Book Title: Hemchandracharya Diwakar Chitrakatha 040
Author(s): Nityanandsuri, Shreechand Surana
Publisher: Diwakar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002839/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divAkara citrakathA) aMka 40 mUlya 17.00 kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya susaMskAra nirmANa vicAra zuddhi : jJAna vRddhi prAkata Yuan bhAratI akAdamI manoraMjana Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya bhagavAna mahAvIra ke pazcAta jaina paramparA meM aneka prabhAvazAlI vidyAsiddha lokopakArI mahAna AcArya hue jinameM AcAryazrI hemacandra sUri kA nAma svarNa akSaroM meM maMDita hai / AcAryazrI hemacandra sUri asAdhAraNa vibhUtiyoM se sampanna mahAmAnava the| ve utkRSTa zruta puruSa the| vyAkaraNa-koSa-nyAya-kAvya chandazAstra-yoga-tarka- itihAsa Adi vividha viSayoM para adhikArika sAhitya kA nirmANa kara sarasvatI ke bhaNDAra ko akSaya zruta nidhi se bharA thaa| ve jJAna ke mahAsAgara / sAtha hI unhoMne gujarAta ke rAjA siddharAja aura kumArapAla ko jainadharmAnurAgI banAkara jinazAsana ke gaurava meM cAra cAMda lagAye / dhArmika, sAmAjika aura rAjanItika kSetra meM navacetanA jgaaii| unakI bahumukhI vilakSaNa pratibhA ke prati sammAna prakaTa karane ke lie gurjara nareza kumArapAla ne unheM 'kalikAla sarvajJa' ke viruda se alaMkRta kiyaa| zivabhakta rAjA siddharAja unakI vidvattA, nItijJatA, nispRhatA, dhArmika sahiSNutA, udAratA aura samanvayazIlatA kA sadA sanmAna karate the| saMpUrNa pazcimI bhArata meM ahiMsA ke pracAra meM AcAryazrI kA yogadAna advitIya mAnA jAtA hai| sAtha hI kalA, sAhitya, saMskRti ke abhyudaya meM unakA yogadAna zatAbdiyoM taka jIvaMta rhegaa| unakA samaya gujarAta rAjya ke bahumukhI utkarSa kA samaya thA / AcAryazrI ke virATa vyaktitva kA citraNa pRSThoM kI saMkhyA sImita hone ke kAraNa eka bhAga meM sambhava nahIM ho sakA hai| isalie unakA caritra do bhAgoM meM prakAzita kiyA jA rahA hai| dUsarA bhAga bhI isake sAtha hI zIghra prakAzita ho rahA hai / aneka graMthoM va pracalita kathAoM ke AdhAra para prastuta citrakathA meM sAra rUpa meM AcAryazrI evaM mahArAja kumArapAla ke jIvana kI preraNAprada mahatvapUrNa ghaTanAoM ko citrita karane kA prayAsa kiyA hai AcArya zrImad vijaya nityAnanda sUri jI ma. ne / hama Apake AbhArI haiM / -mahopAdhyAya vinaya sAgara zrIcanda surAnA "sarasa" lekhaka : AcArya zrImad vijaya nityAnanda sUri. sampAdaka : muni cidAnaMda vijaya prabaMdha sampAdaka : saMjaya surAnA prakAzaka saha-sampAdaka : zrIcanda surAnA "sarasa" citrAMkana : zyAmala mitra divAkara prakAzana e-7, avAgar3ha hAusa, aMjanA sinemA ke sAmane, ema. jI. roDa, AgarA-282002. dUrabhASa : 351165 saciva, prAkRta bhAratI ekAdamI, jayapura 13-e, mena mAlavIya nagara, jayapura-302017. dUrabhASa : 524828, 561876, 524827 adhyakSa, zrI nAkor3A pArzvanAtha tIrtha, mevAnagara (rAja.) Atma-vallabha eMTaraprAijeja, ludhiyAnA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya gujarAta ke dhaMdhukA nagara meM cAciga nAma kA eka seTha rahatA thaa| usakI patnI thI pAhinI devii| eka rAta pAhinIdevI ne svapna dekhA-parAsIbAre sa pAhinI / le maiM tujhe ekA divya ratna de rahI huuN| PALAM VA DMO NIA pAhinI vaha ratna lekara gurudeva zrI devacandrasUrI ke pAsa jAtI hai pAhinI ne donoM hAtha bar3hAye, devI ne usakI hathelI para ratna rakha diyaa| gurudeva Apa yaha ratna grahaNa kiijie| gurudeva ne pAhinI se ratna grahaNa kara liyaa| mational Prale Personal Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaH eka par3osana ne Akara kahA pAhinI bahana, sunA hai, AcAryazrI devacandra sUri jI nagara meM padhAre haiN| darzana, karane calogI na ? ] hA~-hA~, Thaharo, abhI taiyAra hotI huuN| isa bAlaka .ko caMgadeva kheNge| kalikAla sarvajJa: hemacandrAcArya # vi. saM. 1145 kArtika zukla 15/ Jail Botication International pAhinI upAzraya meM aaii| AcAryazrI ke darzana kara usane rAta ke svapna kI bAta khii| AcAryazrI kucha vicAra kara bole samaya para pAhinI ne eka putra ko janma diyaa| cAciga seTha ne putra kA janma mahotsava mnaayaa| buA ne nAma rakhA bahana ! tumheM eka zreSTha ratna jaisA putra prApta hogaa| tumane vaha ratna mujhe diyA hai, isakA artha hai, tuma mujhe ziSya bhikSA dogii| dekho, bAlaka kA mukhar3A kaisA cA~da sA camaka rahA hai| Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya ra caMgadeva ko pAThazAlA bhejA eka dina mAtA ke sAtha caMgadeva zrI devacandra sUri ke darzana 106761 ? viveka dekhakara gurujI prasanna karane gyaa| ve mandira meM bhagavAna kI pradakSiNA kara rahe the| Jyanmandir@kobatirth.org hA gayA bAla pAhinI bhI khar3I-khar3I paramAtmA kI stuti karane lgii| tabhI seTha tumhArA putra eka zarAratI caMgadeva jAkara gurudeva ke Asana para baiTha gyaa| dina koI mahApuruSa bnegaa| isa choTI-sI umra meM aisA viveka aura itanA vinaya? gurudeva aura pAhinI kI najara usa para par3I to caMgadeva | khilakhilAkara haMsa pdd'aa| AcAryazrI bhI ha~sate hue bole bahana ! tujhe apanA svapna yAda hai? dekha, terA lAr3alA khuda hI mere Asana para baiTha gayA hai| aba ise hameM sauMpa de| eka dina gurudeva ne cAciga seTha se kahA seTha, tumhArA putra gurudeva, ApakI bahuta bhAgyazAlI vANI satya ho| hogaa| Raar seTha, hamArA vacana satya karane ke lie tumheM bhI moha tyAganA pdd'egaa| vaha hIrA hai, jauharI ke hAtha meM denA hogaa| bolo gurudeva, maiM pahale caMgadeva se) bhI pudduuNgaa| pAhinI mauna rhii| Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAHATETTITITIATRI kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya eka dina caMgadeva ke sAtha cAciga bhojana kara rahA thaa| usane / caMgadeva se pUchA bahuta acche beTA, tujhe gurudeva lagate haiN| mana acche lagate haiM? hotA hai maiM unake vahA~ mA~ nahIM milegI, pAsa hI rhuuN| par3hAI karanI par3egI, naMge pA~va calanA pdd'egaa| pitAjI ! mA~ kahatI hai, binA kaSTa pAye bhagavAna nahIM milate haiN| maiM saba kaSTa sahakara bhI bhagavAna ko pAnA cAhatA huuN| agale dina cAciga seTha caMgadeva