________________
તત્ત્વચિંતન વર્ષીતપ
પ્રભુનો અગિયારમો વર્ષીતપ હતો તત્ત્વચિંતન. અંતિમ ભવમાં પરિવારના આગ્રહથી રાજા ઋષભ ઉદ્યાનમાં પધારે છે. વસંત ઋતુ સોળે કળાએ ખીલી છે. આખું ય વાતાવરણ માદક અને ઉન્માદક છે. નગરજનોના યુવા-હૃદયો વધુ ને વધુ મોહપરવશ બની રહ્યા છે. ભલભલાના વિવેકને ઓગાળી નાંખે એવી એ પરિસ્થિતિમાં પ્રભુ તત્ત્વચિંતનની ધારે ચડે છે.
धिगेष विषयाऽऽक्रान्तो वेत्ति नात्महितं जनः ।
ધિક્કાર હો... આ વિષયપરવશ લોકો પોતાના આત્મહિતને જાણતા સુદ્ધા નથી. માંડ માંડ સંસારના કૂવામાં કંઈક ઉપર આવેલો જીવ એવા કામ કરે છે કે ફરી એને એ જ કૂવામાં ડુબી જવું પડે છે. જેમ સૂતેલાઓની રાત્રિ વ્યર્થ જાય છે, તેમ મોહથી આંધળા જીવોનું આખું ય જીવતર વ્યર્થ જાય છે. તત્ત્વચિંતનના સોપાનોને ચડતા ચડતા પ્રભુ શિખરાનુભૂતિ કરે છે. તત્ત્વચિંતનની એ જ્યોતિ જ્વલંત બને છે એ જ ક્ષણે નવ લોકાંતિક દેવો પ્રભુને ધર્મતીર્થ પ્રવર્તાવવાની વિનંતી કરે છે. બીજા દિવસથી પ્રભુ વર્ષીદાનની શરૂઆત કરે છે.
અશુભ નિમિત્તો વચ્ચે મનને શી રીતે પવિત્ર રાખવું ? આ કાળમાં નિમિત્તો જ એવા છે તો અમે શું કરીએ ? આ બધી જ વાતો એક છેડો છે અને પ્રભુની આ ઘટના બીજો છેડો છે. જ્ઞાનીઓ કહે છે
विषादप्यमृतं ग्राह्यम् ।
ઝેરમાંથી પણ અમૃતનું ગ્રહણ કરી લેવું જોઈએ, ચારે બાજુ ઝેર જ હોય તો અમે શું કરીએ ? અમારે તો એ જ લઈને ખાવું પડે ને ? અમારા નસીબમાં જ મરવાનું હોય તો અમે શું કરીએ ? આવા વલણમાં કોઈ જ બુદ્ધિમત્તા નથી. Be smart.
૨૫
-
વર્ષીતપની રહસ્યયાત્રા
