Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA tattvajJAnanAM vyAkhyAna pahelu vyAkhyAna: izvara che tenI zI khAtarI dvitIyAtti kartAH revarenDa blyu. grahuma malDiMgana M. A., B. Litt, Ph. D. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ mUlya. traNa AnA. www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM mela 1. nAstikanI vANI 2. AstikanI vANI anukramaNikA 3. prakaTIkaraNanI vANI 000 (1) mANasa vicAra karanAra prANI che. (2) mAsa lAgaNIyukta prANI che (3) mANasa naitika prANI che (a) icchAzaktinuM rahasya (gha) prerakamuddhinuM rahasya ... (4) prerakabuddinI utpatti ... ... ... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 800 ... 10. ... 604 R ... 310 pRSTha 34 5-15 15-30 11 rAra 12-30 2324 24-28 28-30 33-33 www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ be bAla reva. 3. maligane pitAnA vyAkhyAna mATe je mahAna prazna pasaMda karyo che te prazna sajana jUne che. manuSyajAta jaMgalI avasthAmAMthI vikAsa pAmI pitAnI vicArazakti keLavatI gaI tyArathI tenI samakSa A gahana prazna UbhuM thavA mAMDayo. ane tenA javAba ke khulAsA paratve be pakSa UbhA thayA. A pRthvI ane temAM rahetAM prANIone koI racanAra khare; athavA teo saphaLa svayaMbhU eTale kudaratamAMthI ApoApa pedA thaela. matalaba ke AstikavAda ane nAstikavAda e baMne jagajUnA che. ApaNuM dezamAM paNa cArvAkavAda e bemAMnA eka pakSanA pratinidhi tarIke hastImAM Ave che. vaLI bIjA dezomAM paNa te pramANe thayuM che tene khyAla mA vyAkhyAna Ape che. ApaNuM dezanA ane paradezanA juvAna vargamAM dharmahInatA vadhatI jAya che. jaDavAda yuvakonA mana para vizeSa ane vizeSa kAbu meLavato jAya che. hiMdu, pArasI, musalamAna, khristI, vagere dareka kemanA yuvako jaDavA tarapha DhaLatA jAya che, ane nAstikatAnuM jora vadhatuM jAya che. AnuM pariNAma aniSTha hovAthI e mArga bhUlelI vyakitaone AstikatA tarapha kema vALavI tenA eka upAya tarIke A vidvAna lekhake ""dharmanA tattvajJAnanAM vyAkhyAna" nI eka mALA racI che, tene A pahelo maNako che. khristI dharmane anusaranArA saghaLA AcAryone potAnA siddhati sAbita karavA mATe chevaTane ane majabutamAM majabuta AdhAra temanA dharmapustaka eTale bAIbalane levuM paDe che, kAraNa ke temanA mAnavA mujaba te sarvAga saMpUrNa che. e niyamane anusarI reva. Do. maligane paNa chevaTane AdhAra bAIbalamAM pahelAM kathana (SaSa 29, 30, 31) para rAkhyA che. paraMtu jemane khristI dharmanA siddhAMto mAnya na hoya temane paNa A vyAkhyAnanA pahelA ane bIjA vibhAgamAMthI karatuta viSaya saMbaMdhe ghaNuM jANavAnuM ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAravAnuM maLI rahe che. itihAsa ane vijJAnanI daSTie Astikta ane nAstitAnA viSayane temaNe uttama rIte ane bahu bAhazIthI ca che, charo che. vijJAnazAstranI dalAmAM chelI zodhane temane vivaraNa karIne jAvAdIo ane nAstikatAne pakSa svIkAranArAo kayAM bhUla kare che, kyAM mArga caDe che, jyAM temanA vAdamAM Tie che te spaSTa rIte batAvI ApyuM che. emanI dalIlane jhAka mApane AstikatA tarapha laI jAya che, dharmahInatAnA jokhamamAMthI dhArmika thavAne, yA dhArmika heie te dhArmika cAlu rahevAne rasto batAve che. | gujarAtI bhASA parano emane kAbu keTale ucca darajaje pahoMcyo che te vAcakane sahaja jaNAI Avaze. A vyAkhyAnane viSaya tattvajJAna jevo gahana viSaya che, te paNa tene pite saraLa rIte pratipAdana karI zakayA che e eka paradezIne mATe jevI tevI vAta nathI. jo ke kaI kaI jagAe paradezInI kalamanI chAyA AvI gaI che, te paNa tene lIdhe temane je kahevAnuM che te samajavAmAM kSati AvatI nathI, eTale ekaMdara to pite dhanyavAdane yogya che. te zaka mizanarI che ane tethI ja khristI dharmane AgaLa kare che evo AkSepa emanA para mUkAya ema nathI, kAraNa ke emanI carcA sarvagrAhI che. vaLI ApaNA yugamAM bApa hiMdustAnamAM khristI dharmamAMnA mukhya aMga premane-Love towards Humanity anusarI jANe pote potAnA jamAnA khristanA hoya evA mahAtmA gAMdhIjInA prema vaDe zuti meLavAya e mantavyane svIkArIe te zaha dharmajJAna buddhavAda, islAmavAda, khristavAda Adi game tyAMthI AvatuM hoya te paNa te svIkArya che e siddhAMtane kabUla rAkhIe te pachI A lekhaka taraphathI prApta thatuM dharmazAnanuM dizAsUcana Apaje vadhAvI levuM joie. pAlaNapara . tA. 20 mI mArca kRSNalAla mohanalAla jhaverI sane 1946 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Izvara che tenI zI khAtarI? 1, nAstiAnI vANI je jamAnAmAM ApaNe rahIe chIe temAM jaDavAdano pracAra thavAthI AkhI duniyAmAM IzvaranI hastI saMbaMdhI mANasonA manamAM zaMkA upajAvavAmAM mAve che. A dezamAM paNa vizeSe karIne juvAna varga vadhAre ne vadhAre dharmahIna banI jAya che e nirvivAda vAta che. Ama kevaLa ekaja dharmane hAni pahoMce che ema nathI. hiMdu, muslIma, yAhUdI, khristI, vagere dareka kAmanA mANasane avizvAsane roga lAgelo che. sthiti gaMbhIra che. e viSe vicAra karavAno samaya Avyo che. priya vAMcake, IzvaranI hastI para zaka lAva mAre mATe azakaya che. e karatAM tamArI hastI upara zaka lAvo mane sahelo paDe! dhAre ke rastAmAM tamane kaI mANasa mane ane tamane kahe ke bhAI, tame nathI; tamArI hastI huM mAnatA nathI. to zuM tame ghera jaine ema nahi kahe ke mane rastAmAM eka gAMDa mANasa maLyo hato? mANase magajazakti doDAvIne ajAyaba jevA tarka racI zake che. eka tattvajJAnane mata e che, ane tene mAnanArA paNa UbhA thayA che ke pitAnI hastI sivAya mANasane bIjA kazAna hastI viSe kharI khAtarI thaI zake nahi. have tame che e vAta huM mAnuM chuM. sAcI vAta che ke e vAtanuM nirNAyakAraka pramANu huM ApI zakato nathI. evuM sabaLa mAnasika pramANu kharekhara ApI zakAya ke kema e viSe mane saMdeha che. ApaNe zA kAraNane lIdhe eka bIjAnI hastI mAe chIe? vijJAni ke tatvajJAnanA daSTibiMduthI ApaNe nirNayakAraka purAvo rajU karI zakIe chIe tethI nahi, paraMtu ApaNe eka bIjAne maLIe chIe, ekabIjAnA samAgamamAM AvIe chIe, vicAronI Apale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI zakIe chIe, vagere kAraNane lIdhe. A kAraNene lIdhe ApaNe ekabIjAnI hastI para zaka lAvI zakatA ja nathI. huM IzvaranI hastI mAnuM chuM tenAM keTalAMka kAraNe Ane maLatAM che. te mArI sAthe hAjara che e anubhava mane thayo che, te AtmA che, ane mArA AtmA sAthe te vAta kare che. huM muzkelImAM AvuM chuM tyAre tenI prArthanA karuM chuM; te vakhate te mane baLa Ape che ane mane madada kare che. alabata, tenI hastI kharI hoya to mANasa jenI kalpanA karI zake te karatAM te apAra maTe che. chatAM mArI nagna avasthAmAM mane eTalI to khAtarI thaI cUkI che ke te che. te apAra bhale ne pavitra che, te atyaMta premI che, te mAruM poSaNa kare che, ane Atmika temaja daihika bAbatamAM nitya mArI ciMtA kare che ane mArI saMbhALa le che. ATaluM ja kahevAthI tame IzvaranI hastI mAnI leze evI mane AzA nathI, paNa hajI mAre ghaNuM kahevAnuM bAkI che. eka aMgreja kavie kahyuM che ke, thoDuM jJAna jokhamakAraka che, ane e kahevata ApaNA jamAnAmAM sAcI ja kare che. vijJAna ne tattvajJAnane lagatA keTalAka vicAro havAmAM UDe che, ane tene lagatI kAcI samajaNa janasamudAyane thAya che. A kAraNathI ghaNuM jANanA vizvAsane DagAvI devAmAM Ave che. vijJAna ne tattvajJAnanA vicAro badalAyA kare che ane temAMthI IzvaranI hastI viSe kharI mAhitI maLe evuM nathI. pacAseka varasa upara vijJAnIoe ApaNane kahyuM hatuM ke mANasa vAMdarAmAMthI pedA thayuM che, ane tethI ghaNu mANasoe pitAne vizvAsa gumAvyA. hamaNuM eja vijJAnIo ApaNane kahe che ke jamInamAM khAdI jotAM vAMdarAMnAM hADapiMjara amuka yuga sudhInAM ja maLI Ave che, pachI nathI maLatAM; tyAre mANasanAM hADapiMjara te karatAM ghaNuM jUnA yugamAM maLI Ave che; eTale je vAMdarAmAMthI mANasa utpanna thayuM hoya te dIkarAe bApane janma Apayo kahevAya! vijJAnanI koI paNa zodhakhoLa thavAthI IzvaranI hastI viSe temaja tenA vaDe thaelI pRthvInI utpatti viSe paNa zaMkA rAkhavAnuM kAraNa haju maLyuM nathI. pRthvInI utpatti game te rIte thaI hoya to paNa tenI zarUAta koIthI thaI haze. ApoApa vizvanI utpatti thaI hoya te acetanamAMthI cetana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddabhavyuM ema