Book Title: Buddhiprabha 1912 08 SrNo 05
Author(s): Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/522041/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. (The Light of Reason ) brahmAnandavidhAnake paTutaraM zAntigrahadyotakam / / satyAsatyavivekadaM bhavabhaya-bhrAnnivyavacchedakam mithyAmArgAnivartakaM vijayatAM syAdvAdadharmapadam / loke sUryasamaprakAzakamidaM buddhiprabhA' mAsikam / / varSa 4 thuM. tA, 15 mI ogaSTa, sana 191ra aMka 5 che. - - - aiaiaiaiaiM namaH kavvAlI, "suSamAM vairtha vRttino upaveza." game tevI vipattimAM, acala thI pairyane dhArI; paDe duHkha bhalA mATe, gaNuM mahatsava sakala sahavAM. anubhava de sakala duHkhe, havethI pApa tuM nahi kara ! anItithI haThI pAche, guNe levA pravRtti kara ! paThAvI pATha zikSAne, paDayAM duHkhe TaLI jAtAM; sahaja sukha mArgavALIne, karAve sukhane premaja. paDe che taya vRSTi heta, paDe che duHkha sukha mATe, rahasyaja jANate jJAnI, jarA akaLAya nahi manamAM. cUkate harSa thI devuM, sakala prArabdha vedIne; navuM prArabdha nahi racate, sadA samabhAvathI jJAnI. zubhAzubhagaprArabdha, thaI niSkAma bhagavate. hRdayamAM ema avabodhI, sudhArI le chavana hArUM. aticAre thatA tuM vAra ! dharI utsAha thaI re, dharIne citta nirmalatA-udayamAM zaktine vApara. rahI antarathakI nisaMga, banI sAkSI kAryo kara dharma, buddhabdhi badhinI prApti, sujhe AgaLa rahyuM che je. svagata. navasArI mAha sudI 8. 3 rAtti Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 buddhiprabhA. - - ~-- kavvAlI, samamA hirANa +Arya pravRtti" game tevA prasaMgamAM, laI samabhAvane raste; sahyuM te nahi sahyuM mAnI, musAphara cAlaje AgaLa. bhelI jA bhUtanA nATaka, hRdayapaTamAM khaDuM kara zubha hRdaya vyApaka banAvIne, hRdayanI uccatA kara jhaTa. jagatamAM vAva zubha bIje, game tenA bhalA mATe anAzrita thaI kare jA kAya-banI paramArthane sevaka. jagatane svargama karavA, madata kara AtmazaktithI; bhalA mATe mahatvenI, vibhUti maLI je je. jagatane bhAra sopara, jaganA staMbha che santa; upAdhi sahIne santa, jaganAM pApa dhuve che. kare tenI thatI TakA, kare tene kahe che sa kare tene paDe vine, kare te jana vahe AgaLa. kare te te gaNe nahi kaMI kare che kArya tana toDI; kare che kAryanI siddhi, kriyA yege banI gI. sadA Agama anusAre, vahyAthI karma kSaya thAze; buddhabdhi bhAva lAvIne, guNone vyakata karavAnA. Ata. navasArI, mAha sudI 8. "sathAramajJAnanI sAva tA." adhyAtmajJAnavaDe prApta thanAra adhyAmabaLanI adabhuta zakti che. ekA-na vyavahAra vAdIonA upasarga rU5 agninI vacce vacce rahenAra adhyAtma jJAnarUpa suvarNa pitAno mULaraMga kadI badalatuM nathI. game teTalAM vAdaLanAM AvaraNAviMDa A dita thaela sUrya jema pitAnA mULa rUpane badalatA nathI tema aneka upAdhi AvyA chatAM adhyAtmajJAna pitAnuM svarUpa badalatuM nathI. adhyAtma jaLanI tulanA karanAra jagatamAM anya koI jaDapadArtha nathI. adhyAtmajJAnavaDe adhyAmabA prApta karI zakAya che. adhyAtmajJAnamAM eTaluM badhuM jora rahyuM che ke te karmanA humalAthI AmAnuM saMrakSaNa kare che ane AtmAnA guNeno prakAza karavA samartha thAya che. AmAne saMdharanA gharamAM lAvanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. AtmAne paMcasamitivI yukta karanAra adhyAtmajJAna che. vaLazuddhinA sanmukha AtmAne karavo hoya Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhAtamajJAnanI AvazyakatA " 131 te adhyAtmajJAnanI prApti karavI joIe. A jagamAM ahaMkAra doSatA ghaNuM che thaI jAya che. ahaMkArarUpa parvatane nAza karavAne dabholI samAna kharekhara adhyAtmajJAna che. AtmarUpa AkAzamAM sUryanI 5 prakAma karanAra uttarottara adhyAtmajJAna che. AtmAmAM uMDA utaravAne mATe jagatamAM koI uttama sAdhana haiyo kharekhara adhyAtmajJAna ja che. kSamAdi daza prakAranA dhamanI utpanna karAvavAne mATe adhyAtmajJAna samartha che. maraNanA samaye A mAne potAnA upagamAM jhIlAvanAra koi uttama hoya che te apamAna che. A duniyAdArInAM sarva du:kha bhUlI javAne kAraNe uttamamAM vaitama davA hoya to khare khara te adhA majJAna ja che. zarIrane puSTi ApanAra jema dudha che tema AtmAnI puSTi karanAra kharekhara adhyApajJAna che. pANu vinA jema koIpaNa prakAranuM bhojana banI zakatuM nathI tema apA. majJAna vinA koI paNa dhArmika prastRta thaI zakatI nathI. A mAne Ama paNe amara karanAra koI rasa gaNA hoya te aSAmarasa che. AtmAne alamasta karavA koI utama pAka hoya te adhyAtma pAka ja che. je manu adhyAmanAnathI hIna hoya che te Aropa dharmane kharAdharma tarIke svIkAre che ane pitAnA AtmAno mULama visarI jAya che. je manuM adhyAtmabhAvathI hIna hoya che teo eka bhAvanAM kAryomAM dharmanI buddhi dhAraNuM kare che. lAkaDAnI pUtaLIne kaI gAMDe banelo manuSya kharI strI mAnI le che tema atAnI. jIva kharekhara adharmane paNa dharma tarIke svIkAre che ane AmAnA guNethI dUra rahe che. jema koI strI pitAnI ke chokaruM hoya ane AkhA gAmamAM chokarAnA nAmanI buma pADIne zodhavA nIkaLe tenI adhyAtmadathI hIna manuSya jaNAM dhama nathI tyAM dharmanA nAmanI bUmo pADIne dharma zodhavA nIkaLe che. ajJAna ghaNu mAtA. ajJAnI AtmA pazu samAna che. adhyAtmajJAna vinA dharma kayAM rahyA che. dharma kevA prakAranA hoya che kayAdi avabodhI zakAtuM nathI. adhyAtmajJAnanI aciLA jIvo bhale aSAmajJAnane dhikkAre. sUryanI arUcivALA ghuvaDo sUryanA sanmukha na joI zake tevI kaMI ne mahimA nyUna thata nathI nema ajJAnI chonA kolAhalathI adhAmaNAno mahimA haNo nathI. AkhI duniyAnA dharmonuM mULa tapAsIe te amazAnamAMja samAI gayeluM dekhAze. je dharmamAM adhyAma vidyA nathI te dharmanAM UMDA mULIyAM jatAM nathI ane tethI adhyAtmavidyA vinA dharma koIpaNa bhAre AMcako lAgatAM mULamAMthI ukhaDI jAya che. sAkSaronI AgaLa adhyAmajJAna vinA koI dhama parIkSAmAM TakI zakato nathI. atmAnavanA koI dharma vidvAnonA hRdayamAM uMDI asara karI zakato nathI. sAduniyAnI vastu uparathI mamatA tyajAvanAra kharekhara adhyAtmajJAna che. meharUpa sapanuM jhera kharekhara sarva jIvone caDayuM che te jherane nAza karanAra jAMgulI maMtra samAna adhyA-majJAna che. je manuSyanI sthUla buddha che ane jeonI sUkSma tomAM buddhi pravesAtI nathI evA mUba manuSya adhyAtamajJAnanA adhikArI banI zakatA nathI. pArlAmenTanA pradhAna banavuM te kAma jevuM muzkela che tevuM adhyAtmajJAnanA adhikArI banavAnuM kArya muzkela che. AmAnA sahaja sukhane svAda levo hoya te adhyAtmajJAnanA adhi. kArI banavuM joIe je leke aSamajJAnathI zUnya hoya che teonAM vartana tapAsavAmAM Ave te cArvAkanI peThe aihika sukha mATe teonI sarva pravRtti avabodhAze. adhyAtmajJAnarUpa ryanI AgaLa tArAsamAne anya jJAna phIkakuM paDI jAya che. je vakhate adhyAtma Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 buddhiprabhA. jJAnane prakAza thAya che te vakhate anya padArthonuM jJAna kaMI hIsAbamAM gaNAtuM nathI. AvuM uttama adhyAtmajJAna prApta karavuM e sadagurUnI pUrNa kRpA vitA banI zake nahIM. hariNu jema siMhathI bhaya pAme che tema bALajIvo viyenA vazamAM hovAthI hariNa jevA banI gayA hoya che ane tethI teo adhyAtmajJAnarUpa siMhathI bIve che. koI bALakane tenA uparIo ehAvuM AvyuM ema kahIne nAhaka bIvarAve che tema bALajIvone ekAnta vAdIe adhyAtmajJAnane hA kahIne bIvarAve che tethI te bALajIvo adhyAtma jJAnanI rUci dhAraNa karI zaktA nathI ane tethI teo parabhavamAM paNa adhyAtmajJAnanI prApti karI zakatA nathI. adhyAtmajJAnarUpa amRtamAM jheranI buddhi karAvanAra ekA-navAdIo pote sukha pAmatA nathI ane anyone antarAya karIne AThamA antarAya karmane badha kare che ane tethI teo saMsAracakramAM vAraMvAra parikramaNa kare che. AdhyAmikazakti khIlavavAne mATe adhyA majJAnanI AvazyakatA che ema zAstrakAra pokArI pokArIne kahe che. adhyAtmajJAna khIlavavAne mATe AmAthe purUSo prayatna kare che ane kaI paNa manuSyanI rUcine nAza karatA nathI. adhyAtmajJAna e AtmAnA sadguNonA udyAnane khIlavavA mATe puSparAvarta meva samAna che. keTalAka manuSyo ema kathe che ke adhyAtmazAstra athavA adhyAtmajJAnathI lokonI kriyA uparathI zraddhA uThI jAya che mATe adhyAtmazAstra vAMcavAnI tathA adhyAtmAna karavA nI manAI karavAmAM Ave che. AnA uttaramAM kahevAnuM ke adhyAmazAthI vA adhyAmajJAnathI dharmanI vA dharmakriyAnI zraddhA kadI TaLI jatI nathI. adhyAtmajJAnathI Azrava kriyA karavAnuM mana thatuM nathI paNa saMvaranI kriyAmAM te adhyAtmanI jarUra paDe che ja ane te mATe vizasthAnakanI pUjAmAM zrImada vijayalamasUri kathe che ke-mAtA vana se dila se je vAravAra-tAvAra cho namo no zilA viza4 adhyAtma jJAnathI vidhi pUrvaka saMvaranI kriyAo karavAmAM rUci thAya che ane te pramANe prakRti thAya che sAkarakhAvAthI keinuM mRtyu thatuM nathI paNa rAmanuM sAkara khAvAthI maraNa thAya che temAM rAsabhano deSa che paNa kaMI sAkarano doSa nathI. zrImad vIraprabhu chagharAvasthAmAM adhyAtmajJAnI hatA tethI teo dIkSA lIdhA bAda saMvaranI kriyAmAM tatpara thayA hatA. adhyAtmajJAnanA upara burA thavAno Aropa kaI taraphathI mUkavAmAM Ave te yogya nathI. keTalAka kahe che ke aSAmajhAna teramA guNaThANe hoya che Ama jeo kahe che teo zrImadda yazovijaya upAdhyAyata adhyAtmasAra grantha vAMce te temanI bhula jAya-cothA guNa sthAnakamAM adhAma jJAna che tethI uparanA guNasthAnakamAM to adhyAtmajJAna hoya emAM kaMI AzcardhanathI-zrImadda yazovijaya upAdhyAya jevA mahAnAnI purUSanA vacanane jeo mAne nahIM ane temanI sAkSI ApavAmAM Ave che te pramANe kare nahi tevA bALa adhyAtmanuM svarUpa samajyA vinA adhyAtma nAmathI bhaDakIne ADA mArge gamana kare che. AgamAnA AdhAre je bhavya jIvo adhyAtmajJAnanuM svarUpa ane vadhe che teo AgamanA ArAdhaka jANavA. AkAlamAM AgamonA AdhAre adhyAtmajJAnaprApti thaI zake che, keTalAka manuSya potAnI sUmabuddhinA abhAve kahe che ke adhyAtmanAna thavAthI pattha kADhI zakAya che. Ama je kathe che teo adhyAtmajJAnanuM svarUpa samajyA vinA sarva kriyAnA AdhAra bhUta evA adhyAdhyAtmajJAnane kalaMka denAra jANavA kAraNa ke adhyAtmajJAnathI panya kADhavAnI buddhi thAya che evuM jaina zAstromAM kAi DekAre kahyuM nathI tema chatAM jeo upara pramANe pattha kADhavAne Arepa kharekhara adhyAtmajJAna upara mUke Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAmajJAnanI AvazyakatA. huM teeka nAgamAMthI virUddha bhASaNu karanArA avadhyAdhavA; eTalu te kahI zakAya ke ekAnta jee vyavahAra vAdI Detha vA ekAnte je adhyAtmavAdI haiAya te ekAntavAda rUpapathanA sevanArA che paNa tethI ema na samajavu ke adhyAtmajJAna vA vyavahAramAM pantha kADhavAnuM duSNa upa tra thAya che. keTalAka manuSye! kathe che ke jene adhyAtmajJAna utpanna thayuM heAya tenA AcAre te uttamaja DeAya ane te vratadhArI hAya Ama kathanArane uttaramAM jaNAvavuM paDaze ke jeA ekAnte dhAmajJAnane evA artha kare che tee guNusthAnakanA svarUpane jANunArA nathI-- jainazAstramAM kathyu che ke paheluM jJAna utpanna thAya che ane pazcAt zubha AcArarUpa cAritra utpanna thAya che. ceAthA guNu sthAnakamAM adhyAtmajJAna utpanna thAya che paNu paccakhANu karavAM to khAdaravAM ityAdi carcAratranA AcArA cAthI gurusthAnakamAM utpanna thatA nathI. pAMca anuttara vimAnanA devatAeAne samyagnAnarUpa dhyAtmajJAna hoya che paNa teeAne trata paccakhANu rUpa cAritranA AcAre nathI. adhyAtmajJAna ane zubhAcArarUpa cAritra che sAthe hoya te dUdhamAM sAkara bhaLyA jevu samajavu pazu adhyAtmajJAna chatAM vrata paccakhANurUpa cAritra na hoya to tyAM karmanA doSa che. pazu adhyAmajJAnanA doSa nathI. 