ko lekara devacandra sUri ke pAsa AyA gurudeva ! isakA mana Apake pAsa hI lagatA hai| ise Apa apanI zaraNa meM rakha leN| caMgadeva ko sAtha lie gurudeva khaMbhAta nagara meM pdhaare| eka dina gujarAta kA mahAmaMtrI udayana gurudeva ke darzana karane aayaa| caMgadeva ko par3hate dekhakara pUchA gurudeva, yaha bAlaka /maMtrIzvara, yaha bar3A kauna hai? itanI choTI / hI honahAra bAlaka umra meM zAstra par3ha / hai| dhaMdhukA ke cAciga rahA hai? seTha kA putra hai| caMgadeva devacandra sUri ke pAsa rahane lgaa| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kyA yaha dIkSA legA? kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya mahAmaMtrI harSita hokara boleyadi dIkSA le to isakA dIkSA mahotsava gurudeva ! merA ahobhaagy| yaha saubhAgya mujhe hI milanA caahie| tuma karoge? aura eka dina khUba dhUmadhAma se caMgadeva ko dIkSA pradAna kI gii| # /Aja se yaha muni AWNAVAVAJANIYLIPMAMANINETRAJAVA somacandra ke nAma / se prasiddha hogaa| Tout le Spele ofreadhannel OHION lagabhaga dasa varSa pazcAta eka dina AcAryazrI apane ziSyoM ke sAtha jJAnacarcA kara rahe the| AcAryazrI ne batAyA gaNadhara gautama svAmI sarvavidyA sampanna the| eka-eka zabda ke asaMkhya artha aura eka-eka artha ke asaMkhya paryAya kA jJAna thA unheN| # vi. saM. 1154 mAgha sudi 14 dina zanivAra, umra 9 vrss| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni somacandra ne pUchA gurudeva ! kyA aba jJAna kA vaisA prakAza nahIM mila sakatA? kalikA mila sakatA hai, parantu bahuta kaThina sAdhanA caahie| jJAna prApti ke lie to pUrA jIvana hI samarpita kara sakatA huuN| phira kazmIra kitanA 'hai? dUra 16 muni somacandra kucha dera taka gahare vicAra manthana ke bAda muni somacandra ne gurudeva se nivedana kiyAvicAra karate rahe vatsa ! merI kalpanA meM terA ujjvala bhaviSya jhalaka rahA hai| tere hAthoM jina zAsana aura zruta jJAna kI apAra mahimA phailegii| sa hemacandrAcArya gurudeva, mujhe sAdhanA kA mArga btaaie| maiM jJAna ke sAgara meM gotA lagAnA cAhatA huuN| # khaMbhAta hI prAcIna staMbhana tIrtha kahalAtA hai| gurudeva, zru sarasvatI kI ArAdhanA ke lie kazmIra jAne kI merI icchA hai| AzIrvAda pradAna kiijie| gurudeva ke batAye zubha muhUrta meM muni somacandra eka anya sahAyaka muni ke sAtha kazmIra yAtrA ke lie cala pdd'aa| yAtrA karate hue donoM muni khaMbhAta nagara aaye| # 2756P760 vatsa ! kazmIra meM sarasvatI devI kA zaktipITha hai| vahA~ jAkara sarasvatI kI ArAdhanA kI jAye to tumhArA manoratha saphala ho sakatA hai| For Private & Cersonal Use Only MORE 220227 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemaca deva khaMbhAta ke bAhara 'ujjayantAvatAra' nAmaka eka ati prAcIna jinAlaya thaa| donoM muniyoM ne isI jinAlaya ke samIpa dharmasthAna meM vizrAma kiyaa| rAtri ke zAnta vAtAvaraNa meM muni somacandra ke mana meM eka kalpanA uThIAja rAta maiM isI muni somacandra zuddha vastra pahanakara jinAlaya meM aaye| jinAlaya meM devI aura bhUmi para Asana bichAkara dhyAnastha ho gye| sarasvatI kA dhyAna) cAlU kara duuN| Coro madhya rAtri ke samaya devI sarasvatI prakaTa huI vatsa ! maiM terI bhakti se prasanna huuN| tujhe kazmIra jAne kI jarUrata nahIM hai| maiM 'siddha sArasvata hone kA varadAna detI huuN| sarva vidyA siddho bhava' muni somacandra ke cehare para teja camaka utthaa| hRdaya meM harSa uchala rahA thaa| apane sAthI muni ke sAtha vApasa gurudeva ke pAsa lauTa aaye|| vatsa ! apanI gurudeva! ApakI kRpA se ( viziSTa pratibhA-medhA eka hI rAtri kI ArAdhanA se jinazAsana kI meM sarasvatI devI kI kRpA prabhAvanA kro| ho gaI hai mujha pr| aura devI adRzya ho gii| muni somacandra sAhitya sarjanA meM juTa gye| For Private 7 Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya eka bAra AcArya devacandra sUri apane ziSyoM ke sAtha nAgapura pdhaare| muni somacandra, vIracandra muni ke sAtha bhikSA ke lie nikle| eka vizAla havelI meM bhikSA ke lie gye| havelI ke vizAla A~gana meM seTha kA parivAra cAra putra, cAra putra vadhue~, potA-potI, seTha dhanada aura seThAnI yazodA Adi baiThe hue pAnI meM ATA, namaka milAkara rAba jaisA ghola banAkara pI rahe the| muni somacandra ne dekhA aura apane sAthI muni se pUchA pUjyavara, dhanada seTha kI yaha yaha samaya kA phera hai| BAS ISARrAjamahala-sI vizAla havelI, ye sabhI (kisI jamAne kA koTIpati Aja sukumAra parivArIjana dIna-hIna bane dekho, miTTI ke bartanoM meM rAba kyoM baiThe haiM? pIkara samaya gujAra rahA hai| - Apa isa seTha ko garIba samajha rahe ho, dekho ghara ke us)| kone meM sone, cA~dI kI moharoM kA Dhera lagA hai| saca hI to kaha rahA hU~ munivara ! mujhe to yaha seTha garIba nahIM, kaMjUsa dIkhatA hai| jisake ghara meM sone ke moharoM kA Dhera lagA hai| vaha daridra kaise? ATTI muni vIracandra Azcarya se somacandra muni kI tarapha dekhane lage choTe mahArAja, kyA kaha rahe ho? LIOUTUWAVAYAM DOMAAVAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya dhanada seTha ne donoM muniyoM kI bAta sunI to hAtha mor3akara pUchA- mahArAja, Apa sone kI moharoM kI kyA bAta kara rahe the? choTe mahArAja pUcha rahe haiM, tumhAre ghara ke kone meM sone-cA~dI kI moharoM kA Dhera lagA hai aura tuma saba ATe kI rAba pI rahe, ho? yaha kyA bAta hai? HTT ATIOHTOURNOOO ANAV seTha ne muni somacandra ke paira pakar3a liegurudeva ! mujha bhAgyahIna se aisA majAka Apa to na kreN| kahA~ haiM mohareM? vaha to NY koyaloM kA Dhera hai| WLLIDAVAVALAS phira seTha ne batAyAkisI jamAne meM maiMne ina ghar3oM ko sone-cA~dI kI mohareM bharakara hI bhUmi meM gAr3A thA parantu takadIra ke phera ne una sabako koyalA banA diyaa| kyA Apa ina koyaloM ko hI sonA cA~dI kI mohareM batA rahe haiM? muni vIracandra bole- seTha, tumhArA durbhAgya Aja vidA ho gayA hai| muni somacandra kI dRSTi par3ate hI vaha koyalA phira sonA ho gayA hai| For Private Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya seTha andara dekhane aayaa| ghar3oM meM sone-cA~dI seTha donoM muniyoM ke sAtha upAzraya meM aayaa| kI mohareM bharI thiiN| Leod