kahevAya, ane Izvarane mAnavA karatAM e mAnavuM muzkela. duniyAbharamAMnuM tattvajJAna eka avAje pokArI UThe che ke jenuM pariNAma tevuM kAraNa. viparIta svarUpa ekabIjAmAMthI udbhavatAM ja natha.. vAMdarAnI madada na maLI tyAre nAstike bIje raste levA maMDayA. mAnavazAstra nAmanI eka navIja vidyA ApaNA jamAnAmAM upasthita thayelI mAlUma paDe che. A vidyA upayogI che. e vache saMzodhakoe mAnavajAtanA itihAsa para ghaNuM prakAza nAkhyo che emAM zaka nathI. emAMthI vaLI thoDuM jJAna laine nAstike Izvarane nAbUda karavA nIkaLyA che. teo A pramANe dalIla kare che. Izvara viSenI tamArI A mAnyatAno pAyo bahu kAce che. mANasa mULe vahemI hoya che. tenI prAthamika sthitimAM to te sarvacetanAvAda mAnanAre che, eTale pitAnI AsapAsa je je dekhAya che te badhAM vAnAMmAM AtmAo vAmo kare che ema te mAne che. keTalAka AtmAe vaLI tene vizeSa baLavAna lAge che, eTale potAnA kAmakAja temaja jIvananA jhaghaDAmAM te tenI madada zodhe che. pahelAM te pitAnI guphAnI divAla para teonAM citra kADhe che. pachI hathiyArane upayoga te karI jANe che tyAre te lAkaDAM ke paththara ghaDIne temanI mUrti banAve che ane teonI pUjA kare che. khAsa karIne khristI dharma para nAstike evI TIkA kare che ke Izvara viSeno temane vicAra keme kame prApta thaze. jUnA karAramAM mUrti pUjA mUkI daIne eka adazya devanI pUjA karavAmAM Ave che. tenI sattA mAtra yAdUrI kAmamAMja cAlatI mAlUma paDe che. Akhare te devanI sattA AkhI duniyAmAM cAlavA sAru vistRta thAya che. mATe Izvarane mAnavAnI kazI jarUra nathI. e mAnyatA AdikALaka manuSyanA vahemathIja uddabhavI che. have A badhI bAbatomAM satya raheluM che, paraMtu te parathI karela nirNayaja khoTo che. cheDA jJAnanuM jokhama A nirNaya parathIja sAbita thAya che. dhAre ke A badhI hakIkata besoLa AnA sAcI che, te pachI ethI zuM sAbita thAya che? vadhAremAM vadhAre eTaluM ja ke Izvara viSe mANasajAtano vicAra vikAsa pAmate jAya che. paNa koNa nA kahe che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ . khristIo te nahija khristI mata evA che ke Izvara viSenA vicAra e rIte mANasane prApta thAya che, eTale IzvarI prakaTIkaraNadAre ane kudaratI rIte. A sRSTijanya jJAna AkhI duniyAmAM prasareluM che anete dvAre dareka mANusanA aMtaHkaraNamAM Izvara peAtAnI hastI viSe sAkSI Ape che. mANusa jema sudhArAnI sthiti para Ave tema AvA jJAnanA vikAsa thAya e svAbhAvika che. paraMtu A aitihAsika dalIla vAparavAmAM nAstikAnI je bhUla thAya che te kharekhara mAliza bhUla kahevAya. krAipaNa vastunI chevaTanI sthiti joIne ja tene pUrA khulAseA thaI zake; tenI mULa sthiti joine te nahi ja. pukhta uMmaranA puruSa viSe zuM bAra varasanA chekarAne ene vadhAre cAhitI maLe ke mAnA garbhasthAnamAM rahelA bALakane jaine? zuM jhADane khulAse bIja jovAthI sathAya che ke jhADa jovAthI khIjane khulAsA samajAya che ? Adhunika auSavidyAnuM mULa jevuM hoya te te abhicArInA vAsaNamAM raheluM maLaze; paNa eTalAja kAraNane lIdhe krAi hAlanA dAktarane tiraskAra karatuM nathI. kharI vAta e che ke potAnI bahAra AvI krAI zaktimAna vyakti hastI dharAve che evI je lAgaNI tamAma avasthAnA mANasane thAya che te te evI vyakti kharekhara haze enI sakhaLa sAkSIrUpa mAlUma paDe che. A dalIla vaLI eka bIjuM rUpa dhAraNa kare che. keTalAka nAstika ApaNane ema kahe che ke tamAma dharmonuM mULa svArtha che. khAsa karIne me vanA mANasane te lAvatA Ave che, eTale rAjAe te dharmaguruo. paNa vizeSe karIne dhamaguruone mATe dhama jarUrI vastu che; kemake te para temanA nirvAhane! AdhAra che. A kAraNathI teo lakAnAM vahemane TakA Ape che, ane jema leAkeA vahemI bane che tema teonA dharmaguruo huSTapuSTa ' thAya che. A hisAbe tA" dareka dha zAstranA jemaNe mULa bhASAmAMthI tarajume karyo ane tenA khulAsA lakhyA te badhAe khAlI peTa bharavA mATe te karyu emaja mAnavuM paDe. AvA kAmanA ane ghaNA anubhava thayA che ane vAcakane khAtarI ApuM chuM ke AnA karatAM peTa bharavAnA sahelA rastA khIjA ghaNA che. pachI rAjA ke rAjayAAdhakArIo para evI TIkA karavAmAM Ave che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke teo dharmane pratApe peAtAnI rAjyasattA bhAgave che. dharmanA netAo rAjyane vaphAdAra rahevAnuM leAkAne zIkhave che, ane te badala rAkhI temane madada kare che. dharmagurune rAjAnI jarUra che, ane rAjAne dharmagurunI jarUra che. teo banne maLIne leAkAne aMdhArAmAM rAkhavAnI saMtazrvasa kare che anetemane dhUtI le che. janaka rAjAthI mAMDIne nAmadAra jyorja chaThThA sudhI je lI rAkhaee AdarabhAvathI dharmanA Atro lIdhA che temanI teA nAstikanI najaramAM kazo gaNutarI ja nathI. pazu AthI teo zuM sAbita karavA mAge che ? dareka dhama mAM aAgya netAo upasthita thayA che, ane dareka dezamAM ayesthya rAjAo paNa upasthita thayA che, paNa emAM Izvarane zuM lAgevaLage jo ATalI ja dalIlathI IzvaranI hastI nAbUda thavAnI hoya to teja dalIlathI dharma guruo ne rAjAeAnI hastI paNa nAbUdda thavI joIe, paNa dhamaguruo ane rAjAe teA hajI che ane Izvara pazu che e viSe A dalIla kazI zaMkA upajAvI zaktI ja nathI. eka khIjInavIna vidyA ApaNA jamAnAmAM sthApita thai che, tenuM nAma mAnasazAstra, mANunuM mana kevuM che ane tenuM kaSya zuM che e praznane abhyAsa bArIkAithI karavAmAM Avye che. A vidyAddAre mANusanA svabhAva temaja svarUpu para ghaNA prakAza pheMkavAmAM AvyA che e nivivAda che. AmAMthI paNa thADuM satya lakhate Izvarane nAbUda karavA mATe nAstikA medAne pADyA che. yuga, yaDa, lAMcyA, vagere mAnasazAstrIoe Izvarane dUra karavAnA eka navA upAya yeAjI kADhace che. temanI dalIlanA be bhAga paDe cheH-- (1) bALakane tenAM mAbApanA je anubhava thAya che temAMthI ja Izvara viSenA vicAra udbhava pAme che. peAte bALaka che tyAM sudhI tena sadhaLA AdhAra tenAM mAbApa para rahe che. mAkhApa tenI saMbhALa rAkhe che.. tenuM pegu kare che, ane tenuM rakSaNu pazu kare che. jema jema bALaka mATuM thatuM jAya che tema tema te A rakSaNunI kadara karatAM zIkhe che. AgaLa jatAM te bahAranI duniyAnA anumava karavA mAMDe che, ane tene jIvananI muzkelIene anubhava pagu thAya che. A muzkelIomAM madadagAra teA joIe, ane jema jema chekA mATA thAya che tema tema judI judI vatatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ muzkelIo AvIne UbhI rahe che. amuka muzkelIone te tenAM mAbApa pUrAM paDe che. AgaLa jatAM potAnA dezanA kAyadAno Azraya laI zakAya che. paraMtu jema tenuM jJAna vadhe che tema jene mAbApa ane dezanA kAyadA paNa na pahoMcI zake evA navA prakAranI muzkelIo tene naDe che. A sthitimAM mANasane AkhA vizvanI muzkelIone pahoMcI vaLe evA moTA bApa eTale Izvarane kalpI levo paDe che. (2) AnI sAthe eka bIje khulAso paNa rajU karavAmAM Ave che. Izvara viSenA vicAranuM mULa mANasanI icchAzaktimAM raheluM che. A khulAsA pramANe prAmANikSaNane dhAraNe vicAra karavo e mANasajAtane mATe azakaya che, kAraNa ke buddhi para IcchA prabhutA bhegave che. mANasa jevuM icche che tevo te vicAra kare che. jenA para te bharose rAkhI zake evI kaI mahAna vyakti hoya to sAruM ema dhArIne evI vyakti kharekhara hastI dharAve che e vAta para mANasane vizvAsa bese che. A dalIlanI asara ghaNAnA mana upara thAya che, mATe ApaNe tenI nirIkSA karavI joIe. prathama to A dalIlamAM amuka aMze satya raheluM che e ApaNe khuzIthI kabUla karIzuM. vaLI A vAta kevaLa dhArmika vicArone ja lAgu paDatI nathI. A bAbatamAM mANasanI khAsiyata mAlUma paDe che; AmAM mANasanI nabaLAI mAlUma paDe che. dareka kSetramAM AvuM parIkSaNa mANasane thAya che. paraMtu A dalIla to bedhArI taravAra samAna che; te jeTalA pramANamAM Astikane lAgu paDe che teTalAja pramANamAM te nAstikane paNa lAgu paDe che. paraMtu Izvara viSe ApaNe je vicAra che tenI nirIkSA karIe. e vicAramAM raheluM dareke dareka tatva icchAmAMthI ja uddabhave che e zuM ApaNe mAnI zakIe kharA? have Izvara viSe mANasane je vicAra che temAM eka tatva evuM che ke te mANasanI icchAmAMthI kadI paNa uddabhave nahi eTale tenI pavitratA. alabata, badhA mANase ekasarakhI rIte athavA ekasarakhA bhAvathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mAnyatAne vaLagI rahetA nathI. A mAnyatA