133 jainatattvane abhyAsa koi manuSya durAcaraNI hAya temAM jaina tattvajJAnAbhyAsanA kaMi dekha nathI tema dai adhyAtmajJAnI vrata paccakhANa AdithI rahita heAya temAM adhyAtma jJAnane deza gAya nahi. paNu kanai dekha gaNAya dIvA hAthamAM haiya ane kUvAmAM kAI rIsathI paDe temAM dIpa kanA dekha gaNuAya nahiM pazu rIsarUpa pramAdanA dUdha gaNAya tadUta krAi adhyAtmajJAnI cAritranA AcArAthI vimukha haiAya te temAM pratyAkhyAnAvaraNIya karma AdikaSAya pramAnA deza bahuvA. kAi manuSya ema katheche ke strIne vidyA bhAvIe te strI bhicAriNI thai jAya ema kahenAranA vanamAM jema ajJAnarUpI che tema adhyAtmajJAna bhaNavAthI cAritrAcAra zUnya manuSye! thai jAya che ema kahenAranA vacanamAM paN ajJAnatArUpa deSa vyAdha vA. keTalAka ekAnta vyavahAravAdIe bALavAne kahe che ke bhAge vhetA nathI te pratikramaNunI zraddA uDI jAya che. adhyAtmajJAniye pratikramaNu karatA nathI mATe amArA kahevAmAM zraddhA dhAraNa kareA ane adhyAtmajJAnanA vAyare paNa na jA A pramA Ne je bhALavA khele che temane adhyAtmazAstranuM jJAna hatu nathI tethI temanI pAse adhyAtmajJAnIe AvatA nathI ane temanI avidhiyukta pratikramaNanI kriyAmA kharekhara adhyAtmajJAniyAne rUcatI nathI teja smAdikAraNe temAM kalpI zakAya che. adhyAmajJA adhyAtmajJAna ema kadI nathI kahetuM ke huM bhagavela ! tame pratikramaNu na kare adhyAtmajJAna te pratikramaNanA adhyavasAyane utpanna karAve che. kharU pratikramaNu karyAM vinA kAi jIva mekSa gayuM nathI ane bhaSyamAM kAi janAra nI ema adhyAnajJAna kamAve che. adhyAtmajJAnathI kharU pratikramaNu karI zakAya che ane smAzravanA hetune rekI zakAya che. dravya pratikramaNunI kriyAmAM kharekhara bhAva rasa reDIne dravya pratikramaNune pazu bhAva pratikramaNa tarIke banAvanAra kharekhara adhyAtmajJAna che, ( apUNuM ) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi prasA. mananIzAMti. ( lekhaka. eka jaina grejayueTa. ) A jagatamAM upAdhinI vayamAM rahevA chatAM zuM ApaNe mananI zAna dazA prApta karI zakIe ? ene je te prApta thaI zake tema hoya te tene vAte upAya zo che ke A be prazna AjanA lekhamAM ApaNe vicAravAnA che. A viSayane ApaNane khyAla Ave te mATe ApaNe manuSya vyakitane traNa vibhAgamAM vahecI nAkhIzuM. keTalAka manuSyo evA svabhAvanA hoya che ke emanuM mana ubhI pensIlanA jevuM che. jema ubhI pensIla sthira TakI zake nahi, tema temanuM mana kadApi sthira rahI zake nahi. bIjA prakAranA manuSya ghaDIALanA piDayulama (levaka) jevA che. teo sthira rahe che, paNa jo ekavAra te lolakane halAvavAmAM Ave, arthAta je ekavAra temanA mananI samatala vRttine hAlavAnuM kAra maLe te pachI te sthiti ghaNA lAMbA vakhata sudhI cAlyA ja karavAnI. manuSya jAtine mATe bhAga A bIjI sthitimAM che. trIjA prakAranA manu Tebala para mUkelI pensIla jevA che. tame game tevI sthitimAM te pinsIlane ADI mUke, chatAM tenI sthiratAmAM bhaMga thaze nahi. A traNa sthitimAM chellI sthiti uttamottama che, ema te kyA vinA paNa samajAya tevI vAta che. evI sthiti prApta karavAne zuM karavuM ! zuM mananI zAMtimAM brita karanAra koIpaNa tava heAya tevA sthAnamAM nAzI javuM ! nA ! tema nAsI javAthI kAMI zAMti maLaze nahi. tyAre karavuM zuM ? A bAbata samajAvavAne ApaNe eka TuMka dachAta vicArI zuM. eka musAphara bahu bhramaNa karavAthI thAkI gayo che ane te tathA tene dhADa ane tRSAtura banyA hatA. have te banne eka kuvA AgaLa gayA, jyAM pANIne kesa cAlato hato, te kesane cuM cuM avAja thato hato, ane tethI te thoDo bhaDakavA lAge te uparathI te gheDesvAroe te avAja baMdha rAkhavAne te kesa calAvanArAone kahyuM. temaNe te kesa baMdha rAkhyo ane tethI avAja baMdha thayo paNa tethI pANI AvatuM paNa baMdha thayuM. have ghoDe pANI vagara pIe zuM pharIthI te ghoDesvAre te kesa calAvanArAone kahyuM, " meM to tame mane avAja baMdha karavAne kahyuM, paNa meM tamane pANI baMdha karavAne kahyuM hatuM. zuM tame eka musApharanA cheDAne pANI pIvA jeTalI paNa dayA batAvI zaktA nathI ?" teoe kahyuM amArA aMtaHkaraNathI ame tamane ane tamArA dheDAne pANI ApavA khuzI chIe, paNa tamArI mAgaNI evA prakAranI che ke je ame purI pADI zakAze nahi. jo tamAre pANInI jarUraja hoya te avAja cAlato hoya tyAreja tamArA paiDAe pANI pIvuM joIe, avAja baMdha thaze, tenI sAthe pANI AvavAnuM paNa baMdha thaze. A TuMkA daSTAnta parathI sAra e levAne che ke e eka paNa samaya nahi Ave ke jayAre bAhya sAdhane sarva rIte anukULa thAya. kAMI nahi ne kAMI pratikuLa saMjoge mana ne maLyA vagara rahetA nathI te pachI e kAMI mArga zodhavo joIe ke jethI pratikULa saMgenI vacamAM mananI sthiratA meLavI zakAya. jevI rIte bhara dariyA vacce TApune khalA sIo zodhe che, athavA te tInA bhara raNamAM jevI rIte musApharo lIlIjamIna ( lIlA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananI zAMti. 135 TApu ) jodhI kADhe che, tevI rIte ApaNe paNa evI eka mananA riyati zodhI kADhavI joIe ke jene Azraya levAthI kevaLa zAntaja prApta thAya. badhA saMjogone ApaNe badalI zakIe nahi. mArgamAM jatAM parvata AvyA te Apache parvatane khaseDI zakIe nahiM, paNa tenA upara thaIne javAno mArga te zodhI kADhIe, tevI ja rIte azAMtinAM kAraNone ApaNe dUra karI zakIe nahi kAraNa ke te ApaNA hAthamAM nathI. pranA saMyogo te jagatamAM vidyamAna ja hoya che paNa tevA saMjogomAM ApaNe mananI samatola vRtti evA vagara kema vartavuM eja ApaNe zikhavAnuM che kAraNa ke jene e sthini siddha karI che, tene vAste kaI paNa ucadazA azakaya nathI. tame rastAmAM jatA ho che, evAmAM koI tamane maLe che, ane te kAMIka zabda kahe. che, je tamane anukULa lAgatA nathI. tarataja tamArA manarUpI ghaDIALanuM lolaka hAlavA lAge che. te cAlyo jAya che, paNa tenA zabdo e tamArA mananA lolakane gativALuM karyuM che, tenI asara kalAkanA kalAka sudhI cAle che, keTalIkavAra aThavADIAM sudhI cAle che, ane keTalIka vAra varSo sudhI paNa cAle che. manane ekavAra gati AvyA pachI tene sthira karavAnuM kAma ghaNuM muzkela paDe che. ekavAra tame je rasto karI Ape che te raste cAlahuM tene ThIka lAge che ane vAraMvAra ene e vicAra karavAthI mana teja vicAra karavAne, jarA navaruM paDatAM, doDe che. Aja ciMtA, Aja uga, Aja mananI zAMtimAM bhaMga karanAra prabaLa zakuM. AvI ciMtA, uga, ane lAbha pamADanArI vicAra zreNimAM tamAro amUlya samaya cAlyo jAya che, ane te chatAM tame kaho cho ke mane AmAnuM zreya karavAne vakhata maLato nathI. jyAM nAnI bAbate--ha ke zakanA navA prasaMgo---prazaMsA ke niMdAnA nAnAM vAkayo-manuSyanA manarUpI samudramAM atyaMta khaLabhaLATa upajAvI zake tyAM zaninI Aza zI rAkhavI. ! A sthitimAM trIjA prakAranA manuSya zuM kare che, te ApaNe vicArIe. zuM teone uga karAvanArA pratikULa saMjoge prApta thatA nathI ? tema te bane ja nahi, teo darpaNanI mAphaka kare che. darpaNamAM manuSya potAnI AkRti jue che paNa te manuSya cAlyo jAya che, eTale paNa pitAnI asala sthiti prApta kare che tevIja rIte te manuSyane bAhya upAdhio asara karatI nathI. tene mudrAlekha e hoya che ke pi sthiti A paNa jatuM rahe ze arthAt bAhya pratikRla saMjoga avazya jatA rahevAnA tethI te manuSya sukhanA prasaMgamAM ati calo bana nathI tema duHkhanA prasaMge dhUrva cheDI dIna banatA nathI paNa bane prasaMge mananI samatalavRtti jALavI rAkhI zake che. tame tenI pAse Ave, ane tenI prazaMsA karI cAlyA jAo te pachI tenA upara te vicAra karato nathI; tame Ave ane niMdA karI cAlyA jAo te pachI tenA upara te vicAra karatA nathI kAraNa ke te mAne che ke prazaMsA ke niMdAnA taraMgo AmArUpI khaDakane asara karanAra nathI, ane huM te AtmAchuM, mATe mane e asara karI zakaze nahi. eka sthaLe kAI AtmajJAnIe kahyuM che ke deha AtmA che ema mAnavuM tenuM nAma ajJAna, ane deha ane AtmAne bhinna mAnavA eja jJAna AvuM jJAna kevaLa zabdamAM nahi paNa anubhavamAM dharAvanAra purUSa sarva saMjogomAM eka sarakho mananI samatola vRtti rAkhI zake che. niMdA ke prazaMsA deha AzrayI che. mArI koIe Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 buddhiprabhA. prazasA karI, eTale A zarIranI kAe stuti karI, mArI kAe nidA karI eTale A zarIranI niMdA karI. A pramANe vicAra karanAra purUSa sukhaduHkhamAM temaja mAna apamAnamAM jarApaNuM DagatA nathI ane niMdA karanArane viSe te te vicAre che ke. dadatu dadatu gAlIgalimanto bhavanto vayamapi tadabhAvAdrAli dAne'samarthAH / jagati viditametaddIyate vidyamAnam nahi zazaka viSANaM ko'pi kasmai dadAti // tamArAthI devAya teTalI gALA dA, kAraNa ke tame gALAvALA che| amArI pAse gALA nathI, mATe ame te ApavAne asamartha chIe. A jagatamAM e teA jANItu che ke jenI pAse hAya te Ape, kASTha kaSTane zazakAnuM ziMgaDuM Apatu nathI. mATe gALe ApanAra bicArAnI dayA lAvI joIe kAraNa ke tenI pAsenI pujI gALAnI banelI che. manane azAMtinA mArgamAM jatu aTakAvavAne keTalAka bAhya sAdhanAne Azraya lei zakAya. jyAre jyAre evA kASTha prasaMga Ave ke manamAM udvega, ciMtA, satAbha vagere thAya, tyAre te dUra karavAne vAste eka sAdhana ghaNuM upayeAgI che, je nIce jaNAvavAmAM Ave che. kAIpaNu nAnu pustaka jenA vicArA tamArA manane unnata banAvatA hAya, keSTha paNu kAvya je vAMcavAthI tamArI bhAvanAe ucca banatI hoya, kAi paNa zlAya ke jenuM raTana karavAdhI tamArA manamAM uttama Urmi jAgRta thatI gheAya tevA kAi pazu sAdhanane Azraya le. tamane priya lAgatA granthakArAnAM vacaneAAMthI sArA sArA phakarA cUMTI kADhA jethI ucca vi cAre! sphure tevA phakarAo, kAvyA, zlokA vagerenI eka nAnI neTa banAve. te tamArA gjavAmAM rAkhI. tamArA mitra! sAthe maLeA, ane temAM kAMi dUMga karanAra prasaMga banyAM hAya, athavA kASTha pepara vAMcatAM manamAM ciMtA upajavAnuM kAraNa banyuM hAya, athavA te mananI zAMtimAM vighna nAkhanAra kApaNu prasaMga nyA hAya, te vakhate gajavAmAMthI pakSI neTa bhAra kADhI, te vAMce, te vicArA ane temAMnA kAkAnuM AnathI Tana karaze. A pramANe tame te mananA lolakane Amatema lAMbA vakhata sudhI hIDAlA khAtuM aTakAvI zakaze ane ArIte manane thoDA samayamAM zAMti prApta karatAM AvaDaze. prathama A bAhya sAdhane kAma lAgaze, ane dhIme dhIme manane paNa svAbhAvikarIte evI Teva paDI jaze ke jethI tenu lAlaka jarAka hAlavA mAMDayuM paNu naMddha hoya tevAmAM te potAnI asalI sthiratA meLavI rAkaze paNa zarUAtamAM A bAhya sAdhananA Azraya levAnI jarUra che. A rIte je manuSya AvI sthitimAM rahI zake che, te jaLamAM vasavA chatAM jaLathI nirlipta rahetA kamaLanI mAphka jagatanI upAdhimAM ane bAhya pratikULa sagAmAM paNa mananu samatelapaNuM rAkhI zake che, ane saMpUrNa AnaMda je AtmAne svAbhAvika guru che te khIlavI zake che. te khIlavavA sarva kASTa deravAya evI bhAvanA sAthe A prastuta lekha samApta karavAmAM Ave che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarAdityanA rAsa uparathI. 