdra niyamita uge che ane Athame che, prahanA udaya-asta paNa niyamita jaNAya che, Rtuo paNa pitApitAnA niyama pramANe ja Ave che ne jAya che, sAgaramAM bharatI ane oTa paNa niyama pramANe ja thAya che, amuka padArthothI jenuM piSaNa thAya che. amuka padArthothI jenuM zoSaNa thAya che, amuka padArthasajananuM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pariNAma amuka ja Ave che vagere vagere. A vyavasthAmAM kadI paNa kaI paNa prakAranI truTi AvatI nathI ke gelamAla thatI nathI, eTale te aTala, acala ke prava che ema kahI zakAya. je A vizvanuM taMtra ghaDIbhara ja tUTI paDe, kSaNa mAtra ja thaMbhI jAya ke nimitta mAtra goTALAmAM paDe te tenuM pariNAma e Ave ke vizvanI saghaLI vastuonI uthalapAthala thaI jAya, athavA badhI vastuo bhegI maLIne eka moTe pIMDe banI jAya, athavA tenA paramANue paramANu chUTA paDI anaMta AkAzamAM game tyAM vIkharAI jAya, paNa ApaNuM sadbhAgye vizvamAM e prakRtikaMpa kyAre paNa thato nathI, eTale ja te niyama mujaba-vyavasthA mujaba cAlatuM jaNAya che. vizvanI AvI vyavasthAnuM nirmANa kyAre thayuM ? e praznano uttara e che ke A vizva jema atyAre che, tema ghaDI pUrve paNa hatuM ane jema ghaDI pUrve hatuM tema gaI kAle paNa hatuM. vaLI jema te gaI kAle hatuM, tema gayA pakSe, gayA mAse, gayA varSe, gayA yuge, gaIzatAbdimAM, gaI sahastrAbdimAM temaja gaI lakSAbdimAM paNa hatuM. e rIte tyAra pahelAM paNa te hatuM ja hatuM. je ema na hoya te te kyAreka ekAeka UbhuM thaI gayuM, tenI samagra vyavasthA ekAeka thaI gaI ema mAnavuM * ahIM yuga eTale pAMca varSa jeTalo samaya samaje. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe. paNa ema mAnavuM che kAraNa ane kAryanA sthApita siddhAMtane bhaMga karanAruM che. tAtparya ke A vizvamAM kAraNa vinA keI kAryanI utpatti thatI nathI te vizvavyavasthA rUpa kAryanI utpatti zI rIte thAya ? je kAraNa vinA ja kArya utpanna thayuM ema mAnIe to vartamAna kSaNe paNa ema kema na thAya? e saMgomAM pahADa pitAnuM sthAna . cheDI uDavA mAMDe ke nadIe sAgara bhaNI vahI javAne badale pahADa bhaNuM vahevA lAge ke agni bALavAne badale ThAravAnuM kAma kare ane jaLa ThAravAne badale koI paNa vastune saLagAvI mUke to Azcarya pAmavAnuM rahe nahi, paNa A rIte kAraNa vinA kArya thatuM jaNAtuM nathI, eTale te niyama abAdhita che. arthAt te Aje eTale sAco che, teTalo ja bhUtakALamAM-mahAbhUtakALamAM-anaMta bhUtakALamAM paNa sAro hatA ane tethI vizvanI vyavasthA ekAeka UbhI thaI gaI ema mAnI zakAya nahi. A saMyogamAM ema ja kahevuM paDe ke te anAdi che-Adi rahita che. je A pramANe vizva anAdi kALathI avasthita che, te kaI paNa vakhate tene aMta Avaze ke kema? e prazna paNa ApaNI sAme khaDe thAya che, paraMtu kAraNakAryane niyama ApaNane uttara Ape che ke je tene nAza thavAne heta te atyAre pUrve kyArane thai gayo hota, paNa tene nAza hajI sudhI thayo nathI e ja sUcave che Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ke tene nAza have pachI paNa thavAnuM nathI. je vastu nAzavaMta hoya te kroDe-abajo varSa sudhI pitAnI hastI TakAvI zake ja zI rIte? parivartana e nAza nathI e paNa ApaNe spaSTa rIte samajI levuM joIe. eka--be udAharaNathI A vastu vadhAre spaSTa thaze. eka mANasa pAse sonAnA veDha-vIMTI heya te bhaMgAvIne kuMDala kare ane te kuMDela bhaMgAvIne paNa hAra kare te emAM rUpanuM parivartana thAya che-paryAya badalAya che, paNa mULa dravyane nAza thato nathI, e to kAyama ja rahe che. athavA manuSya judI judI jAtanAM bhejane kare che, temAMthI rasa thAya che, rasamAMthI rudhira bane che, rudhiramAMthI mAMsa bane che ane temAMthI meda, asthi, majajA ane zuka bane che. e rIte dravyanuM rUpAMtara thavAnI kriyA cAlu rahe che, paNa temAM je dravya che te te kAyama ja rahe che. A pramANe lekamAM-vizvamAM aneka prakAranAM parivartane thayA ja kare che ane tene lIdhe ja tene jagatu-cAlatuM-parivartanazIla evI saMjJA prApta thayelI che. e rIte vicAra karIe te jeo eka kALe duniyAnA pralayanI vAta kare che, te arthahIna lAge che. ene vadhAremAM vadhAre artha te eTale ja thAya ke jyAM Aje jaLa che tyAM eka vakhata sthaLa thavAnuM ane jyAM sthaLa che tyAM jaLa thavAnuM, paNa jaLa ane sthaLa baMne kAyama te rahevAnA ja. tAtparya ke A vizva jema anAdi che, tema anaMta paNa che-aMtarahita che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te rIte zvaradharane vara ane AdhAre te - loka ke vizvanI sthiti A prakAranI hAI keIe tenuM sarjana karyuM, keI tenuM rakSaNa kare che ke koI tene saMhAra karaze, e saghaLA vicAro brAMta jaNAya che. jyAM vizva pitAnA niyamone AdhAre vyavasthita cAlI rahyuM che, tyAM Izvarane vacce lAvavAnI jarUra zI? e rIte Izvarane vacce lAvatAM tenuM je maMgaLamaya svarUpa te, te dUSita thAya che. Izvare A vizvanuM sarjana karyuM ema mAnIe te pahelo prazna ApaNuM manamAM ema khaDe thAya che ke teNe zA mATe A vizvanuM sarjana karyuM ? enA uttaramAM ema kahevAmAM Ave ke "tene IcchA thaI eTale teNe sarjana karyuM te "e IcchA kayA kAraNe thaI?" te jANavAnuM dila thAya che ane "IcchA tyAre ja kema thaI ane te pahelAM kema na thaI?" e jANavAnI paNa IMtejArI jAge che. je ema kahevAmAM Ave ke "Izvarane kema IcchA thaI?" eve prazna ApaNAthI pUchI zakAya ja nahi, kAraNa ke e te akhila vizvane adhipati che, eTale game tyAre game te kare, ene artha te e thaye ke Izvara khvAbI yA taraMgI che ke je game tyAre game te prakAranI IcchA karyA kare che ane tene game tyAre amala kare che. - keTalAka kahe che ke dareka vastune kaIne kaI banAvanAra hoya che, tema Izvara A vizvane banAvanAra che. paNa ApaNe A siddhAMtane svIkAra karIe te Izvara Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa eka prakAranI vastu hoI tene banAvanAre paNa kaI have joIe e nakkI thayuM. te ene banAvanAre koNa? e prazna uttara mAge che. jo keIe tene banAvyo ema kahIe to e banAvanArane banAvanAra kezu? ane te banAvanArane banAvanAre paNa koNa? e prazno uttara mAgatA UbhA ja rahe che. vaLI Izvare vizvanuM sarjana karyuM te eka zrImaMta ane bIje bhIkhArI kema? eka buddhizALI ne bIje jaDa kema? eka baLavAna ne bIjo nirbaLa kema? vaLI te ekane evAmIThAI khavaDAve ane bIjAne sUke roTalo paNa na Ape evuM zA mATe? A rIte te Izvara anyAyI ane apUrNa ja kare. je koI ema kahe ke e to emanAM karmane badale Ape che, to IzvaranI marajI nahi paNa karmane kAyade sarvoparI thaye ke jene anusaryA sivAya tene chUTake thatuM nathI. A rIte Izvarane sRSTine sarja. nahAra mAnavA jatAM bIjA paNa aneka dUSaNe Ave che, eTale jaina dharmane A vicArasaraNI mAnya nathI. ahIM e prazna pUchAvAne saMbhava che ke "jaina dharma Izvarane mAne che ke nahi?" ene uttara e che ke jaina dharma Izvarane mAne che paNa tenA dvArA leka ke vizvanI utpatti, sthiti ke saMhAra thAya che tema mAnatuM nathI. Izvara viSe tenuM maMtavya evuM che ke je zreSTha adhikAra bhegave te ja izvara kahevAya (saMskRta sAhityamAM dhAtu Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 adhikAra bhegavavAnA arthamAM prasiddha che.) ane e adhikAra A jagamAM arihaMta ane siddho ja bhegave che, eTale teo ja sAcA Izvara che. jeno A sAkAra-nirAkAra baMne IzvaranI ananya mane upAsanAArAdhanA-bhakti kare che, eTale teo keTalAka dhAre che tema nAstika nathI, paNa parama Astika che. vaidika darzana namAM paNa keTalAka Izvarane sRSTikartA mAnatA nathI, chatAM temane nAstika mAnavAmAM AvatA nathI, te jeo IzvaranI niraMtara upAsanA karanArA che, evA jainone zA mATe nAstika mAnavAmAM Ave? tAtparya e ke e rIte jenene nAstika mAnavA-manAvavA e khoTuM che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa cothuM anekAntavAda athavA syAdvAda vastunI eka bAju ke eka cheDe (aMta) jeIne pratipAdana karavuM e ekAnta dRSTi che ane vastunI aneka bAju ke aneka cheDA (aMta) joIne tenuM pratipAdana karavuM e anekAnta daSTi che. ekAnta dRSTie vastunuM pratipAdana karatAM tenuM yathArtha svarUpe rajU thatuM nathI. anekAnta daSTie vastunuM pratipAdana karatAM tenuM yathArtha svarUpe rajU thAya che. A ekAnta ane anekAnta dRSTi samajavA mATe cha AMdhaLA ane hAthInuM dRSTAnta dhyAnamAM levAyegya che. eka rAjAne rasAlo taLAvanA kinAre the hate. temAM ghaNuM ghoDA hatA, ghaNA UMTa hatA ane eka suMdara hAthI paNa hate. gAmaleke e rasAle jevAne AvyA, temAM cha AMdhaLA paNa sAmela hatA. badhA leke AghApAchA thayA pachI temaNe hAthInA mahAvatane vinaMti karI ke Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 amane ghaNA divasathI hAthI jevAnu mana che, paNa ame cakSuhIna heAI ne najare dekhI zakIe tema nathI, mATe bhaleA thaIne amane sparza karavA de tA hAthI kevA hAya te ame samajI jaIzuM. ' mahAvata bhaleA hateA. teNe cha AMdhaLAnI vinaMti mAnya rAkhI ane te darekane hAthIne sparza karavA dIdheA. te parathI jenA hAthamAM kAna Avyo te melyeA ke A hAthI teA sUpaDA jevA lAge che; jenA hAthamAM tenI lAMkhI sUMDha AvI te khelyuMA ke A hAthI teA mATA sAMbelA jevA jaNAya che; jenA hAthamAM tenA vAMkaDiyA IMtUzaLa AvyA te khelyA ke A hAthI teA bhUMgala jevA jaNAya che; jenA hAthamAM tenA bhArekhama paga Avye te elyeA ke A hAthI te thAMbhalA jevA jaNAya che; jenA hAthamAM tenu paheALu peTa AvyuM te melyA ke A hAthI te pakhAla jevA jaNAya che ane jenA hAthamAM tenI pAtaLI pUchaDI AvI te khelyA ke mane te e sAvaraNI jeve jaNAya che. te dareka AMdhaLA ema samajatA hatA ke peAtAnI vAta sAcI che ane bIjAnI vAta khUTI che, eTale te mAM AmAM huM carcA karavA lAgyA ane eka bIjAne tUTI TharAvavA lAgyA. ema karatAM jhaghaDA pedA thayA. e vakhate hAthInA mahAvata ke je A carcA dhyAnathI sAMbhaLI rahyo hatA te AgaLa AvIne kahevA lAgyA ke tame madhA A Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe zA mATe laDo che? tamArAmAMnA keIe pUre hAthI je nathI. tame badhAe mAtra tenA eka eka aMgane sparza karyo che ane te parathI AkhA hAthIne abhiprAya ApavA taiyAra thayA che, tethI A kamanazIba sthiti pedA thaI che. paNa huM te A hAthInI sAra saMbhALa lAMbA vakhatathI karuM chuM ne tene re ja navaDAvuM-khavaDAvuM chuM, eTale tenAM eke eka aMgathI vAkepha chuM. tethI tamane kahuM chuM ke A hAthI te sUpaDA je paNa che, sAMbelA je paNa che, bhUMgaLa je paNa che, thAMbhalA je paNa che, pakhAla je paNa che ane sAvaraNI je paNa che." A sAMbhaLI chae AMdhaLAo avAka thaI gayA ane cUpacApa pitAnAM sthAne cAlyA gayA. A daSTAntane bodhapATha e che ke eka vastumAM aneka guNe, aneka dharmo saMbhave che, eTale tenuM pratipAdana judI judI rIte thaI zake che, paNa tethI eka pratipAdana sAcuM ne bIjuM beTuM ema kahI na zakAya. A saMgamAM te emaja kahevuM joIe ke A vastu AvI paNa che ne tevI paNa che. ema kahetAM e vastunI aMdara