dhIme dhIme uddabhave che ane prApta thAya che. tyArejaIzvaraviSene mANasane vicAra tenI parAkASTAe pahoMcI jAya che. paraMtu e vicAra evo che ke te eka vAra prApta thayA pachI mANasa tene rAjIkhuzIthI choDI daI zake nahi; kemake e vicAra mANasanA manamAM Ave che tyAre svAbhAvika rIte tenuM hadaya tenuM satya kabUla kare che. paraMtu A bAbata viSe vicAra karIe chIe tyAre tarata evuM bhAna thAya che ke tene uddabhava kadI paNa mANasanI icchAmAMthI thaI zake nahi. chatAM Izvara pavitra che e vicAra ochAvattA pramANamAM dareka dharmamAM dazyamAna thAya che. have e vicAra mANasanA manamAM Ave che tyAre sAthe sAthe evuM bhAna paNa thAya che ke Izvara Avo hoya to mArAM pApane te dhikkArate haze. ravAbhAvika rIte mANasane pApa choDavuM nathI, ane Izvara viSe vicAra IcchAmAMthIja udabhavate heya to AvA Izvarane te kadI kalpa paNa nahi. amArAM pApa viSe vAMdho na le evA Izvarane te mANase kapI zake, ane evA Izvarane keTalAka mANasoe kalpI paNa lIdhelo che. paNa sAmAnya rIte mANaso evA Izvarane ravIkAra karavA rAjI nathI. vahelAmoDA teo evA Izvarane tarachoDI de che. Izvara ApaNo sarajanahAra che ane ApaNuM piSaNane rakSaNa kare che, eTaluM ja nahi paNa te ApaNe nyAyAdhIza paNa thAya che evuM bhAna paNa svAbhAvika rIte mANasane thAya che. ApaNe sAruM karIe evI IzvaranI IrachA haze ema lagabhaga dareka IzvaravAdI kabUla karaze. mArI icachAnusAra huM Izvarane kalapI lauM to mane khAtarI che ke mArAM pApa beTAM karAve ane tene lIdhe dilagIra thAya evA Izvarane huM kadI paNa kahyuM nahi mAro durAcAra nabhavA de evo Izvara hoya to mArI IcchA saMtuSTha thAya. vaLI Izvarane lagato vicAra vyaktigata icchA pramANe nahi paNa sAmudAyika icchA pramANe ghaDavAmAM Ave che ema kAI kahetuM hoya to te paNa cAle nahi; kemake Izvara je nIti pharamAve che te vyaktine mATe eTaluM ja nahi paNa samAja ane dezajAtine mATe paNa baMdhanakAraka thAya che evuM satra svIkAravAmAM Ave che. jema vyaktigata IcchA durAcAra tarapha valaNa rAkhe che tema prajAonI icchA paNa durAcAra tarapha valaNa rAkhe che. ane duniyAmAM lAIe thavAnuM kAraNa eja che. Izvara viSe vicAra game te rIte prApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 thaye| heAya te paNa te mANusanI icchAmAMthI utpanna thaye| eTaluM ja kahevu basa nathI. IzvaranI haratI sa Mkha'dhI vaNu karIne e dizA taraphathI za`kA upajAvavamAM Ave che, eTale tattvajJAna taraphathI anevijJAna taraphathI. tattvajJAna viSe A jagAe huM eTaluMja kahevA mAguM chuM ke saravALe sArAmAM sArA je tattvajJAnIo thai gayA tenI sAkSI zviravAdanI tarapheNumAMja utare che. e viSe AgaLa jatAM vadhAre kahevAmAM Avaze. atre te vijJAnanI sAkSI viSe thADA vicAra karIzuM. badhAja vijJAnIe kaMI nirIzvaravAdI.nathI. hAlanA ghaNA prakhyAta vijJAnIe tA custa zviravAdI che. zumAre pacAseka varasa upara ghaNAkharA vijJAnIe jaDavAdI temaja nAstika hatA. jaDavAda vijJAna para avalaMbe che. have isavI sananA aDhAramA saikAmAM IMglAMDamAM pele nAmanA eka prakhyAta IzvaranAnI thaI gayA. A mAluse DiyALanA dAkhalA parathI SThiranI hastI sAbita karavAnA prayatna karyAM. tenI dalIla evI hatI ke ghaDiyALanI racanA joIne sau kAne emaja lAge ke tenA kAI banAvanAra te| hAvAja joie; eja pramANe sRSTinI racanA joine khAtarI thavI joIe ke tenA amuka sarjanahAra tA hAveAja joie, kemake jyAM joie tyAM yAjanAnAM cihno jovAmAM Ave che. paraMtu emaNImA saikAmAM pariNAmavAda ke utkrAMtivAda upasthita thaye!, tethI pelenA anumAna viSe za'kA upasthita thaI. A mata pramANe phUlanI suMdaratA IzvaranI yAjanAthI thatI nathI paNu kudaratI niyamAnusAra thAya che. tenA raMga jIvajaMtune lalacAve che ane ema tenAM bIja jIvajaMtunA zarIrane cAMTe che, eTale bIjA phUlane lAge che ane ema naranArInAM khIja bhegAM thavAthI navAM phUla upajAvavAmAM Ave che. e raMga nA hoya teA kula sukAI jaine nAza pAme. eja pramANe dareka prANInAM lakSaNA paNa mAtra jIvavAnAja kAmane mATe che. dareka prANIne je lakSaNa joi e che te kudaratI rIteja tene maLe che, ane tene abhAve te marI jAya che. matalaba ke sRSTinI dareka bAbatAnA khulAsA kudaratamAMthIja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 maLe ema che, tethI Izvara jevI kaI vyaktine samajavAnI jarUra nathI. have A dalIlathI IzvaraviSenI mAnyatAnuM khaMDana thAya che evuM bhAgye ja koI mAnatuM haze; ane vaLI kudaratI vRddhi paNa kevaLa A pramANeja thAya che, ema paNa koI mAnatuM nathI. chatAM mANasanA vicAramAM jaDavAda eka vAra dAkhala thayA pachI te sahelAIthI nIkaLato nathI, ane vaLI dharmane moTAmAM moTo zatru eja che. vijJAnanI zodhakhoLa thavAthI aDhAramA saikAmAM kudaratI bAbatomAM loke eTalA badhA mohita thaI gayA hatA ke Akhare teone mana ghana padArtha eja vAstavika che emaja karyuM. tethI mANasanA mana upara e asara thaI ke Indriyo vaDe ApaNe je jANuM ke samajI zakatA nathI te kevaLa kalpita ke mAyika che. jene sparza thaI zake, jenuM vajana tALI zakAya, jenuM mApa laI zakAya, jenI nirIkSA vijJAnanAM hathiyAra vaDe temaja vijJAnanI paddhati pramANe thaI zake eja vAstavika che evo mata badhe pracalita thayo. eka moTA dAktare pitAne evo abhiprAya Apyo ke meM mANasanA zarIranA dareka bhAganI nirIkSA karI chatAMe AtmA jevuM ane te kAMI ja dekhAyuM nahi. eka moTA vijJAnIe pitAne evo abhiprAya darzAvyo ke mArA dUrabIna vaDe meM AkAzone tapAsI joyAM paNa Izvarane pato mane na lAgyo. AvI AvI dalIle ApaNane te hAsyajanaka lAge che, paNa te jamAnAmAM to te vaDe ghaNu mANase chetarAI gayA. cheka Adhunika jamAnA sudhI eja mAnyatA pracalita hatI ke bhautika duniyAmAM je nAnAmAM nAnuM tava te aNu che. ApaNuM jamAnAmAM to aNune vibhAjita karI nAkhavAmAM Ave che tyAre mAluma paDe che te vidyuta jevI agaNita zaktionuM baneluM che, ane te zaktio kAme lagADIne hirAzimAM ne nAgAsAkI jevAM moTAM nagarane bhasmIbhUta karI nAkhavAmAM AvyAM che. matalaba ke jene ApaNe sthaLa vastu mAnA hatA te sthaLa nathI paNa eka ajAyabI jevI gati ke zaktinA saMjana samAna che. jUnA artha pramANe to jaDavAdane hamezane mATe naSTa karavAmAM Avyo che. jene jaDa mAnatA AvyA chIe tene samajavA karatAM IzvaranI hastI samajavI have to sahelI thaI paDI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ have vaijJAnika rIte jenI nirIkSA thaI zake teja vAstavika che e dalIla te upara ApelA dAkhalA parathI hAsyajanaka lAge che; kemake ATalI badhI zodhakhoLa thayA chatAM paNa vijJAna hajI tenI prAthamika avasthAmAM hoya ema lAge che. paraMtu te dalIla mULa buddhithIja viruddha che; kemake jenI nirIkSA ApaNe karI nathI ane koI paNa Indriya ke yaMtrathI jenuM mApa lIdhuM nathI evI ghaNI bAbatenI haratIne ApaNe mAnIe chIe. ApaNe suMdaratAne vAratavika mAnIe chIe. suMdara vAnane ApaNe joyAM che paNa suMdaratA ApaNe nathI joI. ApaNe bhalAM mANasane joyAM che paNa bhAI ApaNe nathI joI. ApaNe satyane vAstavika mAnIe chIe paNa satya ApaNe joyuM nathI. zuM kAI nAstika ema kahevAnI hiMmata karaze ke suMdaratA, bhalAi ke satya vAstavika nathI? vaLI je e vAstavika hoya to Izvara vAstavika nathI ema zA AdhAre kahI zakAya? dekhItuM che ke Izvara nathI evuM vijJAna sAbita karI zakaze ja nahi. bhautika pradeza viSe vijJAna ghaNuM kahI zake che, paNa e pradeza oLaMgIne te bIjuM kAMI kahevA jAya to tenuM sAMbhaLavAnI jarUra nathI. jANavuM eTale zuM? jevo viSaya tevI tene jANavAnI rIta paNa hoya che. A meja viSe mane je jJAna che, ane tamArA viSe mane je jJAna che e be jJAnamAM jamIna AsamAnane taphAvata che. vijJAnanI rIta pramANe A meja kayAM kayAM taranuM baneluM che e viSe vaijJAnika pAThayapustakamAMthI huM ghaNuM mAhitI meLavI zakuM chu e ja pramANe huM eka dAktara heu te tamArA zarIra viSe huM tamane ghaNI bAbato jaNAvI zakuM. paraMtu tamArA zarIra viSe jeTaluM jaNAya teTaluM jANyA pachI paNa huM tamane oLakhuM chuM ema mArAthI kahI zakAya nahi. tamAruM zarIra te tame nathI, tamArA viSenuM je jJAna tene mATe bIjo zabda vAparavo paDe che eTale oLakhANa tame jaDa vastu nathI paNa mANasa che. tamArI oLakhANa mane thAya mATe mane tamAre sAtha joIe. tame mane vAtaja na karo tyAM sudhI huM zI rIte tamArI oLakhANa karI zakuM? ApaNe eka bIjA sAthe vAta karIe chIe ane vicAronI Apale karIe chIe tyAreja arasaparasa oLakhANa thaI zake che. vaLI bIjI vAta e che ke tamane oLakhavA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 thI mane mArA pitA viSe paNa jANa thAya che. ApaNAmAM evI ajAyaba jevI zakti che ke jANe prekSaka tarIke UbhA rahIne ApaNe potAnAM manane kAma karatAM joI zakIe chIe. bALaka zarUAtamAM to svaceta nathI. bIjA viSe tene cetanA thAya che tyAra pachI te pitA viSe saceta bane che. ema bIja viSe ApaNane cetanA thAya che ane te pachI ApaNe svaceta banIe chIe. dekhItuM che ke je Izvara hoya te je rIte A meja viSe huM jANuM chuM te rIte huM tenA viSe jANato nathI. jevI rIte huM tamane oLakhuM chuM evI ja rIte tenI sAthe oLakhANa thAya, eTale huM tene oLakhuM te pahelAM te mane pitAne pragaTa kare evI jarUra che. vijJAnanI rIta pramANe e oLakhANa na thaI zake e nirvivAda che. bhalAI, suMdaratA ne satya viSe ApaNane je khyAlo prApta thAya che te Izvara taraphathI na maLyA te kayAMthI uddabhavyA teno khulAso atyAra sudhI eka paNa nAstike karyo ja nathI. 