137 samarAdityanA rAsa uparathI. (lekhaka-muni mANeka. kalakattA.) puNyano prabhAva bahu puNyathI te maLe rAjyariddhi, vaLI saMpadA sukhane kArya siddhi; guNI putrane mAninI zIlanidhi, khare sAra saMsAramAM vidhasiddhi. pRthvIne viSe prakhyAta thaeluM yathAnAma tathA guNavALuM kSitiprati nAmanuM nagara te samaye sarvene pitAnI suMdaratA jovA AvavA AvI rahyuM hatuM, zagunA trAsathI rAtre paNa prajAne bhayanA lIdhe nidrAmAM vikSepa na paDe mATe te zaheranI saghaLI bAjue majabuta ucca ane pahoLAImAM vizALa koTa banAvavAmAM Avyo hato tenI aMdara kAMgarA suvarNa rananA banAvelA aneka mukuTa samAna zobhI rahyA hatA chatAM paNa prajAmAMthI keI badamAza zaheramAM rahI chupIrIte te dhADa na pADe mATe zrImaMtoe pitAnA suMdara gharonI AjubAju moTI dIvAla banAvelI hatI te, rAjAnA prAsAdanI AjubAju jema kilo hoya tema zobhatI hatI. dIvAlamAM aMdara pesavAnA daravAjA, lAkaDAnI suMdara kArIgarImAM cAMdI pItaLa suvarNa vigerenAM patarAM tathA khIlA jaDI majabuta karavAmAM AvyA hatA ane dIvAlamAM patthara iMTa cuno vAparI raMgathI raMgelAM hovAthI te sAkSAta suvarNa cAMdInI banAvelI hoya tema dIvALa dUrathI jaNAtI hatI. bArIomAM jaDelA kAcAthI tathA gharanI aMdaranA hAMDI jhumara lakathI divase sUryanA tApathI judI judI jAtanAM ratna jalAM dekhAtAM tathA temAMthI judI judI jAtanA raMganAM kAraNe nIkaLavAthI tathA rAtre dedIpyamAna gharamAMnI rozanI te arasAmAM phelAtAM ekanAaneka judA judA AkAravALA dIvAnA manahara dekhAvathI cAlatA musApharo paNa te jovA mATe sthira thatA hatA. teone ekabAju gharanI suMdaratA dekhavA maLatI tyAre bIjI taraphathI manohara vAtronI sAthe tarUNa strIo taraphathI madhura kaMThe vividha rAgamAM gavAtAM gIta sAMbhaLavA maLatAM. te dIvAlanI AjubAju jAhera rastA upara jyAre rAjya taraphathI saphAI rahetI tema aMdaranA bhAgamAM gharanA dhaNIo taraphathI sAphasupha rahetI tenI aMdara rahe vAnA vizALa makAnanI AjubAju sapATa raste rAkhela hatuM jenI AjubAju sugaMdhI pu. panI velo tathA choDa ropavAmAM AvelA hatA tenA upara yAMtrikakaLAthI pANI chAMTavAthI chAMTatI vakhate vAtano dekhAvaja najare paDatA hatA ane bAkInA vakhatamAM vanaspationA praphulitapaNAthI vasaMtarUtu jaNAtI hatI. nI sugaMdhI mAlikane sugaMdha ApavA uparAMta dharadhaNIonA vivekanI khAtara mArge jatA musApharone ApI videzIone paNa atithIne sAkAra karavAnuM zIkhavatI hatI ! tethI tathA devAMganAnA rUpane vIsarAve tevI suMdarIo potAnAM komaLa bALakane vaDIlano vinaya kema sAcava tathA vidyA bhaNavAthI zuM lAbha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 buddhiprabhA. thAya che tathA ApaNI pAsenI vastu paramArthamAM kema vAparavI te zIkhavatI hatI tyAre keTalIka tarUNIo patinI sevAmAM lIna thaelI dekhAtI, keTalIka navavinAo pIyaramAM atizaya mAnanIya heI saghaLuM kArya dAsadAsI pAse karAvatI te sAsarAmAM sAsu naNaMda jeThANInI pa pAsanA karavA jAte taiyAra thaI temanuM mana sateja karI rahI hatI. tevA aneka kAraNothI cAlatA musApharone te strIpu devadevI samAna lAgatAM tyAre temanAM makAno devAnA prasAda jevAM lAgatAM evA eka gharathI bIjA ghara sudhI jatAM navI navI jAtanI vastuo tathA temanI gaThavavAnI khubIthI sArI rIte nihALatAM leke nA kalAne kalAke nIkaLI jatA hovAthI pitAnI AMkhane baLa jabarIthI kibajAmAM leI te musAphare dekhyuM aNadekhyuM karI AgaLa cAlatA, tyAre deza dezAvarathI vepArArthe AvelI jarUrI vastuonA samUhathI bharelI aneka dukAnonI zreNIo temane hArabaMdha jovAmAM AvatI, chatAM cAlanArane harakata na thAya mATe bhAra kheMcanArAM gADAne rastA judI bAjuthIja kADhela hatuM ane zrImaMtane gADIDA mATeja sajyamArga vaparAto. tenI baMne bAjue mANasane sukhathI cAlavA mATe pagarasto bAMdhavAmAM Avela hatA. jyAMthI AgaLa jatAM vizALa bagIce tathA tenI AjubAju moTuM medAna hatuM jemAM dezI videzI kaMi paNa vizrAMti levA AvatA hatA paNa ghoDAthI ke bIja pazuthI ke ajJAna mA thI jarA paNa gaMdakI na thAya tevI sagavaDa karavAmAM AvI hatI jethI te zahera svarganI rAjadhAnI amarApurI samAna lAgatuM hatuM ane A vizALa bagIce naMdanavana samAna lAgato hate. zaheranA madhya bhAgathI AjubAju rAjayanA amaladAronAM dhara hatA tyAre vacalA bhAgamAM rAjAne mahela nA avataMsaka vimAna mAphaka zobhI rahyo hato temAM pUrNa caMdra nAme rAja aneka rANIothI pAIdrInA vilAse bhAgavata hato chatAM paNa rAjAnI adhika rahavALI premadA kumudinInAme hatI te baMne sAthe ubhelAM te kAmadeva ane ratinA bheDA sarakhAM lAgatAM hatAM. teone eka bIjAnA guNAja najare AvyAthI benA za. rIra judAM chatAM paNa tanamayatAthI akachava jevAM joDAyelAM lAgatAM hatAM ane kALe jema zIpamAM mukatAphaLa nIpaje che tema te suMdarIe eka putra ratanane janma Apyo hato. te vakhate zaheramAM aneka dAnazALAo hatI jyAM icchita bhajana vastra maLavA uparAMta dIne anAthone joitI saghaLI vastuo maLatI tethI dukhI kaIpaNa dekhAtuM nahatuM tema dhaMdhA rojagAra sAthe cAlavAthI tathA rAjyanI nyAyattithI zrImati kare che rUpiyA kamAI tene upagi IcchA pramANe karatA tethI ThAmaThAma vAtre vAgatAM ane savAra bapora sAMja madhyarAtre suMdara nAdavALAM cevaDI vAgatAM tema daravAje toraNa baMdhAtAM paNa Aje rAjAne tyAM rAjyanA vArasano janma thavAthI rAjaprajAne atize alokika AnaMda vyApI rahyA hatA, jethI moM mAgyuM dAna devA rAjAe uddaghApa paNa karAvI hatI jethI dezI videzI daridratAne jalAMjali hamezane mATe ApavA dAna levA mahela tarapha deDatA hatA tyAre rAjAnA hitaciMtake dhAcita bheTavuM ApavA AvatA hatA jethI zrImatanI cAlatI maTI paDhAo mAphaka nANunI Apale thatI hatI. maLelA dAnathI garI paNa zrImaMta jevA banI gayelA hatA ane hoMzabhera pitapotAne ghere jatA hatA. rAjAno khajAne je jamInamAM nAhaka paDI rahela hatA tene atyAre uddhAra thavAne samaya AveluM hatuM ane maLelA dhanane upayoga Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarAyinA rAsa uparathI. 139 mAM lei navAM navAM suMdara makAnA sAmAnya purvee pazu khadhAvA mAMDayAthI videzathI kArIgare AvelA te paNa pUrA thatA nahetA jethI haMmezAM javA AvavAthI vidyALa zahera paNa vastI vadhavAthI sINuM thai gayuM hatu. guNukAe gAyanakaLA batAvavAmAM, nRtyakI nAca karavA bhATacAraNI khIrUda melavA rAjyamaMdira najIkamAM ekaThAM catAM hatAM. rAjAe tenA janmanI khuzAlImAM dhaNA kare. mAk karavA uparAMta lekAnuM devuM cUkavI ApI sarve leAkAne kta karyo hatA tathA kArTImAM navI zIkSA karavAnI manA karI junA kedIne paNa yAgya samaglR ApI cheDI devAthI sarvatra khuzAlI vyApI rahI hatI. janma sarakAranAM yathAvidhi kArya karI tenu nAma gusena kumAra pADayuM. A kumAra bALapaNAthI potAnA sadguAvaDe mAtapitAne tathA parivArane satAya ApatA hatA ane bIjanA caMdranI mAphaka vadhavA mAMDayeA hate. jhumu prabhunI bhakti karavAnAM devAlayA tathA gurUAne bhagavAne upadeza devAnAM aneka sthA nA ThAmaThAma evAmAM AvatAM. jyAM madinA ghaMTAnAdathI tathA enA pathAyegya upadezathI vyAkhyAnazALAo gAjI rahela hatI tyAM pazu rAjA dharmomAM hAvAthI teNe sarve madirAmAM pUna mahetsava zarU karavA tathA temane nibhAva thAya mATe varSAsana bAMdhI ApyAM tema zrImata grahasthe pAtAne dharma tidhie vaidhAdi dharma pAna karavA mATe pASavALAe banAvelI hatI jethI leA dharma artha kAma yagya vakhate sAdhI zakatA hatA karI ApI tethI keTalAka nikaTa bhavIpurUSe mekSamArgI jANI sadgurU pAse dikSA grahaNa karI zakatA tyAre keTalAka jaitI dikSAne kANu jANI tAmasa khanI vanavAsamAM jIMdagI pUrI karI svarga meLavatA paNa rAjAnA prabaLa parAkramathI zatru rAjAe zAMta paDelA heAvAthI tathA leAkane thucita dharyA maLavAthI cAranuM ke luTArAnu ke laDAionu kiMcit pazu du:kha ke bhaya prajAne nAte tethI manuSya, manuSya janmanI sA kalpatAne ArAdhI zakatA. sAMpaNu vizeSa sagavaDA meLavavA sa MsAra te asAra udhdhathI kAi duHkhI paNa kakita che ane samudra svabhAva chatAM pagu karavu A pramANe sadhaLI prajA sukhI chatAM pazu prabaLa pApanA rahI gayA hatA. kahyuM che ke, caMdramAM zItaLa prakAza chatAM pANIthI saMpUrNa bharyo chatAM khAreA che tathA vRntane cUle caDavAnA maga sa hevA chatAM sIjate nathI ane abhavya sadhaLI sAmagrI meLavavA chatAM paNa zraddhAnA abhAve mekSamAM jai zakatA nathI, tema A rAjAnI saMpUrNa kRpA prajA upara chatAM paNa eka brAhmaNa putra agnizamA duHkhI rahelA hateA tenA bApa purAhita yajJadatta nAme hatA jenI bhAryAM sAmadevA hatI te ane sukhI ane suzILa hatAM chatAM paNu azubha karmanA udayathI te putra utpanna thavAnI sAthe niparadina te adhamaavasthA pAmI gayAM hatAM. paisAnI pAyamAlI thavAthI daridratAnA duHkhathI te jaDu paraleAkamAM sIdhAvyuM tyAre A nAnakaDe nioNMgI bALaka pADelIenA AdhAre ucheratA hate!, eka bAju rAjyaputra yeAJa adhyApaka pAse vidyAkaLA zIkhatA hatA tyAre A bicAreya kamanazIba bALaka jyAM tyAM rakhaDI peAtAnI bAlyAvasthA pUrI karatA hatA tevAmAM bannenA eka vakhata cite milApa thai gaye.. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 buddhiprabhA. pApothI durbhAgyatA. yadA pApane pUrNa udaya thAve, tA putra nibhaMgI te peTa Ave; mare mAta tAta thatI lakSmI dUre, pachI kema kurUpIne zAMti ura. kudaratane e svabhAvika niyama che ke nAnuM bALaka sene priya lAge paNa je bALa kane caherA beDoLa hoya ke tenA moDhAmAMthI lALa paDatI heya, nAkamAMthI maLa nIkaLatuM hoya, AMkhamAM pAyA bAjhayA hoya, zarIre melanA popaDA bAjhayA hoya, vALanAM jaTIomAM juo paDI hoya, te tenA sAmuM keine dekhavuM gamatuM nathI tenA karatAM je eka kutarInuM nAnuM banyuM hoya ke bakarInuM bacyuM hoya tenA upara mANasane vizeSa prIti thAya che tenuM kAraNa e che ke jenI saMbhALa lenAra mAtA jIvatI che te banatI mahenate moTethI cATI cATIne paNa pazu pitAnAM baccAMne svaccha rAkhe che paNa je nibhAMgI pUrve pApa karI janme hoya te te manuSyapaNe janmA chatAM paNa tenI saMbhALa rAkhanArAM mAtApitA, te udaramAM AvatAM lakSmIno nAza thavAthI saMsAranA kAryamAM dhanavinA cAlatuM na hovAthI rAtradivasa ciMtAmAM baLatAM rahe che ane jyAre te nirbhAgI janme che tyAre vinA paise mAtAne pUrI kherAka paNa maLatuM na hovAthI tathA putra janmamAM koIpaNa dravya kharcAvinA cAle tema na hovAthI devuM karIne lokamAM lAja rAkhavI paddhI hevAthI vyAja caDatuM rahe che ane pitAne kamANI na maLavAthI pANI vinA jema vele baLI jAya tema mAtA prathama mare che ane lamInA tathA aganAnA abhAve duHkhathI rIbIrIbIne pitA paNa paralokamAM jAya che tyAre te nibhAgI bALaka bAkInAM pApa barAbara bhogavavA mATe jIvatA ja rahe che. te samaye jeo tene saghaLe adhikAra jANatA hoya te te tenuM moTuM jevA paNa icchatA nathI kAraNa ke te nibhagInuM mo jovAthI ane pazu khAvA maLatuM nathI tevI lokamAM vAte cAle che, sivAya tenAM mAtapitAne maravAnuM kAraNa thavAthI hatyAro kahevAya che tathA gharanA vaibhava ne nAza karanA hevAthI apuNIo ( nipuNya ) kahevAya che. te tenA jANItAthI tiraskAra te bALaka pAme paNa je tene jANatA na hoya te paNa ekAMta kapathI nibhAgI tarIke oLakhI tenA sAme tirarakAranI dRSTi karI ke dRSTi kheMcI upekSA karI gupacupa cAlyA jatA chatAM pazu duniyAmAM saghaLA manuSyo ekasarakhA kaThera hRdayavALA nathI. keTalAka loko kemaLa hadayavALA paNa hoya che te to apazukanane gaNatA nathI tenI malInatAne dhikkAranAra nathI ne tenA hatyArApaNuM ne ke tenA apuNyapaNAne hRdayamAM lekhavatA nathI paNa phakta pa. pakAra karavA eja manuSya jIvananuM sAphalya samaje che. tevAoe pUrve kahelA te brAhmaNa putra agnizAmAne ucheryo hate, khAvApIvAnI tathA rahevAnI tathA oDhavApAtharavAnI tene tajavIja karI ApI hatI tema bhaNAvavA sagavaDa karI ApelI hatI chatAM paNa te nirbhAgIne vidyA maLavI muzkela hatI tethI dhaNokALa rakhaDavAmAMja tene jato ane tevA rakhaDela chekarAnI ToLI paNa kayAMka maLI AvatI te temAM Akho divasa tathA moDI rAtrI sudhI bhaTa. kata rahevAthI tenA pALaka paramArthIne tyAM javAnuM paNa bhUlI jatA tethI teoe paNa tene umara lAyaka thaele jANuM tathA mukhe jANIne tenI upekSA karI saMbhALa levI mUkI dIdhI hatI. