Book Title: Hidayat Butparastiye Jain
Author(s): Shantivijay
Publisher: Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/007284/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (hidAyata butaparastiye jaina.) ___ (jisakoM, ) jainazvetAMbara dharmopadeSTA vidyAsAgara nyAyaratna mahArAja zAMtivijayajIne muratiba kiyA. O isame muni kuMdanamalajIke lekhakA javAba aura . mUrtipUjAke bAremeM umadA dalile darja hai. (zuruAta kitAba.) [zeyara.] raunake mahatAbabhI dekho, garmIye AphatAbabhI dekho, aura hAsilahai muphta gharabaiThe, lo! hamArI kitAvabhI dekho.1 . jainamajahabameM jinamaMdira aura jinamUrtikA mAnanA kadImase calA AyA, bharatarAjAne tIrthaaSTApadapara cauIsatIrthakaroke maMdira tAmIra karavAye, aura jamAne tIrthakara mahAvIrasvAmIke gautamagaNadhara . unakI jiyAratakoM gaye, amara jainamajahabameM maMdiramUrtikA mAnanA manA hotAto aisApATha kyoM hotA? jaba gautamasvAmI jaise jainamuni jinako gaNadharapadavIthI-tIrthakI jiyAratakoM gaye to, dusare jainamuni kyoM na jAve ? mUrtipUjAse eka nAgaketu mahAzayakoM kevala jJAna paidA huvA, aura jinamUrttike darzanase ArdrakumArako jAtismarNa jJAna huvA. tIrtha zaMkhezvarapArzvanAtha, tIrtha kezarIyAjI aura tIrtha aMtarikSajImeM nihAyata purAnI jainamUrti maujUda hai, agara jaina Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. majahabameM mUrttikA mAnanA kadImase na hotAto ye purAnI mUrttiyeM kyoM hotI ? aura purAne jaina tIrthabhI kyoM hote ? bAda nirvANa tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke ( 290) varksa pIche eka saMpratirAjA jaimamajahaba meM kAmIlaetakAta huvA, jisake tAmIra karavAye huve jainamaMdira hiMda meM kaijagaha abataka maujUda hai, tIrthazatruMjaya, giranArapara isIrAjAsaMpratike banAye huve purAne jainamaMdira abataka khaDe hai, Abuke jainamaMdira mulkomeM mazahUra hai, zeTha vimalazAha, divAna vastupAla, tejapAla aura zeTha bhesAzAhake banavAye huve jainamaMdira pahADapara kyAhI ! UmadA kArigirIke namune khaDe hai, jisakA bayAna likhanA kalamase bahAra hai, baDe baDe zilpakAra inamaMdirokoM dekhakara tAjjuba karate haiM, rAjAkumArapAlakA banAyA huvA jainamaMdira tIrthatAraMgApara kisakadara majabUta aura pAvaMda banA hai jisakI tArIpha veMmIzAla hai. jainAgamajJAtAsUtrameM satarahatarahakI pUjAkA bayAna hai, khayAla karo ki agara jainamajahaba meM mUrttipUjA na hotIto asA vayAna kyauM hotA ? jaise haphakoM dekhakara jJAna paidA hotA hai, mUrttiko dekhakarabhI jJAna hotA hai. jisane pustakakI ijjata ki usane mUrttikI bhI ijjata kii samajo, cAhe vo mUrtipUjAseM aMtarAja kare magara usake dilase mUrttikI ijjata sAbIta hocukI. isa kitAba ke banAnekA sababa yaha huvA ki jaba mene saMvat (1971) kA caumAsA mukAma zaharadhuliyA, jile khAnadezameM kiyA, mukAma varorA, jile cAMdA se bhejA huvA eka " mithyAbharmanAsti " nAmakA istihAra bajarIye DAkake muz2akoM milA, isake lekhaka muni kuMdanamalajI hai aura prasiddhakarttA jaunI gaTulAlA kasturacaMdajI khAnadeza hai. isameM merI banAi hui kitAba sanama parastiye jainapara kucha vivecana diyA hai. isame na kisIsUtrakA pATha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina diyA na kisIsUtrakA havAlA diyA, sirpha ! thoDAsA likhANa likhakara caityazabdake vAremeM kucha puchA hai. vivecanapatrakI zurUAtameM muni kuMdanamalajI likhate hai kidekhiye ! pitAMbarI mUrtipUjaka zAMtivijayajIko hamAre svadharmI suzrAvaka baMba khUbacaMdajI sAkIna unhela-mulka mAlavevAlene jainapatra tArikha 29-5-11 ke aMkadvArA (22) savAla pUche the aura uttara jainasiddhAMtoMke mUlapAThase mAgethe, Ukta praznoke javAbameM zAMtivijayajIne sanama parastiye jaina-isa nAmakI kitAba chApake jAhIra kii hai. (javAba.) bezaka ! kitAba sanama parastiyejaina merI tarphaseM banAi gai hai, joki jainazvetAMbarazrAvaka dhulajI gaNeza-sAkIna maheMdapura mulka mAlavene phAyadeAmake chapavAkara jAhira kii hai, isameM mene jo bAisasavAloke javAba diye hai, kaijagaha jainasiddhAMtoke mUlapAThabhI diye hai, jinako zakaho majakura kitAba maMgavAkara dekhe, jainasiddhAMtoke mUlapAThahI mAnanA yA batIsasUtrahI mAnanA jaisA kisI jainasiddhAMtameM nahIM likhA, agara likhA hai to koI pATha batalAve, merese koI mahAzaya jainasiddhAMtoke mUlapATha lenA cAhe, to ve apane lekhame mUlasUtrake pAThadekara peMza Ave, Apa pATha denA nahI, aura dusaroseM pATha mAMganA, yaha kauna insApha hai ? jainasiddhAMtomeM sUtra, bhASya, TIkA, niyukti aura cUrNi ye paMcAMgI maMjura rakhanA pharamAyA, mUlasUtropara jo bAlAvabodha yAnI TabA banA hai, TIkAke AdhArase banA hai, TIkAkoM maMjura nahI rakhanA phira TabAkoM maMjura kyauM rakhanA? kaijagaha mUlasUtrameM jo bAta bahI hai aura Tabeme hai, batalAiye ! ve bAte kahAMse lAi gaI ? agara kahA jAya TIkAse lAi gaI hai, to phira TIkAkoM maMjura kyoM na kiI jAya? naMdIsUtrame peMtAlIsa jainAgamake nAma likhe hai, aura evamAdi Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. zabdase (14000 ) prakIrNakazAstra maMjura rakhanA likhA hai, agara tIsasUtrakA mUlapAThahI maMjura rakhA jAya to batalAiye ! mahAvIrasvAmI satAIsabhava kisa sUtrake mUlapAThameM likhe hai ? mahAvIra svAmI zAtha gautamasvAmIkA dharmacarcA ke bAreme vAda huvA kahA~ likhA hai ? brahmadattacakravartIkI kathA, DhaMDhaNariSikA adhikAra, arihaMto ke bArAMguNa, ATha dinake paryuSaNa, tIrthaMkara mahAvIrasvAmI kI jammarAzipara bhasmagRha AyA, caMdraguptarAjAne solahasvama dekhe aura sImaMdharasvAmIvagerA vIzava heramAnakA adhikAra ye bAteM battIsasUtrake mUlapAThameM kisajagaha likhI hai koI batalAve. aba pItAMvarIke bAremeM javAba suniye ! jainAgama nizIthasUtrameM likhA hai ki- jainamunikoM agara nayAkapaDA mIle to tIna pasalI jitanA raMga denA, pIle kapaDe pahananevAlekoM koI pItAMbarI kahe to isase kyA huvA ? pIle kapaDe pahananA jainamunikoM khilApha jainazAstrake nahI, alabate ! jainamunikoM mukhapara mukhavastrikA bAMdhanA kisI jainazAstrameM nahI likhA- agara likhA hai, to koI pATha batalAve, agara koI isasavAlakoM peza kare ki mUrtipUjA achI cIja hai, to jainamuni khuda kyoM nahIM karate, javAbame mAluma ho vaMdana namanastavanarUpa bhAvapUjA jainamuni bhI karate hai, pestara likhacukAhuM ki- gaNadhara gautamasvAmI - tIrtha aSTApadakI jiyAratakoM gayethe, sAbIta huvA vaMdana namanarUpa bhAvapUjA jainamuni bhI karate hai. Age muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM bayAna karate haiM ki ukta kitAba meM kitaneka jainake asalI siddhAMtoke mUlapATha dAkhala kiye hai, vaha sarva pATha adhure dAkhala kiye hai, saMpUrNa pATha zAMtivijayajIne dAkhala nahI kiye hai, sauco ! adhurI bAta akalamaMda huziyAra AdamI koI vajahase aMgIkAra nahI karate hai. ( javAba . ) agara zAMtivijayajIne adhure pATha dAkhala kiyethe Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . hidAyata butaparastiye jainato