________________
સિવાયને સ્વસ છે અને ઘેષ વ્યંજન છે, માટે નિયમ પ્રમાણે વિસર્ગને પ્રથમ ૬ થશે, પણું ની પછી ૨ આવતા હેવાથી પ્રથમ સ્ ઊડી જશે, અને તેની પહેલાંના સ્વર હસ્વ ને દીર્ઘ છું થઈ જશે, એટલે સામાન્સારથિ
રથ= સાઉથ + થ = સારથી રથ એ પ્રમાણે સબ્ધિ થઈ. ૩૮ વિસર્ગની પછી જે કે શું આવે તે વિસર્ગને “ર” થાય
છે, તુ કે શું આવે તો શું થાય છે, અને કેન્ આવે તો ૬ થાય છે.
સાથઃ + + = સાપરિશ્ચન્ો કનઃ + છત્ર = કનછત્રમ્ | પુરુષઃ + તાહથતિ = પુષતા:ચતિ |
પર + ગ્રીવન્ત = પાર્ટીત્તે આ ૩૮ વિસર્ગ પછી , ૬ કે શું આવે તો વિસર્ગને બદલે અનુક્રમે ,
કે શું થાય છે, અગર વિસર્ગ કાયમ રહે છે. - વિઝઃ રામ = વિકરામ અગર વિઝઃ રાત્રમ્
नृपः षष्ठं ददाति = नृपष्षष्ठं अगर नृपः षष्ठं ददाति ।
गुरुः सीदति = गुरुस्सीदति अगर गुरुः सीदति । ૪૦ વિસર્ગની પછી શું, ૬, કે ર્ આવે ને તે શ, ષ, કે સુની
પછી અોષ વ્યંજન હોય, તો વિસર્ગનાં ત્રણ રૂપ થાય છે? ૧ કાં તે વિસર્ગ કાયમ રહે છે, ૨ કાં તો વિસર્ગના અનુક્રમે , ૬ કે શું થાય છે, અગર ૩ વિસર્ગ લેપાય છે. નિઃસ્પૃદુ = નિઃસ્પૃદ્દ, નિઝુદ્દ, નિસ્જદ આ ત્રણે થઈ શકે છે
જો કે છેલ્લું રૂપ બહુ પ્રચારમાં નથી. ૪૧ ૬ અગર વિસર્ગની પહેલાં “” “ક” આવ્યું હોય, અને
પછી શું, , ૬ કે હેય તે સ્ અગર વિસર્ગને બદલે
શું થાય છે.