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ comAsAmAM khAsa karIne jainoe zuM khAvuM ane zuM nahi khAvuM? 141 comAsAmA khAsa karIne ane bIjA mahinAomAM kharA jainoe zuM khAvaM ane zuM nahi khAvaM? (lekhaka-sAkaracaMda mANekacaMda. ghaDIALI, muMbaI) jenadharma dayAnA siddhAMta upara racAyeluM che te dareka jaina samaje che te chatAM je jaina samuhanI vacce jeno rahe che tenI keTalIka evI asara teo upara thaI che ke je mATe dilagIrI thayA vagara nahi rahe! jeno ane bIjA hiMduomAM pharaka zuM? jainanI pharaja bIjAo karatAM kyAM vadhe che dayAno siddhAMta kyAM kyAM Take che ane jaine bIjA karatAM keTalA vadhAre dayALu che e mATe je tapAsa karI hisAba ( Percentage) kADhavAmAM Ave te bahu sAruM pariNAma te nahija Ave! bIjAone pitAnA uMca vartanathI dAkhalA rUpa thaI paDavAne badale ApaNuMmAM nA ghaNAka bIjAonA kharAba dAkhalAnI asara pitAnA upara thavA de che ane pariNAma e Ave che ke teo bagaDe che. bIjAone kharAba dAkArUpa thaI paDI bIjAone bagADe che, ane pitAnA vArasone mATe nahi icchavAga vAra 01sano ane anAcAra mukI jAya che. A saghaLuM IcchavAjoga te nathI ja, paNa deza, kALa, e varte che ke temAM sudhAro karavA nuM kAma ghaNuM muzkela thaI paDe che. zuM karavuM ? kaye raste jaina samuhane astAcAramAM jato aTakAva-kaye raste janasamuhane uMca AhAra khAte karavo- AhAra tevo ja oDakAra e kahevata anusAra AhAranI asara dareka upara thatI hovAthI janasamuhane uMca AcAra ane majabuta zarIravALe kema banAva? e savAle dareka vicArazILane te paLe paLe utpanna thAya che, paNa janasamuhane keLavavA mATe vicAra kevI rIte phelAvavA, te prazna panna thatAM tyAM magaja kAma karatuM nathI ane hRdayamAM agninI ja javALA saLage che ! sAdhuo, vyA khyAnakAra ane bhAvaNu kartAo e saMbaMdhamAM ghaNuM karI zake ema che? paNa A kALanA moMdhavArInA jamAnAmAM, ghaNuo teone sAMbhaLavAnI phurasada, aneka upAdhIonA sababe dharAvatA nathI ane jeo tevI purasada dharAve che, teone tevA vyAkhyAnakAronA vyAkhyAna sAMbhaLavA icchA thatI na hovAthI, teonI asara bahu thatI nathI. evA samaye pustako ghaNA upayogI thaI paDe che ane jeo pustake kharIdI zakatA nathI teone mATe mAsike keTalIka rIte ghaNuM upayogI thaI paDe che, ema mane khAtrI hovAthI A lekha buddhiprabhA" mATe lakhyo che. temAM jainoe majabuta zarIra ane manavALA thavA IcchanAre zuM khAvuM ane zuM nahi khAvuM te TuMkamAM batAvavAmAM AvyuM che ane jeone vadhu khulAse joIta haze teo taraphathI tene khulAze maMgAvavAmAM AvatAM banata dareka khulAzo ApavAmAM Avaze. AmAMnI ghaNIka bAbate "abhakSya anaMta kAyavicAra" nAmanA pustakamAMthI lIdhelI che ane keTalIka bAbate anubhavelI che - abhakSya eTale je jenee kadIpaNa khAvA nahi joIe tevA padArtho 1 madha aneka jIvone trAsa ApA pachI ja maLe che tethI. 2 madirA-aneka jIvonI hAnI karyA pachI bane che tethI, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA 3 mAMsa--kADalIvara eIla mIzrIta davAo ekSaTrekTa oNpha mIph vagere aMgrejI davAo vagere kAraNa pratyakSaja che. mAkhaNa--emAM tamAM sUkSma tALavA utpanna thAya che. barapha--emAM pANInA asaMkhya jIvone eka ThekANe bAMdhIne banAvavAmAM Ave che tethI. baraphanA upayAgathI banatI cIjo--AisakrIma, AisakrIma sADA, Aisa soDA sarabata, kulI, AisapANI; kemake temAM aneka ekadrI jIvA hAnI thayA bAdaja te cIjo taiyAra thAya che. 142 kAcuM mIThuM'--kAraNu ke temAM asaMkhya jIva che. lAlacoLa zekIne kareluM acita mIThuM cAmAsAmAM sAta divasa, zIyALAmAM paMdara divasa ane unhALAmAM eka mahinA sudhI. acita mIThuM --keTalAka vasa sudhI acita rahI zake che. bhaThThImAM pakAveluM acitamiThuM keTalAka varasa sudhI rahI zake che. bALa aDhANAM trazu divasa khAda temAM e IMdriya jIva utpanna thAya che. guvAra, gudAM DALAM, cIbhaDAM, maracAM, vagerenAM aThThANuAM ekaja divasamAM abhakSya thAya che. mIThAnA pANImAM mADIne banAvelA marInuM aDALu khele che. kharekhara sukAyelI nahi avI karIzmanAM adAAM ALA che eTale ke temAM cAcA divasathI e driya jIva utpanna thAya che. ukALyA ( mAtrajarA garama karavuMe nahI ) vagaranAM dahIM, dudha sAthe kAipaNuM jA tanA DhALa, dALa, pApaDa, sIMgaLInA zAka, vaDA, seva, vagere khAvAthI e IdrIya va utpanna thAya che tethI ukALyA vagaranA dudha ke dahI sAthe tevI cIjo khAvI te abhakSya che. bahu khIjavALAM phaLa--jevA ke vegaNu-kemake temAM jeTalA khIja teTalA judA judA jIva hAya che tethI. jalebI--judI judI jAtanA halavA vagere-kemake temAM vAsI ATA Aya che, ane halavA mATe te! ATAnA leTane satva kADhavA mATe ATAne saDAvavA paDe che. mAvA ane temAMthI banatI judI judI cInte-peMDA bharI vagere khIje divase vAsI thavAthI abhakSya thAya che. dudhapAka bAsuMdI zrIkhaMDa khIr dudha malAI mATe pa temaja che. dahImAM meLaveLa bhAta jo cAra AMgaLa taratI chAzamAM ( sArI jADI chAzamAM ) dukhAvavAmAM AvyA hi heya te! te temaja temAMthI banatA padArtho abhakSa thAya che. baLI-- gAya athavA bheMsane prasuti thayAbAda DeTalAka divasa tenu dudha levuM kalpatu nathI tethI temAMthI banatI cInne paNa abhakSya che. kaMdamULa-kAraNa ke kaddamULanA eka sAyanI aNI jeTalA bhAga upara pazu anaMt va hoya che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kaLavaNonI agala. 143 khAsa cAmAsAmAM vavA cAgya khAvAnA paTTAthAH---khajura, tala, khasakhasa, khAreka, badAma, pIstAM, cAreALI, drAkSa, amareTa, kuNI keLAM, jaradALu aMjIra, magALI, suku rApara, sUkI rAyajI, kAcI khAMDa, tathA sUkavaNI, pAMka, vagere tadana tyAga karavA kemake e muddatamAM e cInnemAM trasa 1, lIlapula ane yaleTanI utpatti thAya che. cAmAsAmAM dareka jAtanAM pAna, dareka jAtanI bhAjI, ane bhIDA, kaMTALA kArelAM turI vageremAM pazu trasa athavA tenA upayoga karatAM trasa nAza thAya che tethI te navA utpanna thAya jIvAne nahi vAparavA. strIkeLavaNInI agatya. ( lekhaka---mAtara bhogIlAla maganalAla zAha-godhAvI ) ( anusaMdhAna aMka cothAnA pAne 109 thI.) sAmAjIka paristhiti samAja(janasamuha)nA saMsarga drArA manuSyane keLavavAmAM asara kare che. manuSya jemamAM janme che tenA sa Msarga, rItabhAta-vagerenI asara tenA upara thAya che. dRSTAMta tarIke eka jainabALaka janmathIja yA AdinA cuNA gaLathuthImAM leina janme che, ane jaina gyAlamamAM ucharavAthI te guNo tenAmAM draDha thAya che, ethI ulaTu nIce kAmanu eka bALaka hiMsAdinA guNe vArasAmAM leine janme che ane teja paristhitimAM vadhatAM te guNAnI tene puSTi maLe che. A guNA dharmakarmonusAra janmathIja maLe che ane vamavadhatAM dharmonusAra je sa yege maLe te pramANe te puSTa thAya che. bIjI bAhya paristhiti manuSyane keLavavAne aneka sudharelI sasthArUpe dRSTigocara thAya che. devapUna, gurUvaMdana, zAsrazravaNu ane adhyayana ityAdi bAhya paristhiti vaDe dharma jAtinA uttama mAnasika sa skA paDe che. nizALA pustakazALA AdivyAvahArika jJAna ApanArI sasthA vaDe yuti viSayaka ane vyAvarika nIti viSayaka saMskAre paDe che. ukta sAmAjIka ane bAjI paristhiti vaDe saMskAra pADanArI banne prakAranI saMsthAe na DhAya te manuSya jaDa ane pazu sthitimAM rahe! e spaSTa che ke je jaMgalI prajAmAM pUrvokta jJAnanI saMsthA nathI te prazna pazu sthitimAM che. keTalIka pahADI jAta! ane nIca jAtane A vargamAM gaNI zakAya ! temanAmAM leza mAtra viveka zakti hI nathI. vyavahAramAM pazu ema daSTigeAcara thAya che ke je je sthaLe nizALe! haitI nathI tyAMnA loka! abhaNu jJAna ane vahemI mALuma paDe che. dha jAtinA mAnasika guNNAnA vikAsanu paNa emaja che. jyAM jyAM sAdhu muni vargano samAgama hu alpa hoya temanAmAM avayyAdha bahu alpa jaNAya che. temane sArA sAranA vicAra hAtA nathI, tee anIti, asatya, atilAla, kredha, dveSa, kaira, irSyA AdinA pravAhamAM taNAi duHkhI thAya che, dharma dhyAnavarDa prApta thatI zarmAntanuM advitiya sukha gumAve che ane niraMtara duSNanathI cittane kaluSita kare che. A deza ane anArya deza AvA bheda dharmano sulabhatA agara durlabhatAnA yogeja paDelA che. jee pUrvokta-dharma nItinI paristhitimAM mukAyA che temanAja janma sArthaka che. ane Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144. buddhiprabhA. kharuM sukha prApta kare che. eja uttama prakAranI keLavaNI che ane jyAM sudhI te keLavaNI yathAyogya prApta karI na hoya; kSamA, zAti, yA, paropakAra AdinA uttama guNono Avi. rbhAva tha na hoya tyAM sudhI keLavaNInuM kArya pUrNa thatuM nathI. () "keLavaNInI saMsthAone Azraya levAnI AvazyaktA" dareka manuSyamAM svAbhAvika rIte sArA saMskArone AvirbhAva thI kaThina che. jethI tene paddhatisaranI, sudharelI, jJAnanI saMsthAone Azraya levAnI jarUra paDe che. A saMsthAnI sthApanAne agara hayAtine je hetu hoya che te hetune lakSamAM rAkhI tadanuMkaLa uttama saMskAra manuSya para paDe teneja keLavaNuM evuM nAma ApI zakAya! paNa mAtra lekhana ke vAcananA chAchA jJAnane ja kAMI keLa vaNuM kahI zakAya nahi. keLavaNInuM phaLa uttama guNo ane saMskAranA saMbhAra uparathI draSTigocara thAya che. (7) "keLavaNuM ApanArI saMsthAonA lAbha" pUrvokta keLavaNInA nAmane sArthaka kare tevI saMsthAone lAbha ApaNe ApaNI bALAone--keLavaNIne udeza lakSamAM rAkhIne Apa joIe. ApaNuM dravya nirarthaka na jAya, ane garviSTa nAma dhAraka saMsthAo ughADI te vaDe uddezane lakSamAM na rAkhatAM sAdhyanI kalpanA karavI vyartha jevuM che. sArI keLavaNI ane ka rIte phaladAtA thAya che. dayA, namratA, satya paropakAra AdinA uttama saMskAra mana para pADe che ane aihika ane paraMparAe Amumbika jIvana sukhI banAve che. A hetuthIja ne polI ane kahyuM che ke, kahe nepilIana dezane, karavA AbAdAna; sarasa rIta te eja ke, ghA mAtAne jJAna. jaina zAstrA sUcave che tema ghaNI strIo pitAnA jJAna, zila, (caritra) vaDe pitAnAM nAma amara karI gaelI che. te sarva pratApa uttama dharma nItinI keLavaNIno che. aneka mahAmAo, vIra purAnI mAtAe putra rana prasavyA che ke jeo nAma amara karI gayA che. uttama purUSo uttama mAtAnA udaramAM janma le che. uttama mAtA pAsethI uttama saMskAra maLe che ke je sarakAre kramazaH hiMgata thatAM vIra putromAM uttama rUpe pariName che. AthI strIone keLavavAnI khAsa agatya che. ApaNA jainomAM sAbIone pavitra varga che. teo paNa jaina samuhanI strIonuM dhamanIti viSayaka caritra ghaDavAmAM upayogI kAma kare che. temanA sahavAsamAM strIo saMsAranI vikathA tyajI dharma dhyAna kare che. 8 "jena varganI rithati: vAstave strI vargane moTo bhAga nirakSara che. svabhASAnuM jJAna teo nahivata dharAve che. lekhana vAcana jANe tevI strIoja jyAre bahu a95 pramANamAM che te te lekhana vAcananA jJAnane sArthaka karavA puratI keLavaNInI to vAta ja zI karavA ! tyAM AvI sthiti hoya tyAM gRhasaMsAranA sukha ane ravAthatAnI AzA rAkhavI e vyartha che. mAnasika zaktio vikAsanI ane zakti svasthatA, AdAya, dhIraja, dayA, kSamAityAdi uttama gurAnA A virbhAvanI svAbhAvika guNo vinA AyA rAkhavI e vena tulya che. ApaNe strI varga azi. kSitahevAthI ApaNe saMsAra kaluSita thAya che ane keLavaNuM ApanAra saMsthAonI asara temanApara bahuja alpa pramANamAM thAya che. baLavAna jaina sAhitya, temAMnA prastAvika bodha vALA ane upadeza garbhita kathAnake ane caritre paNa azikSita strI varga para temanI buddhinI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI keLavaNInI agatya. 