OOON seTha ne bAhara Akara muniyoM ke pA~va pakar3a lie| aba AjJA kareM, maiM isa svarNa kA kahA~ upayoga karU~? gurudeva ! Apake ziSya kI amRta dRSTi ke prabhAva se koyalA isake pazcAt AcArya devacandra sUri vihAra karate hue pATana pdhaare| eka dina eka vRddha puruSa ne Akara AcAryazrI ko vandanA kii| mahArAja, gauDa deza meM Ajakala bar3e-bar3e maMtravAdI, vidyAsiddha, mahApuruSa haiN| Apa bhI vahA~ pdhaariye| isase prajA kA kalyANa hogaa| banI merI mohareM phira se sonA bana giiN| dharma ke prabhAva se puNya bar3hatA hai, puNya prabhAva se dhana milatA hai| isalie dharma-pracAra meM dhana kA sadupayoga kro| dhanada seTha ne usa svarNa ke eka bhAga se bhagavAna mahAvIra svAmI kA jina prAsAda bnvaayaa| usake cale jAne ke bAda muni somacandra ne AcAryazrI se nivedana kiyA 10 seTha ! sAdhanA kA aisA hI prabhAva hotA hai| "gurudeva, Apa AjJA deM to maiM gauDa deza meM jAnA cAhatA huuN| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI hA~, mujhe lagatA hai, tumheM vahA~ vizeSa lAbha hogaa| kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya gurudeva kI AjJA lekara muni somacandra apane sAthI devendrasUri jI ke sAtha gauDa deza ke | lie cala pdd'e| kucha dinoM kI yAtrA ke bAda donoM muni kherAlu phuNce| rAta bhara upAzraya meM vizrAma kiyaa| agale dina sA~jha Dhalate samaya eka bhavya zarIra dhArI vRddha puruSa vahA~ | aayaa| usakI A~khoM meM bar3A teja thaa| cehare para zAnta prsnntaa| usane pUchA mahAtmana ! kyA maiM rAtabhara Apake pAsa ruka sakatA hU~? AASPM muni somacandra ne do pala gaura se usa vRddha puruSa ko dekhA, || vRddha puruSa ne pUchAphira bole- mahAtmana ! Apa hamAre sAtha raheMge ANOORN to hameM bhI Ananda SOTRAMhama viziSTa vidyA anubhava hogaa| Apa loga kahA~ prApti ke lie gauDa jA rahe haiM? deza jA rahe haiN| | phira unhoMne devendrasUri se kahAmujhe to yaha koI hA~, mujhe bhI vidyAsiddha mahApuruSa yahI lagatA hai| lagatA hai| 11 . Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya vRddha puruSa Apako itanI dUra jAne kI kyA U jarUrata hai? mere pAsa sabhI vidyAe~ haiN| Apa jaise yogya pAtra ko vidyA dekara merA mana santuSTa hogaa| basa, Apa mujhe giranAra tIrtha para le clo| GOOOD S ThIka hai, hama / prAtaHkAla giranAra kI tarapha hI prasthAna kreNge| na OoEO agale dina prAtaH uThe to unheM eka vicitra hI dRzya dikhAI diyaa| U~ce-U~ce parvata zikhara, hare-bhare vRkSa, zItala pavana cala rahI hai| muni somacandra ne kahA mahArAja, hama kahA~ A gaye? kyA koI vidyA zakti hameM yahA~ le AI? aura ve vRddha puruSa kahA~ cale gaye? mujhe lagatA hai hama giranAra parvata para A pahuMce haiN| losanInAnAcAnaka For Private 12 sonal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya tabhI eka divya prakAza puMja ke sAtha devI prakaTa huii| donoM muni cakita hokara yaha adbhuta dRzya dekha rahe the| tabhI devI bolI maiM zAsana devI huuN| tumhAre utkRSTa puNya prabhAva ke kAraNa sAmA maiM hI tumheM yahA~ le AI huuN| bhagavAna neminAtha kI yaha nirvANa bhUmi hai| maiM tumheM kucha maMtra va divya auSadhiyA~ duuNgii| tuma unheM smaraNa rkhnaa| ina maMtroM ke prabhAva se tuma sarvatra jaina dharma kI prabhAvanA tathA bhaktoM kI rakSA kara skoge| zAsana devI ne donoM ko maMtra Adi diye| muni somacandra ne una maMtroM ko siddha kara liyaa| devendra sUri kucha dina yAda rakhane ke pazcAt vaha maMtra bhUla gye| donoM muni pATana lauTa aaye| eka bAra AcAryazrI ne pATana saMgha ko ekatra sampUrNa saMgha ne bar3e utsAha ke sAtha AcArya pada mahotsava karake kahA mnaayaa| hajAroM bhaktoM kI upasthiti meM AcAryazrI devacandra sUri muni somacandra jaisA ne ghoSaNA kI- muni somacandra candramA kI taraha nirmala | prabhAvazAlI jinazAsana kI kAnti vAlA aura 'hema' (svarNa) kI bahuta prabhAvanA kara sakatA hai| PARIDAVAVITA bhA~ti jina zAsana kI zobhA bar3hAne vaalaa| maiM inheM AcArya padavI se hai| ataH Aja sesomacandra muni AcArya alaMkRta karanA cAhatA huuN| hemacandra ke nAma se prasiddha hoNge| avazya gurudeva; ApakA vicAra ati uttama hai| JOINI eka sAtha hamAroM kaNThoM se gUMja uThA-'nUtana AcArya zrI hemacandra sUri kI maya#e # AcArya pada vi. saM. 1166 vaizAkha zukla 3 akSaya tRtiiyaa| 13 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya unhIM dinoM pATana meM caulakya rAjavaMza kA eka zaktizAlI aura mahatvAkAMkSI rAjA garizvara jayasiMha siddharAja zvara jayasiMha siddharAja AsapAsa ke pradezoM ko jItakara apanA prabhutva bar3hAtA jA rahA thaa| usane mAlavarAja yazovarmana ko bhI jItakara apane AdhIna kara liyA thaa| rAjadhAnI pATana meM vijayotsava manAyA jA rahA thaa| isa avasara para siddharAja ne AcAryazrI hemacandra sUri ko AzIrvAda pradAna karane sAdara Amantrita kiyaa| rAjasabhA meM aneka rAjAoM, sAmantoM ke alAvA sabhI dharmoM ke pramukha sAdhU-santa pdhaare| aneka rAjA sAmantoM ne siddharAja ko vividha mUlyavAna upahAra bheMTa kiye| sAmane dhArA nagarI (mAlava) se prApta hIre, motI Adi mUlyavAna vastue~ tathA rAjA bhoja ke jJAna bhaNDAra ke aneka svarNa likhita grantha bhI rakhe the| rAjA siddharAja ne kahAmAlavadeza kI kalA, saMskRti aura sAhitya bahuta | hI uccakoTi kA rahA hai| hamArA gajarAta zaurya / aura samRddhi meM kisI se kama nahIM hai, parantu maiM cAhatA hU~ gujarAta kA sAhitya aura kalA vaibhava / isase bhI bar3hA-car3hA ho| kyA yaha sambhava hai? 29289 200000 rAjA ne eka pustaka hAtha meM lekara batAyA yaha rAjA bhoja dvArA nirmita saMskRta vyAkaraNa hai| "sarasvatI va kaMThAbharaNa" kyA gujarAta kA koI vidvAn aisI vyAkaraNaEN racanA kara sakatA hai? sabhI vidvAn eka dUsare kA mu~ha tAkane lge| sannATe ko tor3ate hue hemacandrAcArya ne kahA rAjan ! gujarAta meM bhI vidvAnoM kI kamI nahIM hai| maiM isase bhI zreSTha vyAkaraNa racanA kara sakatA huuN| WIVUARY -14 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddharAja kA ceharA khila uThA avazya gurudeva ! Apa sarva samartha haiN| aisI kRti taiyAra hone se merA yaza, ApakI khyAti aura janatA kA upakAra hogaa| # mares parantu