rahelA aneka prakAranA paraspara virodhI jaNAtAM dharmone svIkAra thAya che ane te ja vastunuM pratipAdana karavAnI sAcI rIta che. A rIte anekAntadaSTithI vastunuM pratipAdana karavAne je vAda ke siddhAnta te anekAntavAda ema samajavAnuM che. temAM paNa zabdathI aneka daSTibinduo ke aneka Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAone svIkAra karavAmAM Ave che, eTale tene apekSAvAda paNa kahe che ane saMskRta bhASAmAM A paNa zabdane bhAva cAtu padathI lAvavAmAM Ave che, eTale tene syAdvAda paNa kahe che. tAtparya ke anekAntavAda, apekSAvAda ke syAdvAda e eka ja vastu che. keTalAka kahe che ke eka vastu AvI paNa che ane tevI paNa che" ema pratipAdana karavuM e eka prakAranI anizcitatA ja che athavA te pheraphudaDI pharavA jevuM che, eTale syAdvAda e eka prakArane saMzayavAda ke kudaDIvAda che ane tethI svIkAravA gya nathI. khuda zaMkarAcAryane paNa Avo ja bhrama pidA thayo hato. paraMtu jyAM vastu sthiti ja evA prakAranI hoya tyAM bIjuM zuM banI zake? A mahAnubhAvene ame veda, upaniSad ane gItAnAM keTalAMka pramANe ApIzuM ke jemAM paNa zabdathI eka ja vastumAM nAnA prakAranA dharmone svIkAra karavAmAM AvyA che. sarvedamAM jaNAvyuM che ke nArItra nArIttAnIma (10-129-1) arthAt e vakhate sat paNa na hatuM ane asat paNa na hatuM. IzAvAsyapadaniSamAM jaNAvyuM che ke "teti jJAti tare tattave (5) arthAt te hAle che ane nathI hAlate, te dUra che ane najIka paNa che. kaThopaniSaddamAM brahmanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke baLApaLIana maphata mAna (2-10) arthAt te aNuthI paNa mAne che ane mahAnathI paNa mahAna che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 bhagavadgItAmAM kahyuM che ke saMnyAsaH mecoZ ni:zreyAvumaI (1-1) arthAt saMnyAsa paNa uttama che ane kAga paNa uttama che. sUkSmatAthI jovAmAM Ave te vendAntanA aneivacanIyavAdamAM, kumArilanA sApekSavAdamAM ane bauddhonA madhyama mArgImAM paNa anekAnta dRSTinA svIkAra thayelA mAluma paDaze. Adhunika tattvaciMtakAmAM paNa A jAtanA vicArAnI kheATa nathI. jamanInA prakhyAta tattvavettA hegala kahe che ke viruddhadharmAMtmakatA e ja A saMsAranuM mULa che. kAI vastunuM yathArtha varNana karavA mATe e vastu saMbaMdhI saMpUrNa satya kahevAnI sAthe e vastunA viruddha dharmanA samanvaya kema thaI zake e khatAvavu ja joI e. nUtana vijJAnavAdane pracAraka breDale jaNAve che ke bIjI vastuo sAthe tulanA karavAthI pratyeka vastu Avasyaka ane anAvazyaka ema e rIte siddha thAya che. mAnasazAstranA vidvAn pra. viliyama jemsa kahe che ke ApaNI duniyA aneka che. sAdhAraNa manuSya e duniyAnuM jJAna eka khIjAthI asaMbaddha ane anapekSita kare che, paratu pUrNa tattvavettA te ja che ke je badhI duniyAne eka bIjAthI samRddha tathA apekSita rUpamAM jANe che. AvA ja vicArA taiyAyika josepha, peTI ane eDamanDa hAmsa Adi vidvAnoe prakaTa karelA che. syAdvAda vicArAnA samanvaya karavAmAM tathA vyava Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ' hAranI siddhi karavAmAM atyaMta upayAgI che, e satya samajAyA pachI aneka nAmAMkita puruSoe tenI muktaka The praza'sA karI che. yugapuruSa mahAtmA gAMdhIjIe jaNAvyu che ke 'anekAMtavAda mane bahu priya che. temAMthI huM musalamAnAnI dRSTie temanA, khristInI dRSTie temanA vicAra karatAM zIkhyA. mArA vicArone kAI khATA gaNe tyAre mane tenA ajJAna viSe pUrva rASa AvatA. have huM teonu dRSTi bindu teonI AMkhe joI zakuM chuM. anekAntanu mULa ahiMsA ane satyanuM yugala che.' syAdvAda kahe che ke amuka apekSAe vicAra karatAM ApaNA manamAM evA khyAla pedA thAya che ke A vastu che ane bIjI apekSAe vicAra karatAM evA khyAla pedA thAya che ke A vastu nathI. A ane paristhiti sAthe ja saMbhave che paraMtu tenuM varNana karavu hAya tA kAi paNa kramanA svIkAra karavA paDe che ne tethI pUrva bhAva-pazcAt bhAva pedA thAya che. e svarUpane eka ja sAthe kahevu hAya tA te avaktavya bane che. Ama chatAM tenA khaMDa viSe kaMI paNa kahevu hAya te pUrvanA traNa bhaMgAnI meLavaNI karIne kahI zakAya, paNa tenI apekSAne dhyAnamAM rAkhavI joie. A rIte vastunuM pratipAdana karatAM kula sAta bhagA thAya che, te A pramANeH-- 3 (1) racAt asti--A vastu amuka apekSAe che. (2) cAN nAsti--A vastu amuka apekSAe nathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) cat stinApati-A vastu amuka apekSAe che ne amuka apekSAo nathI. (4) thAt va -A vastu be viruddha apekSAthI kahI zakAya tevI nathI. (5) sthAt basti va-A vastu avaktavya hevA chatAM amuka apekSAe che. ' (6) cari nAsti vaLya-A vastu avaktavya hevA chatAM amuka apekSAe nathI. (7) cat stinAsti avazva-A vastu avaktavya hovA chatAM amuka apekSAe che ne amuka apekSAe nathI. A pramANe sAta bhaMgathI vastunuM pratipAdana karavAnI rItane saptabhaMgI kahevAmAM Ave che ane te jaina nyAyane abheda kille gaNAya che. tenA vaDe paraspara viruddha jaNAtA aneka vAdene samanvaya karI zakAya che ane e rIte vicAragharSaNane aMta lAvI zakAya che. syAdvAdathI vyavahAramAM zI rIte siddha maLe che? te paNa joIe. dhAro ke eka gharamAM sAsu ane vadhumAM jhaghaDe cAle che, te kaI rIte patatuM nathI. temAM je sAsune paNa karavAmAM Ave te vahune khoTuM lAge che ane vahune pakSa karavAmAM Ave to sAsune khoTuM lAge che. tyAM ema ja kahevuM paDe che ke "AmAM sAsunI paNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 kaMIka bhUla che ane vahunI paNa kaMIka bhUla che. have manee zANA thaine arasaparasa samajI javuM joI e.'ane tA ja jhaghaDA pate che. syAdvAda ema kahe che ke vastumAM paraspara virodhI evA aneka dharmo sabhave che, eTale ApaNe vastunI eka ja mAjI ke vastunA eka ja guNa pakaDIne besI rahevAnu nathI paNa anya guNAne zodhI kADhavAnA che ane tenI apekSAe samajavAnI che. lAkhaDa bhAre che eTale te pANImAM DUbI jAya che, eTalI ja vAta pakaDIne jo ApaNe mesI rahyA hAta te leAkhaMDanI hAre| Tana vajana vALI sTImare kadI paNa pANInI sapATI para taratI thaI hAta kharI ? athavA zabda e AkAzanA guNa che, ema mAnIne besI rahyA hAta ne te eka prakAranA pudgalanA paryAya che tethI tene pakaDI paNa zakAya che evuM jJAna meLavyuM na heAta teA Aje DiyA jevI kaI vastunI hastI hAta kharI ? tAtparya ke vastue ApaNane upalaka dRSTie dekhAya che tevI ja nathI, paNa bIjA' aneka sUkSma rahasyAthI bharelI hAya che ane e rIte ene abhyAsa karavA, enI anya padArtho sAthe tulanA karavI tathA eneA samanvaya sAdhavA e syAdvAda che ane e ja sa vyAvahArika siddhionA ameAgha upAya che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pAMcamuM navatara (1) jIva, (2) ajIva, (3) puSya, (4) pApa, (5) Asrava, (6) saMvara, (7) nirjara, (8) baMdha ane (9) mekSa e nava tattva che. vizvavyavasthAnA prakaraNamAM ApaNe joI gayA ke vaDu dravya paikInuM eka dravya AtmA che ane tene ja jIva kahevAmAM Ave che tathA tenuM mukhya lakSaNa citanya eTale jJAna che. prANa dhAraNa karavAnI zaktine lIdhe tene prANI paNa kahevAmAM Ave che. A jIvanuM vizeSa lakSaNa e che ke te karmane kartA che, karmaphaLane bhaktA che, saMsAramAM paribhramaNa karanAra che ane mekSamAM jaI zake evI zaktivALe che. prathama te A vizvamAM karma nAmanI kaI vastu Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hastI dharAve che ke kema? e prazna uThAvavAmAM Ave che. tene javAba e che ke A vizvamAM kaI manuSya tavaMgara ane kaI manuSya garIba dekhAya che, keI manuSya UMce ane koI manuSya nIce jaNAya che, koI suMdara jevAmAM Ave che ne koI asuMdara jovAmAM Ave che, temaja koIne sukhane anubhava karate nihALIe chIe ne koIne duHkhane anubhava karate nihALIe chIe. Ama badhAM manuSyanI sthiti vacce aMtara jaNAya che, eTale tenuM keI nizcita kAraNa hovuM ja joIe ane te karma che. A karma e zuM vastu che ? tene javAba e che ke te eka prakAranI pudgalanI vargaNAo che, eTale jIva ke AtmAnA svabhAvathI bhinna evo svabhAva dharAvanArI che ane tethI ja jIvamAM svabhAva ane vibhAva evI be sthiti utpanna thAya che. dAkhalA tarIke jIvane svabhAva jJAna che paNa karmanA saMgane lIdhe tenAmAM ajJAna paNa dekhAya che. karmo keTalA prakAranAM che? tene javAba e che ke te mukhyatve ATha prakAranAM che. je karmo AtmAnA jJAnaguNanuM AvaraNa kare che te jJAnAvaraNIya karma. je karmo AtmAnA darzana guNanuM AvaraNa kare che te dazanAvaraNIya karma. jenA lIdhe AtmAne zAtA ane azAtAne anubhava Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare paDe che te vedanIya karma. jenA lIdhe AtmAnA samyaka zraddhAna ane samyak cAritraguNane rodha thAya che te mohanIya karma. jenA lIdhe AtmAne amuka zarIramAM amuka samaya sudhI rahevuM paDe che te Ayukarma. jene lIdhe amUrta evA AtmAne mUrta thavuM paDe che eTale ke zubhAzubha zarIra ne suMdara-asuMdara aMgopAMge dhAraNa karavAM paDe che te nAmakarma. jene lIdhe AtmAne uccanIca getramAM avataravuM paDe che te netra karma ane jenA lIdhe AtmAnI jJAna, lAbha Adi zaktione aMtarAya thAya che te aMtarAya karma. A karmo pitAnI meLe coTI paDatA nathI paNa AtmA vaDe grahaNa thAya che, eTale tene karmane kartA mAnavAmAM Ave che. A karmonuM phaLa tene potAne ja bhegavavuM paDe che, eTale ke bIje kaI bhegavI Ape evI sthiti nathI, mATe tene kamane bhaktA mAnavAmAM Ave che. A AtmAne karmavazAt cAra gati ane cerAthI lakSa jIvayonimAM utpanna thavuM paDe che, eTale tene saMsaraNa karanAra mAnavAmAM Ave che ane tenAmAM sarva karmono nAza karavAnI mULabhUta zakti che, eTale tene mokSagamanane adhikArI mAnavAmAM Ave che. jIvamAM saMkeca ane vistAra pAmavAne guNa che eTale je zarIra dhAraNa kare te zarIramAM barAbara samAI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che paNa tene kaI bhAga bAkI rahetuM nathI ke te zarIra bahAra prasarate nathI. jIva narI AMkhe joI zakAtuM nathI paNa jIvaMta prANImAM helanacalana, zvAsozvAsa, bhASA, vicAra Adi je je kriyAo jovAmAM Ave che, tene lIdhe tenuM astitva jANI zakAya che. patthara, leTuM, kAca vagere jIvata nathI mATe tenAmAM AvA guNe jaNAtA nathI. jIvatAM mANasamAM ane maDadAmAM je phera jaNAya che te A kAraNe ja jaNAya che. jema nuM prAthamika avasthAmAM mATImAM maLI gayeluM hovAthI mATI jevuM ja lAge che paNa vividha upAye vaDe tenuM saMzodhana thatAM te zuddha svarUpe bahAra nIkaLI Ave che, tema jIva paNa prAraMbhika avasthAmAM ghaNAM kavALe hAI eTale ke ghaNI jaDa vargaNAthI yukta heI jaDaprAyaH jaNAya che, paNa jema jema karmone bhAra haLavo thAya che, tema tema te zuddha svarUpe bahAra Avate jAya che ane chevaTe saMpUrNa zuddha thatAM mekSane adhikArI bane che. A rIte jIvaMta AtmAo eTale jIva mAtranA be vibhAgo pADI zakAya? (1) saMsArI-saMsAramAM paribhramaNa karatA ane (2) mukta -savaze karma rahita thayelA. mukta chane siddha paNa kahe che. saMsArI jemAM keTalAka pitAnI jAte halanacalana karI zake evA hotA nathI ane keTalAka pitAnI jAte . Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 halanacalana karI zake evA hoya che, eTale tenA sthAvarasthira rahetA ane trasa-halanacalana karatA evA be vibhAge paDe che.. badhA sthAvara jIve eka IndriyavALA hoya che, tenA pRthvIkAya, apakAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya evA pAMca bheda pADI zakAya. tAtparya ke ApaNe jene mATI ke pRthvI kahIe chIe temAM paNa jIva che, jene pAchuM ke arpe kahIe chIe temAM paNa jIva che, jene agni ke teja kahIe chIe temAM paNa jIva che, jene pavana ke vAyu kahIe chIe temAM paNa jIva che ane jene jhADapAna ke vanaspati kahIe chIe temAM paNa jIva che. Adhunika yugamAM vaijJAnika sAdhana vaDe vanaspati vageremAM jIva hevAnuM sAbIta karavAmAM AvyuM che trasa jemAM keTalAka beIndriyavALA, keTalAka traNa IndriyavALA, keTalAka cAra IndriyavALA ne keTalAka pAMca IndriyavALA hoya che. dAkhalA tarIke zaMkha, koDA, chIpa, gaMDela (peTanA kRmi), jaLa, caMdana, aLasiyAM, lALiyA (vAsI kherAkamAM utpanna thatAM), kASTha, kIDA, kRmi, pANInA pirA vagere beIndriyavALA jIve che. kAnakhajUra, mAMkaDa, jU, kIDI, udhaI makeDA, IyaLa, ghImela, gIgeDA, gadheyA, cArakIDA, chANanA kIDA, gokaLagAya vagere traNa IMdriyavALA jIve che. vIMchI, bagAI bhamarA, bhamarI, tIDa, macchara, DAMsa, masaka, kaMsArI, khaDamAkaDI vagere cAra iMdriyavALA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIve che ane mAchalI, sApa, pazu-pakSI tathA manuSya vagere pAMca IMdriyavALA jIve che. ahIM eTalI spaSTatAnI AvazyaktA che ke eka ja IndriyavALA ane mAtra 5zendriya hoya che, be IndriyavALA ne sparzanendriya uparAMta rasanendriya paNa hoya che. traNa IndriyevALAne sparzanendriya-rasanendriya uparAMta dhrANendriya paNa hoya che; cAra IndriyevALAne vizeSamAM cakSurindriya paNa hoya che ane pAMca IndrivALAne e cAra Indriya uparAMta zravaNendriya paNa hoya che. jIvanI AhAra prahaNa karavAnI zaktine AhAraparyApti kahevAmAM Ave che, tene zarIrarUpe pariNAvavAnI zaktine zarIraparyApti kahevAmAM Ave che, tenI Indriya racavAnI zaktine IndriyaparyAdita kahevAmAM Ave che, tenI zvAsocchavAsa levAnI zaktine zvAsozvAsaparyApti kahevAmAM Ave che, tenI bolavAnI zaktine bhASAparyApti kahevAmAM Ave che ne vicAravAnI zaktine mana paryApti kahevAmAM Ave che. temAMthI sthAvara jIvene prAraMbhanI cAra paryApti hoya che, beIndriyavALA, traNa IndriyavALA tathA cAra IndrivALA jene tathA paMcendriyamAM jeo asaMjJI eTale manarahita hoya che temane pAMca paryApti hoya che ane saMkSIpaMcendriyane cha paryApti hoya che. paMcendriya nA nArakI, tirya. manuSya ane devatA evA cAra vibhAge che. temAM pahelI nArakInA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 che, bIjI nArakInA cha ema nArakInA cha sAta prakAranA che. tiryaMce jalacara-jalamAM pharanArA, sthalacara- jamIna para pharanArA ane becara eTale AkAzamAM uDanArA ema traNa prakAranA che. mAchalA jhuMDa, magara vagere jalacara che; gAya, bheMsa, gheDA, hAthI, vAnara vagere sthalacara che; ane kAgaDA, kabUtara samaLI vagere khecara che ke jene ApaNe pakSI kahIe chIe. manuSyanA traNa vibhAgo che : karmabhUmimAM janmelA akarmabhUmimAM janmelA ane aMtaradvIpamAM janmelA. A vibhAgo jaina bhUgoLa pramANe jene karmabhUmi, akarmabhUmi ane aMtaradvIpa kahevAmAM Ave che, te pramANe karelA che. karmabhUmio 15 che, akarmabhUmie 30 che ane aMtara dvIpa 56 che, eTale manuSyanA kula bheda 101 che. | denA cAra vibhAgo che: (1) bhuvanapati, (2) vyaMtara (3) jyotiSI ane (4) vaimAnika. temAM bhavanapatinA daza prakAra che, vyaMtaranA vyaMtara ane vANavyaMtara evA be vibhAgo che ne te darekanA ATha ATha bhede che. tiSInA pAMca bhede che ane vaimAnikanA ka5vAsI ane kalpAtIta evA be bhede che. A jenA zarIra, AyuSya vagerene vicAra jaina zAstromAM khUba sUkSamatAthI karela che. 2. ajIva jenAmAM jIva nathI tene ajIva kahevAmAM Ave che Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 A rIte dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, kAla ane pudgalAstikAya e pAMce drabyA ajIva che. 3. puNya jIva mAnasika, vAcika ane kAyika kriyA dvArA je zubha ane azubha karmo upArjana kare che tene anukrame puNya ane pApa kahevAmAM Ave che. temAM puNya 9 prakAre aMdhAya che. sAdhu-saMta tathA dIna-duHkhIone (1) anna devAthI, (2) pANI devAthI, (3) sthAna eTale utaravAnI jagA ApavAthI, (4) zayyA devAthI, (5) vastra devAthI, temaja (6) mana vaDe zubha saMkalpa karavAthI, (7) vacana vaDe zubha saMkalpa karavAthI, (8) kAcA vaDe zubha sakalpa karavAthI ane (9) deva-gurune namaskAra karavAthI. A puNyanAM phaLa svarUpe jIvane devagati, manuSyagati, uccageAtra, paMcendriyanI pUrNutA, pramANeApeta suMdara zarIra, ghATIlAM avayavA, rUpa, kAMti, AreAgya, saubhAgya ane dIrghAyuSanI prApti thAya che ane jyAM jAya tyAM Adara-satkAra pAme che. 4. pApa pApa 18 prakAre baMdhAya che. 1. prANAtipAta eTale jIvahiMsA karavAthI. 2. mRSAvAda eTale jUhu' eTalavAthI. 3. adattAdAna eTale cArI karavAthI. 4. maithuna eTale brahmacaryanA bha ga karavAthI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 5. parigraha eTale vastu para mUrchA rAkhavAthI. 6. krAdha eTale gusso karavAthI. 7. mAna eTale abhimAna karavAthI. 8. mAyA eTale kapaTa karavAthI. 9. leAbha eTale tRSNA rAkhavAthI. 10. rAga eTale ISTa vastu para Asakti rAkhavAthI. 11. dveSa eTale aniSTa vastunA tiraskAra karavAthI, 12. kalaha eTale kajiye karavAthI. 13. abhyAkhyAna eTale keAInA para doSAropaNa karavAthI. 14. maizunya eTale cADI khAvAthI. 15. rita-arita eTale harSa ane viSAda karavAthI. 16. parivAda eTale bIjAnI niMdA karavAthI. 17. mAyA-mRSAvAda eTale kapaTapUrvaka tU huM elavAthI, 18. mithyAtvazalya eTale hRdayamAM mithyAtva rAkhavAthI. [ mithyAtvanA vizeSa paricaya AgaLa Avaze. ] pApanuM phaLa puNyathI UMdhuM maLe che, eTale tenAM phaLa svarUpe naraka ane tiryaMca gati tathA cAra IndriyapaNa, traNaIndriyapaNuM, e IndriyapaNu ane sthAvarapaNu prApta thAya che, temaja nIcagotra, kadarUpA deha, varavA aMgA, rAga-vyAdhi, durbhAgya tathA alpAyuSanI prApti thAya che tathA apayaza sAMpaDe che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 ahI eTaluM yAda rAkhavAnI jarUra che ke puNya ane pApa ane karmaphaLa hAine meAkSaprApti mATe te anene kSaya karavA jarUrI che. puNya e zubhAsava che ane pApa e aNubhASava che eTale keTalAka tenA AsavamAM ja samAveza kare che ane puNya-pApanI svataMtra tattva tarIke gaNanA karatA nathI, paNa puNya-pApanA spaSTa edha thavA mATe tenuM svataMtra pratipAdana jarUrI che, eTale ahIM puNya ane pApanI svataMtra tattva tarIke gaNanA karavAmAM AvI che. 5 Ava jenAthI karmonu jIvabhaNI AvavuM thAya tene Asrava kahe che. jo jIvane ApaNe talAvanI upamA ApIe te karma e pANI che ane Asrava e tene AvavAnAM garanALAM che. tenA kula bheTThA 42 mAnavAmAM AvyA che, te A pramANe H ' hiMsA, jUTha, cArI, maithuna ane parigraha e pAMcane tyAga na karavA, virati na karavI te 5 avatAava, krodha, mAna, mAyA ane leAbhanu sevana karavuM te 4 kAyAsava. sparzanendriya, rasanendriya, prANendriya, cakSurindriya ane zrotendriya e pAMca iMdriyAne niyamamAM na rAkhavI arthAt pramAda sevavA te 5 IndriyAstrava. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 mana, vacana ane kAyAnA bhegane-vyApArane bhegAdi viSayamAM jatAM na reka te 3 megAstrava. temaja nIcenI pacIsa kriyAo karavAthI karmane Asrava thAya che ? (1) kAyikakiyA--kAyAne ayatnAe pravartAvavI te. (2) AdhikaraNikI kriyA-gharanAM upakaraNa-adhikaraNa vaDe jIvenuM hanana karavuM te. (3) prAASikI kriyA-jIva-ajIva para dveSa kara te. (4) pAritApatikI kriyA-pitAne tathA parane paritApa upajAva te. (5) prANAtipAtikI kriyA-ekendriyAdi jene havA-haNavavA te. (6) AraMbhikI kiyA-jemAM ghaNI hiMsA thavAne saMbhava hoya te. - (7) pArigrahika kriyA-dhana dhAnyAdika navavidha parigraha meLavatAM tathA tenA para maha rAkhatAM je kriyA lAge che. (8) mAyApratyayikI kiyA-chaLa kapaTa karI bIjAne dubhavavA te. | (9) mithyAdarzanakhatyayikI kriyA-mithyA darzana eTale asatya mArganuM piSaNa karatAM je kriyA lAge che. (10) apratyAkhyAnikI kriyA-abhakSya ane apeya vastuone tyAga nahi karavAthI je kriyA lAge che. (11) daSTikI kiyA-suMdara vastuo joIne tenA para rAga kare te. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 (12) spaSTikI kiyA-sukumAra vastuone rAgavazAt sparza kare te. (13) prAtityakI kriyA-bIjAnI Rddhi-samRddhi joIne IrSA kare te. (14) sAmate nipAtakI kiyA-potAnI Rddhi-samRddhinI koI prazaMsA kare tethI khuza thatAM je kriyA lAge te athavA tela, ghI, dUdha, dahIM AdinAM vAsaNe khullAM rAkhavAthI jIve temAM AvI paDe ane tethI je hiMsA thAya te. (15) naisRSTikI kiyA-rAjAdinA hukamathI bIjAnI pAse yaMtra-zastrAdi taiyAra karAvavAM te. (16) svahastakI kiyA-pitAnA hAthathI ke zikArI kUtarAo Adi dvArA jIvane mAravA te. athavA pitAnA hAthe kriyA karavAnI jarUra nahi hovA chatAM abhimAnathI pitAnA hAthe kriyA karavI te. (17) AnayanakI kiyA-jIva athavA ajIvanA pragathI koI vastu pitAnI pAse Ave evI kozISa karavI te. (18) vidAraNukI kriyA-jIva athavA ajIvanuM chedana bhedana karavuM te. (19) anAgikI kriyA-zUnyacitte vastuone levI mUkavI, besavuM-uThavuM, cAlavuM karavuM ke khAvuM-pIvuM te. . (20) anavakAMkSA pratyayadI kriyA-A loka ane paraleka saMbaMdhI viruddha kAryanuM AcaraNa karavuM te. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 (21) prAyeAgikI kriyA-mana, vacana, kAyA sakha'dhI kharAkha vicAramAM pravRtti karavI paNa nivRtti na karavI te. (22) samudAnakriyA-kAi evuM karma karavu ke jenAthI jJAnAvaraNIya AThe karmAnA ekI sAthe aMdha thAya te. (23) premapratyayikI kriyA-mAyA ane leAlathI je kriyA thAya te. (24) dveSapratyayikI kriyA-krodha ane mAnathI je kriyA thAya te. (25) irSyApathikI kriyA-pramAdarahita sAdhuone tathA kevalajJAnI bhagavAnane gamanAgamana karatAM je kriyA lAge te. AmAM keTalIka kriyAe sarakhA jevI lAge che, paNa te sarakhI nathI. A badhA bhedonA tIvrabhAva, mantrabhAva, jJAtabhAva, ajJAtabhAva Adi kAraNeAthI aneka bhedAnube thaI zake che. 6 savara karmAne jIvabhaNI AvatAM aTakAvavA tene savara kahe che. A kriyA AsravathI bilakula ulaTI che, eTale tene AsravarAdha paNa kahevAmAM che. tenA 57 bhedo nIce pramANe mAnavAmAM Ave cheH 5 samiti, 3 trupti, 10 yatidharma 12 bhAvanA, 22 parISaha ane 5 cAritra. cAritranAM pAlananimitte samyakpravRtti karavI tene samiti kahevAmAM Ave che. tenA Iyyasamiti, bhASAsamiti, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 eSaNAsamiti, AdAna-nikSepa samiti ane pAriThApanikI samiti evA pAMca prakAro che. Isamiti eTale upagapUrvaka nIcI najare avara-javaravALA mAge divasanA samaye cAlavuM. bhASA samiti eTale mita, hita ane priya vacana bolavuM. eSaNAsamiti eTale AhAra, pANI, vastra, auSadha, zayyA, pATa, pATalA Adi deSa rahita meLavavA. AdAna-nikSepasamiti eTale vastra, pAtra upakaraNe vagere pramAjI-pUMchane levA-mUkavA. pAriThApanikI samiti eTale mala, mUtra, ghUMka tathA paraDavavA vastuo niravadya eTale jIvahiMsA na thAya tevA sthAnamAM paraThavavI. cAritranAM pAlana nimitte mana, vacana ane kAyAnI pravRttine pavavI, tene niSedha kare tene gupti kahevAmAM Ave che. tenA mane gupti, vacanagupti ane kAyagupti e traNa prakAre che. A pAMca samiti ane traNa guptine aSTa pravacana mAtA kahevAmAM Ave che, kAraNa ke pravacana eTale cAritranuM dhAraNa ane piSaNa karavAmAM te mAtA jevuM kAma kare che. sAdhuoe--patioe khAsa ArAdhavA gya daza guNene dazavidha yatidharma kahevAmAM Ave che, te A pramANe kSAMti (kSamA), mRdutA, RjutA (saraLatA), mukti (nirlobhavRtti), tapa, saMyama, satya, zauca (mana, vacana, kAyAnI zuddhi), akiMcanatA (parigrahane tyAga) ane brahmacarya. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jema auSadhamAM amuka guNa lAvavA mATe tene judA judA rasanI bhAvanA ApavAmAM Ave che, tema AtmAne pavitra banAvavA mATe 12 prakAranI-vicAra dhArAone Azraya levAmAM Ave che, tene bAra bhAvanA ke dvAdazAnuprekSA kahevAmAM Ave che. te nIce mujaba - 1 anityabhAvanA-sarva parapadArthanI anityatA ciMtavavI. 2 azaraNabhAvanA-arihaMtAdi cAra zaraNa vinA saMsAramAM prANIne keInuM zaraNuM nathI, tevuM ciMtana karavuM. 3 saMsArabhAvanA-saMsAramAM jIvanuM anAdi parabramaNa tathA tenAM anaMta janma, maraNa ane asthira saMbaMdhanuM ciMtana karavuM. 4 ekatvabhAvanA-janma-maraNa tathA sukha-duHkha saMsAramAM ekalA jIvane ja anubhavavA paDe che evuM ciMtana karavuM. 5 anyatyabhAvanA-AtmAne dhana, baMdhu tathA zarIrathI bhinna ciMtava. 6 azucisvabhAvanA-zarIranuM apavitrapaNuM ciMtavavuM. 7 AsravabhAvanA-avirati, kaSAya, pramAda, ga tathA mithyAtvane azubha karmanA hetu tarIke ciMtavavA. ( 8 saMvarabhAvanA-saMyamanuM svarUpa ane tenA lAbha ciMtavavA. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 nirAbhAvanA-kanI nirjarAmAM kAraNabhUta evA tapane mahimA ci tavave. 10 dharmasvAkhyAtabhAvanA jinezvarAe dhama sArI rIte kahelA che ane te mahA prabhAvazALI che ema ciMtavavuM. 11 leAkabhAvanA-cauda rAjaleAkanuM svarUpa ciMtavavu. 12 edhidubhabhAvanA-samyakatva pAmavuM durlabha che, tethI temAM upayAga rAkhavAnuM ciMtana karavuM. cAritranuM pAlana karatAM je kaMi kaSTa, muzIkhata ke murakelI AvI paDe tene samatAthI sahana karI levI tene parISahujaya kahevAmAM Ave che. tenA 22 prakArA nIce mujaba che: 1 kSudhAparISaha-bhUkhathI utpanna thatI vedanA sahana karavI. 109 karavI. 2 tRSAparISahatRSAthI utpanna thatI vedanA sahana. 3 zItaparISaha-4'DIthI thatI vedanA sahana karavI. 4 uSNaparISaha-tApathI thatI vedyanA sahana karavI. 5 #sa-mazakaparISahaDAMsa ane maccharanA karaDavAthI utpanna thatI vedanA sahana karavI. 6 acalekaparISaha-vasrarahita ke phATelAM vastravALI sthitithI kheda na pAmavA. 7 ati parISahu-cAritra pALatAM manamAM glAni thavA na devI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 8 zrIparISaha-strIonA hAvabhAvAdi prasaMgathI manane calAyamAna thavA devuM nahi. 9 carcAparISaha-kaI gAma upara mamatva na rAkhatAM rASTrabharamAM vicaratA rahevuM ane e rIte vihAra karatAM- paribhramaNa karatAM je kaSTa Ave te sahana karI levAM. 10 niSavAparISaha-strI, pazu ane napuMsaka rahita sthAnamAM rahI ekAMtavAsa seva. 11 zayyAparISaha sUvAnI jagA ke sUvAnI pATa vagere game tevI maLe tethI kheda na pAmave. 12 AkAzaparISaha-keI manuSya Akroza kare, tiraskAra kare, apamAna kare tene zAMtithI sahI levuM. - 13 vadhaparISaha-koI mArajhUDa kare te paNa zAMti rAkhavI. 14 yAcanAparISaha-sAdhune dareka vastu yAcIne ja meLavavAnI hoya che, tethI manamAM kaMTALe lAve nahi. 15 alAbhaparISaha-bhikSA mAgavA chatAM kaI vastu na maLe te tene saMtApa na kare. 16 regaparISaha-game teve rega ke vyAdhi utpanna thAya paNa hAyaya ke bUma barADA na pADatAM tenI badhI vedanA zAMtithI sahana karI levI. 17 tRNasparza parISaha-besatAM, uThatAM tathA sUtAM dardAdi tRNane je kaThera sparza thAya te zAMtithI sahana karI le. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 18 malaparISaha-parasevA tathaH vihAra vagerenAM kAraNe zarIra para mela caDI javA chatAM snAnanI icchA na karavI. 19 satkAraparISaha--keAi game tevA satkAra kare tethI abhimAna na karatAM manane kAbUmAM rAkhavuM ane A satkAra mArA nahi paNa cAritranA thAya che tema samajavu', 20 prajJAparISaddha-buddhi ke jJAnanA maDha karavA nahi. 21 ajJAnaparISaha-ghaNA parizrama karavA chatAM sUtrasiddhAMtanA joI e tevA Adha na thAya te tethI nirAza thavuM nahi. 22 samyakatvaparISahu kAi paNa sthitimAM samyakatvane DagamagavA na detAM tenuM sa'rakSaNa karavuM. cAritra pAMca prakAranu che H (1) sAmAyika, (2) chaMdopasthApanIya, (3) parihAravizuddhi, (4) sUkSmasa'parAya ane (5) yathAkhyAta. temAM mana, vacana ane kAyAthI pApakarma karavuM niha, karAvavuM nahi, tathA karatAne anumati ApavI nahi evA saMkalpapUrvaka je cAritra grahaNa karavAmAM Ave che tene sAmAyikacAritra kahe che. navA ziSyane SaDjavanikA adhyayana bhaNyA pachI je vaDI dIkSA ApavAmAM Ave che, tene chedepasthApanIya cAritra kahe che. athavA eka tIrthaMkaranA sAdhu bIjA tIrthaMkaranA zAsanamAM praveza kare e vakhate tene navuM cAritra levuM paDe che tene paNa chedyAvasthApanIya cAritra kahe che. zrI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 rA pArzvanAtha bhagavAnanA cAturyAma vratavALA sAdhuoe pAMca mahAvratavALAM zrI mahAvIra svAmIne mArga svIkAryo tyAre navesarathI cAritra grahaNa karyuM, te A prakAranuM samajavuM. jemAM vizeSa tapa karavAthI karmanI nirjarA thAya tene parihAravizuddhicAritra kahevAmAM Ave che. jemAM kaSAya khUba pAtaLA paDI nAma mAtranA rahe tene sUkSmasaMparAyacAritra kahe che ane jemAM kapAyane sarvathA nAza thAya evA cAritrane yathAkhyAtacAritra kahe che. A chellAM traNa prakAranAM cAritre vartamAnakALe ati durlabha mAnavAmAM Ave che. 7. nirjarA AtmAne lAgelAM karmonuM jarI javuM, kharI javuM tene nirjarA kahevAmAM Ave che. tene mukhya upAya tapa che. zAstromAM kahyuM che ke mavAlIijiyaM tavA niriA kroDe bhavamAM saMcita kareluM karma tapa vaDe, nAza pAme che. tapanA mukhya prakAre 12 che, temAM 6 tape bAhya gaNAya che ane 6 tapa AtyaMtara gaNAya che. bAhya tapane vizeSa saMbaMdha kAyA sAthe che, atyaMtara tapane vizeSa saMbadha mana sAthe che; eTale kAyika tathA mAnasika baMne tapazcaryAne jaina dharmamAM samAna sthAna ApavAmAM AvyuM che. kAyAne puSTa karIe ane mananuM damana karavA IcchIe te e thatuM nathI ane kAyAne kRza karIe paNa manane mokaLuM mUkIe te enuM pariNAma sAruM AvatuM nathI, eTale ubhayanuM damana karavAnI AvazyakatA che. nuM zA mukhya dha varA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 anazana eTale bhejanane tyAga e paheluM bAhya tapa che. temAM eka TaMka sivAya khAvAne tyAga kare tene ekAzana-ekAsaNuM kahe che. evuM ekAsaNuM jyAre rasa vALA padArthonA tyAgapUrvaka hoya tyAre tene AyaMbila kahe che ane jemAM AgaLanuM TaMka, divasanA be TaMka tathA tyAra pachInuM eka TaMka ema cAra TaMkano tyAga karavAmAM Ave tene cautthabhatta ke upavAsa kahe che. temAM sUryodaya thayA pachI eka prahara bAda acitta jaLane upayoga karI zakAya tevA upavAsane tevihAra (trividha AhArane tyAga karanAra) kahe che ane jemAM acitta jaLane paNa upaga na karI zakAya evA upavAsane cevihAra (caturvidha AhArano tyAga karanA) kahevAmAM Ave che. koI paNa tapamAM rAtribhejanane sarvathA tyAga hoya che, eTale saMdhyAkALathI laIne bIjA divasanA sUryodaya sudhI koI paNa prakAranuM ana ke jaLa vAparavAmAM AvatuM nathI. tAtparya ke anya dharmanA upavAsamAM dUdha, phaLa, rAjagarAne zIre, cAha, kephI vagere levAnI chUTa hoya che, tevI chUTa AmAM rahetI nathI, eTale A upavAsa AkarA gaNAya che. Ama chatAM jainonAM nAnAM nAnAM bALako paNa AvA upavAsa kare che ane te ekAda-be nahi paNa traNa-traNa ke cAra-cAra kare che. vaLI daza varSathI cauda varSanI umara sudhInA bALakee aThThAI eTale eka sAmaTA ATha upavAsa karyAne dAkhalAo paNa che. meTI umaranA strIpuruSe eka upavAsathI mAMDIne ATha upavAsa, paMdara upavAsa, trIsa upavAsa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ke pAMtrIza upavAsa paNa kare che ne keTalAka be mAsa ke aDhI mAsanA upavAsa paNa kare che. A kALamAM utkRSTa upavAsanuM mAna cha mahinAnuM che ke je akabaranA samacamAM caMpA zrAvikAe karyA hatA. A badhA upavAsamAM tapa pUrNa thaye pharI bhejananI AMkAkSA hoya che, jyAre yAvatakathika anazanamAM te prakAranI IcchA hatI nathI, arthAt temAM jIve tyAM sudhI trividha ke caturvidha AhArane tyAga hoya che. tenuM zAstrIya nAma saMlekhanA che. A jAtanuM saMlekhanA-tapa karanAra darbha ke UnanI zayyA para saMthAre karIne kAyAne kRza karate thake cittasamAdhimAM AyuSya parNa kare che. ApaghAtamAM kaI paNa jAtanI vyathA ke vedanAthI jIvanane aMta lAvavAnI tAlAvelI hoya che, jyAre saMkhanAmAM saMsAranA sarva mehane tyAga karI zAMti, samatA ke samAdhipUrvaka zeSa jIvana pUrNa karavAnuM hoya che, eTale te be vastuo eka gaNI zakAya nahi. ghaNA pazcimAtya vidvAnee A tapanuM rahasya nahi samajAvAthI saMlekhanA-tapane Self mortification eTale marajIAta ApaghAta tarIke oLakhAvyuM che, paNa te vyAjabI nathI. UdarikA eTale bhUkhathI kaMIka ochuM jamavuM e bIjuM bAhya tapa che. vRttisaMkSepa eTale AhArapANIrUpa vRttine ghaTADe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 kare arthAt amuka dravyothI vizeSa dravya vAparavA nahi e trIjuM bAhyatA che. sAdhuone A tapa abhigraharUpa heAya che, eTale dravyathI amuka vastu maLe te, kSetrathI amuka sthitimAM maLe te, kALathI amuka samaye maLe che ane bhAvathI dAtAnA amuka bhAvapUrvaka maLe te levI e saMkalpa hoya che. jyAM sudhI e saMkalpapUrvakanI bhikSA na maLe tyAM sudhI temane anazana tapa cAlu rahe che. zrI mahAvIra prabhue kauzAMbImAM daza belathI ugra abhigraha dhAraNa karyo hate ne pAMca mAsa tathA pacIsa divasa pachI zrI caMdanabALAnA hAthe tenuM pAraNuM thayuM hatuM, e hakIkata prasiddha che. rasatyAga eTale dUdha, dahIM, ghI, tela, geLa (sAkara) ane pakavAnnane tyAga kara e cothuM bAhyatA che, rasathI vikAra utpanna thAya che, eTale tene vikRti ke vigaI kahevAmAM Ave che. AyaMbilamAM A tapazcaryA mukhya hoya che. kAyakaleza eTale saMyamanA nirvAha