145 zaktine vikAsa na thavAthI temanA para uMDI asara karavAmAM saphaLa thaI zakatAM nathI. garIba tyAga vairAgya vALuM jIvana gALanAra sAdhIzrIono saMsarga temane jaladI asara karI zake nathI. A sarva bAbata jotAM strI keLavaNInI khAmIthI ApaNe jaina samudAya bahuja pachAta sthitimAM che. bALakone sArI rIte sudhAravA mATe gRhasaMsArane sukhI ane AnaMdanuM sthaLa banAvIne ane A saMsArane pravAsa saraLa karavAne e atyaMta agatyanuM che ke strIone zArIrika, mAnasika ane naitika keLavaNI ApavI joIe. purUSanA ajJAnane je bhayaMkara rAvuM samAna dhAravAmAM Ave te purUSa varganI vRttine aMkuzamAM rAkhanAra, tene ucheranAra, keLavanAra ane sahAya karanAra strI vargane kema nirakSara rAkha joIe je samAna guNo vALAneja saMbaMdha saMbhavita hoya te eka sAkSara ane nirakSarane saMbaMdha kema saMbhavI zake ! jaina trIvargane sArI keLavaNI ApavAthI temanAmAM uttama jaina satI strIenAM caritranA pustakone prasAra karavAthI, dharmanIti viSayaka puratAnuM vAcana vadhAravAthI temanuM-dharma viSayaka nitika baLa vizeSa vadhaze ane tenI uttama asara gRhasaMsAra, ane kuTuMba upara paNa thaze e kAMI alpa lAbha nathI. divya pitR prema, cAlu vArtA (gatAMka vRda 124 thI cAlu. ) vadhI samayamAM akasmAta camakatI vidyuta mAphaka-lilAvatine, darabAramAM praveza karatI joI, samagra samAjane Azcarya cakita thaI gayA. yogInI hovA chatAM paNa atyAre tenuM mukhamaMDaLa krodhathI Arakata jaNAtuM hatuM. adharANa phaphaDI rahyA hatA. pavana sAthe kiDA karatA tenI garadana para thaIne pahADa parathI paDatI nadInI mAphaka chAtI para paDatA keza kalApe tenI suMdaratAmAM avarNanIya vadhAro karI dIdho hato. te ucca-gauravarNa-kAMtImAna AkRtI mRtyu lekanI jaNAtI na hatI. apituM-kaI divya vyakti sadasyane jaNAtI hatI. megInI pitAnAM rata mukhya sAmaMte tarapha vALI te gaMbhiratAthI bolavA lAgI -- " vismaya cakti-sAmata, saradAre. purajane-ne kahevAtA rAjana ! huM keNu te Apa oLakhI zake che ke ? paraloka vAsI mahArANA sajjanasiMhanuM amAnuSita rItyA-vadhakhUna karI, tenI rANi vimaLanA sauMdarya lAbhe vaza thaine te vakhate beja mahInAnI umaranA A bAla achatanA nAkSamAM pravRta thayelA-paththara karatAM paNa kaThaNa kALajAvALA-khunIonI najara cukavI-achata tathA rANI vimala kumArInA prANa bacAvanArI-ne te rAja ghAtakI kulagAra-duSTonuM vira levA mATeja, A bALanuM prANunA jokhame paNa rakSaNa pAlana karanAra huM lilAvatI chuM. te rakamathI aMkita-rakata purNa cItrapaTa pratyakSa nihALanAra jo ke badhAM ahIM nathI-te paNa satya-emAM rAjaputa vire adyapi mahArI najare paDe che...belo! tamA rI nasamAM kSAtra lehi deDI rahyuM che tamArA mukha kamalapara satyanI suvAsa prasarI rahI che ? jeNe te nica kRtya pratyakSa avalokayuM che. te sA belo ! je kura-adhama-nica kulAMgAra e A nAnA suMdara sukumAra bAla purU para vaja jevA ghA karatAM jarA paNa vicAra na Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 buddhiprabhA. karyo-te sarva A kumAranA mastaka tathA gAlaparanA jakhamanA DAgha joIne A achata koNa che te kahe. amararAya ! aparAdhI zodhI kahADavo e kAma tamArUM che !" Ane pratyuttara koIe paNa Ape nahIM. tadana zAMtinuM ja sAmrAjya prasarI rahyuM. paNa thoDA vakhatamAMja eka vRddha saradAra AgaLa Abe, ane lilAvatIne praNAma karI adhomukha karI bolyA " je ke utaratA darajajAne mANasa chuM topaNa, mAruM bolavuM satyathI vegaLuM nathI ja. lilAvatI bAI huM tamane, tamArI svAmibhaktine, ne satyane prakAza mAM lAvI vaira levAnA avizrAMta parizramane paNa jANuM chuM. A darabAranI sava maMDaLI aparAdhI che, paNa te aparAdhanA mukhya katuM - " amararAya vacce ja bAlyo-" A nica maMtrI- " paNa amararAyanuM vAkya pUrNa thavA agAu eka tejasvI-gI te sabhAmAM praviSTa thayA. temanI mukhamudrA zAMtine pratibhAvathI alaMkRta hatI. gaMbhirAvathI pitAne hasta uMco karI te bolyA. " satya meva jyate ! satya meva jayate ! ! satya meva jayate !! ? sarva satane asat pakSanA kSatrIya vira ! manuSyanI buddhine bhraza kare, tenI pAse ananvita kArya karAvavuM, loka niMdAne pAtra TharavuM, ityAdi sarva prakAra manuSyanA purva saMcaya karmane ane nusAre thayAM kare che. jeNe jevuM purva janma pApa karyuM tevuM ja A janme bhegavavuM paDa temAM te manuSyane ke bIjAne zo dara ? game tevA mahAma-yogIne, game tevA prabaLa cakavartIne game tevA saMdaryapUrNa manuSyane ke game tevA vahine pitAnuM pUrva saMcita karma bhegavavuM ja paDe che. sAkSAta bhagavAnane paNa pitAnAM purvata ke bhogavavAM paDayA che. te ApaNA jevA pAmaranAM sAMga ? lilAvati ! rANuM sajanasiMhane prabaLa putra IcchA thaI te vakhate ja mahe kahyuM hatuM ke-nahArA manoratha pUrNa karatAM kadAcIta tane kaleza bhogavavo paDaze. are kadAca prANa saMkaTa paNa bhogavavuM paDaze to paNa tene Agrahane vaza thaI che tenuM ichIta karyuM. tene putra thayo paNa tema karavA jatAM chevaTe mAruM kahevuM satya paDayuM temAM amararAyane doSa nathI. tenA pUrvajIta pApanA lIdhe teja vakhate tenI evI durvAsanA thavI e nimaNu hatuM. bAkI amararAyanuM hRdaya sApha che. " bAvaLa vAvIne Amra svAda ke leze ? ! ! " manuSyo pUrva janmanAM karma bhAgavatAM dukhI thAya che paNa vicAratA kema nathI ke karatAM vicAra karatA nathI te gavAtAM zo vicAra ! vira ! karma bhAgavatAM dhyAna rAkhavAnuM eTaluM ja ke karmo bhogavatAM atyaMta gUDha saMkalpa vikalpa Adi Arta, redra yAna nimagna thai bIjAM navAM ka na baMdhAI jAya ! have amararAyane lAkika zikSA karavI hoya te bhale kare ? te kAma to sarvee mAnya karelA tamArA nutana rAjA achatRsaMhanuM che. astu. " Ape amArA zaMsaya dura karI amArA para mahAna anugraha karyo che. mahArAja !" ema belatAM sarvee te tejasvI yogIne sASTAMga praNipAta kathA sarva sabhA zAMta thaI gaIne banatA banAve Atura najare nihALavA lAgI. achatasiMha--rANe achata ! have sarvanA mujaro te lateja sarvanI saMmatithI rAjavAsanapara ArUDha thaye. lilAvatI have nirAMta thaI. tenA AnaMdanI have parisImAM hatI. athavA te svAmIbhakta sevakanuM eja kartavya che. yogIvara rANAe ApelA Asana para che. darabAranA ne nagaranA sarva loko kare che.ta. . . . . . . . - * Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya pitR prema. 14. lAgyA. kumArI lalitA ! have zikSAnI vATa jovA lAgI. te Atura nayane achatanA mukha tarapha eka sarakhI jovA lAgI. tene AzA hatI ke, ApaNA potAne punaH maMtrIpada maLaze. sarva sabhA citrapaTa para A lekhAyelI hoya tema jaNAvA lAgI. saMpUrNa gaMbhiratAthI saharSa vadane, have ApaNe rANe ajItasiMha sabhAne uddezIne belavA lAge. samAjane ! huM rANA tarIke pUrvajone vaMdana karIne, kaMIka bolavA mAguM chuM. tame te e kaI jAtane dago phasAda na karatAM, satyane vaLagI rahI ekamate mane rANA tarIke svIkAryo te mATe huM tame sarvane aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM ane te parathI tamArI svAmibhaLI spaSTa jaNAI Ave che. AvI rAjaniSTa prajApara kayA rANAnuM hRdaya premamaya na bane ? huM have amArA kArya tarapha vaLuM chuM ! sarva mAnya, pujaniya, vaMdana evA A bIrAje rAjadhAtakI, aparAdhInuM, AdhAma daSTie je svarUpe jaNAvyuM temane ne sarvene samata che, ne tethI ja temanI AjJAnusAra lAkika rIba aparAdhIne e zikSA devI e mAruM kartavya che. rAja deha, rAjadhAta, evA mahA bhayaMkara gunAha mATe, dehAMtane tethI paNa vadhu bhayaMkara zikSA karelI che te paNa AvA AnaMda prityarthe, huM evA prakAranI ghAtakI zikSA nahI karatAM maMtrI amaranAthane, tenI vRddhAvasthA tarapha sAtvika vRtti tarapha pazcAtApa yukta nirmaLa hRdaya tarapha joI hada pAranI zikSA karuM chuM. rAjadhAtakI maMtrI amararAya! tamAre atyArathI be divasanI aMdara tamArA sarva parivAra sameta viMdhyAcalanuM ullaMghana karI dakSiNa tarapha cAlyA javuM! ne tamArA vaMzajoe cItADanI hadamAM kadIpaNa praveza karavo nahIM! bIjA aparAdhIonI kAle cekazI thaze. nyAya mane AvI kaDaka zikSA karamAve te badala mane bahu duHkha thAya che paNa mahA pharaja mahAre bajAvavI ja joIe. " eTaluM bolI. rakta. ayupUrNa nayane achatarANe aTaka. dhIme dhIme AnaMda tathA duHkhanA mizraNathI vicitra pheraphAravALA caherA sAthe saradAra vigere rAjya maMdiramAMthI bahAra paDavA lAgyA paNa premabaddha-achata anurAgINI bALA lalitAnA hadayanI zI dazA? teNe AMsubharI AjIjI karatI AMkhaDIoe ekavAra achata tarapha joyuM! ane kartavyaniSTa achata tenI paNa teja da! tenAM netra kamaLamAMthI paNa aNu mArtika jharavA lAgyAM. premanI AturatAvALA pataMga ane kartavya bajAvavA jatAM veThavo paDato taDaphaTAi teo ja jANe che ! kapAI jatAM hadayonI chInnabhinna sthiti mRtyu sadasya dukhadAyaka temane lAge che - paNa-kartavyathI vimukha nahI thanArA. rAjya premIonIja balihArI kahevAya ! lali. tAnA suMdara vadana kamaLa tarapha joIne gadagIta kahe ajItasiMha lalitA kivA yogIrAjanI lajA na rAkhatAM bolyo-"nirmaLa hRdayA premALa lalita lalitA? ekavAra arpaNa karAveluM hRdaya mahArAthI pAchuM nahIja levAya tane arpaNa kareluM hRdaya tahAruM ja che ! tArA zivAya anya stri mahAre mAtA yA bhaginI samAna che. A lokamAM nahi to mRtyu pachI svarga mAM paNa ApaNe vivAhIta thaizuM? mahArU sarvasva tuM ja che ? mAtra pitR prema arthe ja A paNe A cira viraha sahana karIzuM !!!" zrAvaNa-bhAdaravAne vartAva karatI-AkhaDIo e Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA. susakArA nAMkhatA- prazuya bhaMga ajIta kheAlate khUdha paDayA. tenA nizraya smRti draDha jaNAtA hatA ! 148 stabdha thaI gayelI lilAvati-sakhedya mudrAthI melI smRti naSTa ata ! te premAdhina thaIne A ze! kuLanAza karyAM ! tameA vivAhIta kaeNma thatA nathI ? r mAtra pitR prema artheja ! ! ! tenI sAthe vivAhIta thavu e nyAyathI virUddha che. kAraNu te aparAdhInI had pAra thayelI kanyA che ! tene zikSA na karUM te pitR mAnA pitR prema-tathA nyAya mATe Ave che ! ane amArAM khenAM hRdaye araparasa salagna thayelA hAvAthI huM te anya ramaNine apaNuM karI zakatA nathI. hradayanAbhAga thaI zakatA nathI. smA peluM pAchu laI zakAtu nathI. bahettara ApavuMja nahI ! paNa kudaratanI AjJAnusAra ApyuM te maraNuAMta te pAchuM krama levAya ? " one is not love, which alters, when alterationd find? e smRti vAkaya ahI satya nivaDayuM. "6 <1 17 pazu ajIta ! tahArUM' jIvana ramaNi vinA krama jaze--? ' ekamekanu smaraNu karatAM karatAM virahamAM jIvana gALazuM ? " sthuLa prema karatAM sukSma prema amAne vadhu AnaMda Apaze. zarIrethI ame vyakta chIe, hradaye te amArAM salagna avyaktaja sadeAdita raheze pujya lilAti khAi !!! 