2. AstikanI vANI nAstikane javAba Apavo e saheluM kAma che. eTale IzvaranI haratI viSe zaMkA upajAvavA mATe te je dalIle raju kare che tenuM khaMDana karavuM saheluM che. hamaNAM AstikanuM sAMbhaLavuM joIe. te pitAnA bacAvamAM zuM kahI zake che? tenI pAse hakArAtmaka javAba mAgIe. ApaNe tene sApha kahIe ke bhAI, tame maherabAnI karIne tamArI A zraddhAnI nirIkSA karI, ane tame kayAM kAraNathI tene vaLagI rahe che te amane jANu. A paristhitimAM vicAravaMta Aritaka AvAM AvAM kAraNe rajU karaze ema huM mAnuM chuM. zarUAtamAM te je te DAhyo mANasa haze to kaheze ke Izvara aparimita che, tethI tene pahoMcI zake evo lAMbe pUla koI parimita buddhi bAMdhI zake ja nahi. je vaDe IzvaranI haratI sAbita karI zakAya evI koI paNa ekanI eka dalIla cheja nahi, to paNa buddhisaMpanna heya evI hajAro dalIla che. te darekane eka seTInI upamA ApI zakAya; eTale te laIne ApaNe bhAMgI zakIe chIe. paNa evI ghaNuM seTIo bhegI bAMdhI devAmAM Ave to te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAIthI bhAMgI zakAya nahi. IzvaranI hastIne cheTane purAve che te ApaNuM hadayamAM tenI hAjarI ja che. jemane e anubhava thayo nathI temane mATe game tevI dalIla paNa nakAmI che. paraMtu jemane evo anubhava thaye che temane mATe te binajarUrI che. chatAM ApaNe AstikanI pAse khAsa mAgaNI karI che mATe te khuzIthI ApaNI mAgaNI svIkAre che, ane potAnI zraddhAnAM kAraNe te A pramANe jaNAve che. A Astika game te dharmane heI zake. (1) mANasa vicAra karanAra prANI che. tenAmAM buddhi che, tenuM mana niyamita rIte potAnuM kAma kare che ane amuka buddhijanyaniyama anusAra te potAnA vicAro vyavasthita kare che. A buddhine upayoga karatAM karatAM pitAnA mananI temaja sRSTinI racanAmAMthI tene amuka acUka niyama maLI AvyA che. dAkhalA tarIke 2+2=4. A niyama acUka che. temAM eka paNa apavAda kadI paNa anubhavAmAM Avyo nathI. mANasanuM mana AvI ja rIte kAma kare evI tenI racanA che. e sivAya evA bIjA paNa niyamo che, ane evA niyamo dhyAnamAM rAkhIne ApaNe sRSTino abhyAsa karavA jaie chIe tyAre ja temAMthI artha nIkaLe che. evuM na hoya to zuM pariNAma Ave e viSe tame kadI paNa vicAra karyo che? AvuM na hoya to sRSTi eka gAMDA mANasanA svapna jevI thAya. kAla savAre sUraja Ugaze ke kema e viSe khAtarI na hoya. tApI nadI Aje sUrata thaIne vahe che paNa kAle bharUca thaIne na vahe tenI khAtarI na hoya, havAmAM paththara pheMkIe te pharI te nIce paDe che, paNa kAle ema karIe to kadAca te havAmAM ja rahe evI sthiti thAya. A niyamo mANase banAvelA nathI. te vaDe sRSTi buddhi anusAra varte che teno purAvo maLe che. AvA niyama na hoya te vijJAna paNa na hoya. te rada thAya to mANasa jAtanAM tamAma hunnarakaLA, vyavahAra ne jIvana naSTa thAya. e parathI jevI buddhi mANasanA manamAM che tevI ja buddhi bahAra paNa che ema lAge che. paraMtu mANase sRSTi banAvI nathI. to pachI A buddhinAM lakSaNe tenAmAM kayAMthI AvyA? AthI potAnA mananI bahAra AkhA vizvamAM vyApI raheluM hoya evA bIjA koI mananI hastI samajI levA mATe mANasane svAbhAvika rIte preraNuM thAya che.A manane te Izvara nAma Ape che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat WWW.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI mANasa vizva viSe vicAre che tyAre eka bIjI bAbata para tenuM dhyAna kheMcavAmAM Ave che, eTale cetanA para. ApaNane anya vyakti ke vAnAMnI hastI viSe cetanA thAya che, ane e cetanA viSe hajI vicAra karIe chIe eTalAmAM to ghaNuM jANavAnuM maLe che. eka kIDIne paNa cetanAzakti hoya che, paNa tenuM kSetra bahu ja nAnuM hoya che. e karatAM mArA kUtarAnI cetanAnuM kSetra meTuM hoya che, chatAM te bahu vistRta na kahevAya, ane e kSetranI bahAra heya evI koI vastu viSe tene kazuM bhAna nathI ema kahIe te cAle. paNa mArA kutarA karatAM mArI potAnI cetanAnuM kSetra vizeSa vistRta che. temAM te A je viSaya saMbaMdhI huM lakhuM chuM teno temaja A viSayane lagatAM je pustako meM vAMcyA che tene paNa samAveza thAya che. A viSaya saMbaMdhI mArA kutarAne kazuM bhAna na hoya, ane kIDIne te ghaNuM karIne mArI ke mArA kUtarAne hastI viSe paNa bhAna na hoya. e pramANe mAlUma paDe che ke jema prANuM jIvananI pAyarIe caDhe che tema tenI cetanAnA kSetrane vistAra karavAmAM Ave che. e parathI ghaNu vicArakane ema lAgyuM che ke jenA kSetramAM AkhuM vizva eka sAthe AvI jAya evI amuka sarvoparI cetanA hovI joIe. evuM anumAna bilakula buddhisaMpanna lAge che, ane evI cetanA hoya te tene Izvara nAma ApavuM ghaTe che. have mANasanI buddhinuM evuM lakSaNa paNa che ke bhautika pradezamAM banatI bInAomAM tene kAraNe ane pariNAmane saMbaMdha paNa dazyamAna thAya che. AkhA vizvamAM kAraNane pariNAmano saMbaMdha otaprota thaI rahelo mAlUma paDe che. A anumAna para samarata vijJAnazAstra AdhArabhUta mAlUma paDe che. A artha pramANe ApaNe kahIe chIe ke vAdaLanuM ghanIkaraNa thAya che ane te varasAdanuM kAraNa che. sarovaranA pANInuM bASpIkaraNa thAya che, ane te vAdaLanuM kAraNa che. nIcANanI jamInamAM nadI vahe che e sarovaranuM kAraNa che, ane DuMgaramAMthI karo ghaTe che e nadInuM kAraNa che, vagere, AvA kAraNupariNAmanA kAryakramane anusarIne A vizvane tenuM svarUpa maLyuM che. paraMtu A kAryakrama anAdikALathI cAlato Avele haze evA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 O vicArathI mANasanuM mana satuSTha thai zakatuM nathI. je kaMI hatImAM AvyuM je tenI pAchaLa kAraNu Aya che. ema;na DhAya te vicAra paNa thaI zake nahi. A satya eTaluM badhuM svasiddha che ke tenA nakAra kadI paNa karavAmAM AvyA ja nathI. bhautika pradezamAM je bhInAe bane che temAMnI dareka khInAnu kAraNa temaja pariNAma paNa che; te AgalI kAi khInA para avalaMbe che ane temAMthI anya khInA udbhave che. kAraNa vagaranI eka paNa bhInAnuM jJAna ApaNI IMdriyA ApI zakatI nathI, ane sauthI baLavAna temaja sauthI sUkSmadarzaka yaMtrAnI madada laie chIe tyAre paNa evI kAi nA viSe mAhitI maLI zakatI nathI. chatAM bhautika pradezamAM jenI zarUAta na thaI hAya evI kASTha vastu nathI. paraMtu ApaNe tenuM kAraNa joie te pahelAM eka bIjI bAbata upara huM tamArUM dhyAna kheMcavA mAgu chu.. atyAre tA aNu memma viSe puSkaLa carcA karavAmAM Ave che. aNu eTale zuM? keTalAka grIka tattvajJAnIo ema mAnatA hatA ke bhautika pradeza teja vAstavika che; te vinA kazuM vAstavika nathI. Ane javAda kahevAmAM Ave che, ane ApaNe upara joyuM te pramANe Adhunika samayamAM ghaNA vidvAnAe e mata svIkAryo paNa che. sAthe sAthe ema paNa mAnavAmAM AvyuM che ke bhautika pradezanAM mULatattva anAdi che. nAnAmAM nAnu je tattva zeAdhI kADhavAmAM AvyuM che tenu nAma azu. have A aNu anAdi che evuM leAkeA zA AdhAre kaDI zake? dekhItuM che ke A vAta satya hoya teA paNa te kadI paNa sAbita thaI zake naRsi. kharuM joie te IzvaranI hastI mAnavA mATe jeTalA vizvAsanI AvazyakatA che teTaleAja vizvAsa A vAta mAnavAne paNu Avazyaka che. have A vizvamAM jeTaluM vaividhya jovAmAM Ave che teTaluM akaya paNa vizvamAMnI