rAjan ! isake lie sahAyaka granthoM kI jarUrata par3egI? kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya 86 # yazo mama tavakhyAtiH puNyaM ca muninAyaka ! vizvalokopakArAya kuru vyAkaraNa navam ! Apako rAjya kI ora se sabhI sAdhana upalabdha karAye jAyeMge, AjJA kiijie| rAjA ke Adeza se kucha vidvAna kAzmIra gye| vahA~ eka varSa pazcAt eka zrAvaka siddharAja ke pAsa AyAse ATha vizAla vyAkaraNa grantha lekara aaye| hemacandrAcArya naye vyAkaraNa kI racanA meM juTa gyeN| B mahArAja ! AcAryazrI ne eka varSa taka kaThina parizrama karake naye vyAkaraNa kI racanA kara lI hai| Ta kAzmIra saMskRta vidyA kA kendra rahA hai| vahA~ ke jJAna bhaNDAroM se aba taka upalabdha sabhI vyAkaraNoM kI pratiyA~ ma~gAI jaayeN| 15 vAha ! itane alpa samaya meN| kyA nAma rakhA vyAkaraNa kaa| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya rAjA ne Adeza diyA AcAryazrI ne "siddha hemacandra zabdAnuzAsana" nAma sUcita kiyA hai| lagabhaga savA lAkha zloka haiM uske| sammAna pUrvaka grantha rAjasabhA meM lAyA jaay| Nood rAjA ke AdezAnusAra paTTa hastI para sone kA siMhAsana rakhA gyaa| usa para motiyoM kA chatra lgaayaa| svarNa thAla meM vyAkaraNa grantha rkhkr| donoM tarapha do yuvatiyA~ caMvara dulAne lgiiN| hajAroM strI-puruSoM ke julUsa ke sAtha grantha rAjasabhA meM phuNcaa| 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phira rAmasabhA meM ghoSaNA kii| neROGE kalikAla sarvajJaH hemacandrAcArya AcArya deva ne isa adbhuta vyAkaraNa kI racanA kara gujarAta ke yaza ko amara banA diyA hai| gujarAta ke sabhI vidyAlayoM meM isa vyAkaraNa kA adhyayana honA caahie|' TAGRoy mahArAja! isake lie pahale paNDita taiyAra hone cAhie aura grantha kI pratiyA~ bhii| rAjA ke Adeza se aneka vidvAnoM ko vyAkaraNa par3hAyA gayA aura 300 AlekhakoM ko niyukta kara isakI pratiyA~ taiyAra karAI giiN| HAREONI isa prakAra eka sundara aura samagra vyAkaraNa kI racanA sampanna huii| sidbharAja ne eka-eka prati apane rAjya ke pratyeka dharma sampradAya ke mukhya dharmAcArya ko bheMTa kI aura zeSa bhArata varSa meM sarvatra bhejii| itanA hI nahIM; bhArata ke bAhara IrAna, laMkA aura nepAla meM bhI pratiyA~ bhaviSya vANI bhejii| gujarazvara siddharAma ko koI santAna nahIM thii| usane aneka tIrtha yAtrAe~ kiiN| jyotiSiyoM ko pUchA, yaMtra-maMtra-taMtra kiye phira bhI usakI manokAmanA pUrNa nahIM huii| eka dina usane AcArya zrI hemacandra sUri se apanI mAnasika vedanA batAI gurudeva, mujhe putra prApti hogI yA nahIM; tathA mere bAda gujarAta kA rAjA kauna hogA? isa anabUjha pahelI kA samAdhAna kiijie| Nain Education International For Private Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya AcAryazrI mauna rhe| parantu rAjA ke bAra-bAra kahane para ve dhyAnastha hue| ambikA devI kI ArAdhanA kii| devI pratyakSa prakaTa huI mujhe kisalie yAda kiyA hai? bhagavatI! gurjarezvara sidbharAja ko putra yoga hai yA nahIM? apUrva janma ke saghana pApa karmoM ke kAraNa use santAna prApti nahIM ho sktii| tribhuvanapAla kA putra kumaarpaal| vaha parama zUravIra bhI hogA aura parama dhArmika bhii| until 600 phira usake bAda gujarAta kA rAjA kauna hogA? Ans AcAryazrI ne siddharAja se kahA devI vacana ke anusAra rAjan ! tumheM santAna gurudeva ! phira mere tribhuvanapAla kA putra prApti kA yoga nahIM hai| bAda isa rAjya kA | kumArapAla isa rAjya kA) svAmI hogaa| svAmI kauna hogA? / kauna ! vahI kumAra / (pAla? nahIM ! yaha kabhI nahIM ho sktaa| 18 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrI rAjan ! jo bhavitavya hai, use svIkAranA hI hogA aura jo saMbhava nahIM hai usake lie cintA kI Aga meM jalanA bhI samajhadArI nahIM hai| nahIM, nahIM ! maiM usa duSTa ko pakar3akara jela meM banda karavA duuNgaa| kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya rAjamahala meM Akara siddharAja ne guptacaroM ko Adeza diyA kumArapAla bacapana se hI bar3A buddhimAna, vIra aura sAhasI thaa| sAtha hI bar3A dayAlu bhI thaa| vaha mahatvAkAMkSI hote hue bhI apane para saMyama rakhanA jAnatA thaa| khataroM se khelanA, anyAya, anIti se saMgharSa karanA aura prajA ke duHkha-darda dUra | karanA yaha usakA svabhAva thaa| bhopaladevI nAma kI rAjakumArI ke sAtha usakA vivAha huaa| yadyapi siddharAja aura tribhuvanapAla ke bIca madhura sambandha the| donoM | eka dUsare ke mehamAna bhI hote the parantu kumArapAla bahuta hI svAbhimAnI thaa| usake parAkramI, nirbhIka aura teja tarrAra svabhAva ke kAraNa siddharAja mana hI mana usase sazaMkita aura bhayabhIta sA rahatA thaa| kumArapAla kA paricaya gujarAta ke caulukyavaMzI kSatriyoM meM mUlarAja nAma ke eka parAkramI rAjA hue| | inake pazcAt cAmuNDarAya, durlabharAja aura bhImadeva jaise zUravIra, vidyApremI aura | dAnezverI rAjAoM ne gujarAta ke vaibhava meM cAra cA~da lgaaye| rAjA bhImadeva ke do rAniyA~ thiiN| bar3I rAnI kA putra kSemarAja thaa| choTI rAnI ke putra kA nAma karNa thaa| | kSemarAja dadhisthalI kA tathA karNa pATaNa kA rAjA thaa| karNa kA putra jayasiMha cAmuNDarAya | siddharAja pATaNa ke rAjasiMhAsana para baitthaa| udhara kSemarAja kA putra devaprasAda dadhisthalI kA rAjA bnaa| devaprasAda ke bAda usakA putra tribhuvanapAla dadhisthalI ke rAjasiMhAsana para baitthaa| tribhuvanapAla bar3A zUravIra aura prajAvatsala thaa| tribhuvanapAla kI patnI kA nAma thA kazmIrA devii| vaha rUpa, guNa, zIla kI mUrti thii| usake tIna putra themahIpAla, kIrtipAla aura kumArapAla / caulukya vaMzAvalI kumArapAla jahA~ bhI hai, jindA yAmarA, use pakar3akara laao| deva prasAda 19 kSemarAja mahIpAla mUlarAja - durlabharAja bhImadeva - VING karNa jayasiMha siddharAja tribhuvanapAla kIrtipAla kumArapAla Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unhIM dinoM kumArapAla AcAryazrI hemacandra sUri ke samparka meM aayaa| unhoMne usakI tejasvI mukhamudrA aura hastarekhAe~ pddh'iiN| vatsa ! tumhArA bhaviSya ujjvala hai, parantu vartamAna bhayaMkara saMkaToM se ghirA hai| kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya gurudeva, maiMne