Apane pure pATha dAkhala karake kyoM nahIM batalAye ? ApakA pharjathA pure pATha dAkhala karake batalAte, yAteM bAMcanevAlokoM mAluma hojAtA ki yaha adhurA pATha hai, aura yaha purA hai. phira munikuMdanamalajIne apane vivecana patrameM teharIra kiyA hai, jaisA sthAna hove vaisA zabdakA artha kiyAjAtA hai, masalana ! caraNa-bhUSaNa yahAMpara mukuTa, tAja, paghaDI, pheTA, TopI vagairA artha kadApi nahI hosakate, kara-kaMkaNa yahAMpe buTa, jute, pagarakhI, capala, khaDAU ase artha kadApi nahIM hosakate, isI vajaha caitya zabdake zrI jainake prAcIna asalI siddhAMtomeM aneka artha kiye hai. _ (javAba.) agara caitya zabdake aneka artha kiye hai to unamese eka do artha jarura kara batalAnAthA, caitya zabdake mAine jinamaMdira aura jinamUrti hai, isameM koI zaka nahIM, mene caraNabhUSaNakI jagaha mukuTatAja aura karakaMkaNakI jagaha buTa, pagarakhI vagerA ayogya artha nahIM kiye, yogya kiye hai| agara kisIjagaha ayogya artha kiye ho, to batalAiye. __Age muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM isa majamUnako peMza karate hai ki tIrthakaroke vacanoko zAMtivijayajI dhakkA pahucAke apanI matarUDhase ekapakSa pakaDake caitya isa zabdakA pratimA esA eka artha karake apanA mata siddha karanA cAhate hai, magara zrI jainake prAcIna asalI siddhAMtoke barkhilAphabAta akalamaMda huziyAra AdamI koI vajahase aMgIkAra nahIM karate hai, dekho ! caitya zabdakI puSTi ke bAremeM zAMtivijayajIne haimakozakA dAkhalA diyA hai, magara haimakozakA kartA mUrtipUjaka hai, isaliye yaha sAkSI maMjura kadApi nahIM hosakatI. ___ (javAba.) agara haimakozake kartA mUrtipUjaka honese unakI sAkSI maMjura nahI, to mUrtiniSedhaka jainAcAryakI sAkSI dijiye, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 hidAyata butaparastiye jaina. jinone jainakoza banAyA ho. mUrttipUjaka jainAcAryakI sAkSI maMjura nahI, mUrttiniSedhaka jainAcAryakI sAkSI dii nahIM, phira javAba kyA huvA ? zAMtivijayajIne sanamaparastiye jainameM aisA koI likhANa nahI kiyA jisase tIrthaMkaroke pharamAnako dhakkA pahuce, agara aisA koI likhANa thA to batalAnA thA, ekAMtapakSa bhI nahI pakaDA, balki ! caitya zabdakA mAinA jinamaMdira aura jinapratimA hai, aisA jainazAstra ke pAThase batalA diyA hai, agara koI kahe ki caityazabdakA mAinA jJAna yA sAdhu hai to usakA sabuta batalAve, jainAgama meM sAdhukI jagaha nigaMdhANa vA niggaMthavA sAhuvA sAhuNIvA bhikhuvA bhikhuNIvA aisA pATha likhA hai, magara caityaM vA caityAni vA esA pATha nahI likhA, tIrthakara riSabhadeva mahArAjake caurAzI hajAra sAdhuye aisA likhA magara caurAzI hajAra caityathe aisA nahIM likhA, isItaraha tIrthakara mahAvIra svAmIke caudaha hajAra sAdhu kahe, magara caudaha hajAra caityaye aisA nahI kahA, agara caityazabdakA mAinA jJAna hai aisA kahe to naMda sUtra jJAnakI jagaha caityazabda kyoM nahI kahA ? naMdIsUtrame nANaM paMcavihaM pannataM, aisA pATha kahA, magara cehayaM paMcavihaM pannattaM aisA pATha nahIM kahA, jahAMjahAM jJAnI muniyokA lekha AtA hai mahanANI supANI ohinANI maNa pajjavanANI kevalanANI aisA pATha hai, magara kisIjagaha maticaityI zrutacaityI avadhicaitya aisA pATha nahI AtA, jainazAstroMmeM kaI jagaha bayAna hai amuka jainamunikoM avadhi jJAna paidA huvA, amuka jainamunikoM kevalajJAna paidA huvA, magara aisA pATha nahI AtA ki - avadhicaitya yA kevalacaitya paidA huvA, isaliye kahAjAtA hai caityazabdakA mAinA jJAna nahI. [ bhagavatI sUtra meM pATha hai. ] kiM nissAraNaM bhaMte asurakumArA devA uDhaM upAyaMti, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaima, jAva sohammokappo goyamA ! asurakumArA devA ityAdi naNaththa arihaMtevA arihaMta cehayANivA aNagAre bhAviapaNo nissAe uDhaM uppayaMti jAvasohammo kappo. tIrthaMkara mahAvIra svAmI se gautamagaNadhara ne savAla kiyA ki -- asurakumAradevatA AsmAnameM jAve to kahAMtaka jAve ? javAba meM tIrthaMkara mahAvIrasvAmIne pharamAyA ki asurakumAradevatA AsmAnameM saudharma devalokataka jAve, aura jAte vakhta arihaMtakA saraNA lekara jAsakatA hai, arihaMtakI pratimAkA yA bhAvitaAtmA aNagArakA saraNA lekara jAsakatA hai, dekhiye ! yahAM caityazabdakA mAInA arihaMtakI pratimA hai yA nahI ? sAbIta huvA caityazabdakA mAInA jinapratimA hai. phira muni kuMdanamalajI apane vivecanapatra meM likhate hai-jaise gharake ghoDe gharake cauka meM kudAye to isameM kyA baDI bAta karI, hama zAMtivijayajIkI bahAdurI jaba samajate ki jaisI caityazabdakaM bAremeM haimakozakI sAkSI dii vaise caityazabda ke bAremeM zrIjainake prAcIna asalI siddhAMtokI sAkSI dete. ( javAba . ) zAMtivijayajIne jainake prAcIna aura asalIsiddhAMta bhagavatI sUtrake mUlapAThakI sAkSI Upara dedira, usame dekhalo ! caityazabdakA mAInA jinapratimA hai yA nahIM ? kitAba sanama parastiye jainameMbhI jaMghAcAraNamunike bayAnameM bhagavatI sUtrakA pATha dekara caityazabdakA mAInA jinapratimA batalAcukA hUM, zAMtivijayajIne gharake ghoDe gharama nahI kudAye hai, balki ! kitAba sanama parastiye jaina banAkara chapavA dii hai, jisakoM Aja karIba cAra varsa hogaye, aura chapavAnevAlone zahara bazahara bheja dii hai, paDhanevAlone paDhI hogI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata cutaparastiye jaina Age muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM bayAna karate hai, zayaMbhavamUrikA banAyA huvA dazavakAlikasUtra aura zAmAcAryakA banAyA huvA panavaNAsUtra kyoM maMjura rakhA gayA ? yahAMpe sahaja savAla paidA honekA vakhta hai ki-agara Ukta dono sUtroke nAma zrIjainake prAcIna asalI siddhAMtomeM darja hovege to zAMtivijayajIkA kathana sApha khoTA hai aisA nizcaya hogA. . (javAba.) zAMtivijayajIkA kathana khoTA jaba ThaharasakatA hai ki-agara muni kuMdanamalajI dazavakAlikasUtrako aura prajJApanA sUtrakoM gaNadhararacita sAbIta karadeve, AcAryoke banAye huve dazavaikAlika aura prajJApanAsUtrako maMjura rakhate ho to phira AcAryoMkI banAi huI TIkA, bhASya, niyukti aura cUrNi kyoM nahIM maMjura rakhanA ? isakA koI javAba deve, agara kahAjAya naMdIsUtrameM dazavaikAlika aura prajJApanAsUtrake nAma likhe hai isaliye hama mAnate hai, to javAbameM mAluma ho, naMdIsUtrameM petAlisaAgama vagerAke nAma bhI likhe hai UnakobhI mAnanA cAhiye. phira muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM teharIra karate hai, isake alAvA zAMtivijayajI niyukti mAnaneke vAste kozIza karate hai, magara niyuktimeM jo jo adhikAra sAvadhAcAryoMne darja kiye hai vaha sarva adhikAra zrIjainake ekAdazAMgAdi tADapatroM ke likhita prAcIna asalI siddhAMta aMgIkAra kareMge, vaha niyukti mAnanemeM AvegI. -- (javAba.) tADapatrapara likhita jainake ekAdazAMgAdi prAcIna siddhAMta maMgavAkara dekha lijiye, unameM niyuktikA mAnanA likhA hai yA nahIM ? tADapatrapara likhita jainake prAcIna siddhAMtake bAremeM hakIkata suniye ! tIrthaMkara mahAvIra nirvANake bAda (980) varsa pIche jamAne devarddhigaNikSamAzramaNake vallabhI nagarImeM tADapatropara Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina mainapustaka likhe gaye, itanevarsake likhita jainapustaka agara Apalogoke pAsa ho to uname dekhalijiye, dusarI dalIla yaha hai ki jisa jisa prAcIna aura asalI siddhAMtameM niyuktikA mAnanA manA kiyA ho, usa usa jainasiddhAMtake nAma jAhira kIjiye, tIsarI dalIla yaha hai ki jisajisa niyuktimeM sAvadhAcAryone apanI tarphase adhikAra nahIM darjakiye ho aisI niyukti kaunasI hai batalAiye yAte usapara amala kiyAjAya. .. __Age muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM isa majamUnako peza karate hai ki-niyukti maMjura karaneke bAremeM zAMtivijayajIne bhagavatIsUtra, anuyogadvArasUtra, samavAyAMgajIsUtra, naMdIjIsUtra, yaha cAro sUtroke jo ukta kitAbameM pATha dAkhala kiye hai, vaha sarva pATha mUrtipUjakoke AcAryone apane banAye huve graMthoko pUrNa sahAyatAke vAste zrI jainake asalI siddhAMtomeM navIna banAkara dAkhala kiye hai, aisA nizcaya hogA, phira niyukti, niyuktike kartA aura niyuktikI sAkSI denevAlA sarva khoTe ThaharegeM. . - (javAba.) niyukti-niyuktike banAnevAle aura niyuktikI sAkSI denevAle khoTe jaba Thahara sakate hai agara koI jainakI dvAdazAM gavAnIke pustakose niyuktikoM galata sAbIta karadeve, niyukti banAnevAle caudaha pUrvadhArI jainAcArya bhadrabAhusvAmI tIrthakara mahAbIranirvANake bAda (170) varsa pIche maujUda the, jinako Aja (2270) varsa huve, caudaha pUrvadhArIke vacana pramANIka hote hai isase sAbIta huvA-niyukti aura niyukti banAnevAle apramANika nahI, niyuktikI sAkSI denevAle bhI apramANika isaliye nahI ki-jainake ekAdazAdi aMgazAstra.bhagavatI aura samavAyAMga vagerA sUtromeM niyuktikA mAnanA maMjura rakhA hai. mUrtipUjaka jainAcAryone agara navInapATha banAkara dAkhala kiye hai to aise prAcIna sUtra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 hidAyata butaparastiye jaina. siddhAMta nikAlo ki-jo devarddhigaNikSamAzramaNake bakhtake likhe huve ho aura usameM dekho ki-niyuktikA mAnanA likhA hai yA nahIM ? agara likhA hai to niyuktikI sAkSI denevAle bhI apamANIka nahI Thahara sakate. ___ phira muni kuMdanamalajI apane vivecanapatrameM likhate hai kiataeva zAMtivijayajIne niyuktike sarva adhikAra zrIjainake ekAdazAMgAdi tADapatrapara likhita prAcIna asalI siddhAMtoMseM rajuAmasabhAmeM karake dikhalAnA cAhiye. . . (javAba.) zAMtivijayajIne niyukti mAnaneke pATha-kitAba sanama parastiye jainameM chapavAkara dikhalA diye hai. chapavAnevAlone majakura kitAba chapavAkara zahara bazahara bheja dii hai, jisako Aja karIba cAravarsa hogaye aura paDhanevAlone paDhIbhI hogI, jinako zaka ho-tADapatrapara likhe huve purAne jainasiddhAMta hiMdake jisa jisa zaharameM maujUda ho-maMgavAkara dekhe, tADapatrapara likhe huve purAne jainapustaka isa vakhta jezalamera, pATana, ahamadAvAda vagerA zaharomeM maujUda hai, jisa mahAzayako jisa bAtakA zaka ho apanA zaka miTAnekI koziza kare, agara kahA jAya. jezalamera, pATana aura ahamadAvAda vagerA zaharomeM jo tADapatrapara likhe huve jainake prAcIna pustaka hogeM ve mUrtipUjaka jainoke hogeM. javAbameM mAluma ho agara mUrtipUjakajainoke likhIta prAcIna jainapustaka maMjura nahI to mUrtiniSedhaka jainoke likhIta prAcIna jainapustaka dekhiye, magara devardigaNiM kSamAzramaNake vakhtake likhe huve dekhanA cAhiye kyoMki UnahIke vakhtameM kaMThAgrajJAna pustakAkAra likhA gayA hai. .. ___kai zilAlekha jamInase nikale huve aise hai, jisake dekhaneseM jinamaMdira aura jinamUrtikI sAbItI milatI hai, agara kahA jAya tIrthakara deva mukta huvebAda arUpI hai, phira mUrti kyoM banAnA? Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. 11 javAba meM mAluma ho - mUrti Usa hAlatakI hai jaba ve kevalajJAnI dehadhArI the, mUrttipUjA jainameM avalase hai, jo mahAzaya pharamAte hai bArahavarSI dukAla paDAthA. mUrtipUjA Usa vakhtase calI hai, yaha bAta galata haiM, agara koI isa dalIlakoM peza kare ki bhagavAnato anamola the, UnakI mUrti thoDe mUlyameM kyauM bikatI hai ? javAbameM mAluma ho jinavAnI anamola hai, phira jainapustaka thoDe mUlyameM kyoM bikate hai ? agara koI savAla kare mUrtti jaDa hai yA cetana ? sUkSma hai yA bAdara ? mUrttimeM guNasthAna kitane pAiye ? javAba meM mAluma ho, dharmazAstra jaDa hai yA cetana ? sUkSma hai yA bAdara ? dharmazAstrameM guNasthAna kitane pAiye ? kisI jainamunikI phoTomeM UtArI huI tasvIra ho usameM guNasthAna kitane kahanA ? jaDa kahanA yA cetana ? sUkSma kahanA yA bAdara ? isa bAtapara gaura kIjiye. agara koI isa dalilakoM peza kare ki jineMdrokI mUrttimeM cautIsa atizaya aura tIsavANIke guNa kahAM hai ? javAbameM mAluma ho kAgaja, syAhIke bane huve AcArAMga vagerA sUtroMmeM jinavAnIke petIsaguNa kahAM hai ? agara kahA jAya usake paDhanese jJAna hotA hai to isItaraha jineMdroMkI mUrttikoM dekhakarabhI jJAna hotA hai, sthAnAMgasUtrameM dazatarahake satya kahe usameM sthApanAbhI satya kahI, phira jinamUrtti jo jineMdroMkI sthApanA hai, satya kyoM nahI ? jJAtAsUtrameM jahAM draupadIjIkA adhyayana calA hai, usameM draupadIjIkoM svayaMvaramaMDapameM jAnekI tayArI huI Usa vakhta Unone jinapratimAkI pUjA kiI likhA hai aura aisAbhI pATha hai ki" jeNeva jiNaghare teNeva ubAgachaha." jahAM jinamaMdira thA vahAM draupadIjI gaI, sauco ! Usavakhta UsamaMdirameM khuda tIrthaMkaradeva to The nahI the, tIrthaMkaradevakI mUrti beThI thI, UsI sababa se usaka Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 hidAyata butaparastiye jaina jinaghara kahA, agara jainamajahabameM jinamaMdirakA mAnanA na hotA to jinaghara aisA pATha kyoM hotA ? sabuta huvA, usameM jinamUrti maujUda thI usI sababase jinaghara kahA, dekhalijiye! jJAtAsUtrake mUlapAThase jinamaMdira aura jinamUrtikA honA sAbIta hocukA, rAyapaseNIsUtrameM likhA hai ki-suryAbhadevatAne jinapratimAkI pUjA kiI, agara avirati samaSTikI dharmakriyA ginatimeM nahI lete to avirati samadraSTi deveMdrakA kahA huvA pATha ginatimeM kyoM lete ho? zreNikarAjA aviratisamadraSTi zrAvaka the jinone vinAvrataniyamake tIrthakaragotra hAsila karaliyA, joki-eka AlAdarjekI cIjathI agara kahA jAya mUrti kucha bolatI nahI isaliye use kyoM mAnanA? javAbameM mAluma ho dharmapustaka bhI khuda bolate nahI UnakobhI nahI mAnanA cAhiye, agara koI kahe mUrti tyAgI hai yA bhogI ? ekeMdriya yA paMceMdriya ? javAbameM mAluma ho dharmazAstra tyAgI yA bhogI? ekeMdriya yA paMceMdriya ? agara koI teharIra kare jinapratimAmeM gatijAti iMdriya kaunasI ? yoga Upayoga kitane ? lezyA kitanI ? javAbameM mAluma ho AcArAMga vagerA dharmapustakomeM gatijAtiiMdriya yogaUpayoga aura lezyA kitanI ? jaise jainamUrti pASANakI banI huI hai, AcArAMga vagerA dharmapustaka kAgaja-syAhAke bane huve hai. koI zrAvaka kisI jainamunikoM apane zaharameM yA geramulkameM vaMdanA