66 lilAvatinAM vidyALa netramAMthI uSNu vArI pravAha gAlapara thaine sarI paDavA lAgyA. yogIvara viratapaNe melyA " lilAvati ! ! sa udAtta premanA cALA che. cAla prema--duHkha--viraha maya jagatmAMthI ApaNe na rahetAM-himAlayanA ati ucca zikharapara-prabhu ramaramAM divasa gALIzuM-te vadhu zreyakara che ! A jagamAM have ApaNuM kartavya pUrNa thayuM che. 39 46 lilAvati kaMi paNa na khAlatAM eka duHkhanA nizvAsa nAMkhI, te tejasvI paramayeAgI. nA pAchaLa cAlavA lAgI. te beSa ajItasiMhathI rahevAyuM nahIM ! te nAnA khALakanI peThe raDavA lAgyuM. A jagamAM tenI mAyAnuM mANusa eNka milAvatIja hatI. ajIte tenI pAse jaI tenA caraNa majadyuta pakaDayAne eNlyA. mAtA ! tadvArA zivAya mahAra ahIM kAi paNa che ke ! A dIna ajItapara krodhe bharAi cAlyA javuM e zuM tene ucIta che ? mahArI zI dazA ? mahAra' krANu ! mAtu ! tu nA jatIrahe ! mahAtmA eTale manu ahA ! kyA kare ! cr A uparathI lilAvati khelI ! bALa majIta ! huM hArApara gusse nathI, mane A saMsArapara have dhIkkAra AvyA che. tuM sukha rAjya kara !" lilAvati pAThThu jotI jotI chevaTa tyAMthI nIkalI gaI, ajIta vilA mukhe tyAMthI pAchA pharyAM, lalitA paNu azru visarjana karatI karatI tyAMthI cAlIgai. * * * 'dhArI rAtra ! AkAzamAM kRSNamedha mALAnI vilakSaNlR gardi thai rahI hatI temAM pazu nikhIDa araNya vAyu tadana zAMta hatA. vidyuta kaviyata camakI camakAvatI hatI. vacce vacce ekAda hiMsaka pazunI vizvALa garjanA saMbhaLAtI hatI. krAMtimaya jagat ! eTalAmAM A svare kAi kASTanA viraha gIta, saMgIta AlApa relAte heya tema jaguAyuM ! nA ! Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavya zIkSatA. 149 nA! jaNAyuM krama ! sAkSAt have te te sabhaLAya che. eka cira virahIzuI ramaNinA dAmaLa krUDamAMthI nIkaLanAra te saMgIta AkSepa AkhA araNyane rUdana karAvI rahyA che. pazu pazu cabI gayAM che. vanatae DelatAM aTakI gayAM che, sAMbhaLe ! AlApa badha paDayA kAcha vArtAlApa kare che ? " bALa lalita tuM Ama zAka krama kare che vArU ? vana prAtamAMthI khvatI thayeA. pi tu prema mATeja ! ! ! >> * * vAMcaka atre ApaNI vArtA saMpUrNa thAya che. pitRprema ! divyapitRprema ! tArAM ghAM gAna karU ? prema baMdhana jevA sajaDa baMdha paNa pitRprema DhIleA karyAM. tevA pitRpremane namana ! evA pitRprema rAkhanAra suputrAne namana | dhikkAra ! mAtra pitA mAtAnA nI bhakti thI menasIba-sAmA thanAra temane dubhavanAra temanI AjJA nahI mAnanAra kuputrAne ! zAnti! zAnti !! zAnti !!! kartavya zIlatA. (lekhaka, zeTha. jezIMgabhAi premAbhAi kapaDavaNuja ) ( anusadhAna gartaka pRSTha 120thI ) duHkha Ave duHkha mAnI rAvuM nahi oe paNa zAMtithI prayatnathILa thavu oe. prayatna eja AgaLa vadhavAnu sAdhana mAnavu joie. tene haThAvavA nasIbapara AdhAra rAkhI besavuM nahIM. eie. sukha thaI jAya tyAre abhimAnamAM garakAva na thai javu eenahIM te| abhimAna sa meLavelI vastune nAza karI nAMkhaze, mATe abhimAnI te tuja nahi, TikA karyo karavuM ane dareka kArya karatAM pahelAM tenA mULane ghA nISTanA vicAra karavA jAie. nizciMtAthI sa kArya pAra paDe che. ciMtA tA avaLI du:khaja de che mATe ci'tAne aula kula hradayamAM sthAna ApatA nahi. jo tene sthAna Apazete sa tamArU baLa hAi jaze. jethI tamA kAi paNa kArya karI thayo! nahi. mana nila thaI jaze mATe ci tAne te avazye sajIja devI. je mANusA vyavahAramAM AAvuM vartana rAkhe che teeja AbarU kIrti temanI pAchaLa mukI jAya che. vagara mArgeja temane te maLe che mATe kIrtinA vaibhane leqha amuka kartavya nuM tema nathI paNa niHstrArthatAnA vicArathIja kArya karavu. ne ke a mukhya kartavya karatAM kaI pazu svArtha sadhAya che paNa manamAM te vicArane sthAna Apavu e mULa prAtA nathI. kirtinA vicAra karyAMthI prApta vyavahAramAM paNa barAbara lakSya rAkhI AkAtuM nathI. amerikAmAM benajAmIna phrenkalIna karIne eka vidvAna thayA che ke je tine lakSyamAM rAkhI peAtAnAM kArya karatA hatA ane te evA niyama pUrvaka karatA hatA ke je aNuvAthI ane lakSyamAM rAkhavAthI ApaNA viSayane pAjI maLe che mATe te nIce dAkhala karela che je tenA peAtAnA jIvana caritramAM dAkhala karela che. nI mItAhArIpaNa pakSa ane pAcana thaI zake teve! ane teTale khArAka khAvA arthAt ayya ane akarAMtiGga ka! khAvuM nahi paNa niyamasara ane pathya khArAka khAvA ane mItAhArIpaNa kahe che, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 buDhiprabhA. cupakI bolavuM nahi-paNa tamane ane bIjAne jethI lAbha thAya tema hoya tevuM ja bolavuM nakAmI vAta tyajI devI. vyavasthA tamArI dareka cIja tenA barobara sthAnake hovI joIe ane tamArA dhaM. dhAne dareka vakhata cokasa hovo joIe. draDhatA-tamAre karavA lAyaka kRya nakkI karo ane jemAM niSphaLatA na maLe tema kare. karakasaratA-kharca evuM karavuM ke jethI tamane ane bIjAne lAbha male paNa na. kAmuM gumAve nahi. ugavakhata ghera upayoga na kare. upayogI kAryamAM macyA raho. nirUpayogI kAryane tyajI de. pramANikapaNuM-keIne paNa taratA nahi. nirdIpaNe ane vyAjabIpaNe vicAra kare ane tejapramANe vartana kare, nyAya-keIne kharAba karatA nahi. koIne duHkha upajAvatA nahi. lAbhadAyI hoya te kartavya kare. je karavAnI khAsa agatya che te paNa bIjAne nukazAna na thAya tevI rIte karo. hada bahArapaNuM--gussAvALuM kartavya karatA nahi, hada bahAra jatA nahi, bIjAne je lAyaka hoya te pramANe tenA pratye kRtya kare. svacachatA-rItabhAtamAM, lugaDAM lattAM ane zarIra uparanI asvacchatAne tyAga karo. dhamAkSa thAo--bIjAo ke jeNe ucca jIvana gALyAM hoya tevAMnAM jIvana tapAsa ke teo kema karI AgaLa caDhayA che. uparanA niyama bAMdhI benAmIna phrenkalIna pitAnuM jIvana calAvatA hatA ane eka mahAna prakhyAta purUSa tarIke te gaNute tethI A dAkhalo atra lIdhela che. A prakAranuM vartana rAkhavAthI dhaNeja phAyado thAya tema che mATe uparanA sarve niyamanuM pAlana karavuM e ucca jIvana prApta karavAnAM pagathI tulya che ane tethI jIvananI kaMi paN aMze sAIkatA thAya tema che. pUrNa sArthakatA che tyAre ja thAya ke jyAre Atma svabhAva yA sva svabhAva mAM ramatA thAya. jyAre svasvabhAvamAM ramatA prApta thAya che tyAre paramAtma padane prApta kare che. A uparanA niyamonA pAlanathI tenAM pagathI e cakAya che ane vyavahAra paNa uttamottama bane che temaja jIvana AnaMdamaya banI rahe che mATe mArA namra vAMcaka ne jaNAvuM chuM ke potAnAM prApta kartavya uttamottama thAya tevI ja rIte dareke cAlavAnI jarUra che tema dareke AgaLa vadhavAnI paNa jarUra che mATe A niyamanuM pAlana karavuM jethI bha. viSyamAM tamane ghaNo lAbha thaze mATe dareka baMdhue tenuM lakSmapUrvaka manana karavuM. chelle eTaluM ja kahevAnuM ke vAMcakagaNa. tame tamAruM prApta kartavya sAdhI jIvananI sArthakatA karo ane sadA sukha satimAM magna rahe evuM icchI varamuM chuM ne lekhanI pUrNAhutI karuM chuM. mai zrI guru Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra janmoka. aho ! 1 aho ! 2 ahA 3 zrI mahAvira janmASTaka. (pAdakara ) (prItInI vAMsalaDI vAgI. e rAga. ) ahe che ! divya divasa Aje ! na kare che mArI A TahukAra ! zitaLa samire, taravara Dele, puSpa taNe dharI sAja; maMda suvAsa prasArI dIdhI, * e se zAne kAja ?! ! avanie dharI navali sADI, parjanya vaNi khAlI; miAktika sama, varSa biMduDAM, velaDio rahI mahAlI ! devaduMdubhi kyAM garje che? diga kumari kyAM jAya ! deva devio, IndrAdi che, kema ati harakhAya ?!! maMgaLa vAjA mAM vAge che ? dhajA patAkA pharake ? dhavala maMgala gAve geraDIo, trIbhuvana zAne harakhe ?! divya prakAza thayo nArakIe, ! pazu paMkhI paNa sukhIo. ! avanitAlamAM, Aja ahehe ! ne nahiM ke du:khI ! ! zreSTija siA eTaNa lAve ! AMgaNie bhiDa bhAre ! zuka sArIkA-moralIA yuddha Tuhu-TuhunAda prasAre | hA ! hA ! e sA vidhyAratha, - rAya grahe varatAye ! vizalA naMdana-vira prabhuno, garama tava !! ? ahAhA 4 ahehe ! 5 ahA ! 6 ahA ! 7 ahAhA ! 8 : Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 buddhiprabhA. ApaNu kartavya. (lekhaka, zAnAgavarI, kapaDavaNaja ) Artavya upara mArA vicAra darzAvatAM pahelAM huM jaNAvIza ke huM kaMi eTalI badhI vidvAna nathI ke A viSaya upara uttama lekha lakhI zaku chatAM mArI mati pramANe je vicAra sphaya teja ava darzAvIza temAM kaMI bhUla lAge te vAMcaka varganI kSamA cahIza. ApaNAM kRtavya saMbaMdhI vicAra karatAM prathama te ApaNe mA bApanI AjJAmAMja mukAyela chIe. arthAta kuMvArikA chaMdagI temanI AjJA pramANe ja ApaNe gALavAnI che ane pachI teo ApaNane dAna tarIke Apela athata ApaNane lagna saMbaMdhathI joDela patinI AjhAmAM gALavAnI che, mATe e nazvayaja che ke ApaNuM mA bApa tathA pati ane temanA saMbaMdhe sAsu sasarA naNaMda temaja dIyara-jeTha Adi temaja mA bApanA saMbaMdhe bhAI bhejAI vaDI bahena AdinA yogya vicArane anukaraNa karI ApaNe ApaNuM vartana rAkhavAnuM che. have huM prathama te kuvArI sIenAM kartavya tarIke ApaNuM lakSa kheMcI. upara batAvyA te saMbaMdhIonA yogya vicAranuM anukaraNa karI temanI AjJA pramANe vartavuM, yogya abhyAsa karavo yogya gurUnI pAse ApaNe ApaNo ema vyavahArIka abhyAsa zIkha tathA zarIra sabaMdhI, mana khIlAvavAnuM ane nItinA guNa saMpAdana karavA mATe yogya zikSaNa levuM joIe ApaNe lekhana vAMcana Adi zIkhavAthI AgaLa jatAM manane yogya vicAramAM rAkhI zakIe chIe. vidvAna purUSo temaja janasamAjanA vicAra jANI zakIe chIe temaja zarIra keLavavAthI ApaNe majabuta banIe chIe temaja zakatIvAna thaIe chIe. mAnasika keLavaNIthI praphullatA, mUtA temaja prema bhAvanA temaja nIrmaLa bhAvanA guNane keLavI zakIe chIe temaja dharSa, hIM. mata temaja AnaMda Adi guNamAMja ramaNatA karI zakIe chIe. dhArmIka zikSaNathI A paNa vAstava dharmone samajI zakIe chIe temaja dharma tatvanAM ucca niyamanuM jJAna meLavI tene AdarI A loka temaja paraloka sukha prApta karIe chIe. vaLI jJAna bhaNI ApaNe garva karavAno nathI paNa namra bhAve vartavAnuM che vaLI ApaNe kuMvArI avasthAmAM ApaNuM gRha kAryane pigya evAM sarva kAryo zIkhI levAnI agatyatA che jevAM ke bALaka ucheravAnuM, bALaka keLavavAnuM, suvAsthitinuM, cItra kaLA, gAyanakaLA, sIvaNa, guthaNa, bharata, raI banAvavAnuM ane gRha saMsArane vezya sarva kArya zIkhI levAM jethI Agala jatAM ApaNane dareka kAma sugama paDe ane ApaNuM jIvana hareka rIte upayogI thaI paDe. have paraNIta strInAM kartavya pratye lakSa kheMcIza, patinI AjJA pramANe vartavuM, patine pUjya gaNavo. pati eja strIonuM daivata che. mATe tenuM mana raMjana thAya tevuMja kArya karavuM. vArtA vinoda paNa tejarAkhave, raseI karavI-sAsu-sasarA Adi vRddha maMDaLanI sevA karavI, koInI paNa sAthe kaTu vacana bolavuM nahi. nokara cAkara heya te paNa tenI sAthe mamatAthI vartana rAkhavuM tenA vadhu sabaMdhamAM AvavuM nahi. vastra 5 paheravAM bahu ghareNAM paheravAne lebha rAkha nahi. kharekhara deha te tyAre ja zobhe che ke jyAre zIlarUpa dhareNu dhAraNa karAya tyAre mATe kapaTa vinA zIlanuM rakSaNa thAya tevuM ja vartana rAkhavuM. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM kartavya. 