ApakA caraNa sparza kiyA hai, aba mujhe koI tUphAna vicalita nahIM kara skegaa| AcAryazrI ne use sAvadhAna rahane ke lie khaa| jAna muTThI meM lie chupatA-chupAtA jaMgala-jaMgala bhaTakatA huA eka bAra khaMbhAta pahu~ca gyaa| vahA~ eka jinAlaya ke cabUtare para baiTha gyaa| mandira se eka mahilA pUjA karake bAhara aaii| kumArapAla ne pUchAvaha sAmane itanI bhIr3a kyoM lagI hai? tumheM mAlUma nahIM, AcArya hemacandra sUri jI kA pravacana cala rahA hai| kumArapAla jaise hI apane sthAna para vApasa AyA, use sUcanA milI kumAra, Apako pakar3ane cAroM tarapha siddharAja ke guptacara ghUma rahe haiN| AcAryazrI ne mujhe pahale hI For Private 20 rsonal Use Only sAvadhAna kara diyA thaa| | kumArapAla veSa badalakara akelA hI jaMgaloM meM nikala gyaa| yaha sunakara kumArapAla ko dhIraja, bNdhaa| vaha cupake se bhIr3a meM jAkara baiTha gyaa| Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya pravacana samApta huaa| janatA calI gii| akelA kumArapAla AcAryazrI tabhI eka praur3ha vyakti AcAryazrI ke pAsa aayaa| ke pAsa aayaa| AcAryazrI ne dekhaa| maile-kucaile kapar3oM meM lipaTA miTTI AcAryazrI ne kahAsanA koI candrakAnta maNi ho| unakI pAradarzI A~khoM ne turanta usa tejasvI cehare ko pahacAna liyaa| AzIrvAda kA hAtha uThA kumArapAla! dharmalAbha ! kaba Aye? inako pahacAnate ho, gujarAta ke mahAmaMtrI udyn| gurudeva, dharmalAbha to taba kareM jaba koI caina se jI paayeN| maiM to jAna muTThI meM lie dara-dara bhaTaka rahA huuN| sAta dina se peTa meM anna kA eka kaNa nahIM pahuMcA hai| kyA isI prakAra duHkhoM kI Aga meM jalanA hI merA prArabdha hai? udayana najara gar3Akara kumArapAla ko pahacAnane kI koziza karatA hai| AcAryazrI bole kumArapAla ! kucha samaya bAda hI tuma gujarAta ke rAjA bnoge| kumAra; yogI puruSoM kA vacana kabhI asatya nahIM hotaa| gurudeva ! Aja to merI dazA eka bhikhArI se bhI badatara hai| ApakA yaha vacana asambhava jaisA lagatA hai| For Private Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya | phira unhoMne apane ziSya se kahA- kumArapAla gadgad hokara bolAeka kAgaja lo, vikrama saMvata 1166 magasara / gurudeva ! yadi aapkaa| vatsa ! jaina saMta na to rAjya lete aura likho- vadi 4 ko kumArapAla kA kathana saca hogA to maiM haiM aura na hI rAjA banate haiN| hA~, rAjyAbhiSeka hogaa| pUrA rAjya Apake caraNoM meM tuma jaba rAjA bano; jainadharma ko samarpita kara duuNgaa| Apa duniyA~ meM phailAnA aura ghara-ghara hI rAjAdhirAja bneNge| ahiMsA dharma kA pAlana krvaanaa| AcAryazrI ne eka kAgaja kumArapAla ko diyA eka mahAmaMtrI udayana ko| phira hemacandrAcArya ne mahAmaMtrI udayana se kahA maMtrivara ! isa vipatti ke samaya Apa kumAra kI sahAyatA kiijie| maMtrI udayana kumArapAla ko apane ghara le aayaa| snAna aura bhojana karake kumArapAla ne kahA maMtrivara ! Aja mahInoM bAda snAna kiyA hai aura kaI| dinoM bAda peTa bhara bhojana milA hai| aba vizrAma karanA cAhatA huuN| avazya kumAra, tuma yahA~ surakSita ho| kumArapAla maMtrIvara kI havelI ke bhUmigRha meM chupakara rahane lgaa| 22 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya eka dina sidbharAja ke guptacara sainika ghUmate hue | mahAmaMtrI rAta ke samaya kumArapAla ko AcAryazrI ke mahAmaMtrI kI havelI para A gaye-- pAsa le aaye| sArI sthiti smjhaaii| AcAryazrI use mahArAja kA Adeza milA hai| apane sAtha eka bhUmi gRha le gye| ki kamArapAla khaMbhAta meM kahIM kumAra, isa talaghara chipA hai| isalie khaMbhAta kA meM utara jaa| cappA-cappA chAna lo| mahArAja kI AjJA kA pAlana karo aura ghara-ghara kI talAzI lo| OXC LIMIMAN phira daravAjA banda kara sainika mahAmaMtrI kA ghara chor3akara ghara-ghara kI usake cAroM tarapha granthoM talAzI lene nikala pdd'e| kA Dhera lagA diyaa| guptacara khojate-khojate upAzraya meM bhI aaye| kucha dinoM bAda mahAmaMtrI udayana ne kumArapAla ko Avazyaka dhana Adi dekara kahAkumAra ! abhI ucita samaya hai, tuma dUra, bahuta dUra cale jaao| inmaduIMAL JHUNUH RSA MOR yahA~ to koI nahIM bahuta khojA, parantu kumArapAla kA patA nahIM pA ske|| kumArapAla vahA~ se jaMgaloM meM calA gyaa| 23 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya bahuta dinoM taka jaMgaloM kI khAka chAnane ke bAda eka dina kumArapAla apanI bahana premaladevI se milane pATana aayaa| usake bahanoI kRSNadeva pATana ke senAnAyaka the| unhoMne kumArapAla se kahA kumAra ! tuma ucita samaya para Aye ho, mahArAja siddharAja mRtyu zaiyyA para par3e haiN| ataH aba nizciMta hokara yahIM rho| sAta dina bAda siddharAja kI mRtyu ho gaI aura mantriyoM ne milakara mahAna satvazAlI kumArapAla ko gujarAta kA rAjA banA diyaa| # ni mahArAja kumArapAla 'kI jaya! kucha dinoM bAda AcArya hemacandra sUri pATana pdhaare| mahArAja kumArapAla ko sUcanA milI to unhoMne mahAmaMtrI udayana ko kahA maMtrIzvara, hama apane parama upakArI gurudeva ke darzana karane cleNge| (ORE Jainfkrama saMvata.9999 magasara vadi 4/ For Private 24rsonal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa: hemacandrAcArya kumArapAla bhaktipUrvaka hemacandrAcArya ke darzanoM ke lie gyaa| usakI A~khoM meM kRtajJatA ke A~sU chalaka rahe the| usane nivedana kiyA-RITTANT gurudeva ! isa rAjya ko rAjan ! yadi tU upakAroM svIkAra kara mujhe kRtArtha kA badalA cukAnA cAhatA kiijie| Apake upakAroM kA hai to do kAma kr| badalA maiM kaise cukAU~? paNajI YoevasyA KaranNANDY pahalA, jinezvara deva ke dharma para zraddhA aura vizvAsa kr| dUsarI bAta, apane rAjya se hiMsA aura durvyasanoM ko samApta kr| gurudeva ! Apa jaisA kheNge| vaisA hI kruuNgaa| rAjA kumArapAla saMskAroM se zivabhakta thaa| AcArya zrI hemacandra sUri ke samparka se usake mana meM ahiMsA aura jina bhakti kI bhAvanA jgii| AcAryazrI ke udAra jana kalyANakArI vicAroM se vaha bahuta prabhAvita thaa| sAtha hI unakI yaugika zaktiyoM se aneka vikaTa samasyAoM kA samAdhAna bhI huA aura unakI parama nispRhatA se rAjA unake prati ananya AsthAvAna bana gyaa| apane kalyANa kA mArga pUchane para AcAryazrI ne use do hI mArga btaaye| eka jina bhakti