________________
૨૧૪
વીરશાસન.
आरुढाः प्रथमश्रेणिं श्रुतकेवलिनोऽपि च ।
भ्राम्यतेऽनंतसंसार-महोदुष्टेन कर्मणा ॥१॥ ભાવાર્થ-ઉપશમ શ્રેણિમાં આરૂઢ થઇને અગીઆરમા ગુણઠાણા સુધી પહોંચેલા, ચઉદ પૂર્વના અનુપમજ્ઞાનથી પરિપૂર્ણ ઉત્તમચારિત્રસંપન્ન, અસંખ્યાત ભવના વૃત્તાંત સંબંધી પ્રશ્નના પ્રત્યુત્તરમાં મૃતના બળે કરી કેવલી તુલ્ય પ્રરૂપણ કરનાર, સાતિશયજ્ઞાની સિવાય અન્યને એમ માલુમ ન પડે કે આ કેવલી છે કે છાસ્થ છે. આવી ઉચ્ચ કોટીને પ્રાપ્ત થયેલા મુનિએને પણ પ્રચંડ પાપી કર્મ ચતુર્ગતિ સંસારમાં અનંત કાલ પરિભ્રમણ કરાવે છે ત્યારે બીજાઓને માટે તે શું કહેવું ?
સુખ કે દુઃખે માર્ગમાં આવેલી આ અટવીનું ઉલ્લંઘન કર્યા વગર રાજાને છુટકે ન હતો. પ્રાચીન કાળમાં દેશાંતર જતાં આવી અટવીઓ ઉલ્લંઘન કરવી પડતી હતી. સુંદર રાજાથી આક્રમણ કરાતી અટવીનું વર્ણન કરતાં ભગવાન ભાવદેવસૂરિજી કહે છે કે –
स्वैरिणीव बहुधवा', मत्तेव मदनाधिका' । ३ बाणाऽ सनाढयासेनेव लङ्केच सपलाशका ॥ अगण्य मत्तमातंग-संगमा म्लेच्छभूरिव । वैरिधाटीवदुर्दश्याऽनेकरक्ताक्ष'भीषणा ॥ ... किंवाऽथबहुनाबालविधवस्त्रीव या सदा।
विविधश्वापदा वासस्तथा शबरसंभृता ॥ ભાવાર્થ-ઈચ્છા મુજબ સ્થાને સ્થાને પરિભ્રમણ કરનારી સ્વચ્છેદી કુલટા સ્ત્રીને જેમ પતિઓની ખેટ હોતી નથી અર્થાત અનેક સ્વામીવાળી હોય છે તેમ અનેક ધવ નામના વૃક્ષોની ઘટાથી ભરપૂર, દેન્મત્ત સ્ત્રીને જેમ વિષયતૃષ્ણાની અધિકતા હોય છે તેમ અનેક ધતુરાના વૃક્ષસમૂહથી વ્યાપ્ત, ધનુષ્ય અને બાણથી અલંકૃત સૈન્યસમૂહની જેમ ઠેકાણે ઠેકાણે દૃષ્ટિએ પડતા ચિત્રો અને જરકના વૃક્ષવાળા ભૂમીપ્રદેશોથી અંતિ-રાક્ષસ ના સમૂહથી ભરપૂર, લંકા નગરીની જેમ અગણિત પલાશ (ખાખરા)ના વૃક્ષથી ચિત્ર વિચિત્ર, મદિરાથી ઉન્મત્ત થયેલા અનેક ચંડાળાથી વ્યાપ્ત સ્વેચ્છભૂમીની જેમ ઠેર ઠેર . નજરે પડતા મદોન્મત્ત ગજ ઘટાથી બિહામણી, જેની સન્મુખ ન જોઈ શકાય તેવા લાલ નેત્રવાળા પ્લેચ્છ દુશ્મનની ધાડની જેમ ક્રોધથી રક્ત નેત્રવાળા ખુની ઈર્ષાળુ જંગલી પાડા
- ૧ થ–સ્વામી અને તે નામનું વૃક્ષ, ૨ મન-વિષયતૃષ્ણ અને ધતુરાનું વૃક્ષ, ૩ લાખા-તીર અને ચિત્રક નામનું વૃક્ષ, ૪ સરન-ધનુષ્ય અને છરક નામનું વૃક્ષ, ૫ પહા-રાક્ષસ અને પલાશ (ખાખરાનું ) વૃક્ષ, ૬ માતંગ-ચંડાળ અને હાથી, ૭ રાક્ષ-લાલ નેત્રવાળા મ્લેચ્છ અને પાડે, ૮ શ્રાપ-શિકારી જાનવર અને તીવ્ર આપત્તી.
