________________
चतुर्थ पाद
(सूत्र) इदितो वा ।। १॥ (वृत्ति) सूत्रे ये इदितो धातवो वक्ष्यन्ते तेषां ये आदेशास्ते विकल्पेन
भवन्तीति वेदिव्यम्। तत्रैव चोदाहरिष्यते। (अनु.) (आता पुढील) सूत्रात जे इ इत् असणारे धातु सांगितले जातील त्यांचे
जे आदेश होतात ते विकल्पाने होतात असे जाणावे. (त्यांची) उदाहरणेही तेथेच दिली जातील.
(सूत्र) कथेर्वजर-पज्जरोप्पाल-पिसुण-संघ-बोल-चव
जम्प-सीस-साहाः ।। २।। (वृत्ति) कथेर्धातोर्वजरादयो दशादेशा वा भवन्ति। वज्जरइ। पजरइ।
उप्पालइ। पिसुणइ। संघइ। बोल्लइ। चवइ। जम्पइ। सीसइ। साहइ। उब्बुक्कइ इति तूत्पूर्वस्य बुक्क भाषणे इत्यस्य। पक्षे। कहइ। एते चान्यैर्देशीषु पठिता अपि अस्माभिर्धात्वादेशीकृता विविधेषु प्रत्ययेषु प्रतिष्ठन्तामिति। तथा च। वजरिओ कथितः। वजरिऊण कथयित्वा। वज्जरणं कथनम्। वज्जरन्तो कथयन्। वज्जरिअव्वं कथयितव्यमिति रूपसहस्राणि सिध्यन्ति। संस्कृतधातुवच्च
प्रत्ययलोपागमादिविधिः। (अनु.) कथ् (कथि) धातूला वज्जर इत्यादि (म्हणजे वज्जर, पज्जर, उप्पाल,
पिसुण, संघ, बोल्ल, चव, जंप, सीस आणि साह असे) दहा आदेश विकल्पाने होतात. उदा. वज्जरइ...साहइ. उब्बुक्कइ (हेरूण) मात्र उद् (हा उपसर्ग) पूर्वी असणाऱ्या 'बुक्क' म्हणजे बोलणे (भाषणे) या धातूपासूनचे आहे. (विकल्प-) पक्षी:- कहइ. हे (आदेश) जरी इतरांनी देशी शब्दांत सांगितले आहेत तरी आम्ही त्यांना धात्वादेश केले आहे; (हेतु हा की) विविध प्रत्ययांत (त्यांना) प्रतिष्ठा मिळावी आणि त्यामुळे वजरिओ...कथयितव्यम् अशाप्रकारे हजारो रूपे सिद्ध