kA dUsarA ahiMsA pAlana kaa| jina bhakti se prerita hokara rAjA ne apAra dravya kharca karake aneka bhavya nayanAbhirAma mandiroM kA nirmANa kraayaa| pATaNa zahara meM usane eka atIva bhavya jina mandira banavAyA jisameM neminAtha bhagavAna kI sau iMca U~cI pratimA kI pratiSThA AcAryazrI hemacandra sUri ke hAthoM se sampanna krvaaii| rAjA ne apane pitA kI smRti ko jor3ate hue isa mandira kA nAma 'tribhuvanapAla caitya' rkhaa| 25 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya eka dina rAjA kumArapAla rAjasabhA meM baiThA thA, tabhI pujAriyoM ko vastra, AbhUSaNa se sammAnita kara rAjA devapattana ke pujArI vahA~ aaye| unhoMne abhivAdana karake ne vidA karake phira adhikAriyoM ko bulAyAnivedana kiyA-ALI mahArAja, somanAtha mahAdeva kA prAcIna kASTa yaha puNya kArya hama somanAtha mandira bahuta jIrNa ho gyaa| avazya kreNge| Apa mahAdeva mandira kA hai| usakA jIrNoddhAra nizciMta rheN| jIrNoddhAra zIghra Avazyaka hai| honA caahie| Olman adhikArI mandira ke nirmANa kArya meM juTa gye| kumArapAla eka dina hemacandrasUri ke pAsa baiThA carcA kara rahA thAgurudeva, do varSa ho gaye, rAjan ! kisI mandira kA nirmANa kArya Age mahAna kArya ke lie kucha nahA bar3ha rahA hA esA upAya na kucha vrata, saMkalpa batAyeM ki yaha zubha kArya nirvighna sampanna ho jAye AR/ IA karanA hotA hai| 26 . , Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya rAjA ne tatkSaNa hAtha jor3e jaba taka nirmANa pUrNa na ho jAya, (mAMsa-madirA kA tyAga kara diijie| gurudeva, batAie maiM kyA vrata saMkalpa karU~? gurudeva ! mujhe donoM pratijJAe~ svIkAra haiN| kucha samaya bAda rAjA ko sUcanA milImahArAja ! mandira kA nirmANa sampanna ho gayA hai| BARD PUR vAha ! AcAryazrI kI kRpA se eka mahAn kArya sampanna ho gyaa| BIEAA nnnnnni 27 , Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya kucha IrSyAlu paMDita AcAryazrI kI prazaMsA sunakara jala utthe| bole mahArAja, Apa jinako apanA guru mAnate haiM, ve Apake bhagavAna kA darzana bhI nahIM kareMge, nA hI somanAtha ko hAtha jodd'eNge| 000000 ReA ThIka hai, maiNdekhuugaa| dUsare dina kumArapAla hemacandrasUri ke pAsa AyA gurudeva, ApakI kRpA se somanAtha mandira ke nirmANa kA kArya sampanna ho gayA hai| aba maiM somanAtha kI yAtrA karanA cAhatA huuN| kyA Apa mere sAtha calane kI kRpA kreNge| rAjan ! tIrthayAtrA karanA to saubhAgya kI bAta hai| hama avazya cleNge| 28 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa: hemacandrAcArya kumArapAla ne pUchA gurudeva, ApakI sevA meM pAlakI, ratha Adi bhijavA dUM? nahIM ! padayAtrA karanA hamArA AcAra hai| hA~, hama zatrujaya, giranAra tIrtha kI yAtrA karate hue devapattana meM 2Apase mila leNge| AcAryazrI tIrtha-darzana karate hue ThIka samaya para devapattana pahuMca gye| pUjA pratiSThA ke dina vahA~ ke pramukha rAjapurohita bhAva vRhaspati ne nivedana kiyA- AcAryazrI, Apa bhI bhagavAna somanAtha kI stuti kiijie| avazya hemacandrasUri ne turanta banAye zlokoM se mahAdeva kI stuti kI jisane mahArAga, mahAdveSa, mahAmoha rUpI mahAmalla aura kaSAyoM ko jIta liyA hai vaha mahAdeva haiN| # mahArAgo mahAdveSo mahAmoha stthaivc| JanE kaSAyazca hato yena mahAdevaH sa ucyte|| 29 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya phira bhAva-vibhora hokara madhura svara meM gAne lage-- pUjA sampanna kara rAjA /mahAdeva ke samAna uttama deva, jisane janma-maraNa ke bIja / AcAryazrI ke sAtha Apake samAna uttama guru aura rAga Adi ko naSTa kara diyA mandira ke garbhagRha meM mere samAna tattva jijJAsu-tInoM hai| vaha cAhe brahmA ho, viSNa, vAha ! gurudeva! aayaa| caraNoM ke pAsa yahA~ upasthita haiN| Aja mujhe yaha mahAdeva yA jina ho maiM unakI kyA sundara stuti baiThakara bolA batAie sacce deva kauna haiM? vandanA karatA huuN|# kI hai aapne| aura saccA dharma kyA hai? na LamjinWANT SANLALARIALISE AcAryazrI kucha dera dhyAnastha ho gye| phira A~kheM AcAryazrI dhyAna samAdhi meM sthira ho gye| pUrA garbhagRha kholakara bole- maiM tumheM inhIM deva ke dhue~ ke bAdaloM se bhara gyaa| dIpaka bujha gaye, a~dhakAra pratyakSa darzana karavAkara chA gyaa| tabhI jyotiliMga meM se sAkSAt zivazaMkara prakaTa jijJAsA kA samAdhAna karAtA he| prakAza cAroM tarapha jagamagA utthaa| huuN| maiM dhyAna karatA huuN| tuma dhUpa DAlate rhnaa| AD 30 # bhava bIjAMkura jananA rAgAdyAH kSaya mupAgatA ysy| brahmA vA viSNurvA mahezvaro vA nmstsmai|| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya rAjA vibhora hokara zivazaMkara ke divya rUpa kA darzana karatA rhaa| phira eka divya va kumArapAla ! dharma ke viSaya meM tujhe sandeha hai na? sUrIzvara ke vacanoM para vizvAsa kara ! teTI sabhI mnokaamnaaeN| saphala hoNgii| zivazaMkara adRzya ho gye| rAjA ne A~kheM kholIM gurudeva ! laga rahA hai jaise maiMne koI divya svapna dekhA hai| meTI yAtrA saphala ho gii| 31 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa yAtrA ke bAda AcArya zrI hemacandrasUri ke prati samrAT kumArapAla kI gaharI zraddhA jama gii| usane AcAryazrI se nivedana kiyA Apane mA~sa, madirA tyAga kA saMkalpa karAyA jisake kAraNa mere saba rUke hue kArya pUre ho gye| aba maiM jIvana bhara ke lie mA~sa, madirA kA tyAga karanA cAhatA hU~ aura ajJAnavaza aba taka mA~sa bhakSaNa kA pApa kiyA hai usakA prAyazcitta bhii| kalikAla sarvajJa : hemacandrAcArya rAjan ! pApoM se mukta hone ke lie battIsa jinAlayoM kA nirmANa krvaao| hamAre pUre rAjya meM mA~sa, madirA Adi burAiyoM ko miTA denA caahie| ina burAiyoM ke prati janatA ke mana meM) napharata jgaao| eka dina kumArapAla ne vAgbhaTTa maMtrI maMtrI ne sAta putale banavAkara eka vicitra julUsa nikaalaa| yaha vicitra julUsa dekhakara saikar3oM logoM ne ina vRttiyoM kA tyAga kiyaa| se kahA deza se nikAlo AcAryazrI ke mArgadarzana se kumArapAla ne tIrthaMkaraM ke 24 mandira tathA zruta devI Adi ke kula 32 mandiroM kA nirmANa krvaayaa| 1. mA~sAhAra karane vAloM ko 2. zarAba pIne vAloM ko 3. juAriyoM ko 4. zikAra karane vAloM ko 5. corI karane vAloM ko 6. striyoM ko satAne vAloM ko 7. lar3akiyoM ke saudAgaroM ko AcAryazrI ke AzIrvAda se gujarAta kI samRddhi kA vistAra karate hue kumArapAla ne ahiMsA dharma ke pracAra meM jo yogadAna kiyA usakA sajIva citrAMkana agale bhAga meM par3hiye deza se nikAlo 32 kramaza: Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19-20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31-32. 