153 ''. -- -- ----- -- ' . ' -- -- --- . .. *** * * -- --- ApaNAthI vRddhanuM sanmAna karavuM. nIMdA kuthalI na karavI. navarAzanA samaye uttama pustaka vAMcavuM. sarvicAranuM sevana karavuM, dharanA sara sAmana, kara cAkara, gAya, ghoDA Adi tamAmanI sAra saMbhALa rAkhavI. vArtA paNa premathI bharela vacane vALI karavI. parapurUSa ekAMta na sevavuM. patinA mItro tarapha baMdhu bhAvathIja jevuM bALakane keLavavAM temaja rakSaNa karavuM. lAlana pAlana karavuM. sadraNa thAya te ja saMbaMdha rAkhavo, ApaNe AcAra vicAra evo rAkho ke jene joI anyane paNa te AcaravAthI lAbha thAya. ApaNe jevI mAbApa pati, gurU vigere kAnethI keLavaNI lIdhI hoya tevIja rIte ApaNuM chokarAMne temaja chekarIone yogya zikSaNa ApavuM-nIrbhayatA, zAMti ane vairya tathA hImatavAna bane tevAja vicAra temanA AgaLa darzAvavA. dharmanuM paNa yogya prakAre zikSaNa ApavuM. ApaNI unnatinAM sAdhanane sAdhavAM. duHkha Ave duHkha na gharatAM sad vicAromAM manane joDavuM. gurUnI sevA karavI ke jethI ApaNe sato jANI zakIe. satsamAgama rAkha, ApaNI bahenone paNa sArA vicAravALI thavA temane sucana karavuM. ApaNA kRtavyamAM pAchA na paDatAM uccavartana rAkhI ucca sukhanI prAptI karavA mathavuM. dharanA chIdranI vAta bahAra na kahevI temaja cAkara nokarane paNa na jANuvA devI. patinI marajI mAphaka vartavuM. temane yogya vicAramAM paNa ApavuM. ayogya vicArane TALavA prayatna zazIla thavuM. bALaka bALakenuM zubha thAya tevI ja rIte temanAM lagna Adi vyavahAra karavAM nahi ke lagna karavAnA utsAhamAM makalAI jaI nAnI umare game tevA ayogya pati sAthe lagna karI devAM. pati kadAca abhaNa maLe che te tene keLavo. tene sudhAravA prayatna zIla thavuM jethI sukhanI prAptI thAya-AnaMdanI prApti thAya temaja tenI pratye aNagame kadi paNa na rAkhavo. vyavahAra rUDhInI bAbatamAM paNa lAbha hAnIne vicAra karIneja vartana karavuM. bALakane halakAM veNa kadI na kahevAM. bALakanI yogya umara thaye temanI kRtinI vacce na AvavuM. AvavAnI kadAca jarUra paDe te temane yogya upadeza apAve apAvavo. sarvanI sAthe prIti bhAva rAkhavo. daivayoge pati paraloka gamana kare te ApaNe Avo uttama manuSya bhava pAmyA chIe te aphaLa na thAya evI rIte vicAra rAkhI duHkha na dharatAM sadA zuddha dhArmika kAryanu sevana karavuM. arihaMta bhagavAnanuja zaraNa grahaNa karavuM, yathAzakti pUja bhakatI karavI. abhyAgatane dhana ApavuM. dayAne sAcavI je kArya AraMbha karavo paDe te karavo-AvIrItanAM ApaNuM kRtavya ApaNe sAcavI zuM te sadA AnaMda maLe tema che mATe-katavyaniSTha banI sadA AnaMdane prApta karo evI mArI ne pratye namra vinaMti che. sacanA-ApaNumAM ghaNebhAge hAlamAM zrImaMtavargamAM temAM vaLI strI vargamAM keLavAyalo bhAga ghaNo jovAmAM Ave che. uparanI lekhaka bahena zAnAgavarI amIna tarIke gaNAtA mahetA zaMkaralAla choTAlAlanI dIkarI che tathA kapaDavaNajanA nagarazeTha premAbhAI kevaLabhAInA ciraMjIvI zeTha. jezIMgabhAInAM strI che. AvI rIte prImaMtavarganI temaja anya bAnuo pitAnA vicAro keLavI te potAnI anya bahenonA hitArthe pepara thA mAsikAThArA pragaTa karaze te AzA che ke ApaNI kAmanuM ujajavala bhaviSya najIkamAM che ema jaNAze. koIpaNa vyakti, samAja ke dezanI unnatinuM kendrasthAna strIkeLavaNI upara che. tenA mATe hAla be mata nathI. AvI rIte koI paNa jaitahene amArA mAsikamAM vega nibaMdha lakhI pragaTa karavA mokalaze to ame ghaNI khuzIthI amArA mAsikamAM te pragaTa karIzuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 buddhiprabhA. strI mahattA vicAra. (lekhaka-hirAvI. surata) jyAre pazcimAnya prajA temaja pUrvene samaya strInI mahattAne moTuM mAna Ape che tyAre ApaNe keTalAka zAstramAM temaja hAlane samaya ApaNane bIna mahatA ape che. nIcenA jevA vicArathI ane tene laI ApaNane yogya keLavaNI ApatA nathI temaja tenA abhAve ApaNe ApaNuM kRtavya vicArathI judIja dIzAe daravaIe chIe, jema puruSane parathama jJAnanI agatyatA che tema strIne paNa prathama jJAnanI AvazyakatA che. saMsAramAM purUSa rAjA che te strI pradhAna che. je strIe sArI keLavaNuM lIdhelI hoya che temaja te uttama mAtA banI zake che. ApaNAmAM rahela mULa svabhAvika guNa mRdutA, premALapaNuM Adi guNane bhUlI jai ApaNe kaMkAsIaNu, patine duHkha denAra banIe chIe. AvAja kAraNane laIne huM namra thaI prArthanA karuM chuM ke je nIcenuM rUpa strIone apAya che te kaMI apekSA e ane tenI keTalI mahattA che te tathA te vinA strInI anya mahattA sabaMdhe vidvAna purUSa pitAnA vicAra darzAvI pragaTa karaze ke jethI mane temaja mArA jevI anya ghaNuM ja bahenane yogya lAbha thaze. jo ke huM mArI TuMka samaja pramANe uparanA yogya vicAra te A sAtheja darzAvuM chuM. nArIe narakanuM dvAra che e kahevAmAM zuM hatuM che. zuM? purUSa narakamAM jAya evA hetune laI te nArInI utpati che? jyAre purUSane mATe narakanuM dvAra strI che tyAre strIne mATe purUSa zuM narakanuM dvAra lekhI na zakAya ? ane je purUSa lekhI na zakAya te temAM vAstavika hetu zuM che ? ane vaLI vadhumAM eTaluM puchuM chuM ke A vinA arthAt purUva vinA strIne narakamAM laI janAra bIjA kayAM kAraNo che ke je jANavAmAM Ave te amo tevA kAraNathI dura rahI cAlIe. vaLI kahevAmAM Ave che ke dArUnA sarakhuM mehu karanAra strI che. strIone kepha caDhAvanAra padArtha purUSa che ema zA mATe kahevAmAM AvatuM nathI. je aMze strI purUSane hAnI karanAra gaNI che teTaleka aMze purUSa strIne hAnI karanAra nathI ? huM mAnuM chuM ke je purUSa padArtha jagatamAM na heta te amane ATalAM badhAM duHkha bhegavavAM na paData. valI kahevAmAM Ave che ke tyAga karavA yogya strI temaja sUvarNa che te tahIM ema kema kahevAmAM nathI AvatuM ke strIne paNa purUSa tyAga karavA yogya che ? A mArganAM vacana phakta viradazAne mATe che tethI huM dhAruM chuM te pramANe jevI rIte strI ane sUvarNa tyAgavA gya che tevI ja rIte strIne mATe paNa purapa temaja sUvarNa tyAga vA yogya hazeja ane je ema na hoya te strIone kalyANane mATe zuM tyAgavA gya che? valI kahevAmAM Ave che ke prANIone baMdhana karanAra strI beDarUpa che to strIone A jagatamAM puraSavinA bIjI kai beDI che te kAMI kahevAmAM AvatuM nathI. mane te ema naka bhAse che ke purUSa e amo strIone jagatamAM beDIrUpa che. je purUSa na hatA te Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI mahattA vicAra. 155 strIo aneka prakAranA yogya upAya karI jIvanamuktinA mArgane meLavata paNa purUSa beDI hevAthI, zrIe eka sthAnamAM parataMtratAthI aneka prakAranA du:khane sahana karI mRtyunA tAbe thavuM paDe che to purUSa paNa moTI beDIrUpa zA mATe na lakhI zakAya ? - valI kahevAmAM Ave che ke strI e vizvAsanuM pAtra nathI, bhale kadAca ema svIkAra paNa juo kharA ke gRha saMsAranA kayA vyavahAra tame nA vizvAsa vinA calA che. khAnapAna Adi vyavahAramAM, ghara, putra ane dhanAdanA rakSaNamAM tathA vinodanI vArtAmAM saM. sAra vyavahAramAM laTAela purUSa tenA vizvAsathIja vartata mAlama paDe che. jo kavaLa te avizvAsanuM ja pAtra heta to gharanA vyavahAramAM pradhAnarUpa, mitrarUpa strIne kema gaNI zakAta? rIe zA mATe vizvAsanuM pAtra nathI te samajAvavuM joIe. kadAca kei ema kaheze ke ghaNI gupta rAkhavA lAyaka vAta strInA AgaLa kahevAmAM Ave che te te vArtA te bahAra khUllI karI de che tethI teo vizvAsane pAtra nathI te zuM purUSa chAtI vArtA bIjAnA A gala karI detA nathI mAlama paDatA. valI vicAre, aneka duSTa AcAravALI strIeja nabaLA aMta:karaNanI hota to teo potAnA tevA nIce AcArane kema chupAvI zakata ? jyAre durAcArI nAM aMtaHkaraNa ATaluM karI zake che te pachI zuddha AcAravALI satI strIonAM aMtaH karaNa te tethI paNa daDha lekhI zakAya. keTalAka kSaka buddhivALA purUSo evA mAlama paDe che ke sAkSAta pinAne temaja anyane paNa ahitakArI vArtA hovA chatAM paNa anyane kahI de che. valI kahevAmAM Ave che ke strIe amRta samAna bhAse che paNa kharekhara te jhera samAna che te jema purUSane mATe strIe jheraja che te strIne mATe purUSa e zuM jhera nathI ? jagatarUpa vyavahAra jotAM ema jaNAya che ke amo strI purUSarUpa garane sevavAthI ja nava agara dasamAsa sudhI garbhAdhAnanuM du:kha sahana karIe chIe tathA prasavanAM na sahana DAya tevAM du:khane anubhavIe chIe temaja te pachI bALakanA rakSaNu mATe aneka duHkha sahana karIe chIe te pachI Ama jotAM to strIone purUSa e jhera samAna chete pachI evuM zA kAraNane laIne kahevAmAM Ave che ke strI e amRta samAna bhAse che paNuM jhera che ? mArA vicAra pramANe te A sarva ekaja daSTi vicArathIja umerAyalAM temaja lakhelA vAkya che vastutaH te A sarva bhAvaanya anya hoI zake tema che te te baMne mATe gaNAvA joIe. vaLI A pramANa ghaNu manuSyo kahe che paNa kaIka viralAja tyajavAne te taiyAra thAya che to pachI AvA AvA vicArone pragaTa karI, ane amArA kRtavya karmanI dI. thAthI vegaLe rAkhI parataMtratAnI beDImAM sapaDAvI amArI mahattA nIcI pADavAmAM vAstavI. ka hetu zo che te samajAtuM nathI. saMsAra vyavahAramAM te purUSa e rAjA gaNAya che te jema rAjanuM rAjya pradhAna vinA cAlatuM nathI temaja A gRhasaMsArarUpI rAjaya paNa strIrU Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 buddhiprabhA. pradhAna vinA kema cAlI zake? vaLI je yogya ane DAhyA pradhAna nathI letA te rAjya yogya vyavasthAthI nathI cAlatuM te pachI bIna keLavAyalI strIthI kevI rIte saMsAra vyavahAra." ucca sukhanI AzA rakhAya. tevI ja rIte vaLI purUSa ane strIonA samAna haka ja che. ucca sukha meLavavAmAM ane sarakhAMja hakadAra che, ucca guNe khIlavAnI bannene jarUra che. zuM purUSane muktine adhikAra che ane strIne nathI? mArA samajavA pramANe bannene che to pachI tenA hakamAM khalela pADyA strIne mATe nIcI padavI ApavI joIe ? AthI mArI bahenee evA vicAra para deravAI javAnuM nathI ke ApaNuM dareka haka samAna che mATe purUSa upara ApaNe rAjA thaI besavuM kharekhara puraja zAha che ane ApaNe te pradhAnaja chIe te jema rAjAnA hukamathIja pradhAna kArya kare che temaja je lekhI zakAya temaja ApaNe paNa temanI AjJAthI ja kArya karIe to ja yogya hoI zake. vaLI vAstavika sthiti vicAratAM purUSanA ne ApaNA svabhAvIka dharmamAM paNa pharaja che. purUSa kaThaNa sudayano ane zrIe bhIrU hRdayanI ja hoya che. bALaka prasava trImAMthIja thAya te kALe kaMI purUSa karI zake tema nathI. AvI ja rIte ApaNuM ane temanA vAstavIka dharma pRthaka pRthaka che tethI A paNe ApaNuM gRja kAryamAM, vicAramAM vahevAnuM che. gRhavyavahAramAM, vAta vInodamAM A paNe ApaNA vicAro purUSane darzAvI zakIe tema chIe ane te dvArAja purUSa pitAnA vicAra ucca khIlavI bahAra mukI zake che te ucca kArya karavAmAM ApaNe purUSane eka sAdhanarUpa chIe. vaLI ucca vicAravALA, sadaguNI, temaja bahAdura bALakone ApaNe benAvI zakIe tema chIe tethI mane te ema spaSTa ja bhAse cheke ApaNuM mahattA paNa jagatamAM kaMI ochI nathI chatAM zA mATe purUSa jagatamAM ApaNI mahattAne ochI kare che teja mane samajAtuM nathI. purU zA mATe ApaNane keLavaNuthI dura rAkhe che, te paNa samajAtuM nathI. ApaNe ApaNuM vAstavIka dharma samajIzuM te ApaNe kadI paNa purUSathI virUddha vartana karIzuM nahIM. temaja tenA upara rAjA paNa nahIM thaI besIzuM. hAla jotAM to gya keLavaNInA abhAve ghaNebhAge strIo purUSanI upara rAjA thai beThelI mAlama paDe che. kharekhara jatAM te purUeja hAthe karI temane vyavahAra bagADI nAkhela che kAraNuM teoe ja strIonI mahattA ghaTADI temanA tarapha abhAva batAvyo che ane tenA parizAmeja saMsAra vyavahAramAM aneka bakheDA ane khunAmarakI vadhI paDela che, temaja Apazune bIna keLavAyalI rAkhavAthIja ApaNI prajA nIzya, buddhivinAnI, mavAlA vIja utpanna thati mAlama paDe che. have mArI chelle namra prArthanA eTalI ja che ke purUSoe zA kAraNathI strIne nIcI mahattA ApI che te yogya rIte samajAvAmAM Ave to ame strIo tevA kAraNane tyAga karIe ane ame amAro yathArtha lAbha meLavI zakIe. bAkI te purUvarUpa parataMtratAnI beDImAM sapaDAI ame aneka rIte duHkhI