karane jAve to usako punya hogA yA pApa ? agara kahA jAya punya hogA to zatrujaya giranAra vagerA jainatIrthake darzanakoM jAnemeM punya kyoM nahIM? koI jainamuni apane zaharameM tazarIpha lAve aura zrAvakaloga gurubhaktise kosa do kosa sAmane jAve to punya hogA yA pApa ? agara kahA jAya punya hogA to batalAiye rAstemeM jo vAyukAya vagerA jIvokI hiMsA huI usakA pApa kisakoM lagA? agara kahA jAya manaHpariNAma gurubhaktike the. isaliye Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. bhAvahiMsA nahI aura vinA bhAvahiMsAke pApa nahI, to yahI mizAla maMdira mUrtike liye kyoM na samajI jAya ? : jainAgama jJAtAsUtrameM likhA hai ki-thAvachAputramuni aura zukadevajImuni hajAra hajAra jainamuniyoke sAtha aura zailakarAjariSi pAMcazo jainamuniyoke sAtha puMDarIkaparvatapara mukti gaye, puMDarIkaparvatakA dusarA nAma zatrujayatIrtha hai, rAyapaseNIsUtrameM bayAna hai ki sUryAbhadevatAne tIrthakara mahAvIrasvAmIke sAmane battIsa tarahakA nATaka kiyA, nATaka karanemeM vAyukAyake jIvokI hiMsA huI, batalAiye ! Usa hiMsAkA pApa kisakoM lagegA? agara kahA jAya sUryAbhadevatAkA irAdA dharmakA thA isaliye pApa nahI to phira koI zrAvaka jinapratimAke sAmane IrAde dharmake nATaka kare to usako pApa kaise lagegA? tIrthaMkaradeva jabajaba vihArakarake ekagAMvase dusaregAMva jAte the, UsagAMva nagarake rAjemahArAje hAthI, ghoDe, DaMke nizAna, ratha vagerA julusake sAmane Ate the, rAstemeM vAyukAyake jIvokI hiMsA hotI thI, batalAiye! usakA pApa kisako lagatA thA? agara kahA jAya UnarAje mahArAjekoM lagatA thA to veM aisA kyoM karate the ? tIrthakaradevone Unako manA kyoM nahI kiyA ? agara kahA jAya unake manaHpariNAma dharmake the, isaliye pApa nahI lagatA thA, to phira isItaraha tIrthayAtrA vagerAmeMbhI pApa nahI, yaha sAbIta huvA, jainamuni dinameM dodaphe apane kapaDoMkI pratilekhanA karate hai, isameM vAyukAyake jIvoMkI hiMsA hotI hai, batalAiye ! isakA pApa kisako lagegA? patikramaNa karate vakhta uThanA beThanA paDatA hai, usameMbhI vAyukAyake jIvokI hiMsA hogI, vyAkhyAna vAcate vakhta, gaucarI jAte vakhta, aura guruokI khidamatameM vAyukAyake jIvoMkI hiMsA hogI, khayAla karanekI jagaha hai isakA pApa kisakoM samajanA ? agara kahA jAya yatanAse ye kArya kiye Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hidAyata butaparastiye jaina. jAte hai, isaliye bhAvahiMsA nahI, aura vinA bhAvahiMsAke pApa nahI, to yahI mizAla dusare dharmakArya meM kyoM nahI lAnA ? kisI zrAvakane dusare zrAvakakoM apane ghara bulAkara usake tapakA pAranA karavAyA, rasoi banAI, rasoI banAnemeM pAnI aura agnike jIvokI hiMsA huI, batalAiye ! UsakA pApa kisako lagA ? agara kahA jAya rasoi banAnemeM jo pAnI aura agnike jIvokI hiMsA huI UtanA pApa lagA, aura tapasvIkoM jimAnekA punya huvA. javAba meM mAluma ho rasoI banAne meM IrAdA kyA pAMca iMdriyokI puSTi ke liye thA jo pApa lage ? agara kahA jAya IrAdA to dharmakI puSTike liye thA to phira pApa kaise lagA ? jainamuni eka gAMvase dusare gAMva jAve aura rAstemeM nadI AjAya to mutAbika pharamAna AcArAMgasUtrake evaM pAyaM jale kiccA evaM pAyaM thale kiyA. isataraha nadI Utare aura sAmane kinAre jAve; khayAla karanekI jagaha hai ki - nadIke pAra jAnemeM kitane apakAyake jIvoMkI hiMsA hogI ? tIrthaMkara gaNadharone nadI UtaranekA hukama kyauM diyA ? agara kahA jAya jainamuni yatanAse nadI Utarate haiM, aura bAda usake nadI utaranekA daMDa lete hai, javAbameM mAluma ho irAde dharmake jainamuniyoMko nadI utarane kA hukama hai aura hukamameM daMDa nahI hotA, agara kahA jAya yatanAseM dekhabhAlakara jainamuni nadI Utarate hai, javAba meM mAluma ho trasajIvoko yAnI hilatecalate jIvokoM yatanAseM bacAyageM magara pAnI ke jIvokoM kaise bacAsakege ? UsakI hiMsA to hogA yA nahI ? agara kahA jAya manaHpariNAma hiMsA karaneke nahI isaliye dravyahiMsA huI- bhAvahiMsA nahI huI, aura vinA bhAvahiMsA ke pApa nahI, to phira yahI dalila maMdiramUrttike bAremeM kyoM nahI lAte ? do zakhza ekarAstese jArahe the aura Usavakhta Usa rAste meM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina bahutase kIDe-makoDe phira rahe the, ekazakhza jIvoko bacAneke irAdese dekhabhAlakara calatA thA, dusarA binAdekhe 3rahema hokara calatAthA. jIvoko bacAnekA irAdA UsakA nahI thA, yogAnuyoga aisA banA ki dekhakara calanevAleke pAMvase ekakIDA dabakara maragayA, binAdekhe calanevAleke pAMvase ekabhI kIDA nahI marA, batalAiye ! pApI kauna ? aura punyavAn kauna ? agara kahA jAya dekhakara calanevAlA punyavAn hai, dazavaikAlikasUtrameM pATha hai ki jayaM care jayaM ciThe-jayaM Ase jayaM saye, jayaM bhAsaMto bhuMjato-pAvakammaM na baddhai. yatanAse dekhabhAlakara calanevAleko bhAvahiMsA nahIM lagatI, isaliye pApa nahI, jo zakhza vinAdekhe berahema hokara calatA thA. cunAce ! Usake pAMvaseM koIbhI jIva nahI marA, tobhI usakA IrAdA jIva bacAnekA nahI thA isaliye usako pApa hai, jJAtAsUtrameM bayAna hai ki eka subuddhinAmake divAnane jita zatrurAjAkoM dharmapAvaMda banAneke liye eka morIkA pAnI maMgavAkara UsakoM kaIdaphe eka ghaDese dusare ghaDemeM DAlA aura sApha kiyA, khUzabUdAra cIjose lajjatadAra banAyA, isataraha karanese vAyukAya vagerA jIvoMkI hiMsA huI. batalAiye! UsakA pApa subuddhidivAnakoM lagA yA kisako ? agara kahA jAya subuddhidivAnakA IrAdA pApakA nahI thA, dharmakA thA, isaliye pApa nahI, to isItaraha dusare kAryake liyebhI khayAla karalenA cAhiye. tIrthakara mallinAthajIne gRhasthApanameM chaha rAjoko pratibodha deneke liye. suvarNakI putalI bhItarase pokala banAithI, aura usameM hamezAM bhojanakA ekaeka kavala DAlatethe, usameM jo jIva paidA huve aura cave batalAiye ! UsakA pApa kisakoM lagA? agara kahA jAya tIrthakara mallinAthajIkA irAdA pApakA nahI thA, chaha rAjokoM dharmapAvaMda banAnekA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina thA, isaliye pApa nahI to isItaraha mUrtipUjAke bAremeM bhI irAdepara khayAla kijiye, eka kace pAnIke thAlameM eka makhI girapaDI UsakoM bacAneke irAdeseM turta eka zrAvakane nikAlI, batalAiye! kace pAnIme aMguli DAlaneseM jo pAnIke jIvoMkI hiMsA huI UsakA pApa kisako lagA? agara kahA jAya makhI nikAlanevAle zrAvakakA irAdA jIva vacAnekA thA, isaliye pAnIke jIvokI jo dravyahiMsA hui UsakA pApa nahI, kyoMki-pApa yA punya bAMdhanA manaH pariNAmake tAlluka hai, jaba manaH pariNAma azubha nahI to pApa kaise baMdhe ? isItaraha mUrtipUjAke liye bhI manaH pariNAmapara bAta hai. __agara koI kahe zrAddhavidhi graMthameM likhA hai jinamaMdirakI dhajAkI chAyA jisake gharapara dinake avala aura akhIrapaharameM paDe Usa gharavAlekA achA nahI, jinamaMdira to achA hai, phira usakI dhajAkI chAyA achI kyoM nahIM? javAbameM mAluma ho, achI cIja bhI vidhise sevana karo tabhI phAyademaMda hotI hai, zrAvakoMkA pharja hai, jinamaMdirako AzAtanAse bace, aura isIliye kucha phAsale para