Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth

Author(s): Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay

Page 8

સંપાદકીય નિવેદન
બહુશ્રુત દાર્શનિક, પ્રખર ન્યાયાચાર્ય, કાવ્યમીમાંસક અને સર્જક કવિ તરીકેની વિરલ પ્રતિભા ધરાવતા અને જૈન પરંપરામાં ‘લઘુ હરિભદ્રાચાર્ય’નું બિરુદ પામેલા યુગપ્રભાવક ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી સંસ્કૃત, પ્રાકૃત અને ગુજરાતીમાં ૧૧૦થીય વધુ ગ્રન્થોનું સર્જન કરી ગયા. સંવત ૧૭૪૩માં ડભોઈ મુકામે તેઓ કાળધર્મ પામ્યા. સંવત ૨૦૪૩માં આ મહાન પ્રતિભાના દેહવિલયને ત્રણસો વર્ષ પૂરાં થતાં હોઈ એ વર્ષ ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીની ત્રિશતાબ્દીનું વર્ષ હતું.
ઉપાધ્યાયજીનાં જીવનકવન, પ્રતિભા અને પુરુષાર્થ ઠીકઠીક સમય સુધી ઓઝલ રહ્યાં. દંતકથા-આધારિત એમનું જીવનવૃત્ત પ્રસાર પામતું રહ્યું ને એમનું મહિમાગાન થતું રહ્યું પરંતુ એમના ગ્રંથો અપ્રાપ્ય હતા તેથી એમના સાહિત્યના અભ્યાસની દિશા બંધ જેવી હતી. મુનિ પુણ્યવિજયજીના ઉદ્યમથી એમના ગ્રંથોની હસ્તપ્રતો પ્રાપ્ત થતી ગઈ, ઉપાધ્યાયજીનું જીવનવૃત્ત વર્ણવતી, સમકાલે રચાયેલી કાન્તિવિજયની ‘સુજાવેલી ભાસ' એ કૃતિની મોહનલાલ દલીચંદ દેશાઈને પ્રાપ્તિ થઈ અને ઉપાધ્યાયજીના જીવનકવન પર નવો પ્રકાશ પડવા લાગ્યો. શ્રી વિજયધર્મસૂરિના શિષ્ય મુનિશ્રી યશોવિજય (હાલ શ્રી યશોદેવસૂરિ)ના પ્રયત્નોથી ડભોઈમાં ૧૯૫૩ના માર્ચની સાતમી-આઠમી તારીખે ઉપાધ્યાયજીની સ્વર્ગવાસ-ભૂમિ ડભોઈમાં એક ભવ્ય સારસ્વત-સત્ર યોજાયું, જેમાં જૈન-જૈનેતર વિદ્વાનો, સાધુસંતો ને શ્રાવકોએ મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત થઈ ઉપાધ્યાયજીની બહુમુખી પ્રતિભાને ભાવભરી અંજલિ અર્પિત કરી. મુનિશ્રી યશોવિજયજીએ ‘શ્રી યશોવિજય સ્મૃતિ ગ્રંથ' સંપાદિત કરી ૧૯૫૭માં પ્રકાશિત કર્યો, જેમાં ઉપાધ્યાયજીના જીવનકવન અંગેના અભ્યાસો પહેલી વાર રજૂ થયા. સારસ્વત-સત્ર અને સ્મૃતિગ્રન્થે ઉપાધ્યાયજીને જગતના ચોકમાં મૂકી આપવાનું અને એમની મહત્તા તથા વિદ્વત્તાને ઉજ્વલ રંગે પ્રકાશિત કરવાનું પુણ્યકર્મ કર્યું. પછીથી મુનિશ્રી યશોવિજયજીએ યશોભારતી પ્રકાશન સમિતિ દ્વારા ઉપાધ્યાયજીના ગ્રંથોના પ્રકાશનનો ઉપક્રમ હાથ ધર્યો અને ઉપાધ્યાયજીનાં નામકામ સર્વત્ર ગાજતાં થયાં.
ત્રિશતાબ્દીના અવસરે, વિશેષ સાધનો હવે લભ્ય હોઈ, ઉપાધ્યાયજીના જીવનકવનનો નવેસરથી ને વધુ ઊંડાણથી અભ્યાસ થાય એ અપેક્ષિત હતું.
જોગાનુજોગ આ વર્ષમાં અમદાવાદમાં પાલડી, ભગવાનનગરના ટેકરે વિશ્વનંદિકર જૈન સંઘના ઉપાશ્રયમાં પં. શ્રી પ્રદ્યુમ્નવિજયજીનો ચાતુર્માસ. પ્રદ્યુમ્નવિજયજી એટલે યશોવિજયજીના ગ્રંથોના ઊંડા અભ્યાસી, યશોવિજયજીના અધ્યયનમાં સદાય ઓતપ્રોત. આ ત્રિશતાબ્દી નિમિત્તે યશોવિજયજીનાં વ્યક્તિત્વ, પ્રતિભા અને ગ્રંથો વિશે એક અભ્યાસપૂર્ણ પરિસંવાદ થાય એવી એમની તીવ્ર અભિલાષા. મુંબઈની શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય સંસ્થાએ એમની આ ઇચ્છાનો સાનુકૂળ પ્રતિભાવ આપ્યો અને ડિસેમ્બર ૧૯૮૭માં આવો એક પરિસંવાદ