thaIe chIe kAraNa ke prathama amo mAbApanA kabajAmAM hoIe chIe temAM paNa mAbApanI parataMtratArU5 beDImAM sapaDAyela hoIe chIe eTale kharekhara rIte te ame bApa purUSArUpa ane pachI pati purUSarUpa beDImAM sadAne mATe sapaDAyelaja chIe. Ave vakhate keLavaNInA abhAve vAstavIka dharma na samajatAM ane aneka prakAranA duHkhanAM bhega thaI paDela chIe to bhalA dayALu vidvAna temaja mahAtamA purU amone AvA kAranuM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strI mahattAnA lekha saMbaMdhI be bela 57 temaja purUSa prati amArI mahattAnuM temaja amone keLavaNI arpavAnuM ane tethI thatA yathArtha lAnuM temaja amArI anya katavya kakSA temaja mahattAnuM amane amA. rA prati kRpA karI jJAna apaze temaja uparanA savAlanuM yathArtha samAdhAna karaze evI abhyarthanA che. rAdhAra-uparano lekha eka jaina zrAvikAe lakhela che. temAMthI je kaMI satya hoya te jaina daSTie grahaNa karavA yogya che. strI ane purUSa e bannene mokSanI prApti thaI zake che. purUSa dharmamAM pradhAna che ema zAstramAM darzAvyuM che paNa temAM ema nathI darzAvyuM ke strIne mokSa na maLe. so varSanI sAvIe eka dIvasanA dIkSAvALA sAdhune vaMdana karavuM ema lakhavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke dharma mAM purUSanI pradhAnatA che paNa tethI zrIe strInA guNo vaDe potAnI adhikAra paratve je mahattA sAcavavAnI che tenI nyUnatA thatI nathI. tIrthakaronI mAtA ane satIone bahumAna ApavAmAM AvyuM che. bharatezvaranI sa jjayamAM satI strIonuM smaraNa karavAmAM AvyuM che tethI jaina zAstro guNavaMtI dharmIstrIenA guNone prahaNa karavAnuM spaSTa sUcave che. strIne naraka kahI che te vairAgya lAvavAnI a pekSAe avabodhavuM. vairAgyanA kAraNe strIe paNa purUSone ema kahe che temAM te apekSAe gya che. strIone jema apekSAe amRta ane viSa kahevAmAM Ave che, tema purUSo mATe paNa strIoe pitAnI buddhithI samajI levuM. saMsAravyavahAramAM paNa gharanAM kAryomAM strInI pradhAnatA batAvI che tethI strInA adhikAra pramANe strInA kAryomAM strInI mahattA je je ThekANe yogya lAge te te ThekANe avabodhavI. purUSonI pitAnA adhikAra pramANe kAryo karavAmAM mahattA avadhavI. A pramANe apekSAe purUSa ane strInA adhikAre svIkAryamAM mahattA samajavAmAM Ave te adhikAra vinAnI mahattA mATe takarAra rahe nahi ema saheje saro samajI zakaze. strImahattAnA lekha saMbaMdhI be bola. (lekhaka, zaMkaralAla DAhyAbhAI. kApaDIA A vakhatanA aMkamAM hIdevI e je strI mahattAnA vicAra darzAgyA che te ghaNuM rastutya che. strI jAtimAM janma leI strIonI unnata dazAnA vicAromAM mana rahI strIonI unnati karavAnA vicAro karavA ane tene peparo yA mAsika yA vartamAna pa dvArA pragaTa karavA e Arya tarIke gaNAtI dareka mahilAonI pharaja che. ATaluM kahI have huM mArA lakhavAnA mULa Azaya para vAcakanuM lakSya kheMcuM chuM. A sthaLe mAre jaNAvavuM joIe ke jevuM jainadharme strIone mokSa pAmavAnuM mahatvanuM pada ApyuM che tevuM bhAgye ja bIjA koI dharma ApyuM haze. tene vizeSa khyAla mArA dhAryA pramANe nIcenI bInAonuM avalokana karavAthI vizeSa thaze. che, jenadharma bedhaDaka eTale sudhI kahe che ke strIo sakaLa kamane kSaya karI paramAtma Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhiprabhA pada prApta kare che. have vicAre ke paramAtmapada karatAM evuM bIjuM karyuM. mahatvanuM pada A jagatamAM hAI zake? tyAre evI te ka sthiti che yA padavI che ke jene mATe strI lAyaka na gaNI zakAya ? 158 2 prabhAtamAM u! saLasInAM nAma sabhArIe chIe, temanu chIe, ArpAtta samaye temanI bhakti karIe chIe A zuM ApaNe rasa sanmAna karIe chIe ? gAna karIe strIonuM Adhu 3. darareja pratikramaNanI AvazyakAdi kriyA pUrNa karyAM bAda satikaramAM kathelI vidyAdevInAM nAma ramarIe chIe, A zu zasana devIe je liMge gaNAya tene AjI mahatvanuM pada ApIe chIe ? 4 khuda tIrthaMkara bhagavAna dezanA samaye namo sighyakSNa kahI sakaLa saMzrvane name che, zuM saMdhanA be vibhAga strI jAtithI nathI banelA ? 5. satI sunnasAne cA~danabALAnAM zrImahAvIraprabhue bhara sabhA vacce vakhANu karyAM hatAM. mAvI rAte jaina dharme uttama sAdhvI enuM ghaNI rIte sanmAna karyuM che. have ApaNe prathamanA samayamAM keLavaNInI khAkhatanA vicAra karIe. ApaNA rUSabhadeva prabhue brAhmI ane suMdarIne sArIrIte keLavaNI apAvI strI keLavaNInA dAkhalA Adarza peThe besADayA che. malayA suMdarIe laghumathIja sAMsArika, naitika ane dhArmika jJAnanu zikSaNu lIdhuM hatuM. vanapALanI dIpharI tilaka majarIe dhanapALaneA athAga mahenatanA bhAge banAvelo graMtha nAza thatAM te petAne eka vakhata sAMbhaLavAthI kaDAya rahyA hateA te tenA pitAne kahI sa bhalAvyA hatA jethI dhanapALe khuzna thai te pustakanuM nAma pAtAnI dIkarInA nAmenAma tilaka maMjarI rAkhyuM. vaLI bhagavatI sUtramAM jayaMtie zrI mahAvIra prabhune sabhAmAM prazna puchyA che. A gu nathI batAvI Atu ke strIe mAgaLa keLavaNInI khAkhatamAM agra gaNya pada bhAgavatI hatI? AvI rIte ApaNAmAM prathamanA samayamAM inzu to ghaNI strI keLavAyelI hatI. keLavaNIne sArI rIte pazu maLatu' tema strIone darajjo sArI rIte jaLavAtA paraMtu vasturthAita ema banI ke leAkAne vairAgyeApadeza ApavAnA hetuthI keTalAka zAsrakAre e st strI e meAkSamArga jatAM argalA samAna che, strI narakanuM dvAra che " vigere evA keTalA cUnde vairAgya lAvavAnA hetuthI kAma yA viSayavAsanAnA ucchedana arthe vApayo che, jo ke temane mAya dhaNA ucca hatA pazu divase divase ApaNe keTaleka bInaLavAyalA varga jJAnadazAnA abhAve tethI karI strIone halakI gaNavA lAgyA te cheka eTale sudhI ke khairI te paganuM khAsa che. strI marIgatA uMdaraDI marI gai AvI rIte temanA daro halake gaNe che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMbaMdhI e khela. . mAM mahattAnA 159 <<< vaLI A vAta khATalethI aTakI nathI. sAmAnya gRhasthAvAsamAM paNa keTalAka aDadhI akkalanA zuSkajJAnIe baTuka vairAgIe pAtAnI srane kahe che ke "tuM te narakanI khAMNa che, viSanI velI che, mArA jInane DukhAvanArI che mArA mekSanA mArgamAM vighna kartA che " vigere zabdothI upAlaMbha deSTha tenu jIvana nirmAlya lekhe che. strIbicArI a bhra temaja tene zAstrIya jJAnanA khtAnAthI halI sthitimAM kacaDavAmAM Ave tethI bicArI garIba gAya jevI tenA AgaLa thaIne rahe che. kadAca strI je peAtAnA jJAnanA sa bhAve tenA uparane DALa batAvavA prayatna karavA jAya che te tene dhamakAve che ane kahevA lAge che ke te rAMDa tu mArA kAmanI vacamAM paDIza te hu taddana saMsAra tyAga karIza. AthI bicArIne " manamAM paraNyA ne manamAM rAMDayA " enI pai peAtAnI jIMdagI baLadanI peThe vahana karavI paDe che. A anubhava gamya che. , vaLI keTalAka purUSaSa jANe bajAramAMthI sAdya karI lAvelI cIjanI peThe jANe gulAmaDInI mAphaka enI sAthe vatatA jovAmAM Ave che. strI bicArI zudgharIte pAtAnA dharma sAcavI pratipALu rahe chatAM bhAi te pAtAne phAve tevI jAtanI nIca vartaNuka kare ane one dame chatAM jema sukhaDane chedavAthI suvAsa arpe che temaja te bicArI te tenA guNunu Mja yogAna kare che; tenI kAve tevI vakhate duvAsanA dveSa che to te paNa peAtAnA sAjanyapaNuvarDa karIne mAthe paDela nahIM aAvavA yAgya pharaja paNa patinA durA grahathI aAve che. dhaNI tenA upara khAra rAkhe ke na rAkhe tee te tenA upara pUrNa premabhAve jue che ane sadA tenI AjJAmAM Adhina rahe che. 16 " vaLI kAganuM pI'cha ne pIchanuM kAga keTalIka vakhata AvA AvA majJAna dAnA baLe kAi kAi strao taraphathI purUSane avizvAsane pAtra dAkhalAe banelA tene AgaLa dharI keTalAka purUSavarga TheTha eTale sudhI hImAyata karavA lAgyA ke strIe e vizvAsanuM pAtra nathI. bilADInA peTamAM khIra Take te sronA peTamAM vAta Take AvI AvI rItanI udyA dhaNAnA pachI prasava thayA ane jyAre pachI divase divase tene vadhu vistAra thaye| tyAre ghaNAe evu maMtavya mAnavA lAgyA. chevaTe zAstranA lakhanAra paDite paNu lAonu evu maMtavya naI temanA vicArane rAyA. mArA dhAryo pramANe teA. . vA vAyAthI naLI kha, te dekhIne kutarUM bhasyuM; kAi kahe meM dIThA cAra, ghaNA thayA tyAM zerabhaMkAra. uparanI kaheNItI seM A bAbatamAM paNa ema banyu lAge che. te ebasannAe cAlI AveluM lAge che. kaMika tevuM banyuM haze ane tethI srIe vizvAsane pAtra nathI evA zabdo upasthita thayA haze paraMtu tethI karI azrute AkhA rUpamAM siddhAMta tarIke pratipAdana karavuM e nyAyapura: sara te nathI ja. te emaja hAya to strIne purUSa-rAkhanA maMtrI tarIke svIkArI tene prAdhAnyapada kema arpata ? zuM kApaNu rAjA maMtrInA vizvAsa vinA, tene rAjyanI guptavatA jasubyA vinA zuM tenuM rAjataMtra calAvI zake tema Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 buddhiprabhA. che ? mATe hAlanA jamAnAmAM tevA zabdone dezavaTo de eja munAsIba che. upara mujaba divase divase ajJAnadazAnA sababe jema purUSo strIone halakuM pada ApavA lAgyA temAM keTalIka strIo paNa temanA dharmathI parAkSukha thavA lAgI dhaNInuM joIe teTaluM samAna na karatAM tene sukhano anubhava na karAvatAM ulaTuM duHkhanA kAraNabhuta thaI paDavA lAgI, Ama jJAna dazAnA abhAve paNa strI purUSonAM anya anya jIvana kalekSamaya thavA lAgyAM; jenuM kaDavuM phala atyAre ApaNe anubhavIe chIe. kadAca koI savAla kare ke A saghaLuM Ama zAne leine banyuM haze to tenA javAbamAM mAre kahevuM joIe ke ApaNAmAM ghaNe bhAga vepArIvarga hato. ane vepAramAM macchala rahI keLavaNInI bAbatamAM ghaNobhAga pachAta rahya. vaLI gRhasthAvAsa kema uttama zobhI zake, tenA zA zA dharmo che tene paNa yogya rIte upadeza malyo nahi jenA lIdhe atyAranI sthitinuM kAraNa upasthita thayuM che. jaina dharme je strIone mahatvanuM pada ApI mAnamurata sAcavyo che evo bhAgye ja bIjA kaI dharme sAcA haze. sigya yA te brahmacaryane viSaya pratipAdana karatAM keTalAka anya dhamae strIone halakA darajajAmAM mukI che. te nIcenA dAkhalA uparathI mAluma paDaze. bhartRharinA banAvelA vairAga satakanI 20 mI gAthAmAM strI mAtranA rUpane dhikkAryuM che. Arya dharma ane cANakaya nItisAra pustakamAM pAne 34 me vividha upadezamAM batAvyuM che ke jema agni prANunuM haraNa kare che tema strI e paNa takALa prANunuM haraNa karanAra che. AvI rIte je amuka apekSAe vicArIzuM te ghaNA dharmovALAe uparanI bInAne lagatuM vairAgya Adi upadeza nimitta vana kareluM jovAmAM Ave che. ene khulluMja che ke duHkhane sa thatAM sukha pragaTe che. temaja kAma cA viSaya vAsanA AdinA vaMsa thatAM vairAgya utpanna thAya che. mATe virAgepadeza nimita kArya kAraNa bhAvane lakSamAM lejha evI rItanuM eka dezIya vivecana karavAmAM AvyuM hoya ema samajavAmAM Ave che bAkI nahi te jevuM viSayavAsanAnuM bIja stromAM che tevuja purUSamAM che. kadAca e kharuM che ke svAbhAvika rIte ekabIjAmAM te nyUnAdhaka bhAve haze paraMtu tethI karI ekanI upekSA karavI ane bIjA tarapha alakSya karavuM e vyAjabI te nathI. mArA vicAra pramANe vairAgyanI apekSAe je strIo purUSane narakanuM kAra lekhe te temAM zAstrIya apekSAe kaMi doSa AvatuM hoya tema saMbhavatu nathI. jJAnAdhikAre ne sukhasAdhanamAM te jeTalo purUSane haka che teTalAja strIone che te koIpaNa rIte ayogya te nahIM ja kahI zakAya, mATe zAstrakArAnI-daSTa barAbara samajI te upara sUma vicAra karavAmAM Avaze ane strI purUSo anya anya keLavaNunI bAbatamAM vRddhiAMta thaze te dareka rIte zaMkAnuM samAdhAna thavAmAM sulabhatA thaze.