base, najIka jinamaMdirake apanA ghara honepara AzAtanA honekA sababa hai, bAta AzAtanA miTAneke liyethI, isako dusare rAste UtAranA munAsiba nahI. . jainazAstromeM tIrtha do tarahake pharamAye, eka sthAvaratIrtha dusarA jaMgamatIrtha, sthAvaratIrtha, aSTApada, sametazikhara, zatrujayagiranAra, caMpApurI, ayodhyA, pAvApurI vagerA, aura jaMgamatIrtha, sAdhusAdhavI, zrAvaka-zrAvikA, jainAgamameM donoM tarahake tIrtha maMjura rakhanA pharamAye, tIrthaMkara riSabhadeva mahArAja aSTApadapara mukta huve, bIsa tIrthakara sametazikharapara mukta huve, tIrthakara vAsupUjya mahArAja caMpApurIme neminAtha mahArAja giranAra parvatapara tIrthakara Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina, 17 mahAvIra svAmI pAvApurImeM mukta huve, tIrtha aSTApadakI jiyAratakoM gautamasvAmI gaye. isItaraha dusare jainamuni agara tIrthakarokI nirvANabhUmipara jiyAratakoM jAve to kyA harja hai ? sAbIta huvA jainazAstrameM jaina tIrthoMkI jiyArata jAnA likhA hai. jIvAbhigamasUtrameM bayAna hai ki- bhuvanapati, vANavyaMtara, jyotiSI aura vaimAnikadeva te naMdIzvara dvIpake jinamaMdiroMkI jiyAratako jAte hai, aura jalasA karate haiM, bhagavatIsUtrameM likhA hai, devaloka meM jahAM sudharmAsabhA ke mANavaka caityastaMbhomeM jinodrokI DADhA rakhI huI hai, devateloga UnakA vinaya karate haiM, dekhiye ! yaha jaDavastukI ijjata huI yA nahI ? mUrttipUjAkI pukhtagIkI yahabhI eka UmadA dalila hai, sUtraUpAzakadazAMgameM AnaMda aura kAmadeva vagerA zrAvakoMne jinapratimAkA vaMdana namana karanA maMjura rakhA, jJAtAsUtrameM draupadIjIne jinapratimAkI pUjA kii, aura namuththuNaMkA pATha paDhakara bhAvastava kiyA, rAyapaseNIsUtrameM sUryAbha devatAne aura jIvAbhigamasUtrameM vijayadevatAne jinapratimAkI pUjA kiI likhA hai, agara jainamajahaba meM mUrtipUjA kadImaseM na hotI to jainazAstroM meM ye pATha kyoM hotA ? jJAtAsUtrameM aura aMtagaDasUtrameM kahA hai, zatruMjaya parvatapara amuka jainamuni siddha huve, mAnuSyottara parvatapara aura naMdIzvaradvIpameM jo jainamaMdira maujUda hai, jaMghAcaraNa jainamuni UnakI jiyAratakoM jAte hai, sAbIta huvA tIrthabhUmi ache irAde paidA honekI jagaha hai, agara kahA jAya aDhAidvIpameM sabajagaha siddha huve haiM, phira tIrthabhUmikI bAta jyAdA kyA huI ? jabAva meM mAluma ho jyAdA bAta yaha huI ki- ababhI vahAM jainamaMdira aura mokSagAmI jainamuniyoke caraNa bane huve hai, isIliye kahAjAtA hai, tIrthabhUmi jyAdA dharmapukhtagIkA sababa hai. jainazAstroMmeM likhA hai, bharatarAjA - caturvidhasaMghakoM lekara Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 hidAyata butaparastiye jaina. tIrtha zatrujayakI jiyAratakoM gaye the. kaI zrAvaka jainamunikoM vaMdana karaneke liye eka zaharase dusare zahara jAve yaha guruyAtrA huI. jaba guruyAtrAmeM punya hai to devayAtrAmeM punya kyoM nahI? devalogoke citra-narakAvAsoke citra-jaMbUdvIpa vagerAke nakaze. dekhakara jaise Una Una cIjokA jJAna hotA hai mUrti dekhakara Usa devakA jJAna kyoM na hogA ? tIrthakaroke samavasaraNameM pUrva dizAke sAmane khuda tIrthaMkaradeva takhtanazIna hote hai, aura tInadizAmeM tIrthaMkaradevakI mUrti banAkara devateloga jAyenazIna karate hai. sabuta huvA khAsa tIrthakaroke hote huve bhI mUrti mAnI jAtIthI, khayAla karo! yaha kisakadara majabUta aura pAvaMda dalila hai ki-jisapara koI kisI tarahakA Ujra nahI karasakatA. jaba tIrthakarokI hayAtImeM bhI mUrti mAnI jAtI thI to phira isake mAnanemeM kauna jaina inakAra karasakatA hai ? daza vaikAlikasUtrakI niyuktimeM bayAna hai. jainAcArya zayaMbhavamUrine jinamUrti dekhakara pratibodha pAyA. jainamajahabameM jinamaMdira mUrti-jainapustaka sAdhu-sAdhavI, zrAvaka-zrAvikA ye sAta dharmakSetra bayAna pharamAye, agara maMdiramUrtikA inakAra kare to pAMca dharmakSetra rahajAte hai, aura rakhanA cAhiye sAta samajasako to samaja lo ! maMdiramUrti jainameM kadImase hai yA nahI ? kaI zilAlekha jamInase nikale huve aise hai, jinome jainamaMdIra aura jinamUrtike lekha mIlate hai, sauco! agara jainamajahabameM mUrtipUjA na hotI to usake lekha kyoM hote ? agara kriyA karanese mukti hotI ho to jamAlijIne gautamagaNadhara jaisI kriyA kiI phira unakI mukti kyoM nahI huI ? daraasala ! vinAzraddhAke kriyA kAraAmada nahIM hotI, kaizakhza vinA kriyA kiye akelI zraddhApUrvaka bhAvanAse kevala jJAna pAye hai, isIliye kahA hai zraddhA baDI durlabha hai. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina jinapratimAkI pUjAmeM agara AraMbha mAnAjAya to phira batalAiye ! jainamunikI dIkSAke jalase meM AraMbha kyoM nahI ? agara kahA jAya dIkSAke jalasemeM irAdA dharmakA hai, isaliye bhAvahiMsA nahI to phira jinapratimAke jalasemeM rathayAtrAmeM aSTAnhikA mahochavameM bhI irAdA dharmakA hai usameM pApa kaise lagegA ? agara kahA jAya hama bhAvanikSepA maMjura rakhate hai, to phira jainamunikA veSa dekhakara vaMdana kyauM karanA ? kyoMki unake dilakA bhAva kaisA hai yaha zivAya atizayajJAnIke dusarA kauna jAnasakatA hai ? gurUmahArAjake AsanakoM yA takhtako apanA pAMva lagajAya to gunAha huvA samajate ho sauco ! yaha eka tarahakI jaDavastukI ijjata huI yA nahIM? jaDa vastukI ijjata kii yA UsakoM maMjurarakhI bAta ekahI huI. kisI jainamunikoM koI zrAvaka eka gAMvase dusare gAMva vaMdanA karaneko jAve Usavakhta UsagAMvake zrAvaka UnakoM bhojana jimAve to batalAiye ! jimAnevAleko punya hogA yA pApa ? agara kahA jAya IrAdA svadharmIkI bhaktikA thA isaliye bhAvahiMsA nahI to phira isItaraha irAdepara bAta rakhIye, kisI jainamunikA iMtakAla hojAya aura unake zarIrakA agnisaMskAra kiyA jAya usameM punya samajanA yA pApa ? kaIjagaha dekhAgayA hai Usa jainamunike mRtakalevarake vimAnakoM jaba zmazAnameM lejAte hai Usavakhta Usa vimAnake Age rupaye paise uchAlate huve mayajalaseke lejAte hai, aura khuzabUdAra cijoke sAtha agnisaMskAra karate hai. kahiye ! agnisaMskAra karanevAle zrAvakokoM punya huvA yA pApa ? agara kahA jAya IrAdA gurubhaktikA hai isaliye bhAvahiMsA nahIM aura vinA bhAvahiMsAke pApa nahI to yahI bAta dusare dharmakAryake liye kyauM na samajI jAya ? mRtakalevara to jaDa hai, jaDa vastukI bhakti kyauM karanA? kaI zrAvaka isavAtakA anumodana karate hai ki amuka Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina jainamunike kalevarakA agnisaMskAra-achA kiyA gayA. vimAna achA banA thA. kahiye ! yaha amumodana punyakA sababa hai yA nahIM? prakaraNa saMgrahakA thokaDA joki paMDitarAja pUjyazrI (7) devajIsvAmIke ziSya pUjyazrI lAdhAjIsvAmIke pAsa zuddha karavAke zrAvaka bhagavAnadAsajI kevaladAsajI sAkIna suratane gujarAtI priMTiMga presa baMbaImeM chapavAyA hai, usake pRSTa (117)para likhA hai, meruke cAravana hai. 1 bhadrazAlavana, 2 naMdanavana, 3 saumanasabana, 4 pAMDukabana, bhadrazAlabana meruke cautarpha jamInapara hai, vaha pUrvapazcima pAisa bAisahajAra yojana laMbA aura