________________
(૨૦) તીર્થ - વિદ્યા, નિમિત્ત, કવિતા, વાદ, દેશના વગેરે દ્વારા શાસનની
પ્રભાવના કરવી તે વીશમું સ્થાન છે. વિશસ્થાનક તપના દરેક આરાધકે આ દરેક સ્થાનની વિશિષ્ટ આરાધના કરવી જોઈએ. તપ કરવામાં આવે તે તો સારું જ છે. પણ તે તે સ્થાનની આરાધના પણ ખૂબ જરૂરી છે. એ જ તો વીશસ્થાનક તપનું હાર્દ છે. એ હાર્દ જ ભૂલાઈ જાય, એ હાર્દ જ ભૂંસાઈ જાય ને બોક્સ જ જવેલરી બની જાય એ તો કેમ ચાલે ? જરા કલ્પના તો કરો - છ ખંડનું વિરાટ સામ્રાજ્ય છોડીને વજનાભ રાજર્ષિ એક વૃદ્ધ મહાત્માની સેવા ઉછળતા બહુમાનભાવ સાથે કરી રહ્યા છે ને એની સાથે સાથે તીર્થકર નામ કર્મની નિકાચના કરી રહ્યા છે.
ભૌતિક સમૃદ્ધિના શિખરની સ્પર્શના કર્યા બાદ નમ્રતાની, સેવાભાવની અને અહોભાવની આ પરાકાષ્ઠા !!! We are taking about વર્ષીતપ. દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રની પરિશુદ્ધ આરાધના એ વીશસ્થાનકનો સાર છે. જિનશાસનની સક્રિય સંવેદના એ વીશસ્થાકનું હૃદય છે. પ્રભુના પગલા હજી ય આ માર્ગ પર અકબંધ છે. યાદ આવે આચારાંગસૂત્ર -
પાયા વીરા મહાવહિં | આ એ મહાપથ છે, જેના પર વીર પુરુષો ચાલ્યા છે. વીરતા આપણામાં પણ છે જ. ખરી જરૂર છે લક્ષ્યની. તાત્વિક લક્ષ્યની અને પૂર્ણ લક્ષ્યની. પ્રભુના ચારિત્રમાં વીશસ્થાનકની આ આરાધનાનું વર્ણન કર્યા બાદ છેવટે એક ગજબ વાત કરી છે -
अप्येकं तीर्थकृन्नामकर्मणो बन्धकारणम् । मध्यादेभ्यः स भगवान् सर्वैरपि बबन्ध तत् ॥
આ વશમાંથી કોઈપણ એક સ્થાનની આરાધના પણ તીર્થકર નામ કર્મનું ઉપાર્જન કરાવી શકે છે. જ્યારે વજનાભ રાજર્ષિએ તો પ્રત્યેકે પ્રત્યેક સ્થાન - વીશે વીશ સ્થાનની આરાધના દ્વારા તીર્થકર નામ કર્મ બાંધ્યું હતું. વીશસ્થાનક વર્ષીતપ,
૨૪