33. 34. 35. 36. 42. 43. 44. 45. 46. 47-48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura ke prakAzanoM kI sUcI lekhaka / sampAdaka kRti nA kalpasUtra sacitra rAjasthAna kA jaina sAhitya prAkRta va zikSaka Agama tIrtha smaraNa kalA jainAgama digdarzana jaina kahAniyA~ jAti smaraNa jJAna Half a Tale gaNadharavAda Jain Inscriptions of Rajasthan Basic Mathematics prAkRta kAvya maMjarI mahAvIra kA jIvana sandeza Jain Political Thought Studies of Jainism jaina, bauddha aura gItA kA sAdhanA mArga jaina, bauddha aura gItA kA samAja darzana jaina, bauddha aura gItA ke AcAra darzanoM kA tulanAtmaka adhyayana jaina karma siddhAnta kA tulanAtmaka adhyayana hema-prAkRta vyAkaraNa zikSaka AcArAMga cayanikA vAkpatirAja kI lokAnubhUti prAkRta gadya sopAna apabhraMza aura hindI 37. 38. Rasaratna Samucchaya 39. nItivAkyAmRta (English also) 40. 41. sAmAyika dharma : eka pUrNa yoga gItamarAsa eka parizIlana aSTApapanikA nIlAMjanA candanamUrti Astronomy and Cosmology Not Far From The River upamiti-bhaya-prapaMca kathA samaNasutaM cayanikA mile mana bhItara bhagavAna jaina dharma aura darzana Jainism dazavaikAlika cayanikA Ahimsa vajjAlagga meM jIvana mUlya gItA cayanikA bhASita sUtra (English also) nAr3I vijJAna evaM nAr3I prakAza RSibhASita eka adhyayana uvavAiya suttaM (English also ) uttarAdhyayana cayanikA samayasAra cayanikA paramAtmaprakAza evaM yogasAra cayanikA Rishibhashit: A Study arhat bandamA rAjasthAna meM svAmI vivekAnanda, bhAga 1 AnandamaMtra bIbIsI devaca pacIsI sAnuvAda sarvajJa kathita parama sAmAyika dharma duHkha-mukti sukha-prApti gAthA saptazatI tripaSTizalAkA puruSa caritra bhAga 1 Yogashastra jinabhakti + saM. ma. vinayasAgara saM. ma. vinayasAgara DaoN. premasumana jaina DaoN. harirAma AcArya a. mohana muni DaoN. muni nagarAja u. mahendra muni u. mahendra muni Dr. Mukund Lath ma. vinayasAgara Ramvallabh Somani Prof. L. C. Jain DaoN. premasumana jaina kAkA kAlelakara Dr. G. C. Pandey Dr. T. G. Kalghatgi DaoN. sAgaramala jaina DaoN. sAgaramala jaina DaoN. sAgaramala jaina DaoN. sAgaramala jaina DaoN. udayacanda jaina DaoN. ke. sI. sogAnI DaoN. ke. sI. sogAnI DaoN. premasumana jaina DaoN. devendrakumAra jaina gaNeza lalavAnI gaNeza lalavAnI Prof. L. C. Jain David Ray saM. ma. vinayasAgara DaoN. ke. sI. sogAnI vijayakalApUrNa sUri gaNeza lalavAnI D. D. Malvania DaoN. ke. sI. sogAnI Dr. J. C. Sikdar DaoN. ke. esa. guptA vijayakalApUrNa mUri ma. vinayasAgara DaoN. ke. sI. sogAnI Surendra Bothara DaoN. ke. sI. sogAnI DaoN. ke. sI. sogAnI saM. ma. vinayasAgara je. sI. sikadara DaoN. sAgaramala jaina a. gaNeza lalavAnI DaoN. ke. sI. sogAnI DaoN. ke. sI. sogAnI DaoN. ke. sI. sogAnI Dr. Sagarmal Jain ma. candraprabhasAgara paM. jhAbaramala zarmA bhaMvaralAla nAhaTA a. pra. sajjanazrI jI vijayakalApUrNa sUri kanhaiyAlAla loDhA a. DaoN. harirAma AcArya a. gaNeza lalavAnI Ed. Surendra Bothara a. bhadraMkaravijaya gaNi mUlya 200.00 50.00 15.00 10.00 15.00 20.00 4.00 3.00 150.00 50.00 70.00 15.00 16.00 20.00 40.00 100.00 20.00 16.00 140.00 14.00 16.00 25.00 12.00 16.00 30.00 12.00 20.00 15.00 50.00 300.00 30.00 30.00 9.00 30.00 25.00 15.00 100.00 10.00 15.00 20.00 30.00 20.00 30.00 100.00 30.00 30.00 100.00 25.00 16.00 10.00 30.00 3.00 75.00 30.00 60.00 40.00 30.00 .00.00 100.00 100.00 30.00 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65. 66. 67. kharataragaccha dIkSA nandI sUcI 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81.. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 112. 113. 114. 115. sahajAnandaghana cariyaM Agama yuga kA jaina darzana 116. 117. AyAra suttaM sUyagaDa sutaM prAkRta dhammapada (English also ) nAlADiyAra (Tamil, Engli nandIzvara dvIpa pUjA punarjanma kA siddhAnta samavAya suttaM jaina pAribhASika zabdakoza jaina sAhitya meM zrIkRSNa caritra 'tripaSTizalAkA puruSa caritra, bhAga 2 rAjasthAna meM svAmI vivekAnanda, bhAga 2 tripaSTizalAkA puruSa caritra, bhAga 3 dAdA datta guru kaoNmiksa bhaktAmara eka divya dRSTi valI dAdA" jina (sacitra) triSaSTizalAkA puruSa caritra, bhAga 4 Saman Suttam, Part 1 Jainism in Andhra Pradesh rahanemi adhyayana (English also ) upamiti bhava prapaMca kathA (mUla) madhya pradeza meM jaina dharma kA vikAsa upAdhyAya ma. devacandra jIvana, sAhitya aura vicAra barasAta kI eka rAta arihaMta yoga prayoga ayoga prabandha koza kA aitihAsika vivecana paMcadazI ekAMkI saMgraha Jainism in India jJAnasAra sAnuvAda (English also) vijJAna ke Aloka meM jIva ajIva tattva jyoti kalaza chalake jaina kathA sAhitya vividha rUpoM meM : Neelkeshi tripaSTizalAkA puruSa caritra bhAga 5 Jain Aachar Siddhant Aur Swarup sakArAtmaka ahiMsA dravya vijJAna astitva kA mUlyAMkana divyadraSTA mahAvIra jainadharma kA yApanIya sampradAya zrI svarNagiri : jAlora Philosophy and Spirituality of Shrimad Rajchandra kalyANa mandira ( yantra vidhAna sahita ) sacitra bhaktAmara stotra Studies in Jainology Prakrit Literature and Languages sacitra pArzvakalyANa kalpataru bhaMvaralAla nAhaTA sukha mAlavaNiyA bhaMvaralAla nAhaTA, ma. vinayasAgara a. ma. candraprabhasAgara a.na. lalitaprabhasAgara 3826 motIsiha bhomiyo kA rAstA jayapura-302003 (rAja.) phona 561876 Q sa. DaoN. bhAgacanda jaina saM. ma. vinayasAgara saM. ma. vinayasAgara DAeN. esa. Ara. vyAsa a. ma. candraprabhasAgara ma. candraprabhasAgara ma. rAjendra muni zAstrI a. gaNeza lalabAnI paM. jhAbaramala zarmA a. gaNeza lalavAnI ma. lalitaprabhasAgara DaoN. sAdhvI divyaprabhA saM. ma. vinayasAgara saM. ma. vinayasAgara a. gaNeza lalavAnI Tr. Dr. K. C. Sogani Dr. Jawaharlal Jain saM. DaoN. vI. ke. khaDabaDI saM. vimalabodhivijaya DaoN. madhUlikA vAjapeyI ma. lalitaprabhasAgara gaNeza lalavAnI DaoN. sAdhvI divyaprabhA DaoN. sAdhvI muktiprabhA DaoN. praveza bhAradvAja gaNeza lalavAnI Ed. Ganesh Lalwani a. gaNi maNiprabhasAgara saM. kanhaiyAlAla lor3hA ma. lalitaprabhasAgara DaoN. jagadIzacandra jaina prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura kI citrakathAoM kI prakAzana sUcI 2. bhagavAna RSabhadeva (aprApya) 3. 