________________
પ્રકરણ : ૧૭
તત્ત્વમીમાંસા
- વજ્ઞાનની દષ્ટિએ મીમાંસા પ્રપંચની નિત્યતાને સ્વીકારે છે, ( પરંતુ પદાર્થોની કલ્પનામાં પ્રભાકર, કુમારિલ તેમજ મુરારિમાં મતભેદ જોવા મળે છે. પ્રભાકર આઠ પદાર્થોની સત્તા માને છે તે આ પ્રમાણે, દ્રવ્ય, ગુણ, કર્મ, સામાન્ય, પરતંત્રતા, શક્તિ, સાદગ્ય અને સંખ્યા. કુમારિલના મતાનુસાર પદાર્થોની સંખ્યા ફક્ત પાંચ જ છે. દ્રવ્ય, ગુણ, કર્મ, સામાન્ય તયા અભાવ. મુરારિ મિશ્રના મતાનુસાર બ્રહ્મ જ એક પરમાર્થભૂત પદાર્થ છે, પરંતુ લૌકિક વ્યવહારની પ્રાપ્તિ માટે ધર્મ વિશેષ, ધર્મ વિશેષ આધાર વિશેષ તેમજ પ્રદેશ વિશેષ આ ચાર પદાર્થો માનવ જરૂરી છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
