Prastavana Trayi

Author(s): Shobhanmuni, Ajitsagarsuri
Publisher: Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir

Page 66

५२
आजानुक्षितिमध्यमन्नवपुषश्चक्राभिघातव्यथामूर्च्छान्ते करुणाभराचितपुटा वीरस्य वो दृष्टयः प्रबन्धानामनध्यायः, सा वाग् जयति शुद्धया । यया प्रतिपदेवेन्दुः, कविः क्षीणोऽपि जीवैति वन्द्यास्ते कवयः काव्य- - परमार्थविशारदाः । विचारयन्ति ये दोषान् गुणांश्च गतमत्सराः वार्योऽनार्यः स निर्दोषे, यः काव्याऽध्वनि सर्पताम् । अग्रगामितया कुर्वन्, विघ्नमायाति सर्पतम्
तिलकमञ्जरी
स्वादुतां मधुना नीताः, पशूनामपि मानसम् । मदयन्ति न यद्वाचः, किं तेऽपि कवयो भुवि
॥ ६ ॥
॥ ७ ॥
शेषे सेवाविशेषं ये, न जानन्ति द्विजिह्वतः । यान्तो हीनकुलाः किं ते, न लज्जन्ते मनीषिणाम् ॥ १० ॥
-
॥ ८ ॥
"
" न
व्याख्या -- शेष इति ' ये ' ' हीनकुलाः ' - दुर्जनाः, ' शेषे स्वस्मादतिरिक्ते सेवाविशेषं ' सेवाविधि, यद्वा शेषे से- शकारकार - सकारविषयकं भेदं द्विजिह्वत: ' रसनाद्वयात्, जानन्ति न विदन्ति, ' ते ' अकुलीनाः ' ' मनीषिणां पण्डितानां, मध्यमिति गम्यम् । 6 ,, यान्तः व्रजन्तः किं न लज्जन्ते - अर्थात् लज्जां प्राप्नुवन्त्येव अहिपक्षे- ' अहीनकुलाः ' अहीनां सर्पाणां, इनानां स्वामिनां कुलमन्वयो येषां ते - अहीनवंशोद्भवाः 'ये ' भुजङ्गमाः द्विजिह्वत्वे सति ' शेषे ' शेषनागे सेवेत्यादिपूर्ववद् ॥ १० ॥ अधुना कविगुणं दर्शयति
॥ ९॥
॥ ११ ॥
१ विशिष्टामी - श्रियं राति - भव्यजनेभ्यो ददाति स वीरः । उक्तञ्चविदारयति यत्कर्म, तपसा च विराजते । तपोवीर्येण युक्तच, तस्माद्वीर इति स्मृतः
॥ १ ॥
२ जीवो - बृहस्पतिरिवाचरति । ३ गच्छताम् । ४ भुजङ्गताम् ।