athe kAyAne paDatAM kaSTo samabhAve sahana karI levA e pAMcamuM bAhyatapa che ane saMlInatA eTale aMge pAMga saMkecIne rahevuM tathA ekAMtanuM sevana karavuM e chaThTha bAhya tapa che. A tapazcaryAone Azraya lIdhA vinA zarIra paranI Asakti chUTatI nathI ke viSaya-kaSA para joIe te kabU AvI zakatuM nathI. \ ' Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 bhUla mATe daMDa rUpa tapazcaryA karavI e prAyazcitta nAme paheluM atyaMtara tapa che. jJAna, darzana, cAritra tathA tapane temaja vidyAdAtA gurune aupacArika vinaya kare e vinaya nAmanuM bIjuM atyaMtara tapa che. - AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna (mAMdA ke azakta), zikSa (navadIkSita), kula, gaNa, saMgha ane sAdharmika e dazanI nirAzasa bhAve eTale karmakSayanA hetuthI zuzruSA karavI e viyAvRtya nAmanuM trIjuM atyaMtara tapa che. zAnA pATha tathA arthanI vAcanA levI, te saMbaMdhI pRcchA karavI, tenuM parAvartana karavuM, te saMbaMdhI UMDuM ciMtana karavuM tathA tene yogya adhikArIne vinimaya kare e svAdhyAya nAmanuM ethuM atyaMtara tapa che. mananA zubha vicAramAM ekAgratA karavI e pAMcamuM dhyAna nAmanuM atyaMtara tapa che ane utkRSTa tyAga vRttithI rahevuM e utsarga nAmanuM chaThuM atyaMtara tapa che. ' ghaNuM kaThina ane nikAcita karmabaMdhananI nijerA A atyaMtara tapa vaDeja thAya che. 8, baMdha AtmA ane karmanuM joDAvuM, AtmA sAthe kArmaNa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 vargaNa (skaMdhe)ne saMbaMdha thave tene baMdha kahevAmAM Ave che. jema suvarNa svabhAvathI zuddha havA chatAM mATInAM mizraNane lIdhe malina bane che, tema AtmA karmanAM baMdhane lIdhe-karmanAM mizraNane lIdhe malina bane che. baMdha cAra prakAranuM mAnavAmAM AvyuM cheH (1) prakRtibaMdha, (2) sthitibaMdha, (3) anubhAgabaMdha ane (4) pradezabaMdha. prakRtibaMdha eTale karmane svabhAva nakkI thave. jemake amuka karmane baMdha thaye te tenI jJAnazaktine repa karaze, amuka karmane baMdha thaye te tenI darzanazaktine redha karaze, vagere. sthitibaMdha eTale karma keTalA kALa sudhI raheze tene nirNaya . jemake A jJAnAvaraNIya karma AtmAnI sAthe amuka kALa sudhI saMbaMdhamAM raheze. anubhAgabaMdha eTale phaLa devAnI zaktine nirNaya tha. jemake A karma tIvra phaLa Apaze, A karma maMda phaLa Apaze. pradezabaMdha eTale kAmaNavargaNAne saMcaya . cAre prakAranA karmabaMdha ekI sAthe eka adhyavasAyathI paDe che. temAM je adhyavasAya ati tIvra hoya tene baMdha nikAcita eTale ati gADha paDe che ane je adhyavasAya, tIvra, maMda ke maMdatara hoya tene baMdha anukrame Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 nidhatta, pRSTa ane baddha paDe che. eTale uttarottara ocho gADha paDatAM mAtra aDakavA je ja paDe che. 9. mokSa AtmAne karmathI sarvathA chuTakAre thave tene mokSa kahevAmAM Ave che. mukti, siddhi, zivagati, nirvANa, paramapada, paramAtmapada e tenA paryAya zabda che. saMsAramAM naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAra prakAranI gati heAya che, eTale mekSa pAmavAnI sthitine paMcamagati kahevAmAM Ave che. dIvA parathI AvaraNa ucakAI jatAM tene pUrNa prakAza prakaTa thAya che, tema AtmAmAMthI karmanI malinatA sarvAze dUra thatAM tenA sarvaguNe pUrNa svarUpamAM prakAzavA mAMDe che. karma rahita AtmAne siddha kahevAmAM Ave che. AtmAnI svAbhAvika gati Urdhva che, eTale te sarva karmothI rahita thatAM ja Urdhvagati karate lekanA agrabhAge pahoMcI jAya che ane siddhazilAmAM sthira thAya che. tethI AgaLa aloka che, eTale tyAM AtmAnI gati saMbhavatI nathI. keI tuMbaDAne kapaDuM vITALyuM hoya ane tenA para mATIne lepa karyo hoya, vaLI tenA para bIjuM kapaDuM vIMTALyuM hoya ne pharI mATIne lepa karyo hoya, e rIte ATha vAra kapaDuM vIMTALyuM hoya ne ATha vAra mATIne lepa karyo hoya te e tuMbaDuM taravAnA svabhAvavALuM hovA chatAM pANImAM nAkhavAthI tenA taLiye jaIne bese che. pachI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 pANInA gharSaNathI jema jema tene lepa ukhaDate jAya che ane kapaDAnAM baMdhane tUTatAM jAya che, tema tema te haLavuM thatuM jAya che ane badhe lepa-badhAM baMdhane dUra thatAM ja te Urdhvagati karatuM pANInI sapATI para AvI jAya che, tema AtmA karmanAM baMdhanene lIdhe saMsAramAM game tyAM rakhaDe che paNa tenAM sarva karmabaMdhane dUra thatAM svAbhAvika gati pramANe upara mujaba siddhazilAmAM pahoMcI jAya che. siddhagatine ziva, acala, aja, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvRtti mAnavAmAM Ave che. ziva eTale upadravarahita. acala eTale sthira. aruja eTale vyAdhi-vedanA rahita. anaMta eTale aMtarahita. akSaya eTale jene alpeze ke sarvAze kSaya-nAza thatuM nathI. avyAbAdha eTale jyAM karmajanya pIDA nathI. navAM karmabaMdhananAM kaI paNa kAraNe vidyamAna nahi hovAthI siddhanA AtmAne pharI karmabaMdha thato nathI. apunarAvRtti eTale jyAM gayA pachI pharI saMsAramAM pAchuM AvavAnuM hatuM nathI. keTalAka tene utAra kare, nathI e keTalAka ema mAne che ke siddhanA jIve jaganuM duHkha joI tene uddhAra karavA pAchA saMsAramAM Ave che ne duHkhI jagatane uddhAra kare che, paNa jyAM vicAra, lAgaNI ke rAgadveSajanya saMvedane ja nathI tyAM evuM zI rIte banI zake? eTale siddha paramAtmAnA jI to rAga ane dveSathI para thaIne potAnA anaMta jJAnamaya svabhAvamAM ja ramaNa karanArA hoya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 je jIve cAra ghAtI karmone kSaya karIne kevaLajJAna prApta kare che, te aMta samaye zeSa cAra karmone kSaya karI avazya mekSagatine prApta kare che. A rIte jaina zAoe navatattvamAM jANavA jevuM badhuM jaNAvI dIdhuM che ane temAMthI cheDavA zuM che ane grahaNa karavA egya zuM che? tene bodha paNa karAvI dIdho che. jIva jANavA gya che, ajIva jANavA che, puNya karavA gya che paNa Akhare cheDavA gya che, pApa karavA yogya nathI ane cheDavA yogya che, Asava paNa cheDavA gya che, saMvara karavA egya che, nirjarA karavA gya che, baMdha karavA gya nathI, mokSa meLavavA yogya che. saMvara e saMyama che ane nirjarA e tapa che, eTale saMyama ane tapa e ja Akhare manuSyane mukti samIpe laI janArAM be mahAna tatve che ane tethIja jaino tenI yathAzakti ArAdhanA-upAsanA kare che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa chaThTha mithyAtva vastunuM je svarUpa hoya te na mAnatAM bIjI rIte mAnavuM tene viparIta zraddhAna ke mithyAtva kahevAmAM Ave che. A mithyAtvanA judI judI daSTie judA judA prakAre paDe che, temAMthI pAMca prakAre, cha prakAre ane daza prakAre khAsa samajavA gya che. - pAMca prakAre (1) Abhigrahika, (2) anabhigrahika, (3) Abhinivezika, (4) sAMzayika ane (5) anAmika. - mithyAdarzananI mAnyatAnI pakaDa te Abhigrahika mithyAtva. te satya pakSanA virodhI evA mithyAdarzanIone heAya che. sArA kheTAne bheda na kare te anabhigrahika mithyAtva. te satyapakSanA aviredhI mithyAdarzanIne heya che. "sarva mate ke sarvadarzane sArAM che, temAM amukane sAruM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che "sAnI sakhyatve sAruM mAnavuM che. abhiniveza 122 ane amukane khoTuM zA mATe mAnavuM?' Avo vicAra te A bIjA prakAranuM mithyAtva che. zAstra anusAra satya jANavA chatAM abhiniveza eTale beTI pakaDane laIne jUThuM mAnavuM te Abhinivezika mithyAtva. te mukhyatve samyakatvathI bhraSTa thayelAne heya che. "jJAnIonI kahelI vAta meM jANI paNa yuktithI e vAta khoTI che !" ema mAnavuM te A trIjA prakAranuM mithyAtva che. | sarvajJa ane vItarAge prarUpelA siddhAMtemAM saMzaya rAkhe tene sAMzayika mithyAtva kahe che. jina bhagavatee naraka ane nigadanI vAta kahI che, paNa tevAM sthAne kharekhara haze ke kema ? evA vicAra karavA te A cothA prakAranuM mithyAtva che. ajANapaNane lIdhe kaMI na samajAya te anAgika mithyAtva. pRthvIkAya vagere ekendriya jIne anAdi kALathI A prakAranuM mithyAtva lAgeluM hoya che. cha prakAre (1) laukikadevagata, (2) laukikagugata, (3) laukikaparvagata, (4) lakattaradevagata, (5) lekottaragurugata ane (6) lakattaraparvagata. rAgadveSa, ajJAna, moha vagere doSavALA laukika dene mAnavA-pUjavA ane temaNe pravartAvelA dharmamArgane anusaravuM te laukikadevagatamithyAtva... Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 aDhAra pApasthAnakane sevanAra tathA mahAvratathI rahitane guru mAnavA, temanA upadeza sAMbhaLavA ane temanI prazaMsA karavI te laukikagurugatamithyAtva. paulika sukhanI icchAvALAe pravartAvelA hALI, khaLeva, zItaLAsAtama vagere laukika parvAne mAnavA te. laukikapava gatamithyAtva. aDhAra doSathI rahita evA arihaMta bhagavAnane Aleka-paraleAkanA paudgalika sukhanI icchAe mAnavA- pUjavA, temanI yAtrAnA niyamA vagere rAkhavA te leAkeAttara daitagatamithyAtva. zuddha jJAna-darzana-cAritravALA munirAjane AleAka- paraleAkanA sukhanI icchAthI vAMDhavA-pUjavA ke pratilAlavA tathA vezadhArI zithilAcArIone gurumuddhie mAnavA pUjavA te leAkeAttaragurugatamithyAtva, eLI, AThama, caudaza, jinakalyANaka vagere leAkeAttara panA divase Aleka ane paralAkanAM sukhane arthe upavAsa, AyaMbila, ekAzana Adghi tapa karavuM te leAkeAttara pagata mithyAtva. * arihaMta deva nIcenA aDhAra doSathI rahita hoya che : 1. dAnAntarAya, 2. lAbhAntarAya, 3. vIryaMntarAya, 4. bhAgAntarAya, 6. uSabhAgAntarAya, 6, hAsa-hAsya, cha. rati, 8. arati, 9. bhaya, 10. jugupsA, 11. zAka, 12. kAma, 13. mithyAtva, 14. ajJAna, 15. nidrA, 16. avirati, 17. rAga ane 18. dveSa, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 daza prakAra (1) adharmIne dharma mAnaveA. (2) dhane adha mAnavA. (ra) umA ne mA mAnavA. (4) mAne unmA mAnavA. (5) asAdhune sAdhu mAnavA. (6) sAdhune asAdhu mAnavA. (7) ajIvane jIva mAnaveA. (8) jIvane ajIva mAnavA. (9) amuktane mukta mAnavA ane (10) muktane amukta mAnave. mithyAtvanA ceAge jIvane pApakamanA baMdha paDe che ane anaMta kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che eTale tene vahelAmAM vahelI take nAza karavA e sujJajanAnu kartavya manAya che. jaina zAstromAM kahyuM che ke na mithyAtvasamaH zatrurna mithyAtvasamaM viSam / na midhyAtvasamo rogo, na mithyAtvasamaM tamaH // A jagamAM zatrue ghaNA hAya che, paNa mithyAtva jevA kAI zatru nathI; viSa aneka prakAranuM hAya che, paNa mithyAtva jevuM kAI viSe nathI; rAga aneka prakAranA hAya che, paNa mithyAtva jevA koI roga nathI; ane aMdhAruM' aneka prakAranuM hAya che, paNa mithyAtva jevuM kAI aMdhAruM nathI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sAtamuM samyakatva tatvazraddhArUpa chavanA prazasta pariNAmane samyakatva kahevAmAM Ave che. mithyAtvane tyAga thAya tyAre ja A sthiti utpanna thAya che, eTale tene mithyAtvane viradhIbhAva samaja joIe. saMsAramAM je je samyakatva pAme che, temane ja samyagajJAnanI prApti thAya thAya che ane teo ja chevaTe samyapha cAritrane lAbha pAmI muktimAM jaI zake che, tethI samyakatvane mekSamArganuM prathama pagathiyuM mAnavAmAM Ave che. jaina zAstramAM kahyuM che ke samyakatvarUpI ratna vinA badhAM vrato senApati vinAnI senAnI jema tatkAla nAza. pAme che. anukULa vAtAvaraNa vinA jema khetI phaladAyaka thatI nathI, tema samyakatva vinA badhI kriyAo prAyaH alpa phala ApanArI thAya che. samyakatva gurunA upadeza vagere adhigamathI paNa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 thAya che ane tevAM keI nimitta vinA sahaja paNa thAya che. tenA traNa, pAMca ane daza prakAre samajavA yogya che. traNa prakAre (1) kAraka, (2) recaka ane (3) dIpaka (1) gurunA upadezathI tapajapa vagere kiyAmAM zraddhA thavI te kAraka samyakatva. (2) zAstranAM udAharaNa ke hetu jANyA vinA rucimAtrathI zraddhA thavI te recaka samyakatva ane (3) potAnI zraddhA barAbara na hoya te paNa bIjAne tattva zraddhA pamADavI te dIpaka samyakatva. A trIjuM samyakatva vyavahAra mAtrathI ja samyakatva che, paNa tAtvika rIte samyakatva nathI. pAMca prakAre (1) aupazamika, (2) kSApamazika (3) kSAyika, (4) sAsvAdana ane (5) vedaka. 