Uttaradakhana aDhAiso aDhAiso yojana cauDA hai, usameM eka padamavedikA joki cautarpha ekabanakhaMDase ghIrI huI hai. meruse pUrvakI tarpha pacAsayojana banameM jAve to vahAM eka siddhAyatana hai, vaha pacAsa yojana laMbA, pacIsayojana cauDA aura chatIsa yojana UMcA hai, aura usameM anekathaMbhe lage huve hai. Usa siddhAyatanake tInadaravaje pUrava dakhana uttarameM bane huve hai. ve daravaje AThaATha yojanake UMce aura cAracAra yojanake cauDe hai. Usa siddhAyatanake bIcale vibhAgameM eka maNimaya pIThikA joki cAra yojana laMbI cauDI aura cAra yojana mahoTI ratnamaya banI huI hai, usapara eka devachaMdA ATha yojana laMbA cauDA aura ATha yojanase kucha jyAdaha UMcA banA huvA hai, usame jinapratimA hai, usakA barnana, devachaMdA, yAvat , dhUpake kaDache vagerA maujUda hai, isItaraha cAro dizAmeM cAra siddhAyatana jAnanA. dekhiye ! isame siddhAyatana, devachaMdA aura jinapratimAkA bayAna maujUda hai, jainamajahabameM agara jinapratimA maMjura na hotI to aisA bayAna kyoM hotA ? isase sAbIta huvA jinapratimA jainadharmameM kadImase mAnI jAtI hai, jinapratimAkI pUjA karanA zrAvakokA kartavya hai, aisA upadeza jainamuni dete hai. jainazAstromeM jo bAta Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana. 21 hidAyata butaparastiye jaina. likhI ho, usakA Upadeza karanA jainamanikA pharja hai. tIrthakaroke samavasaraNameM sacita phula bIchAye jAte the. khuda tIrthaMkara mahArAja ratnasiMhAsanapara beThate the, apane jJAnase ve jAnate the ki samavasaraNameM baiThate vakhta phulokA sparza jainamuniyokoM hogA, phira phula bichAnekI manAi tIrthaMkarone kyoM nahI kiI ? agara kahA jAya ve phula acita the to aisA pATha kisI jainaAgamakA koI jAhira kare. __ agara koI isa savAlakoM peMza kare ki-jainamunikoM muhapati hAthameM rakhanA kisa jainazAstrameM likhA hai. (javAba.) oghaniyuktizAstrameM likhA hai ki muhapati hAyameM rakhanA. mukhapara bAMdhanA kisI jainazAstrameM nahIM likhA, agara kahA hai to koI pATha batalAve, muhapatti mukhapara bAMdhanA vAyukAyake jIvokI hiphAjatake liye nahI hosakatA. mukhamese nikalate huve bhASA vargaNAke pudagala cArasparzI hote hai aura vAyukAyake jIvoMkA zarIra AThasparzI hotA hai. cArasparzI AThasparzIkI ghAta nahI karasakate. agara. kahA jAya bhASAvargaNAke pudagala mukhase bahAra nikale bAda AThasparzI hojAyage aura phira vAyukAyake jIvoMkI ghAta karegeM, javAbameM mAluma ho muhapatti bAMdhanesebhI bhASAvargaNAke pudagala mukhase bahAra nikale bAda AThasparzI hojAyageM aura vAyukAyake jIvokI hiMsA kareMge to phira batalAiye ! muhapatti mukhapara bAMdhanese kyA! phAyadA huvA ? AcArAMgasUtrake dusare zrutaskaMdhameM dusare adhyayanake tIsare udezemeM pATha hai ki se bhikhuvA bhikhuNIvA usAsamANevA nisAsamANevA kAsamANevA chIyamANevA jaMbhAyamANevA uDhavAevA vAyaSisaggevA karemANe pUvAmeva AsayaMvA posayaMvA pANiNA paripehittA tato saMjayAmeva osAsejA jAva vAyaNisaggevA karejA. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. svAsotsvAsa letevakhta khAMsI, Atevakhta chIMka, lete vakhta UbAsI, letevakhta aura DakAra letevakhta jainamuni apane mukhakoM apane hAtha se DhAMke. khayAla kijiye ! agara muhapatti mukhapara bAMdhanekA hukama hotA to mukhako hAthase DhAMkanAM kyauM pharamAte ? isakA koI javAba deve. 22 agara koI teharIra kare ki jainamunikoM pIle kapaDe rakhanA kisa jainazAstrameM kahA hai, javAba meM mAluma ho nizIthasUtra ke aThArahameM UdezemeM likhA hai ki jainamuni naye kapaDekoM tInapasalI jitanA raMgadeve, jinakoM zakaho ve mahAzaya UsazAstrakoM dekhe, aura apanA zaka raphAkare, battIsasUtra meM naMdIsUtra sAmIla hai, usameM nizIthasUtra maMjura rakhanA pharamAyA, isaliye jainamunikoM kapaDe raMganekI bAtakoM kauna jaina InakAra karasakatA hai ? agara koI isa dalIlakoM peza kare ki rAtrIkoM pAnI rakhanA jainamuniko munAsiba hai ? javAbameM mAluma ho. bezaka ! munAsiba hai, kyoMki rAtrIke vakhta pharja karo! kisI jainamunikoM malotsarga karanekI hAjata huI to batalAiye ! Usa vakhta azUci dura karane ke liye pAnI kI jarurata hogI yA nahI ? isaliye cunA DAlakara jainamuni rAtrIkoM pAnI rakhe to koI harja nahI. agara koI bayAna kare ki jainamunikoM rAtrIke vakhta vihAra karanA kisa jainazAstrameM likhA hai ? javAba meM mAluma ho, rAtrIke vakhta vihAra karanA jainamunikoM manA hai, magara koI kAraNa banajAya to niyuktizAstrameM kahA bhI hai, rAtrIkoM jainamuni vihAra kare, UttarAdhyanasUtrameM bayAna hai ki eka caMDarudranAmake jainAcArya aura unake ziSya kAraNase rAtrIko vihAra karagaye the. pahale jamAne meM jainamuni banakhaMDa meM bAgabagicemeM yA udyAnameM rahate the. Ajakala gAMvameM aura phira ache ache makAnameM rahate haiM, kahiye ! yaha rabAja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. 23 kabase calA ? UttarAdhyayanasUtrameM jainamunikoM tIsare prahara gaucarI jAnA kahA, Ajakala pahale dusare praharameM jAnekA ravAja calatA hai. yaha ravAjabhI kabase jArI huvA ? pahaleke jamAnemeM jainamuni lukhAsukA AhAra lete the, agara koI paMcamahAvratadhArI utkRSTa saMyamI pUrNa kriyApAtra bananA cAhe to udyAna yA vanakhaMDameM rahe. aura lukhAsukA AhAra leve, pahale jamAne meM kaI jainamuni aise the jo rAga hote huve bhI auSadha nahI karavAte the, agara kahA jAya ki dravyakSetra kAlabhAva dekhakara aisA bartAva karanA paDatA hai to isI bAtapara khayAla kijiye, mahatvatA kisa bAtakI karanA. jaisA dravya kSetrakAlabhAva hai aura jaisA satva saMhanana aura yogyatA hai, mutAbika usake bartAva kiyA jAtA hai aisA kahanA cAhiye. [basIsasUtra ke nAma yahAM batalAye jAte hai joki sthAnakavAsI majahaba meM maMjura rakhe gaye hai. ] 1 AcArAMga. 2 sUtrakRtAMga. 3 sthAnAMga. 4 samavAyAMga. 5 bhagavatI sUtra. 6 jJAtAsUtra. 7 UpAzaka dazAMgasUtra. 8 aMtakRta sUtra. 9 anuttarovavAisUtra 10 praznavyAkaraNasUtra. 11 vipAkasUtra. 12 UvAisUtra. 17 sUryaprajJaptisUtra. 18 jaMbUdvIpa prajJaptisUtra. 19 niryAvalI sUtra. 20 kalpAvartasikAsUtra. 21 puSpikAsUtra. 22 puSpaculikA sUtra. 23 vanhIdazAMgasUtra. 24 UttarAdhyayana sUtra. 25 dazavaikAlikasUtra. 26 naMdI sUtra. 27 anuyogadvArasUtra. 28 nizIthasUtra. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina 13 rAyapaseNIsUtra. 29 dazAzrutaskaMdhasUtra. 14 jIvAbhigamasUtra. 30 varatkalpasUtra. 15 prajJApanAsUtra. 31 vyavahArasUtra. 16 caMdraprajJaptisUtra. 