ajoDa vyavasthAhna re dRSTigocara thAya che. A vizvanI racanAnA dareka bhAgamAM buddhi tarabheALa thaI rahelI mAlUma paDe che. je AphrikALika kAI vyavasthA karanAra mana nA hAyatA A aya ane A vyavasthA kevI rIte udbhavyAM haze tenA vicAra kare|. Adie mAtra aceta aNu ja heya tezuM ApaNe mAnI zakIe ke A aNuoe ekabIjAnI salAha laIne A badhI vyavasthA karI haze ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 athavA A vyavasthA anAyAse ke akasmAta stimAM AvI che ema svIkArI zakAya? e karatAM te Izvarane mAnavo vadhAre sahela temaja buddhipUrvaka lAge che. te pachI aNa ne buddhi sAthe rAkhIne keTalAka kare che tema zuM ApaNe vizvanI utpattine khulAso karIzuM? ema karavAnI zI jarUra? e bemAMnA eke tatva vaDe sRSTinI utpatti thaI zake nahi e pahelAM sAbita karavuM. be kAraNa samajavAmAM zo lAbha? paNa aNu acetana che eTale tenAthI utpatti thaI zake nahi, temaja te vaDe A duniyAnI vyavasthAno khulAso paNa thaI zake nahi; mATe rahe che mAtra mana ke Izvara. have dareka bInAnuM kAraNa hoya che. sRSTine ItihAsa bInAonI sAMkaLarUpe che. dareka bInA te kAraNa temaja pariNAma paNa che. paraMtu ApaNe svAbhAvika rIte pUchIe chIe ke prathama kAraNa zuM haze? svAbhAvika rIte ja ApaNane khAtarI thAya che ke evuM kAraNa te hazeja. ema na hoya te sAMkaLanI dareka kaDIne AdhAra AgalI kaDI upara rahetuM hoya tyAre AkhI sAMkaLane kazuja AdhAra na hoya ema mAnavuM paDe. jANo dAkhala muraghI ne IDAne che. kayuM paheluM AvyuM, muraghI ke I tika duniyAne anAdi mAnIe to AvI ja sthiti thAya. A avalokanadaSTie te sRSTimAM kazo artha na hoya. je astitva bIjA para AdhAra rAkhatuM nathI tene ApaNe svayaMbhU kahIe chIe. to have ApaNe be ja nirNayanI vacce pasaMdagI karavI paDaze. trIjo nirNaya thaI zake ema che ja nahi. kAMte eka svayaMbhU vizvane mAnI zakIe; kAMti eka svayaMbhU Izvarane mAnI zakIe. paraMtu vizva svayaMbhU heya evuM eka paNa cihna temAM hajI sudhI jovAmAM AvyuM nathI. tenAM badhAMja lakSaNe ethI viparIta ja che. e vAta vaLI thoDA ja mANasa mAne che, tyAre svayaMbhU Izvarane to lagabhaga tamAma mANasajAta hajIsudhI paNa mAne che. A prathama kAraNane svIkAra karIe te te kevuM haze? vizvamAM dazyamAna thatAM tamAma kAraNethI te judu ja heya e dekhADe che; nahi to tene paNa kAraNa pariNAmane niyama lAgu paDe, ane tenuM kAraNa zuM che ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUchavAne vakhate Ave. tenA kAraNethI darajaje temaja prakAre paNa juduM che. te bInAsAMkaLAtIta che; eTale bhautika pradezathI alaga che. ema hoya to ja te badhAM ja kAraNanuM kAraNa thaI zake. sRSTinuM AvuM kAI prathama kAraNuM haze ema vicAravAnI manuSyajAtanI prakRti ja che. ane A prathama kAraNake ApaNe Izvara nAma ApIe chIe. A pramANe mANasa vicAraka prANI hovAne lIdhe bhautika duniyA pAchaLa amuka astitva che ema vicAravAnI mANasane pharaja paDe che. te tene sarvoparI mana jevuM lAge che; vaLI te jenA kSetramAM sarva vAnAM samAveza thaI zake evI sarvotkRSTa cetanArUpa lAge che, ane saghaLA kAraNanuM kAraNa hoya evuM lAge che. have dareka vicArane mULa hoya che. je meM kadI meja joyuM na heya te meja viSeno vicAra mArA manamAM praveza karI zake nahi, eja pramANe mArA manamAM Izvarane vicAra hoya chatAM e vicAranA mULa tarIke Izvara jevuM koI vAstavika astitva na hoya e kevI rIte bane e viSe huM samajI zakato nathI. kharI vAta ke vAstavika na hoya evI vastunI ka95nA huM karI zake che. jene be pUchatAM hAya, sAta paga hoya ane jenA mAthA para zIMgaDAM hoya evo hAthI mAruM magaja kalpI zake che; chatAM evI dareka kalpanA kharekharA anubhavamAM AvelAM taravonI banelI hoya che. Ane purA nahi paNa udAharaNa ja samajIe to paNa e parathI e satya spaSTa samajAya che ke IzvaranI kalpanA karyA vagara mArAthI rahevAya nahi evI mArA mananI racanA che, ane e kalpanA badhI rIte buddhisaMpanna che. sarvoparI mana athavA cetanA tarIke temaja kAraNanA kAraNu tarIke Avo IzvaravicAra kayAMthI Avyo haze teno khulAso vijJAnI ApI zakatA nathI. Izvara jevuM kAI aritatva na hoya te bIjI rIte tene khulAso thaI zake nahi jANeajANe mANasanA saghaLA vicAra IzvaranI hastI para avalaMbe che. satya jevuM kAMI na hoya to zA AdhAre kahI zakIe ke phalANuM vAta jUThI che? nyAya jevuM kazuM na hoya te zA AdhAre kahI zakIe ke phalANuM kRtya anyAyI che. suMdaratA jevuM kAMi ne hoya te zA AdhAre kahI zakIe ke phalANuM nAnuM kadarUpuM che? kaI aparimita astitva na hoya te game te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa ke lakSaNa viSe jenI sAthe nA evuM kAI ghAraNa ja na hAya, eTale mANasane vicAra paNa thaI zake nahi. (2) mANasa vicAraka prANI che, eTaluM ja nahi paNa te lAgaNIyukata prANI paNa che. tene buddhi che temaja lAgazuM paNa che. vaLI dharmamAM lAmaNuM atyaMta Avazyaka che. mAnavI svabhAvamAM buddhirU5 tava jeTaluM vAstavika che teTaluM ja vAstavika lAgaNarUpa tatva paNa che. IzvaranI hastI saMbaMdhI ApaNe lAgaNI parathI sAbita thAya che ke dareka jamAnAmAM ane dareka dezamAM mANasane IzvaranI hAjarInuM bhAna thaeluM che. e viSenI jubAnI to besumAra che. A parathI IzvaranI hastIno svataH purA maLe che ema huM kahetA nathI. purAvo Apo ke svIkAro te buddhinuM kAma che. vaLI je IzvaranI hAjarI viSe bhAna thAya che tenA prakAra ke svarUpa saMbaMdhI judA judA jamAnAmAM ane judA judA lokomAM judI judI lAgaNIo paNa thaI rahelI mAluma paDe che. paraMtu atyAre to IzvaranA svarUpa viSe ApaNe vicAra karavAno nathI; mAtra tenI hastI viSe vicAra karavAnuM che. Izvara game tevo hoya paNa tenI hastI viSenI AvI svatra - vyApI rahelI lAmaNuM dhyAnamAM lIdhA vagara ApaNe rahI zakIe nahi. IzvaranI hastI viSenI A lAgaNuM mAnavI svabhAvane keTalo badhe agatyano bhAga che te e parathI jaNAya che ke moTAmAM moTA dharmasthApakone zikSakoe te para bhAra mUke che. bAIbalane dAkhalo laIe to IzvaranI hastI viSe pitAnA zrotAjanene khAtarI karI ApavAnI lezamAtra jarUra hoya ema temAMnA eka paNa prabodhaka, prerita ke lekhakane lAgyuM nahi. prabhu Isu khrista paNa evI ke dalIla karato ja nathI. pAlesTAinamAM to e vAta sAmAnya rIte svIkArAelI ja hatI. khristI maDaLInA eka mahAna saMte e pramANe kahyuM ke "Izvare mANasane pitAne sApedA karyuM ane mANasanuM hadaya tenAmAM visAmo na pAme tyAM sudhI te becenI ne becenImAM ja rahe che. vaLI e saMtanA kahevAnuM satya roja roja hiMdanI dareka nadInA kAMThA para sAbita karavAmAM Ave che. IzvaranI hAjarI vagara sANasane cena Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 paDatuM ja pa pradarzita kare che. mAsa peAtAnI icchAnusAra Izvarane kalpI le che evu jee kahe che tee AvI icchAnA khulAsA karI zakatA nathI. A pRcchA mANasane kayAMthI prApta thai haze? tenA kharA khulAsA bhAIkhalamAM ja maLe che eTale ApaNe Izvara para prema karIe chIe tenuM kAraNa eja che ke teNe prathama ApaNA para prema rAkhyA che. ATalI ekaja dalIla hAya tA tA kadApi IzvaranI hastI sAbita thAya che ke kema e viSe zaMkA rahe. paraMtu bIjI badhI dalIaAnI sAthe Ane paNa joDI dRe chIe tyAre tA Izvara che e mAnyatA kevaLa musi'panna ja lAge che. mArA bagIcAmAM je phUla che te suMdara che e huM sAbita karI zakatA nathI paNa suMdara nathI evu kANu sAbita karI zakaro e viSe mArI lAgaNI je sAkSI Ape che te sAcIja che, amuka saMgIta madhura che te huM sAbita karI zakatA nathI, paNu khulapulanuM gAyana mArA hRdayanuM haraNa kare che. satya, bhalAI te suMdaratA jevI khAbaDe che tenA mArI pAse kaze! purAveA nathI; paNa temane jo huM vAstavika na mAnI za tA khojA zAne paNa vAstavika na mAnI zaku enivivAda che. te parathIja mane khAtarI thAya che ke jemAMthI e ubhaLyAM heya evuM kAI astitva vizvanA kAraNarUpe raheluM haze. A vAnAM apUrNatAe mArA anubhavavAmAM Ave che. paraMtu pUNutA vagara apurNa tA hoi zakenahi; aparimita vagara parimita DAi zake nahi. sa MpUrNa satya,sa pUrNa suMdaratA, ne saMpUrNa bhalAI tenuM nAma zvara. (3) paraMtu mANusa vicAraka prANI che, lAgaNIyukta prANI che, eTalu ja nahiM paNa te naitika prANI che; eTale tene buddhi che, lAgaNI che eTaluMja nahi paNa tene IcchAzakti paNa che. A