1. AtmAne vaLagelAM mithyAtvanAM daLonuM upazamana thavAthI je samyakatva utpanna thAya te aupathamika. A samyakatva kare nIce besI gayelAM jaLa jevuM nirmaLa hoya che. 2. AtmAne vaLagelAM mithyAtvanAM daLe amuka aMze upazamavAthI ane amuka aMze kSaya pAmavAthI je sabhya katva utpanna thAya te kSApazamika. A samyakatva kacarAthI DoLAyelA jaLa jevuM kaluSita hoya che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 3. AtmAne vaLagelAM mithyAtvanAM tamAma dalene kSaya thavAthI je samyakatva utpanna thAya te kSAyika. A samyakatva zuddha pANInAM pura jevuM hoya che. 4. samyakatvathI patita thayelA paraMtu mithyAtvane nahi pAmelA jIvanuM je samyakatva te sAsvAdana. A samyakatva vamana thayelA annanA anubhava jevuM hoya che. 5. kSAyika samyakatva prakaTatAM pahelAM samyakatva mehanIyanAM je dale vedAya che, te vedaka samyakatva. daza prakAre (1) nisargaruci, (ra) upadezaruci, (3) AjJAruci, (4) sUtraruci, (5) bajaruci, (9) abhigamaruci, (7) vistAraruci, (8) kiyAruci, (9) saMkSeparuci ane (10) dharmaruci. - (1) je jIva jinezvae yathArtha anubhavelA bhAvane pitAnI meLe jAtismaraNAdi jJAnathI jANIne "te ema ja che paNa anyathA nathI" evI zraddhA rAkhe tene nisarga ruci kahevAya. | (2) kevaLI ke chavastha guo vaDe kahevAyelA upayukta bhAve para zraddhA rAkhe tene upadezaruci kahevAya.. ' (3) rAga, dveSa, meha ane ajJAnathI rahita mahApuruSanI AjJAthI tattvapara ruci dharAve te AjJAruci kahevAya. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 (4) je aMgapraviSTa ke aMgabAhyaka sUtre bhaNIne tatvamAM rUcivALo thAya tene sUtraruci kahevAya. (5) jema eka bIja vAvavAthI aneka bIje utpanna thAya, tema eka padathI ke eka hetuthI ke eka daSTAMtathI ghaNu pade, ghaNuM hetuo ane ghaNuM daSTAMte para zraddhAvALa thAya, tene bajaruci kahevAya. () je agiyAra aMga, bAramo dRSTivAda ane bIjA siddhAMtenA arthane barAbara jANuMne tattva para zraddhA kare tene abhigamaruci kahevAya. (7) je cha dravyane pramANa ane naya (A be jaina nyAyanA pAribhASika zabda che.) vaDe jANIne tatva para zraddhA kare, tene vistAraruci kahevAya. (8) je anuSThAnane viSe kuzala hoya tathA kriyA karavAmAM rucivALo hoya tene kriyAruci kahevAya. 9) je thoDuM sAMbhaLIne paNa tattvanI rucivALe thAya, tene saMkSeparuci kahevAya. upazama, saMvara ane viveka e traNa pade sAMbhaLIne ja cilAtIputra nAmanA eka puruSa tatvamAM rucivALA thayA hatA. jinezvara devane upadeza sAMbhaLIne gaNadhara bhagavate je sUtranI racanA kare che tene aMga kahevAya che. temAM jeno samAveza thAya te aMgapraviSTa sUtro ane bIjA pUrvadhara maharSio vageree racelAM su te aMgabAhya sU. zrI mahAvIra prabhunA gaNadharee 11 aMga ane bAramuM dRSTivAda ema dvAdazAMgInI racanA karelI che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 (10) je dharmAstikAya, adharmAstikAya vagere padAone kahenArAM jinavacana sAMbhaLIne dharma upara zraddhA vALe! thAya tene dharutie kahevAya. A daza prakAranA AtmAonuM samyakatva te enA deza prakAra samajavA, sAmAnya lakSaNa aDhAra doSarahita arihaMta bhagavAnane deva mAnavA, pAMca mahAvratadhArI sAmunirAjane guru mAnavA ane sajJa bhagavaMtAe kahelA dayAmaya-syAdvAdamaya dharmane dharma mAnave e samyakatvanuM sAmAnya lakSaNa che. vizeSa lakSaNa zama, saMvega, niveda, anukaMpA ane Astikaya e pAMca tenAM vizeSa lakSaNA che. zama eTale krayAdri kaSAyAnuM upazamana, saMvega eTale meAkSanA abhilASa, niveda eTale bhavabhramaNane kaMTALA, anukaMpA eTale karuNA ke dayAnI bhAvanA, ane Astikaya eTale vItarAga mahApuruSAnAM vacanamAM zraddhA. tAtpa ke je AtmA samyakatvane pAmyA hAya tenAmAM krodha, mAna, mAyA ane lAbha mahu ochA hAya, tene sasAramAM vAravAra janma levA paDe e sthitithI kaTALA Ave, meAkSamAM javAnI icchA nira'tara jAgRta rahe, hRdaya sAmAnya rIte ati dayALu hAya ane tene vItarAga Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 para pUrepUrI zraddhA mahApuruSAe kahelA siddhAMtA jAmelI hAya. samyakatvanI zuddhi mATe satsaMga jarUrI che. mithyAtvIenA vizeSa paricayamAM AvavAthI temAM azuddhi dAkhala thAya che ane keTalIka vAra bhraSTa thavAne prasaga paNa Ave che. jene samyakatvane sparzI thayo te Akhare mukti pAme che ane zAzvata sukhane adhikArI thAya che, tethI ja kahyuM che ke samAno nIvo vakhtara acAmAM DhALa-zraddhAvALA jIva ajarAmara sthAnane pAme che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa AThamuM dharmAcaraNa je vicAra, vANuM ke vartanathI AtmA durgatimAM jate aTake ane sadgatimAM sthira thAya tene dharma kahevAmAM Ave che. ahIM durgati zabdathI naraka ane tiryaMca gati tathA sadgati zabdathI manuSya ane devagati tathA siddhigati samajavAnI che. jagatamAM kaMI zubha ke sAruM dekhAya che te dharmane pratApa che ane je kaMI azubha ke kharAba dekhAya che te adharmane pratApa che, ema jaina dharmanuM daDha maMtavya che. sUtAM, UThatAM, besatAM, parvatanAM mastake, jaMgalamAM ke sarva sthaLe dharma ja manuSyanuM rakSaNa kare che, mATe manuSya tenuM ArAdhana avazya karavuM joIe. manuSyajIvanamAM dharmanuM banI zake teTaluM ArAdhana , karI levuM e DahApaNa che. temAM paNa Adeza, uttama Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 kuLa, pAMce indriyanI pUrNatA, dIrgha AyuSya ane khIjA saceAge! paNa anukULa hAya te! dharmanuM ArAdhana vizeSa prakAre karavu joI e. jeo manuSyabhava prApta thavA chatAM dharmanuM kaI ArAdhana karatA nathI ane badhuM jIvana mAjazekhamAM, bhAgivalAsamAM ke sAMsArika pravRttiomAM ja pUrNa kare che te kAgaDAne uDADavA mATe ciMtAmaNi ratnanA ghA karI rahyA che athavA sonAnI thALImAM suMdara rasavatI pIrasavAne badale dhULa pheMkI rahyA che. AvyA dharmanA mukhyatve be prakAro pADavAmAM che : (1) sAdhudharma ane (2) gRhasthadha. temAM sAdhudharmanuM mukhya lakSaNa savati ( sarvAMge tyAga ) ane gRhasthadharmanuM mukhya lakSaNa dezavirati ( AMzika tyAga) che. sAdhudhama je AtmA saMsArathI vairAgya pAmI sadgurunAM zaraNe jAya ane sadguru tene ceAgya jANI saviratirUpa paMca mahAvrata dhAraNa karAve tene yati, aNugAra, muni, bhikSu, nigraMtha ke sAdhu kahevAmAM Ave che. kAI paNa jAtanuM pApaka mana, vacana ane kAyAthI karavuM nahi, karAvavuM nahi tathA karatAne anumedana ApavuM niha, ema navakeTae tyAga karavAthI sarvavirati pratyA myAna thayuM kahevAya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 pAMca mahAvratonAM nAme nIce mujaba che : (1) prANAtipAtaviramaNavrata, (2) mRSAvAdaviramaNavrata. (3) adattAdAnaviramaNavrata, (4) mithunaviramaNavrata ane (5) parigrahaviramaNavrata. temAM prANAtipAtaviramaNavratathI sarva prakAranI hiMsAne tyAga karavAmAM Ave che, mRSAvAda viramaNavratathI sarva prakAranAM asatyane tyAga karavAmAM Ave che, adattAdAnaviramaNathI koIe na dIdhI hoya tevI nAnI moTI sarva vastuone tyAga karavAmAM Ave che, maithunaviramaNavratathI brahmacaryanuM zuddha pAlana karavAmAM Ave che ane parigrahaviramaNavratathI sarva prakAranI mAlamilakatane tyAga karavAmAM Ave che. A pAMca mahAvrata sAthe chaThuM rAtribhejanaviramaNavrata paNa avazya levAmAM Ave che, eTale sAyaMkALathI mAMDIne bIjA divasanA sUryodaya sudhI jaina sAdhuo kaI paNa prakAranA AhArapANune upaga karatA nathI. pAMca samiti tathA traNa gupti sAdhune cAritranuM ghaDatara karavAmAM madada kare che tathA jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryane lagatA AcAraniyame tenI muktisAdhanAne zIdhra banAve che. comAsAnA cAra mAsa sivAya bAkInA samayamAM judAM judAM sthaLe vicaratA rahevuM, bhikSAthI ja nirvAha - kare, sadA samatAmAM rahevuM ane dharmopadeza kare e sAdhujIvananI carcA che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 gRhastha samyakatvapUrvaka bAra vratanuM pAlana karavuM tene gRhastha dharma kahevAmAM Ave che. te nIce mujaba - ( 1 zUlaprANAtipAta viramaNavrata eTale keI paNa niraparAdhI trasa jIvane nirapekSapaNe saMkalapIne mAravo nahi. trasa jIvanI bane teTalI jayaNA karavI. 2 skUlamRSAvAdaviramaNavrata eTale kanyA, gAya, bhUmi vagere saMbaMdhI evuM kahIne koIne chetaravA nahi, keInI thApaNa oLavavI nahi tathA kerTa kacerImAM beTI sAkSI ApavI nahi. 3 sthUla adattAdAnaviramaNavrata eTale khAtara pADIne, gAMTha choDIne, dhADa pADIne, tALa para kuMcI karIne ke bIjI rIte parAI vastu pitAnI karavI nahi. 4. svadArIsaMteSa--paradArAgamanaviramaNavrata eTale pitAnI strIthI saMteSa pAma ane bIjAnI strInuM sevana karavuM nahi. 5 parigraha parimANavrata eTale dhana, dhAnya, kSetra (jamIna), vAstu (makAna), rUpuM, enuM , kaupya (dhAtunAM vAsaNe tathA rAcaracIluM), dvipada (nekara-cAkara) ane catuSpada (Dhora-DhAMkhara) amuka pramANathI vadhAre rAkhavAM nahi. A pAMca vratane pAMca aNuvrata kahevAmAM Ave che. 6 dikaparimANavrata eTale saMsAra-vyavahAranAM kArya aMge amuka dizAmAM amuka aMtarathI vadhAre javuM nahi. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 7 bhegepagaparimANavrata eTale bhega ane upabheganI vastunI maryAdA karavI. ahIM bhega zabdathI ekavAra bhegavAya tevI anna-pAna vagere vastuo ane upaga zabdathI vAraMvAra bhagavAya tevI makAna, khurazI vagere vastuo samajavAnI che. A vratamAM ghaNuM hiMsA thAya tevA dhaMdhAone paNa yathAzakti tyAga karavAmAM Ave che. 8 anarthadaMDaviramaNavrata eTale jIvanadhAraNa aMge, khAsa jarUranI na hoya tevI saghaLI pravRttione tyAga kare. te e rIte karavAmAM Ave che ke apadhyAna (ArtadhyAna-raudradhyAna) karavuM nahi, pramAdAcaraNa sevavuM nahi, hiMsaka hathiyAra sajIne rAkhavA nahi ke bIjAne ApavAM nahi ane anyane pApakarmane upadeza kare nahi. chaThThA, sAtamA tathA AThamA vratane guNavrata kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te ahiMsA, satya, adattAdAna, brahmacarya ane aparigraha e mULa guNanI puSTi karanArAM che. 9 sAmAyika vrata eTale sarva pApa karmane mana, vacana, kAyAthI aDatAlIsa mInITa sudhI tyAga karI dharmadhyAna ke svAdhyAyamAM vakhata gALave. 