32 AvazyakasUtra. e batIsamUtra sthAnakavAsI majahabake loga mAnate hai, inameM jo chavizameM naMbarapara naMdIsUtra kahA hai, usame petAlisa Agama vagerA caudaha hajAra prakIrNakazAstra mAnanA likhe, Unako nahI mAnanA isakI kyA vajaha hai ? sthAnakavAsI majahabake loga kahA karate hai, hama tIrthaMkara gaNadharoke vacanako maMjUra rakhate hai. batalAve! phira prajJApanAsUtra aura dazavaikAlikasUtra jo Upara batIsasUtrokI ginatImeM (15) aura (25)meM naMbarapara ginAye gaye hai, tIrthakara gaNadharoke banAye huve nahI, AcAryoMke banAye huve hai, inakoM kyauM maMjura rakhe gaye. muni kuMdanamalajI isakA javAba deve, agara kahA jAya naMdIsUtrameM inake nAma darja hai, isaliye maMjura rakhe hai, to dusare sUtroke nAmabhI naMdIsUtrameM darja hai, unako kyoM nahI mAnate ? tIrthakara mahAvIrasvAmIke bAda (980) varsake pIche jaba devarddhigaNikSamAzramaNa jainAcAryane saba jainAcAryokI salAhase jainapustaka tADapatrapara likhe, taba dazavaikAlika aura prajJApanAsUtrake nAma darja kiye hai. mUrtipUjA dharmI zakhzokoM etakAta baDhAnevAlI cIja hai, jahAM jinamaMdira bane raheMgeM vahAM tarakkI dharmakI banI rahegI, jinamaMdira banavAnevAlA zrAvaka bArahame devalokakI gati hAsila kare, aisA mahA nizIthasUtrameM pATha hai, agara koI isa dalilakoM peMza kare ki batIsamUtrakI ginatImeM mahA nizIthasUtra nahIM ginA hai, javAbameM mAluma ho, batIsasUtrakI ginatImeM naMdIsUtra mAnA gayA hai, aura Usa naMdIsUtrameM mahA nizIthasUtrakA nAma darja hai, isase sAbIta huvA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. 25 mahAnizIthasUtra kAbila maMjura karaneke hai. battIsasUtrahI mAnanA aura dusare nahI mAnanA yaha kisI jainAgamameM nahI likhA, sthAnakavAsI majahaba ke zrAvakaloga apane dharmaguruvokoM vaMdanA karane AnevAle zrAvakokoM rasoI jimAve aura svadharmI jAnakara bhakti kare to batalAiye ! punya hogA yA pApa ! agara kahA jAya punya hogA, to phira svadharmI vAtsalya karanemeM punya kyoM nahI ? agara kahA jAya dayA sukhakI velaDI hai, aura hiMsA dukhakI velaDI hai, to javAba meM mAluma ho, jainamuni vihAra karate vakhta jaba nadI Utarege aura Unake pAMvoseM jo pAnIke jIva maregeM yaha dayAmeM samajanA yA hiMsAme ? agara kahA jAya ! nadI UtaranA IrAde dharmake tIrthaMkarokA hukama hai, to phira jinamaMdira banAnA tIrthayAtrA jAnA yaha IrAde dharmake hukama nahIM hai kyA ? dekhiye ! IrAdekI saDaka kaisI majabUta hai ki - binA isake kAma nahI calatA, jainamuni jaba AhAra lenekoM gRhasthoke ghara jAyageM to Unake zarIra se jo vAyukAya vagerA jIvokI hiMsA hogI, yaha dayAmeM samajanA yA kisame ? dIkSAke jalase meM bAje bajavAnA, julusa nikAlanA yaha dayAme samajanA yA kisame ? sthAnaka banAneme pRthvI, pAnI aura agnikAyake jIvoMkI hiMsA hogI yaha dayAmeM samajanA yA kisame ? isakA koI mahAzaya javAba deve. daraasala ! jahAM irAdA zubha hai vahAM bhAvahiMsA nahI, aura vinA bhAvahiMsA ke pApa nahI, yaha sidhI saDaka hai. agara koI isa dalilakoM peza kare ki - patharakI gau jaise dudha nahI detI, vaise patharakI mUrti mukti kaise deyagI ? ( javAba . ) jaise kAgaja syAhIke bane huve jaDapustaka bolate nahI to mukti kaise dege ? agara kahA jAya pustaka ke bAMcane se jJAna hogA to javAba meM mAluma ho, isItaraha mUrttike darzana karanese Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 hidAyata butaparastiye jaina bhI jJAna hogA, jaise jaMbUdvIpakA nakazA dekhakara jaMbUdvIpakA jJAna hotA hai, jineMdrakI mUrci dekhanese jineMdroke guNokA jJAna hogA, jJAtAsUtrameM bayAna hai ki-mallinAthajIkI mUrti dekhakara chaha rAjAoko jAtismarNa jJAna huvA, jaise kisI zakhzakI mUrti dekhakara vo yAda AjAtA hai, jineMdrokI mUrti dekhakara jineMdradeva kyoM na yAda AyageM? kaI zaharomeM rAjemahArAjokI mUrti bataura yAdadAstIke khaDI kiI jAtI hai, huMDI ekatarahakI sthApanA hai, aura Usase rupaye mIlasakate hai, dekhiye ! sthApanA kitanI AlAdarjekI cIja hai, isa bAtapara gaura karo. rajoharaNa-mukhavastrikA jainamunikA veza hai, unako dhAraNa karanevAle jaba dikhAI diye ki-turta dusaroke dilameM muni yAda AjAte hai, isI taraha jineMdrokI mUrti dekhakara jineMdra yAda AjAte hai, agara koI kahe siMhakI mUrti kisIkoM mAratI nahI, vaise jineMdrakI mUrti kisIkoM tAratI nahIM, javAbameM mAluma ho, siMhakI mArta dekhanese jaise siMha yAda AjAtA hai, aura dilameM eka tarahakA khopha bhI darapeza hojAtA hai, vaise jineMdrakI mUrti dekhanese jineMdra yAda AjAte hai, aura dilameM vairAgya bhAvanA paidA hojAtI hai, sabuta huvA mUrti Usa cIjakI yAdI dilAnemeM eka phAyademaMda cIja hai, narakake jIvoke aura svargake jIvoke citra dekhakara AdamI tAjjuba karane lagatA hai, dekhiye ! citrone kitanA asara pahucAyA, jisake dekhanese svarga-naraka yAda Agaye, citrabhI eka tarahakI sthApanA hai. sauco ! sthApanAmeM kitanI baDI tAkAta rahI hai, geramulkaseM AI huI cIThIke bAMcanese ghara beThe sabahAla mAluma hosakate hai, kahiye ! hoMmeM kitanI tAkAta rahI huI hai ? usapara khayAla kijiye ! daraasala ! harpha jJAnakI sthApanA hai, aura vo sthApanA purA kAma detI hai. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsa hidAyata butaparastiye jaina. jainarAmAyaNameM bayAna hai ki-rAmacaMdrajIkI bhejI huI aMguThIse sItAjIkoM laMkAmeM khuzI paidA huI aura sItAjIke bheje huve kaMkaNase kiSkaMdhAmeM beThe huve rAmacaMdrajIkoMbhI khuzI hAsila huI, samajasako to samajalo ! jaDacIjane cetanakoM kitanI khuzI paidA kiI ? pAMDavacaritameM bayAna hai,-eka bhIlane droNAcAryajIkI mUrti banAkara Usa mUrttike sAmane adaba kiyA, usa mUrtiko gurUsamAna mAnI aura Usase dhanurvidyAkA Ilma hAsila kiyA dekhalo! badaulata Usa mUrtike Usa bhIlako kitanA phAyadA huvA ? ___ agara koI isa majamUnakoM peMza kare ki-nirAkAra paramAtmAkI sAkAra mUrti kaise banAte ho ? javAbameM mAluma ho, nirAkArakI mUrti nahI banAI jAtI, sAkArakI mUrti banAI jAtI hai. tIrthaMkaradeva jaba dehadhArI the Usa hAlatakI mUrti banAI jAtI hai, nirAkAra hAlatakI nahI banAI jAtI, jisane kAgaja syAhIke bane huve dharmapustaka mAne Usane mUrti ekadaphe nahIM hajAradaphe mAnI samajo, koI pustakako mAnate hai, koI kisI pahADako, koI caranako aura koI maMdiramUrtiko mAnate hai, dekhalo! vinA sthApanAke kisIkA kAma nahI calA, sabuta huvA nAma sthApanA, dravya aura bhAva ye cAro nikSepe kAbila mAnaneke hai, guruke Asanapara agara apanA pAMva lagajAya to kahate ho, beadabI huI, kahiye ! Asana eka jaDavastu thI, jaDakI beadabIse gurukI veadabI kaise huI ? agara kahA jAya jaDameM cetanakI sthApanA mAnI gaI hai to phira mUrti bhI paramAtmAkI sthApanA mAnI gaI hai aisA kahanA kauna beMinsApha huvA ? jaba tIrthakarokA janma hotA hai iMdradevate mIlakara unakA janma utsava karate hai, khayAla karo! Usa vakhta ve bhAvatIrthakara to huve nahIM the. dravyatIrthakarakA Utsava Unone kiyA yA nahIM ? agara dravyatIrthakarakA utsava karanA uphAyade Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 hidAyata butaparastiye jaina. thA to iMdradevate aisA kyoM karate ? agara koI kahe hama tIrthakaradevakA dhyAna manameMhI karaleyageM hamako mUrti mAnanese. koI jarUrata nahI. . (javAba.) phira gurumahArAjakA dhyAnabhI manameMhI karaliyA karo, gurumahArAjake darzanokoM eka gAMvase dusaregAMva jAnA kyA! phAyadA? gADIghoDepara savAra honA, rAstemeM khAnepInekA AraMbha karanA, kyA jarurata ? gharabeThehI gurukA dhyAna karalenA achA hai, guruke darzanokoM jAnA aura tIrthaMkaroke darzanokoM nahI jAnA kauna InsApha hai ? ___agara koI isa dalilakoM peMza kare ki-tIrthakaradeva tyAgI hote the, unakI mUrtiko gehane pahanAnA kyA jarurata ? - __ (javAba.) tIrthaMkaradeva khuda jaba samavasaraNameM ratnasiMhAsanapara virAjamAna hote the, donoM tarpha devate cavara karate the, unake pIche bhAmaMDala rakhA jAtA thA, vihAra karate vakhta devatAoke banAye huve suvarNake kamalopara pAMva dekara calate the, ina bAtose unakA tyAgIpanA nahIM gayA thA, to unakI mUrtikoM gahane pahanAneseM tyAgIpanA kaise calA jAyagA ? sthAnAMgasUtrameM bayAna hai ki-1 sAvadhavyApAra aura sAvadhapariNAma, 2 sAvadhavyApAra aura niravadyapariNAma, 3 niravadyavyApAra aura sAvadhapariNAma, 4 niravadya vyApAra aura niravadyapariNAma, ina cAra bhedomeM pahalAbheda adharmI mithyAdRSTikI apekSAse kahA gayA hai, aisA jAnanA, kyoMki adhamauke manapariNAma pApamaya aura kartavyabhI pApamaya hote hai. dusarA bheda sAvadhavyApAra aura niravadyapariNAma yaha zraddhAvAn zrAvakakI apekSAse kahA gayA hai, aisA jAnanA. devapUjA, guruvaMdana vagerA dhArmika kAmomeM sAvadhavyApAra dikhAI detA hai, magara manaHpariNAma Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidAyata butaparastiye jaina. pApamaya nahI, isaliye pApa nahI. balki ! punyAnubaMdhipunya aura azubha anikAcitakarmakI nirjarAkA hetu hai, tisarA bheda niravadya vyApAra aura sAvadhapariNAma yaha prasannacaMdra rAjariSikI apekSAse jAnanA, prasannacaMdrajI rAjariSi kAjotsargadhyAname khaDe the, unakA vyApAra Usavakhta niravadya thA, magara manaHpariNAma hiMsAtmaka honese unakoM azubha karmake daliye saMcaya hogaye the, cauthA bheda niravadyavyApAra aura niravadyapariNAma yaha bheda sarva viratisAdhukI apekSAse jAnanA, kyauM sarvavirati sAdhumahArAjakA vyApAra (yAnI) kartavyabhI niravadya aura manaHpariNAmabhI niravadya hote hai, ina cAro bhedoko achItaraha samaja liye jAya to saba tarahake zaka raphA ho sakeMgeM. daraasala ! manake zubhAzubha pariNAma punyapApake hetu hai, dekhalo! elAcikumAra eka naTinIpara mohita hokara apane gharase nikalA thA, aura cAhatAthA ki-kisI taraha isa naTinIkoM apanI aurata banAlaM. magara ekadaphe jaba ekazaharameM bAMsapara caDhakara nATaka karatA thA, eka jainamunikoM bhikSAvRtti karate dekhe aura manaHpariNAma sudhare, phaurana ! UnakoM kevalajJAna paidA hogayA. dekhalo ! niravadya manaHpariNAmake sAmane sAvadhavyApAra yAnI hiMsAtmaka kartavyabhI rada hogayA isI liye kahAjAtA hai, manaHpariNAma yAnI irAdA baDI cIja hai, tIrthokI jiyArata jAnese jIvake irAde pAka aura sApha hote hai, dharmapara etakAta naDhatA hai aura duniyAke kArobAra bhUlajAte hai, agara tIrthoM meM koI jainamuni padhAre huve ho to zAstra sunanekAbhI phAyadA mIlatA hai, jojo tIrthakara aura munimahArAja Usa tIrthase mukti pAye hai ve yAda Ayage. punyavAn puruSoke nirmala pudagala paramANuokA sparza honese buddhi nirmala hogI. tIrthoM meM phiranese bhavabhramaNa kama hogA. tIrthabhUmikI raja Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 hidAyata butaparastiye jaina, apane zarIra para laganeseM pAparUpIraja dura hogI, ina ina sabose tIrthoM kI jiyArata aura mUrtipUjA phAyademaMda cIja sAbIta hotI hai. agara koI isa dalilakoM peza kare ki - tIrthoMmeM gaye aura manaHpariNAma nahI sudhare to kyA phAyadA huvA ? ( jabAba . ) gurumahArAjako vaMdanA karane gaye aura manaHpariNAma nahI sudhare to batalAiye ! kyA ! phAyadA huvA ? daraasala ! devagurudharmakI jagaha manaHpariNAma sudharanekA sthAna hai, itane para bhI kisIke manaHpariNAma nahI sudhare to Usa jIvake karmokA doSa hai, yUM to dIkSA leneparabhI kisIke manaHpariNAma nahI sudhare to isame koI kyA kare, usa jIvake pApakarmakA Udaya jAnanA, tIrthaMkaradevakI vAnI sunakara abhavyajIvake manaHpariNAma nahI sudhare to isameM tIrthaMkarakI vAnIkA kyA doSa? Usa jIvake azubhakarmakA doSa hai, aisA jAnanA. kitAba- hidAyata butaparastiye jainakA likhAna khatama hotA hai, muni kuMdanamalajIke vivecanapatrakA javAbabhI isameM dediyA hai, Apaloga paDhe, aura apane dostokoMbhI dikhalAve, meM Umeda karatA hu~ - sabakoM yaha kitAba pasaMda hogI aura mUrtipUjAkI saMbutIpara UmadA dalile mIlegI. va kalma- jaina zvetAMbara dharmopadeSTA vidyAsAgara nyAyaratna mahArAja zAMtivijayajI, mukAma - pAcorA - khAnadeza. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 13931 3313131333 [siddhacakra ke mahAtmapara umadA lAvanI.] jagatameM navapada jayakArI-pUjatAM roga Tale bhArI, prathamapada tIrathapati rAje-dopa aSTAdazako tyAge, ATha prAtihAraja chAje-jagtaprabhu guNa bAre rAje, aSTa karmadala jItake-sakala riddhi thaI Aya, siddha anaMta namuM bIjepada eka samaya ziva jAya, pragaTa bhayo nijasvarUpa bhArI-jagatameM navapada jayakArI. 1 suripadameM goyama kezI-opamA caMda sUraja jaisI, UdhAryo rAjA paradezI-eka bhavamAMhI ziva lesI, cothepada pAThaka namuM zrutadhArI UbajhAya, sarvasAdhu paMcamapadamAMhI-dhana dhanno aNagAra, vakhANyo vIraprabhu bhArI-jagatameM navapada jayakArI. dravya khaTakI saradhA Ave-samasaMvegAdika pAve, binA ye jJAna nahI kiriyA-jJAnadarzanathI saba tariyA, jJAnapadAratha sAtameM-padameM AtamarAma, ramatA rahe adhyAtamamAMhI-nijapada sAdhe kAma, dekhatA vastu jagatasArI-pUjatAM roga Tale bhArI. yoganI mahimA bahu jAnI-cakradhara choDI saba nArI, yati dazadharma karI sohe-muni zrAvaka saba mana mohe, karma nikAcita kATanA-tapakuThAra karadhAra, navamApada jo kare kSamAsu-karma mUlakaTa jAya, bhajo navapada jagasukhakArI-jagatameM navapada jayakArI. 4 77703PU 3 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PROPOreot o sasaree zrI siddhacakra bhajo bhAi-AcAmala tapa nava dinaThAI, pApa tihu yoge parIharajyo-bhavI zrIpAlapare tarajyo, ____ogaNIseM satarAMsape-jayapura zrIsupAsa, caitradhavala punamadine-muja saphala huI saba Asa, bAla kaheM navapada chaba pyArI-jagatameM navapada jayakArI. 5 (iti navapada mahAtmapara lAvanI saMpUrNa.) CCC 2G aaeenecene [jainazvetAMbara dharmopadeSTA vidyAsAgara nyAyaratna mahArAja zAMtivijayajIke banAye huve __ graMthokI yAdI.] 1-mAnavadharmasaMhitA. 2-risAlA majahaba DhuMDhiye. 3-jainasaMskArAvidhi. 4-bayAna pArasanAtha pahADa. ye cAra graMtha jitane chape the tamAma bIka gaye, sIlaka nahIM rahe. 1-jainatIrthagAiDa-kiMmata tIna rUpaye. 2-tristuti parAmarza-ATha Ane. 3-sanama parastiye jaina-kiMmata cAra Ane. 4-nyAyaratnadarpaNa-muphata. [alAvA isake aura graMtha chapavAnA bAkI hai, janake nAma nIce mujaba.] 1-jainatIrthagAiDa choTI. 2-paMcamakAla patAkA. 3-kharataragacha mImAMsA. 4-jahure Alama. 5-prAcIna zvetAMbara. 6-nirNaya prabhAkara. koI zrAvaka ina graMthokoM apane nAma aura apane kharcase. chapavAnA cAhe-graMthakatAse bajarIye patrake darayAphta kare. ae JoswwwcoG