IcchA paNa parimita che. sRSTinA abhyAsa karIe chIe tyAre mAlUma paDe che ke vizvamAM ApaNI buddhi sivAya bIjI buddhi paNa che. vaLI te ApaNI buddhi karatAM bahuja moTI che. temaja mANasajAtanA dhArmika itihAsane abhyAsa karIe chIe tyAre e `Nu mAnavAnuM kAraNu maLe che ke ApaNI lAgaNI - sivAya khIjI lAgaNI paNa che. vaLI te ApaNI lAgaNI karatAM vadhu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIkSaNa mAlUma paDe che; kemake e ApaNI lAgaNInuM mULa che. aparimita preme ApaNane sRjyAM na hota te ApaNe kazA para prema karo zakayAM na heta. e ja pramANe jyAre ApaNe sRSTino abhyAsa karIe chIe tyAre mAlUma paDe che ke ApaNuM IcchAzakita uparAMta bIjI IcchAzakti paNa che, ane ghaNuM vAra e IcchAzaktinI sAthe ApaNe athaDAmaNamAM AvIe chIe. vaLI e IcchAzakti ApaNuM IrachAzakti karatAM bahuja baLavAna hoya che. A IcchAzaktine lIdhe ApaNe potAnA vartanane mATe dhyeya TharAvI zakIe chIe, ane tene paheAMcavAnAM sAdhano paNa pasaMda karI zakIe chIe. paraMtu ApaNe IrAdo. game te hoya te paNa te parimita hoya che ane tene amala thatAM ghaNuM rIte aTakAva paNa thayA kare che. ApaNe eka gheDa ne gadheDI sAthe rAkhIne khacara utpanna karAvI zakIe chIe, paraMtu khaccaramAMthI kadI paNa saMtAna na thAya. kema na thAya? harakoI mANasa javAba Apaze ke te kudaratanI viruddha che. paraMtu kayA kAraNathI viruddha chete para jIvana zAstranA abhyAsI jarA paNa prakAza pADI zakato nathI. sRSTimAM yojanAnAM cihno eTalAM badhAM che, ane tenA mana para te eTalI badhI asara kare che ke kudarata jANe eka saceta vyakti hoya evI rIte tene tenA viSe vAta karavAnI Teva paDI che. eja zilI vaLI kavionI paNa che. kudarata phalANuM phalANuM kare che.. ane phalANuM phalANuM nathI karatI evA zabdo ghaNI vAra ApaNA sAMbhaLavAmAM ne vAMcavAmAM Ave che. e ja pramANe nItinA kSetramAM paNa ghaNI vAra kahevAmAM Ave che ke mANasa vyasanane vaza thaI jAya che ane durAcAra Acare che tyAre kudarata tenI zikSA kare che. AvI bhASA vAparavAnuM kAraNa zuM? enuM kAraNa e che ke anubhava parathI mANasa zIkhyuM che ke kudarata mULe naitika hAtha che ane tenI pAchaLa amuka icchAzakti che. te mANasane kAbumAM rAkhe che, ane jyAM tenI IcchA tene ADeavaLe mArge laI jatI hoya tyAM te tene rokavAnuM kare che. amuka IrAdo sRSTimAM otaprota thaI rahelo mAluma paDe che. e irAdAnuM dhyeya sArApaNuM che. vaLI jaDa vastumAM IrAda na hoya eTale: A IrAdAne Izvara kahevAmAM vAMdhe che che? Ama naitika prANI tarIke mANasano abhyAsa karavAnI khAsa agatya jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 mANasa naitika vizvamAM vAsa kare che e dRSTie tenA abhyAsa karIe chIe tyAre tA IzvaranI hastI saMbaMdhI ApaNane vizeSa khAtarI thAya che, eTaluM ja nahi paNa tenAM svabhAva, cAritra ne svarUpa viSe paNa ghaNuM jANuvAnuM maLe che. naitika niyame! mANasane prathama prerakabuddhidvAre prApta thAya che. prerakabuddhi vagara mANusa Akhare IzvaranI hastI mAnI zakatA nathI. e vagara IzvaranI hastI saMbaMdhI upara je lIle karavAmAM AvI che temAMnI eke phlIlane svIkAra thaI zake nahi. Izvara najIka che, te ApaNI bhAkhatAmAM rasa le che, ane jANe kudaratI rIteja IzvaranI bAbatAmAM ApaNane rasa paDe che, e khAtratAnu prathama bhAna ApaNane prerakabuddhija karAve che. ApaNA svabhAvamAM kAipaNa naitika tattva na hoya te| sRSTinI vyavasthAmAM rahelA naitika tattvanuM bhAna kadI paNa carSa zake nahi. izvaranA parAkramanI AgaLa ApaNe dhrujIe kharA, teNe karelI vyavasthAnI kadara thaI zake kharI; paNa tenuM nyAyIpaNuM ApaNune kadI paNa dRSTigocara thai zake nahi. paraMtu nyAyIpA vagaranA izvara te Izvaraja na kahevAya ane tenI je bhaktimAM naitika tavA na hoya te kharI bhakti paNa na kahevAya. chatAM AvI nItiviSayaka dalIlane AdhAre ja IzvaranI hastI sAbita karI zakAya nahi. khIjI dalIlAnI mAphaka te vaDe mAtra kharApaNAnuM amuka svarUpa dRzyamAna thAya che. te game te rUpamAM darzAvIe te paNa te AgalI le para, eTale sRSTinA kAraNavAda temaja sRSTinA vyavasthAvAda para avalaMbe che. hu' eTaluM ja kahevA mAguM chuM ke A dalIla vaDe jenA vinA khIjI badhI dalIla adhUrI ja rahe evuM eka agatyanuM' tattva pUruM pADavAmAM Ave che. kAI paNa ekaja tattvarUpI vicAra IzvaranI hastI viSe pUrI sAkSI ApI zake nahi. paraMtu IzvaranI oLakhANu prApta karavAmAM prerakabuddhinu kartavya pAyArUpe che. bhalAbhUMDA viSe, kharAkhoTA viSe, nyAyaanyAya viSe ane nItianIti viSe paDeluM ja bhAna prerakabuddhi karAve che, ane te khAma viSe tene niya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharI rIte nirNayakAraka che. vaLI A bALakane praraka inirNaya evo che ke teo ekabIjAthI viruhaja che; teonAM rava+ eTalAM badhAM viparIta che ke eka ja tattvamAMthI teo uddabhava pAmI zake ja nahi. bhalADAne ekaja kartA heI zake nahi. eka vaDe IzvaranI icchA pradarzita thatI hoya to bhIju tenA zatrurUpe che ema ja samajI zakAya. Izvara viSe prerakabuddhinI sAkSI bharosAlAyaka hoya emaja mAnavuM paDe ke Izvara te bhUMDAIne zatruja che. ApaNane guMcavaNa thAya evI ghaNuM vAto niyAmAM che; chatAM prerakabuddhi eTalI te khAtarI Ape che ke bhalAbhuMDAno ekaja kartA athavA temanuM ekaja mULa heI zake ja nahi. - have prerakabuddhi zuM kAma kare che, ane zuM kAma nathI karatI e spaSTa rIte samajavuM joIe. keTalAka ema dhAre che ke prerakabuddhidhAre ApaNane sIdhI rIte IzvaranuM darzana thAya che. A vAta huM nathI mAnate.. alabata, te IzvaranI hastInuM bhAna karavAnuM prathama sAdhana che. prerabuddhi zabdane artha bahuja spaSTa ane cokkasa che. tene artha na samajato hayA evo koI mANasa bhAgye ja maLaze. kAna zuM che, AMkha zuM che e jeTalI. spaSTatAthI ApaNe samajIe chIe teTalI ja spaSTatAthI prerakabuddhi zuM che te paNa samajIe chIe. kAna vaDe ApaNe dhvani sAMbhaLIe chIe ane AMkha vaDe ApaNe raMga joIe chIe e vAta jeTalI nirvivAda che teTaluM ja nirvivAda e paNa che ke prerakabuddhi vaDe ApaNe bhalAbhuMDAne bheda samajI zakIe chIe. raMga jovAnuM sAdhana AMkha che, ne dhvani sAMbhaLavAnuM sAdhana kAna che, temaja bhalAbhuMDAne bheda jANavAnuM sAdhana prerakabuddhi che; paNa te Izvarane jANavAnuM sAdhana nathI. prerakabuddhinI hastI viSe kaI paNa jAtanI zaMkA nathI. AkhI duniyAmAM te kabUla karavAmAM Ave che. te vaDe gANasone bhAna thAya che ke, vizvamAM bhautika janahi paNa naitika niyamo paNa hoya che. te pharajanuM temaja javAbadArInuM paNa bhAna karAve che. jyAre prerekabuddhi amuka kRtyane kharuM karAve che tyAre te niyamane anusarIne tema kare che, te ja kRtyane eka vAra peThuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvyA pachI te tene marI khATuja harAvaze; Aje kharuM' te kAle khATuM ema te nathI karAvatI. teja pramANe jyAre te amuka kRtyane kheATuM TharAve che tyAre e kRtyathI niyamanA bhaMga thAya che eja kAraNathI tema kare che. ApaNe je kAMI karIe chIe te viSe prerakabuddhi ApaNA nyAyAdhIza banIne ApaNA kRtyane kAM te kharuM.kAM tA khATu karAve che. vaLI evu' kare che tyAre te adhikArasahita tema kare che. e adhikAra ApaNAM hRdaya svIkAre che. zarIra te AtmA 52, hRdhdha ne mana para, temaja ApaNI sadhaLI icchAo ne zakti para prerakabuddhi peAtAnI sattA calAve che. te niyamane karyAM nathI. te te Inayama para ApaNuM dhyAna kheMce che, niyamanuM lAgukaraNa kare che, paNa niyamane te pote utpanna karatI nathI. pAtA taraphathI nahi paNa anyanA avejI tarIke te kheAle che; tenA adhikAra anya pAsethI maLelA hoya che. prerakabuddhi ApaNI icchAmAMthI utpanna thatI nathI. IcchA cAhe te tenI sevikA thAya; cAhe te tene zatru thAya paNa prerakabuddhinA adhikAra icchAne AdhIna nathI. ethI ulaTu' ApaNI icchAthI viparIta hoya evuM te krUramAve che. ethI ApaNane evuM bhAna karAvavAmAM Ave cheke ApaNI IcchA sivAya khIjI icchA paNa vizvamAM che, ane te RcchA ApaNI icchA karatAM khaLavattara paNa che. prerakabuddhi ApaNI icchA te nahi paNa anyanI icchA darzAve che; ApaNI kacchA * javA dukhane athavA tenA anAdara karIne prerakabuddhi ApaNI sAthe varte che. ApaNI icchA tenu sAMbhaLavAnI na heAya, ane te pharamAve chetethI * ulaTI dizAmAM javAtI hoya tyAre paNa