10 dezAvakAzika eTale kriparimANa, bhegepabhegaparimANavrata vageremAM je sAmAnya maryAdAo rAkhI hoya tene eka divasa pUrate saMkeca kare. te Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mATe nIcenI cauda vastuonu parimANu karavAmAM Ave che 1 sacitta vastuo, 2 dravya ( khAvAnA padArtho) 3 vikRti ( vigaya) 4 upAnaha (joDAM-caMpala ), 5 tamela, krU vaso, 7 puSpA, 8 vAhana, 9 zayana (palaMga-pathArI ), 10 vilepana (zarIre lagADavAnI vastuo ), 11 brahmacarya 12 dizAomAM javAnuM mApa, 13 snAna ane 14 bhejana. upalakSaNathI pRthvIkAya Adi pAMcanu tathA asi, masI ane kRSinuM paNa parimANu karavAmAM Ave che. 11 pASadheApavAsa eTale pava tithie AhAra, zarIrasatkAra, gRhavyApAra tathA abrahmacaryanA tyAga karI gurunI niSThAmAM rahevApUrvaka dharmanu pASaNa thAya tevI pravRti karavI. A vrata e sAmAyikanA ja vistAra che, eTale rAtriSadhamAM 12 kalAkanu sAmAyika thAya che ane aheArAtri peSadhamAM 24 kalAkanuM sAmAyika thAya che. 12 atithisavibhAgatrata eTale jenI AvavAnI keAi tithi niyata nathI evA sAdhu munirAjone zuddha vastuonu dAna ApavuM. chellA cAra vratAne zikSAtrata kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te saviratinI zikSA ApanArAM che. mArgAnusaraNa je AtmAe viratibhAvamAM AvelA nathI eTale mahAvrata ke aNuvratanuM pAlana karI zake tevA nathI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 paNa dharmamArganuM anusaraNa karavAnI vRttivALA che, temane mATe nIcenA 35 niyame upayogI mAnavAmAM AvyA che 1 nyAyathI dhana meLavavuM. 2 ziSTAcAranI prazaMsA karavI. 3 sarakhA kula ane sarakhA AcAravALA paNa anya gotrIthI vivAha kare. 4. pApabhIru thavuM. 5 prasiddha dezAcAra pramANe vartavuM. 6 koIne avarNavAda belavA nahi. 7 egya sthAnamAM ghara bAMdhIne rahevuM. 8 sArAM AcaraNavALAM puruSonI sebata karavI. 9 mAtApitAnI bhakti karavI. 10 upadravavALAM sthAnane tyAga kare. 12 niMdita kAmamAM pravartavuM nahi. 12 Avaka pramANe kharca rAkha. 13 dhanane anusarate veSa rAkha. 14 buddhinA ATha guNone sevavA. 15 nitya dharmane sAMbhaLa. 16 jameluM bhajana pacI gayA pachI bIjuM bhajana karavuM. 17 kharI bhUkha lAge tyAre ja khAvuM. 18 dharma, artha ane kAma e traNe vargane paraspara bAdhA na Ave te rIte sAdhavA. 19 atithi tathA dIna dukhIne anapAna ApavAM. 20 niraMtara abhiniveza (haTha-kadAgraha) rahita rahevuM. 21 guNa puruSane pakSapAta kara. 22 niSiddha dezakAlane tyAga kara. 23 pitAnI zakti anusAra kAmane AraMbha kare. 24 mAtA, pitA, strI, putra vagere peSaNa karavA cagyanuM piSaNa karavuM. 25 vratadhArI ane jJAnavRddhonI sevA karavI. ra7 dIrghadazI thavuM. 27 vizeSajJa thavuM. 28 kRtajJa thavuM. 29 jokapriya thavuM. 30 lajajALuM thavuM. 31 dayALu thavuM. 32 saumya AkRti rAkhavI. 33 papakArI, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 thavuM. 34 aMtaranA kAmakrodhAdi che zatrune jaya kare. 35 iMdriyane vazamAM rAkhavI. mArganusaraNane sAmAnya gRhastha dharma paNa kahevAmAM Ave che. AjanI paribhASAmAM kahIe te sArA nAgarika thavA mATenA sarva niyamone emAM samAveza thAya che. A rIte jaina dharmamAM uttama, madhyama ane jaghanya ema traNa prakArane mArga batAvavAmAM AvyuM che, eTale sahu koI pitapatAnI zakti pramANe tenuM AcaraNa karI pitAnI pragati sAdhI zake che ane chevaTe mokSasukhanA abhilASI thaI mAnavajIvananuM mukhya dhyeya pAra pADI zake che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa navamuM cAra durlabha vastuo A saMsAramAM prANIone cAra vastunI prApti ghaNI durlabha cheH manuSyatva, kRti, zraddhA ane saMyamane viSe puruSArtha. manuSyatva eTale manuSyapaNuM, manuSyane avatAra ke manuSyane bhava. te ghaNuM kALe ane ghaNAM kaTe prApta thAya che. - prathama A jIva avyavahAra rAzimAM eTale nigedamAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa kare che ke jyAM AMga AgaLa navatatvanAM prakaraNamAM chavanA sthAvara ane trasa evA be bhede batAvelA che ane temAM sthAvara jIvonA pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya evA pAMca prakAro darzAvelA che. A vanaspatikAyanA be prakAre che : eka pratyeka vanaspati ane bIjI sAdhAraNa vanaspati. temAM pratyeka vanaspatimAM phaLa, phUla, chAla, lAkaDuM, mULa, pAMdaDA ane bIja e dareka zarIramAM eka eka jIva. heya che ane sAdhAraNa vanaspatimAM eka zarIramAM anaMta jIvo heya. che, tyAM A nigenuM sthAna manAyeluM che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 LanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA dehamAnavALA jIvAnu ekaja zarIra hAya che ane jyAM eka zvAsevAsa jeTalA samayamAM 17 thI 18 vakhata janma-maraNa thAya che. A sthitimAM tene keTaluM kaSTa bhogavavuM paDatuM haze ? tenA vicAra kare, A rIte nigeADhamAM atyaMta kaSTa bhogavatAM azubha kanA bhAra kaMIka che! thAya- tyAre jIva vyavahArarAzimAM praveza kare che ane bAdara nigeAda, pRthvIkAya, akAya, tejaskAya, vAyukAya tathA pratyeka vanaspatikAyamAM utpanna thAya che ane tyAM paNa asaMkhyAtA kALa sudhI ghaNuM kaSTa bhogave che. A rIte karyuM kaMika aMze ochA thAya eTale eindriya, teindriya ke cari driyamAM utpanna thAya che ane tyAM paNa vividha vedanAe sahana karIne asaMkhyAtA kALa paribhramaNa kare che. ema karatAM karmonuM pramANa amuka aMze ochuM thatAM pacendriyapaNuM pAme che ane temAM paNa bhayaMkara duHkhAthI bharelA nAraka tathA tiryaMcanA aneka bhavA pharyAM pachI manuSyapaNu pAme che, eTale manuSyapaNuM ke manuSyanA bhatra e kAI sarala vastu nathI paNa atyaMta durlabha vastu che. :anicchAe kaSTa bhAgavatAM karmAMnA amuka bhAra haLavA thAya che, tene akAma nirjarA kahevAmAM Ave che, jyAre icchApUrvakasamajaNapUrvaka kaSTa bhogavatAM dhaNAM karmo nAza pAme che, tene sakAma nirjarA kahevAmAM Ave che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 jo A manuSyabhava pAmyA pachI dharmanuM AcaraNa karavAmAM Ave te pharI manuSyapaNuM ke devapaNu' prApta thAya che athavA sakaLa kamathI mukta thaI, siddha, buddha, nirajana thaI zakAya che, paNa dharmanuM AcaraNa na karyuM te naraka ane tiryaMcagatimAM vAravAra utpanna thavuM paDe che ane pharIne manuSyanA bhava prApta karatAM ghaNA samaya nIkaLI jAya che. te mATe (1) cAllaka, (2) pAsA, (3) dhAnya, (4) jugAra, (5) ratna, (6) svapna, (7) cakra, (8) carma, (9) yuga ane (10) paramANu e daza dRSTAMtA samajavA ceAgya che. , (1) cAlaka eTale cUleA, upalakSaNathI bheAjana. eka vakhata cakravatI brahmadatte prasanna thaine kAI brAhmaNane icchita vastu mAgavAnu kahyuM. tyAre te brAhmaNe peAtAnI strInI salAhathI evuM vacana mAgyu ke ' tamArAM rAjyamAM rahelu dareka ghara mane vArApharatI jamADe. ' e vacana cakra vatI brahmadatta kabUla rAkhyuM ane pahelAM divase peAtAne tyAM jamavAnuM nimaMtraNa karyuM. e vakhate tene atyaMta svAdiSTa evI aneka vastuo pIrasavAmAM AvI ane te brAhmaNane khUbaja bhAvI. tyAra pachI te judAM judAM gharAmAM bheAjana karavA lAgyA paNa kAI sthaLe pahelAM bhojananA svAda AvyA nahi. have te brAhmaNa vicAra karavA lAgyA ke 'cakravatI'nuM bhojana mane karI kayAre maLe ?' te e brAhmaNane pharI cakravatInuM bhojana maLe kharUM ? ahIM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 vicAravAnuM e che ke cakravatInuM rAjya cha khaMDa dharatImAM phelAyeluM hoya che, ane temAM koDe ghara hoya che. badhAM gharamAM bhojana karyA pachI ja cakravartIne pharI vAre Ave, eTale pharIne cakavatanuM bhajana maLavuM ati durlabha che, tema eka vAra cAlyuM gayeluM manuSyapaNuM pharI prApta karavuM ati durlabha che. (2) pAsA : eka rAjyanA keI maMtrIe kaLavALA pAsA taiyAra karAvyA eTale tene IcchA pramANe savaLA ke avaLA pADI zakAtA hatA. pachI nagaramAM udgheSaNa karAvI ke je kaI mane pAsAnI ramatamAM jItI jaze tene senAmahorathI bharelo thALa arpaNa karIza, anyathA hArI janAre mane eka sonAnI mahera ApavI. A ulleSaNuM sAMbhaLIne ghaNuM mANaso pAsAnI ramata ramavA AvyA ane pharI pharIne e ramata ramatAM pitAnI badhI mUDI gumAvI beThA. have te mANasone pitAnI gayelI mUDI pAsAnI ramata ramIne pAchI meLavavI hoya te meLavI zake kharA ? e kAma jeTaluM durlabha che, teTaluM ja manuSyapaNuM pharI prApta karavuM durlabha che. (3) dhAnya : bhAratavarSa jevA keI dezamAM sukAlane samaye jeTaluM dhAnya pAkayuM hoya tene eka Dhagale karavAmAM Ave ane temAM eka pAlI jeTalA sarasava bheLavI eka gharaDI DosIne te sarasavanA dANA vINavA besADI hoya te e badhA dANa viNane bhegA karI zake kharI?e dANA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 pharIne bhegA karavAnuM kAma jeTaluM durlabha che, tevu ja manujyapakSu' karI prApta karavAnuM kAma durtaMbha che. (4) jugAra : eka rAjakumAra gAdInA lAle vRddha pitAnuM khUna karavA taiyAra thayA, tyAre pitAe yukti vAparIne kahyuM ke ApaNA kulanI rIta evI che ke je yuvarAja hAya te pitA sAthe jugAra rame ane te emAM jItI jAya ke tarata ja tene gAdIe besADavAmAM Ave. A sAMbhaLI rAjakumAra jugAra ramavA taiyAra thA paNa temAM zarata evI hatI ke rAjAnI 1008 sthAvALI rAjasabhAne jItavI. A rAjasabhAnA dareka sthaMbhane 108 hAMso hatI ane eka vAra jIte teA tenI eka hAMsa jItI gaNAya, paNa temAM hArI jAya te jIteluM badhuM cAlyuM jAya. have A rIte jugAra ramatAM pelA rAjakumAra AkhI rAjasabhAne jItI zake kharI ? e kArya jeTaluM duCbha che, teTalu manuSyapaNu karI pAmavu' durlabha che. (5) ratna H eka vepArIe dariyApAra jaI ghaNu' dhana peDhA karyuM hatu ane temAM keTalAMka ratna kharIdyAM hatAM. te ratnA laI pAchA pharatAM dirayAmAM teAphAna thayuM, vahANuA bhAMgI gayA ane peAtAnA bacAva karatAM sava ratnA pANImAM sarakI gayAM. pachI eka pATiyAnA AdhAre te sAgarikanAre pahoMcyA ane svastha thayA pachI pelAM ratnA meLavavAne taiyAra thayA. te e vepArI zuM gayelAM ratnA pAchAM meLavI zake kharA ? e kArya jeTaluM durlabha che, teTalu' ja manuSya'paNa' karI prApta karavAnu` kA` du bha che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 (6) svapna eka rAjakumAra pitAthI risAIne paradeza kheDI rahyo hato, tyAre eka dharmazALAmAM sUtI vakhate tene svapna AvyuM ke pUrNimAne caMdra mArA mukhamAM peTho. A vakhate najIkamAM eka bhikhArI sUto hato, tene paNa evuM ja svapna AvyuM. have te rAjakumAre e svapnanuM phaLa eka svapna pAThakane