5. bhagavAna mahAvIra kI bodha kathAe~ 6. buddhinidhAna abhayakumAra 1. kSamAdAna 9-10. karuNAnidhAna bhagavAna mahAvIra 11 14. meghakumAra kI AtmakathA 18. satI aMjanA sundarI 23. jagataguru zrI haravijaya suri 27. dharatI para svarga rAjakumArI candanabAlA 15. yuvAyogI jambUkumAra 20. bhagavAna neminAtha 24. vacana kA tIra 28. nanda maNikAra ( pratyeka pustaka kA mUlya 17.00 rupayA mAtra) pustaka-prApti sthAna Ed. Prof. A Chakravarty a. gaNeza lalabAnI A. Devendra Muni saM. kanhaiyAlAla lor3hA DaoN. sAdhvI vizrA DaoN. sAdhvI muktiprabhA DaoN. sAdhvI divyaprabhA DaoN. sAgaramala jaina bhaMvaralAla nAhaTA Dr. U. K. Pungalia DaoN. sAdhvI muktiprabhA zrIcanda surAnA 'sarasa' Dr. B. K. Khadabadi zrIcanda surAnA 'sarasa' prAkRta bhAratI akAdamI 20.00 100.00 50.00 40.00 30.00 150.00 120.00 15.00 50.00 100.00 10.00 100.00 60.00 100.00 100.00 5.00 51.00 150.00 50.00 80.00 75.00 450.00 20.00 200.00 130.00 100.00 45.00 100.00 100.00 100.00 100.00 100.00 80.00 40.00 40.00 100.00 100.00 120.00 300.00 110.00 80.00 100.00 NamokAra maMtra ke camatkAra 4. cintAmaNi pArzvanAtha 7. zAnti avatAra zAntinAtha (aprApya) 8. kismata kA dhanI dhannA 12. satI madanarekhA (aprApya ) 16. rAjakumAra zreNika 21. bhAgya kA khela 25. ajAtazatru kUNika 29. kara bhalA ho bhalA 51.00 100.00 60.00 180.00 100.00 325.00 22. karakaNDU jAga gayA 26. piMjare kA paMchI 300.00 30.00 13. siddhacakra kA camatkAra (aprApya ) 17. bhagavAna mallInAtha 30. tRSNA kA jAla ( pustaka kramAMka 9-10 kA mUlya 34.00 rupayA mAtra ) 13-e, kailagiri haoNspiTala roDa, mena mAlavIya nagara, jayapura-302017 (rAja.) phona 524827524828 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAhitya ke itihAsa meM eka nayA zubhArambha sacitra Agama hindI evaM aMgrejI anuvAda ke sAtha jaina saMskRti kA mUla AdhAra hai aagm| AgamoM ke kaThina viSaya ko suramya raMgIna citroM ke dvArA manoraMjaka aura subodha zailI meM mUla prAkRta pATha, sarala hindI evaM aMgrejI anuvAda ke sAtha prastuta karane kA aitihAsika prytn| ke aba takaprakAzita Agama 6 sacitra uttarAdhyayana sUtra mUlya 500.00/sacitra dazavaikAlika satra mUlya 500.00 (bhagavAna mahAvIra kI antima vANI atyanta zikSAprada, jaina zramaNa kI sarala AcAra saMhitA : jIvana meM pada-pada para jJAnavarddhaka jIvana sndesh|) kAma Ane vAle vivekayukta saMyata vyavahAra, bhojana, bhASA, vinaya Adi kI mArgadarzaka suucnaaeN| AcAra vidhi ko raMgIna sacitra antakRddazAsUtra mUlya 500.00 citroM ke mAdhyama se AkarSaka aura subodha banAyA gayA hai| aSTama aNg| 90 mokSagAmI AtmAoM kA tapa-sAdhanA pUrNa rocaka jIvana vRttaant| sacitra nandI sUtra mUlya 500.00 jJAna ke vividha svarUpoM kA aneka yukti evaM dRSTAntoM ke sacitra jJAtA dharmakathAMgasUtra (bhAga 1,2) sAtha rocaka vrnnn| citroM dvArA jJAna ke sUkSma svarUpoM ko pratyeka kA mUlya 500.00 jIvaMta rUpa meM prastuta kiyA gayA hai| bhagavAna mahAvIra dvArA kathita bodhaprada dRSTAnta evaM rUpakoM Adi sacitra AcArAMga sUtra ko suramya citroM dvArA sarala subodha zailI meM prastuta kiyA gayA hai| mUlya 500.00 jaina dharma ke AcAra vicAra kA AdhArabhUta shaastr| jisameM sacitra kalpasUtra mUlya 500.00| ahiMsA, saMyama, tapa, apramAda Adi viSayoM para bahuta hI paryuSaNa parva meM paThanIya 24 tIrthaMkaroM kA jIvana-caritra va sundara vivecana hai| bhagavAna mahAvIra kI sAdhanA kA bhI sthavirAvalI Adi kA vrnnn| raMgIna citrmy| rocaka itihAsa isameM hai| AcAsaMga sUtra CHARANGA SET prakAzita sacitra AgamoM ke saiTa kA mUlya 4,000/'prApti sthAna : zrI divAkara prakAzana e-7, avAgar3ha hAusa, ema. jI. roDa, AgarA-282002. phona : (0562) 351165/ sacitra uttarAdhyayana rAdha zrI ravi savitra dazakAlika sUtra jJAtAdhamakathA zrIkalAsUtra Jnata Dharma (kathanga Sita DASAYAIKALIKA SUTLA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya zrImad vijaya nityAnanda sUrIzvarajI mahArAja kA jIvana nirmANakArI zreSThasAhitya jIvanI sArthaka zitAyA kaise ho? bhAva kare bhavapAra jIvana sArthaka kaise ho? nava pada pUje ziva pada pAve bhAva kare bhava pAra mAnava jIvana ko saphala navapada ArAdhanA kI mahimA bhAva kI mahattA ke sAtha bAraha banAne vAle sAta svarNa sUtra svarUpa aura vidhi atyanta rocaka zailI meM bhAvanAoM para cintanaparaka pravacana mUlya 50.00/- rupaye mUlya 100.00/- rupaye mUlya 100.00/- rupaye gAgara meM sAgara : laghu meM virATa alpamolI paoNkeTa pustakeM infaunabrainal vasadita kI sAyA jo loesanta bAhaNa jIyana zuddhi kA 18 tanAva se mukti pAnI kI kalA lajasakA nAma ATalatAko ATATUR jita namaskAra mahAmaMtra jana kalyANakArI - jIvana zuddhi kA vyasana mukta jIvana tanAvoM se mukti ArAdhanA kaise kareM jainadharma AdhAra : Atma zuddhi sukhI jIvana pAne kI kalA mUlya 10.00/- rupaye mUlya 10.00/- rupaye mUlya 10.00/- rupaye mUlya 10.00/- rupaye mUlya 15.00/- rupaye raMgIna citroM ke mAdhyama se jaina dharma ke yugapuruSoM ke jIvana kA aitihAsika citraNa AryasudharmA puNiyA zrAvaka amRta puruSa gautama mUlya 21.00/ rupaye AgamoM ke prathama pravaktA Arya sudharmA mUlya 17.00/ pUNiyA zrAvaka mUlya 17.00/ rupaye rupaye zIghra prakAzamAna pustake Agama jJAna gaMgA (citroM sahita) kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya bhAga-1. hemacandrAcArya aura samrATa kumArapAla bhAga-2 * mahAyogI sthUlabhadra bhAga-1. mahAyogI sthUlabhadra bhAga-2 prApti sthAna zrI divAkara prakAzana zrI Atma-vallabha iMTaraprAijeja A-7, avAgaDha hAusa, aMjanA sinemA ke sAmane, 236,/4, iMDasTriyala eriyA, guptA roDa, ema. jI. roDa, AgarA-282002 phona : 351165 ludhiyAnA-7. zrI Asa