te vizeSa Agraha kare che, cetavaNI Ape che, zaramAve che, ane zikSA paNa kare che. bahAranI icchA pavitra che, te ApaNane AgaLapAchaLa gherI le che, tenI hAjarImAMthI ApaNe nAsI jaI zakatA ja nathI. AvI je icchA ghaLI prerakabuddhi para dhaNIpaNu` kare che te IzvaranI na hoya te kAtI haze ? nIti saMbaMdhI koi paNa mANasa svataMtra nathI. tene hamezAM krUraja ane javAbadArI viSe cetanA thAya che. prerakabuddhi salAha niha paNa AjJA Ape che, ane ema anyato icchAnuM bhAna karAve che. A lAgaNI tamAma mANuprajAne thAya che, ane vaLI dareka sthitinA mANasane thAya che. ApaNe A ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ khATuM karIe chIe tyAre ApaNuM karatAM baLavAna, pavitra ne adhikArayukta hAya evI koI anya IcchA sAthe ApaNe athaDAmaNamAM AvIe chIe.. AvI IcachAviSe samasta mANasajAtanI lAgaNI sAkSI Ape che. tene Izvara na kahIe to bIjuM zuM kahIe? vaLI prerakabuddhi kevaLa ApaNane niyama viSe bhAna karAve che, eTaluM ja nahi paNa irAdA viSe paNa bhAna karAve che. tenI hastImAM ja IrAdAne artha rahelo che. jeTalI AvazyakatAthI jovAne mATe AMkha ApelI che ane sAMbhavAne mATe kAna ApelA che, teTalI ja AvazyaktAthI prerakabuddhi paNa. ApaNane eTalA ja ATe ApelI che ke te vaDe ApaNuM hitane mATe ApaNe ApaNI badhIja zaktione upayoga karIe. AvuM dAna ane AvI zakti Izvara sivAya bIjA koI taraphathI ke bIjI koI rIte maLI zake ema zuM kharekhara mAnI zakAya? je niyama prerakabuddhi pragaTa kare che, te jema ApaNI icchAno niyama nathI, tema je irAdo te pragaTa kare che te IrAdo paNa ApaNe nathI e spaSTa rIte mAluma paDe che. e IrAdo ane ApaNe IrAde ghaNI vAra a nya viruddha ja hoya che, e baMne IrAdA vacce jhaghaDo thayA kare che, ane e jhaghaDAnA pariNAme ApaNe pIDAIe chIe. paraMtu e jhaghaDo thatAM thatAM hamezAM prerakabuddhinI vANuM ApaNAmAM pikAra karatI ja rahe che ke ApaNe ApaNAja irAdAne tyAga karavAnuM che. je irAde ApaNI sAmo thAya che tene ApaNe AdhIna thavuM ja joIe e viSe ApaNane khAtarI thAya cheja. koIpaNa kSetramAM pariNAma parathI kAraNa samajavuM ucita hoya to ahIM AgaLa te vizeSa ucita che evuM ApaNI buddhi kabUla kare che, ane prerakabuddhinuM prathama kAraNa te to eka nyAyI vyakti ja che ema paNa kabUla karyA vinA ApaNu rahI zakatA nathI. have nitika pradezamAM ApaNane je je anubhava thAya che, eTale kharAkheTA viSenI samaja, pharaja viSenuM bhAna, pastA, AzA ne bIka vagere tamAma anubhava eka nyAyI Izvarane pragaTa kare che, nahi to temAM kaze. artha nathI. bekDa rassala nAmanA eka lekhaka hamaNAM IglAMDamAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAM pustakA me' kASThavAra hiMdI bhAIonA hAthamAM joyAM che, A mANasa chellAmAM chellI DhabanA jaDavAdI temaja nAstika che. peAtA viSe te ema lakhe che ke hu marI jaIza tyAre saDI ja'za.' zarIra ne AtmA vaccenA bheda te gaNakAratA nathI. dareka khInA akasmAta aNue bhemAM thavAnu pariNAma che ema te kahe che. have mArI mUDI jevaDA paththaramAM eTalAM badhAM aNu samAelAM che ke te davAne mATe AMkaDA kazA upayAganA nathI. teA pachI vizvamAM te keTalAM badhAM haze! vaLI dekhItu che ke jeTalAM aNu che teTalIja temanI vyavasyA paNa thai zake, athavA teTalIja sRSTi thaI zake. have rasala mAne che tema asmAt A badhuM thayuM hoya te te kharekhara ayama vA akasmAta kahevAya! asakhya kSaya vyavasthAmAMthI A ekaja vyavasthA ane te vaLI yeAjatA, buddhi kauzalya ane irAdAnAM cihnothI bharapUra evI thavA pAmI evuM zuM tame sahelAithI mAnI zake! che? tyAre e karatAM Izvarane mAnavA e. zuM tamane muzkela lAge che? rasalanA mata kharA hAya to A pustaka kharI rIte huM lakhatA nathI, pazu mArA magajamAM akasmAt aNu anukrama ke vyavasthA pramANe jemAM thAya che tethI A pustaka udbhave che. gujarAtI mULAkSarane eka TApalImAM ekaThA karIe ane temane halAvyA pachI eka meja uparanAkhI daie, ema game teTalI vAra karIe te! paNa eka muddhiyukata zabda ApaNe vAMcI nahi zakIe. duniyAnAM prakhyAta graMthA, kAvyA, kaLA, bAMdhakAme e tamAma zuM aNu akasmAt bhemAM thavAthI hastImAM AvyAM haze! jo evI rIte erTrAnDa rasalanAM pustakA udbhavyAM heAya te tenuM vajana paNa teTaluMja samajavuM !naitika anubhavathI ApaNe zIkhI zakIe chIe ke mAtra cIjo ane niyamenI sAtheja ApaNe saMbaMdhamAM AvatA nathI, pazu e cIjo temaja e niyameAnA karto sAthe paNa 'sabadhamAM AvIe chIe, ane te vaLI nyAyI nyAyAdhIza paNa che e viSe ApaNAM hRdaya sAkSI Ape che. nAstika mANasa paNa khATuM kare che tyAre tenuM mana tene mAre che. akasmAt khATuM thayuM hAya to tene zaramAvAnI zI jarUra? A dalIlanA javAbamAM nAstikA ema kahe che ke prera'hiM utkrAMtinu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAma che. sukhadukha temaja lAbhageralAbhane anubhava thavAthI dhIme dhIme prerakadino uddabhava thayo che. tene pratyuttara ApaNe evo vALI zakIe chIe ke AvuM thayuM tenI sAbitI zI ? vathI ema thayuM hoya te paNa zuM? temAM je irAde mAluma paDe che tene khulAse haju raju karavAmAM AvyuM nathI. prerakabuddhinI utpatti game tevI rIte thaI che to paNa te hAlamAM vAstavika bAbata to cheja. savAla eTalo ja che ke tenA nirNaya kharA che ke beTA? paNa je kharA hauya to khAtarI thAya che ke kharA ne beTA vacce je bheda che te viSenI samaja ApaNuM pitAmAMthI udbhavatI nathI. have dazya rIte sadAcArIne sAro badalo ghaNu vAra maLato nathI e sAcI vAta che. durAcArIne zikSA paNa hamezAM jAhera rIte thatI nathI e vAta paNa sAcI, paraMtu sadAcAra temaja durAcArane badalo temanA pitAmAMja rahelo che. Atmika rIte te sadAcAra AtmAne baLavAna kare che tyAre durAcAra tene nabaLone bhraSTa kare che. vyaktinA jIvanamAM te sadAcAra AcaravAnuM pariNAma sAruM ja che, ane durAcArane AcaravAnuM pariNAma mATha ja che e sukhaduHkhane anubhava thavA chatAM paNa sAbita thAya che. vaLI sAmAjika jIvane dhyAnamAM laIe chIe tyAre A satya vizeSa prakAza che. samAjamAM sAmAnya rIte je pramANamAM sadAcAra AcaravAmAM Ave che, te pramANamAM sAmAjika kalyANa sAdhavAmAM Ave che e nirvivAda che. "sadAcArathI prajAnI caDhatI thAya che; paNa pApa harakeAI prajAne lAMchanarUpa che" ( bAIbalaH nItivacana 14: 34). e vAta tamAma ItihAsa parathI sAbita karavAmAM Ave che. jethI prajAo pIDita thaelI che evAM ghaNAM aniSTha dUra karavAmAM AvyAM che. paraMtu eka paNa bhaluM vAnuM gumAvavAmAM AvyuM hoya evuM mAluma paDatuM ja nathI. AvuM game te rIte thayuM hoya to paNa te vaDe IzvaranA naitika svalpa viSe je sAkSI maLe che te naSTa thaI zakatI nathI. utkrAMtivAda svIkAravAmAM Ave to paNa sRSTimAM IzvaranI yojanAmAM je cilo dazyamAna thAya che te naSTa thatAM nathI; ethI ulaTuM te vadhAre AzcaryakAraka ne khAtarIjanaka lAge che. je je niyamo ke paddhati dvArA manuSyajAtanI pragati thaelI hoya che te te niyama ke paddhati pUrI rIte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Izvarane mahimA, tenuM jJAna, tene prema ane nyAya pragaTa kare che, ane Izvara na hoya to temanI utpatti kevI rIte thaI temaja teomAM zo artha rahelo che tenuM spaSTIkaraNa thaI zake nahi, kharAkheTAno bheda dareka mANasa samaje che. ochAvattA sArApaNAnuM bhAna dareka mANasane thAya che. have amuka kRtya bIjA karatAM sAruM che ema ApaNe kahIe chIe tyAre e baMne kRtyone bIjA kazAnI sAthe sarakhAvIne ApaNe ema kahIe chIe. jANe ajANe bhalAInuM amuka nirapekSa dhoraNa ApaNA manamAM hoya che, nahi te koI paNa jAtane mukAbale ApaNuthI thaI zake nahi. ApaNe khoTuM karIe chIe tyAre sAthe sAthe ApaNane evuM paNa bhAna thAya che ke je niyama bhaMga karIe chIe te kAMI ApaNA svabhAvamAMthIja uddabhavyo hoya, athavA lekarivAja ke sAmAjika kAyadAmAMthI dUkAvyo hoya evo to nathI ja. ethI ulaTuM saSTinI pAchaLa amuka bhalAInuM nirapekSa dhAraNa hoya ane tenI sAthe ApaNe athaDAmaNamAM AvyAM hoIe evI asara ApaNA upara thayA kare che. A dhoraNane Izvara nAma ApIe chIe, paraMtu tene jANavAnI rItamAM ane bhautikavAnone jANa vAnI rItamAM phera che. bhautika vAnAM jANavA mATe ApaNe temanI nirIkSA karIe chIe. temanI tathA ApaNI vacce kSetrane kSetrajJane saMbaMdha che paNa jene nirapekSa dhAraNa kahIe chIe te ApaNe mATe kadI paNa kSetrarUpa banI zake nahi. te te kSetrajJa che; vaLI te sarvotkRSTa kSetrajJa che. te vyakti che. jema ApaNe ekabIjAne oLakhIe chIe tema tene paNa ApaNe oLakhI zakIe mATe te ApaNane sAtha Ape, te pitAne ApaNane pragaTa kare evI, AvazyaktA rahe che. khristI dharma evuM zIkhave che ke Izvare ApaNane pitAnuM prakaTIkaraNa karyuM che. te prakaTIkaraNa bAibalamAM samAeluM che. te viSe A vyAkhyAnamALAnAM bIjA vyAkhyAmAM vadhu vistArathI lakhavAne mArA irAde che. ahIM AgaLa to mAtra khristI dharmanA tatvajJAnanA mukhya muddAo jaNAvIne A vyAkhyAna samApta karIza.' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. prakaTIkaraNanI vANI have bAIbalanuM zikSaNa e che ke Izvare sRSTi ane temAMnuM sarva utpanna karyuM che. temAM bIjI badhI utpanna karAelI vastuonA karatAM manuSya eka juduM mAlUma paDe che. tenA viSe bAIbalamAM ema kahyuM che ke tene te Izvare pitAnI pratimA pramANe" cukyuM che. Ane artha e thAya che ke manuSyane je AtmA che te jyAre tene Izvara taraphathI maLyo tyAre te nirmaLa hatuM, paraMtu saMsAra sAthenA saMbaMdhamAM AvyAne lIdhe manuSyane svabhAve bhraSTa thaelo mAlama paDe che. te kevI rIte bhraSTa thAya che tene khulAso paNuM bAibalamAM Ape che. saMsAranI asara mANasanA AtmA upara thAya che e kharI vAta, paNa tenI bhraSTatA thavAnuM mULa kAraNa bIjuM che. ApaNe upara joyuM tema Izvare potAnI pratimA pramANe manuSyanI utpatti karI hatI, ane AgaLa karavAmAM AvelI dalIlo parathI IzvaranA svarUpa saMbaMdhI ApaNane jhAMkho jhAMkho khyAla prApta thayo che. vaLI jANavA jevI vAta e che ke ApaNI sAdhAraNa buddhidAre jevuM astitva ka9pI levA ApaNane preraNA thAya che tevuMja astitva bAIbalamAM darzAvavAmAM Ave che. sarva cetanAthI adhika, sarva kAraNatIta, evA sRSTiniyaMtA tathA nitika sarvAdhikArI tarIke Izvarane bAIbalamAM darzAvavAmAM Ave che. sRSTinI vyavasthA karavAmAM tenI aparimita buddhi pragaTa thAya che, tamAma jIvananAM nirvAha tathA piSaNa karavAmAM tenI apAra lAgaNI pradarzita thAya che, temaja nItinA niyama vaDe tenI saMpUrNa pavitratA dazyamAna thAya che. teNe pitAnI pratimA pramANe mANasane banAvyAM eTale teNe buddhi, lAgaNI, IcchAzakti, vagere uttama dAne paNa ApyAM che; tathApi je guNa IzvaramAM saMpUrNa ne aparimita che te manuSyamAM te apUrNa ane parimita jevAmAM Ave che. mANasanI icchAzakti apUrNa hovAne lIdhe te tene durupayoga kare che, IzvaranI icchAthI viruddha varte che, eTale pApa kare che. Izvara apAra premI che eTale ApaNe tenA para prema karIe, ane ema tenI IcchAne AdhIna thaIne tenI saMgatamAM rahIe evuM te cAhe che. tenI icchA heta te jarUra tenI icchAnI viddha cAlI zakIe nahi evAM te ApaNane banAvI zakyo hota, paraMtu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema kayu` hIta tA ApaNI pRcchA mukta na hata; vaLI ApaNI cchA mukta na hota. te ApAmAM te bIjI suSTa vastuomAM je tAvata che te tAvata na hota. ApaNe eka sacAnI mAphaka sArU karIe emAM Izvarane AnaMda na thai zake, temaja tenA mahimA paNa pragaTa thAya nahi.. ApaNe jANI joine zvaranI icchA pramANe vatI zakIe evAM teNe ApaNane banAvyAM che. tema karI zakIe evI madada paNa te ApaNane ApI zake che. te saMpUrNa rIte buddhimAna che,eTaluM ja naha paNa tesa'pUrNa premarUpa paNa che. tattvajJAna tenA premane khulAseA karI zakatuM nathI, temaja vijJAna paNa e khulAsA karavA mATe azakta che. tethI vijJAna ane tattvajJAna uparAMta khIjAM jJAna ApaNe prApta karavAnI jarUra che. e nAna praznaTIkaraNadvAreja ApaNane maLI zake ema che. have bAIbalamAM re peAtAnA premanuM prakaTIkaraNa kareluM che. khIjI rIte tenA prema viSe purUM bhAna naja thai zake. mATe zvire peAte avatAra lIdhA. prabhu isu khristarUpe te A pRthvI para AvyA. Isu khristarUpe teNe vadhastaMbha upara ApaNAM pApanuM prAyazcitta karyuM che. A kAma kANu karI zake! e peAte pUrA pavitra hAya, jenAmAM pApanA eke DAdha mAlUma paDatA na hoya, je pUrepUrI rIte IzvaranI icchAne AdhIna thayeA haiya, evA niSkalaMka IzvarI avatAra A DhAma karI zake. prabhu isu khrista evA hatA. te pAlesTAinamAM janmyA hatA. potAnA preme karIne te ghaNAne AkarSI zakayA, paNa te dezanA adhikArIoe adekhAine kAraNe tene mArI nAkhyo, tene mArI nAkhavAnuM kAraNa eTaluMja hatu` ke te temanAM kAme khATAM TharAvatA hatA. tene te bahuja dhikkAratA hatA kharA teA paNa teNe eka pApa karyAMnuM tahAmata te tenA para mUkI zakayA nahi. tenA jIvanamAM atyAra sudhI ghaNA jaNe khAmI ke kheADa zeAdhavAnI mahenata karI che paNa teo tamAma sAva niSphaLa nIvaDayA che. te vakhatanA tenA zatruomAMthI keTalAke kabUla karyuM` ke tenAmAM vAMka ke deSa mAlUma paDate nathI. Adhunika nAsta}A-mAMthI paNa ghaNAe kabUla karyuM che ke te niSpApa hatA. vaLI niSpApa te hatAja, kemake te IzvaranA avatAra hatA. tenI icchA hAta tA tene maravAnI lezamAtra jarUra nahotI; kemake te sahelAIthI khasI zake tema hatuM. chatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNe potAnI meLe rAjIkhuzIthI potAne potAnA zatruonA hAthamAM soMpI dIdho. maravAnI tenI marajI hatI; maravAne mATe ja teNe avatAra lIdhe hate. tenA maravAno hetu Izvarane prema pradarzita karIne tenI sAthe tamAre ne mAro punarmilApa karAvavAno hato. Aje A vyAkhAna je kaI vAMce che tenA pratye te pitAnA vidhAelA hAthe lAMbA karIne kahe che ke o vaitaruM karanArAo ane bhArathI ladAelAo, tame saghaLA mArI pAse Avo, ane huM tamane visAme ApIza" (bAIbala mAthI 11, 28). carcA ane manana karavAnA prazno 1. nAstikanI vANI 1. pacAseka varSe paNa dharma pratye vijJAnIo kevuM valaNa rAkhatA hatA? 2. zuM vijJAna dharmane nukasAnakAraka che? che. zuM suSTi ApoApa thaI zake? 4. IzvaranA astitvane nakAra karavA mAnavazAstramAMthI kaI kaI vAtano AdhAra levAmAM Ave che? 5. mAnavazAstrane AdhAre karavAmAM AvelI utkrAMtiviSayaka dalIla kevI A rIte kheTI che?. 6. dharma kudaratI che ane vaLI te prakaTIkaraNaviSayaka paNa che e vAtane carcA karo. 7. dharmanuM mULa svArtha che e nivedana para TIkA kare. 8. mAnavazAstramAMthI nAstike kaI vAtane AdhAra le che? 9 Izvara viSe vicAra zuM mANasanI icchAmAMthI uddabhavyo che? 10 pesenI dalIla zI hatI ? zuM te saMtoSakAraka che ? 11. utkrAMtivAdathI aDhAramA saikAmAM IzvaravAda para zI asara thaI 12. utkrAMtivAda ane IzvaravAda e baMne zuM sAthe sAthe mAnI zakAya? 13, jenI nirIkSA thaI zakatI nathI tenI hastI kevI rIte mAne zakAya? 14. vijJAnanA adhikAranI hada kayAM AgaLa che? 15 jJAna ane oLakhANunuM rahasya samajAvo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. AstikanI vANI 1. zuM Izvara viSe saMpUrNa jJAna maLI zake che? 2. kudaratamAM amuka acUka niyama che te parathI zI zikhAmaNa maLe che? . cetanA parathI karyuM anumAna karI zakAya che? 4 bhautika pradezamAM je kAraNa ane pariNAmane anubhava thAya che te parathI karyuM anumAna thaI zake che? 5. prathama kAraNa hoya che te kevuM hoya? 6 aNu anAdi zreya to tenuM pariNAma zuM Ave? ApaNe kone svayaMbhU kahI zakIe? 7. aNune vibhAjita karavAthI jaDavAda para zI asara thai che? 8. dareka vicAranuM mULa heAya che e nivedana para carcA karo. 9. Izvara na hoya te mANasathI vicAra na thaI zake e mudAnuM samarthana 10. dharma sAthe lAgaNIne saMbaMdha darzAve. 11. satya, suMdaratA ane bhalAI parathI karyuM anumAna thaI zake che? 12. dharma sAthe icchAzaktine zo saMbaMdha che? 13. kudarata jANe eka vyakti hoya evI rIte tene viSe bolavAnI je Teva paDI che tene khulAso kare. 14. vizvamAM irAde dazyamAna thAya che e parathI zuM samajavuM ? 15, nIti ane prerakabuddhino paraspara saMbaMdha batAve, 16. vizvAsa ane prerakabuddhine paraspara saMbaMdha batAvo. 17. Izvara viSenI mAnyatA sAthe prera buddhine zo saMbaMdha che? 18. prerakabuddhinA adhikAra viSe carcA karo.. 19. prerakabuddhi ane IcchAne saMbaMdha darzAve. 20. IrAdA viSe prerakabuddhi kevI sAkSI Ape che? 21. bencanDa rarasalanA mata viSe carcA kare. 22. prerakabuddhi utkrAMtinuM pariNAma che e dalIlanuM khaMDana kare. 23. sadAcAra ane durAcArane badalo temanA pitAmAM ja rahe che e - viSe carcA kare. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com