pUchyuM. teNe kahyuM ke "A svapnanAM phaLa rUpe tamane sAta divasanuM meTuM rAjya maLaze." ane te pramANe e rAjakumArane keI aputriye rAjA maraNa pAmatAM hAthaNI dvArA kaLaza pheravAtAM rAjya maLyuM. pilA bhikhArIe pitAnAM svapnanuM phaLa eka bAvAjIne pUchyuM. teNe kahyuM ke "baccA ! A svapnane pratApe tane Aje pUrNimAnA caMdra je eka lADu maLaze." ane tene e pramANe lADu maLe. have thoDA divasa pachI e bhikhArIne khabara paDI ke AvuM ja svapna AvavAthI mArI pAse sUtelA rAjakumArane gAdI maLI, eTale te pilI dharmazALAmAM AvIne sUvA lAgyo ane pharI pUrNimAnA caMdranuM svapna Ave tenI rAha jovA lAgyA. have evuM svapna ene pharI kyAre Ave? ane Ave te paNa rAjyagAdI apAvanAruM bane kharuM? A rIte svapna ane tenAM phaLanI prApti thavAnuM kArya jeTaluM durlabha che, tevuM ja manuSyapaNane pharI prApta karavAnuM kArya durlabha che. (7) cakaH ahIM cakathI rAdhAvedha samAjavAne che. eka meTA sthaMbhane mathALe yaMtranA prayogathI eka pUtaLI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 cakara cakara karatI hoya tene rAdhA kahe che. tenI nIce cAra cako jamaNI bAjuthI ane cAra cakro DAbI bAjuthI pharatA hoya che. cheka taLiye kaDakaDatA telanI eka kaDAI hoya che ane temAM A AThe cakanuM tathA rAdhAnuM pratibiMba paDatuM hoya che. te sthaMbhanA madhya bhAge eka trAjavuM hoya che. tenA be pallAmAM paga rAkhIne UbhA rahevuM ane nIcenI kaDAImAM najara rAkhI, temAM je pratibiMba jaNAya tenA AdhAre bANa choDIne rAdhAnI DAbI AMkha vIMdhavI tene rAdhAvedha kahevAya. A kArya jeTaluM durlabha che, teTalI ja manuSyabhavanI pharI prApti durlabha che. (8) camaH ahIM carma zabdathI cAmaDA jevI jADI sevALa samajavAnI che. eka dharAnuM pANuM cAmaDA jevI jADI sevALathI DhaMkAyeluM hatuM. have eka vAra vAdaLa vinAnI pUrNimAnI rAtrie pavananA jhapATAthI e sevALamAM kANuM paDayuM ane te ja vakhate eka kAca tyAM AvI. caDyo, teNe e kANAmAMthI caMdranAM darzana karyA ane te ghaNuMja manahara lAgyAM. A vAta teNe pitAnA kuTuMbIjanete karI, eTale temaNe paNa evAM darzana karavAnI IcchA vyakta karI, paraMtu te vakhate pavananA jhapATAthI. piluM chidra pUrAI gayuM hatuM. have kAcabe pitAnAM kuTuMbI janene pita karyA hatAM tevAM caMdradarzana karAvI zake kharo? ahIM vicAravAnuM e che ke pharI sevALamAM kANuM kayAre. paDe? paDe te e ja jagAe paDe ke kema? vaLI te ja Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 divasa pUrNimAne hoya ke kema? ane kadAca divasa pUrNimAne heya te vAdaLAM vinAne heya ke kema? A rIte badhe yoga prApta thave ati durlabha che, tema manuSyapaNane pharI vega pAma ati durlabha che. 9) yugaH ahIM yuga zabdathI dhuMsarI samajavAnI che. tenA be cheDe kANAM hoya che ane temAM lAkaDAnA nAnA daMDukA bheravavAmAM Ave che, jene dezI bhASAmAM sAmela kahe che. baLada AghopAcho na thAya te mATe A jAtanI goThavaNa hoya che. have samudranA eka cheDethI AvI chesarI taratI mUkI heya ne bIjA cheDethI samela taratI mUkI hoya te e dhasarImAM e samelane praveza thaI zake khare? e kArya jeTaluM duSkara che, teTaluM ja manuSyapaNAne pharI prApta karavAnuM kArya duSkara che. (10) paramANuH eka sthaMbhanuM atyaMta bArIka cUrNa karavAmAM Ave ane tene eka naLImAM bharIne himAlaya jevA UMcA parvatanI Toca upara UbhA rahIne jambara kuMka vaDe havAmAM uDADavAmAM Ave te tenA paramANuo AkAzamAM ahIM tahIM vikharAI jAya. have e paramANuo pAchA ekaThA karIne tene staMbha banAva hoya te banI zake khare? e kArya jeTaluM durlabha che, teTaluM ja manuSyapaNuM pharI prApta thavuM durlabha che. A rIte daza daSTAte durlabha evuM manuSyapaNuM prApta thayA pachI paNa zruti eTale dharmazravaNa karavAne bhega Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 prApta thavA ati durlabha che. je leAkeA anAya dezamAM janme che, temane dhama zravaNa karavAnA ceAga bhAgye ja prApta thAya che, kAraNa ke tyAM dharmanuM zravaNa karAve tevA susAdhuone ke ceAga hAtA nathI. AdezamAM paNa jeo kALI, vAgharI, bhIla, zikArI, khATakI, kasAI, camAra, cAra, vezyA, viTa, jugArI vagerenAM kuLamAM janmyA che, temane dharma zravaNanI buddhi bhAgye ja thAya che, ane sArAM kuLamAM janmelAone dharma zravaNu karavAnI buddhi thAya che, paNa ALasa, pramAda, anArAgya tathA judI judI jAtanI aneka khaTapaTAne lIdhe teo susAdhuonI samIpe jaine dharma zravaNu karI zakatA. nathI, eTale zrutine duCbha mAnavAmAM AvI che. kadAca puNyanA yeAge dharmanuM zravaNa karavAnA yoga prApta thAya teA paNa temAM kahelAM vacanA para zraddhA thavI. ghaNI durlabha che. anAdi kALanA mithyAtvanA jore prathama te A jIvane sAcuM sAcA rUpe samajAtuM nathI. je adhama che te dharma lAge che ane dharma che te adhama lAge che. je unmA che te mAga lAge cheane mArga che te unmA lAge che. je asAdhu che te sAdhu lAge che ne sAdhu che te asAdhu lAge che. je ajIva che temAM jIva mAne che ane je jIva che tene ajIva mAne che. te ja rIte je amukta che tene mukta mAne che ane mukta che tene amukta mAne che. vaLI kaceAge A jIva niSThuratA, mUDhatA, kadAgraha. ane pakSapAta Adi dASAthI yukta hAya che, eTale tene Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ahiMsA, satya, saraLatA ane nyAya para pratiSThita thayelA dharma jaladI rucatA nathI. kadAca A dASA AchA hAya te vAtavAtamAM zaMkA karavAnI Teva vagere kAraNeAne laine paNa sajJakathita zuddha dharma para tene jaladI ruci thatI nathI, eTale zraddhA prApta thavI e paNa ghaNu durlabha che. kadAca satya dharmamAM zraddhA utpanna thaI teA paNa temAM darzAvelA sacamamAne viSe puruSArtha karavAnuM kArya ghaNu ja vikaTa che. A jIvane anAdi kALanA saMskArAne pari NAme khAvA-pIvAnu, sUvAnuM, sahIsalAmata rahevAnuM, tathA kAma-krIDA karavAnuM game che paNa tenAthI para thaIne sacamamAga mAM sthira thavAnuM gamatuM nathI. A kAraNathI ja kahevAyu che ke 'kathanI kathe sahu kAi, raheNI ati durlabha hAi.' eTale saMcamane viSe puruSAtha thavA e paNa ati durlabha che. manuSyapaNu' pAmI, satya dharmanu zravaNa karI, temAM zraddhAnvita thaI ne saMyamamA nuM AcaraNa kare che, temane dhanya che ane temanu jIvyuM ja saphaLa che. AvA saraLa ane zuddha mANasA ja pANIthI siMcAyelA agninI peThe nirvANane prApta kare che. A kAraNe je Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa dazamuM navakAramaMtra : vaidika dharmamAM je sthAna gAyatrIma tranu che, bauddha thamAM je sthAna trisaraNamaMtranu che, te ja sthAna jaina dharmamAM navakAramaMtranuM che, tethI dareka jaina pratikrina tenu smaraNa kare che, tenA jApa kare che tathA prasaMge prasaMge tene lagatuM anuSThAna karI peAtAnA AtmAne pavitra kare che. A maMtrano mULa pATha nIce pramANe cheH------ namo arihaMtANaM / namo siddhANaM / namo AyariyANaM / namo uvajjhAyANaM / namo loe savvasAhUNaM // so paMca namukkAro, sa-pAvavabAtaLo / mALa 2 sanvesiM, paDhamaM vaDu mAruM // tenA sAmAnya artha A pramANe samajavA : Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 arihaMtane namaskAra ho. siddhone namaskAra ho. AcAryone namaskAra ho. upAdhyAyane namaskAra ho. lekamAM rahelA sarva sAdhuone namaskAra ho. A pAMca namaskAra sarva pApane nAza karanAra che tathA badhAM maMgalemAM paheluM maMgaLa che. A arthane vizeSa bodha thAya te mATe keTaluMka vivecana jarUrI che. ahIM arihaMta zabdathI aSTamahAprAtihAryanI pUjAne yogya ahaMta ke tIrthakara samajavAnA che ke jemane keTaleka paricaya A graMthanA pahelA ane bIjA prakaraNamAM ApavAmAM AvyuM che. arihaMta deve kevaLajJAna thayA pachI jagajanenA uddhAra athe upadeza Ape che, tyAre deve temanI aSTa mahAprAtihArya vaDe pUjA kare che, te A pramANe teo je sthaLe besIne upadeza ApavAnA hoya tyAM suMdara azekavRkSanI racanA kare che, vividha varNanA puSpa varasAve che, eka prakArano divya dhvani prakaTAve che, baMne bAju ratnajaDita cAmare vIMjhe che, temane besavA mATe veta varNanuM sphaTika siMhAsana mUke che, temanAM mastakanI pAchaLa bhAmaMDaLanI racanA kare che, te vakhate viziSTa prakAranI duMdubhI vagADe che ane temanAM mastaka para traNa ujavaLa cha dhare che. pratihArI jema rAjAnI sAthe cAle che, tema Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 A pUjAnI sAmagrI temanI sAthe cAle che, tethI tene prAtihArya kahevAmAM Ave che ane te asAdhAraNa kaTinI hoI tene vyavahAra mahAprAtihArya tarIke thAya che. A jagatamAM sahuthI meMTe upakAra arihaMta bhagavAnane che, tethI prathama namaskAra temane karavAmAM Ave che. ahIM siddha zabdathI je AtmAo sakala karmane kSaya karI siddhigati pAmyA ane lekanA agrabhAga para AvelI siddhazilAmAM virAjyA te niraMjana nirAkAra paramAtmA samajavAnA che. AcArya zabdathI jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryane lagatA bhAvAcAranuM svayaM pAlana karanArA tathA bIjAonI pAse tenuM pAlana karAvanArA evA sAdhusamudAyanA samartha nAyaka samajavAnA che. upAdhyAya zabdathI sUtra-siddhAMtane abhyAsa karAvanAra tathA kiyA-anuSThAnanuM zikSaNa ApanAra pAThakavara samajavAnA che ane sAdhu zabdathI nirvANasAdhaka ganI sAdhanA karanArA tyAgIvirAgI saMta puruSe samajavAnA che. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMce paramapade sthita thayelA che, tethI temane parameSThI kahevAmAM Ave che. A pAMca parameSThIne vizuddha bhAvathI namaskAra karatAM mana, vacana ane kAmanI pravRtti prApta thAya che ane tethI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara sarva pApane atyaMta nAza thAya che. vaLI A jagamA dravya ane bhAvarUpa aneka prakAranAM maMgaLa pravarte che, temAM A paMcanamaskArarUpI maMgaLa sarvazreSTha che, eTale prathama smaraNa tenuM thavuM joIe. Aja kAraNe zAstrane AraMbha karatAM, ziSyane vidyAdAna ApatAM, temaja keI paNa mAMgalika kArya karavuM hoya te tenuM prathama smaraNa karavAmAM Ave che ane tenAM phaLa rUpe tamAma kAryo nirvine pUrNa thAya che. A maMtramAM namaskAranI kiyA mukhya hovAthI tene nama, namuno, navadhara ke navakAra kahevAya che ane temAM pAMca namaskArane samudAya hovAthI pazca-namudha ke padmanamAra paNa kahevAya che. vaLI dareka namaskAra maMgaLarUpa hovAthI tene vyavahAra pazcama rUpe paNa thAya che ane te mahAgrutaskaMdha eTale jJAnanA moTA samudAyarUpa hovAthI Vahi- mAnya evA bhavya nAmathI paNa oLakhAya che. A maMtra vaDe parameSThIne namaskAra thAya che, tethI tene parameSThi-narivara paNa kahevAmAM Ave che ane pAMca parameSThine sAthe namaskAra thAya che, tethI padmapaSThi-navAra paNa kahevAmAM Ave che. A dareka parameSThI tatvathI guru che eTale tene padmanimarara paNa kahevAmAM Ave che ane te sarvamaMtromAM zreSTha hovAthI maMtrAdhirAja ke mahAmaMtra, paNa kahevAya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- _