________________
નિર્મમતા વર્ષીતપ
પ્રભુનો બારમો વર્ષીતપ હતો નિર્મમતા. પ્રભુની દીક્ષા થઈ ગઈ છે. કેવળજ્ઞાન બાકી છે. પ્રભુના સગાં પૌત્રો નમિ-વિનમિ જંગલમાં પ્રભુની પાસે ઉપસ્થિત થઈને કહે છે – પ્રભુ ! આપે અમને દૂર દેશાંતરમાં મોકલ્યા અને ભરત વગેરે પુત્રોને એમની એમની ભૂમિનો ભાગ આપ્યો. અમને તો ગાયના પગલા જેટલી પણ જમીન ન આપી. પ્રભુ ! શું અમે કોઈ અપરાધ કર્યો છે ? કે આપ જમીનની વાત તો જવા જ દો, જવાબ સુદ્ધા આપતા નથી ?
સાધકની અગ્નિપરીક્ષા જેવી આ ક્ષણ હોય છે. પોતાના ખોળામાં જેમને રમાડ્યા, પોતાના હાથે જેમને જમાડ્યા, પોતાની આંખ સામે જેમને ઉછરતાં જોયા, જેમના મુખે લાખો-કરોડો વાર ‘પિતામહ !’ એવું સંબોધન સાંભળ્યું, એ જ પૌત્રો હાથ જોડીને પોતાના ભાગની યાચના કરી રહ્યા છે. તેઓ ભાગ વખતે હાજર હોત તો તેમને જરૂર આપ્યું હોત. તેઓ ગેરહાજર હતા તેનું કારણ એટલું જ હતું કે પોતે જ તેમને દૂર મોકલ્યા હતા. હવે જો એમને ભાગ ન મળે તો તેઓ સાવ જ રસ્તા પર આવી જાય તેમ છે. આ સ્થિતિમાં પ્રભુનો પ્રતિભાવ શું છે ?
प्रभुर्न किञ्चित् प्रत्यूचे, वदन्तावपि तौ तदा ।
निर्ममा हि न लिप्यन्ते, कस्याप्यैहिकचिन्तया ॥१-३-१३९ ।। આટઆટલી પ્રાર્થના હોવા છતાં ય પ્રભુ કોઈ જ જવાબ આપતા નથી. પ્રભુ પૂર્ણપણે નિર્મમ છે. જે છોડ્યું છે, તે ખરેખર છોડ્યું છે. હવે તેમાં માનસિક પણ અંતર્ભાવ થાય તો એ ત્યાગ મટીને દંભ બની જશે. પ્રભુના મનને કોઈ સાંસારિક ચિંતા સ્પર્શતી સુદ્ધા નથી. બીજી બાજુ નિમવિનમિને પ્રભુની જ આશા છે. રોજ તેઓ કમળપત્રોમાં પાણી ભરી લાવે
નિર્મમતા વર્ષીતપ
૨૮
