________________
સંદર્ભમાં કહીએ તો સમ્યક જ્ઞાન, સમ્યક દર્શન અને સમ્યક ચારિત્ર કારણે મને ગુસ્સો આવ્યો, પણ આ આખી પરિસ્થિતિમાં નિમિત્તપામવાનું જીવનું પોતાનું સામર્થ્ય, શક્તિ. ઉદાહરણ તરીકે બીજમાં ઉપાદાનની ફોર્મ્યુલા નાખીએ તો આખા દાખલાનો જવાબ જ જેમ સામર્થ્ય હોય છે-છોડ બનવાનું અને બગીચો બનવાનું. બદલાઈ જાય છે. ખરેખર તો આપણે પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવથી
આ ઉપાદાન સાથે ત્યારે નિમિત્ત જોડાય છે ત્યારે જે સંબંધ હટીને નિમિત્ત દૃષ્ટિમાં ગયા. એટલે ક્રોધરૂપી પરિણામ આવ્યું. રચાય છે એ જરા અટપટો હોય છે. કોઈ પણ કાર્યમાં નિમિત્ત અને નિમિત્ત-ઉપાદાનની સાચી સમજણ આપણને આપણી પોતાની ઉપાદાન જોડાયેલા હોય છે અને છતાં એ બંને સ્વતંત્ર અને જુદા અનંત શક્તિ, સંપદા અને સામર્થ્યનો અહેસાસ કરાવે છે. પછી છે. આ બંને વચ્ચેનો સંબંધ હોય છે એકદમ સહજ અને સુંદર નથી રહેતી બહારની સામગ્રીની અપેક્ષા કે નથી રહેતો કોઈ જાણે કે દૂધમાં સાકર કે સોનામાં સુગંધ કે પછી જાણે કોઈ નિમિત્તનો ઈંતઝાર. જાણે જિંદગીના ફોલ્ડરમાંથી હંમેશ માટે magnetic connection - પણ એનો મતલબ એ નથી કે નિમિત્તને બહાનાઓની ફાઈલ ડિલીટ થઈ જાય છે. કારણે કોઈ કાર્ય થાય છે. નિમિત્ત એ કર્તા નથી. વસ્તુના સ્વતંત્ર એક પ્રસંગ યાદ આવે છે – સ્વભાવની સમજણ અને સ્વીકાર એ જ તો આપણા જૈન દર્શનની એક પ્રોફેસરને એના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓ મળવા આવે છે. માસ્ટર કી છે. જે આને પકડી લે એનું જીવન જ યાત્રા બની જાય. બધા પોતાના પ્રોબ્લેમનું પોટલું ખોલીને બેસી જાય છે. પ્રોફેસર જગતના બીજા જીવો, દ્રવ્યો, પરિસ્થિતિ પરની પરાધીનતાનો બધું ચૂપચાપ સાંભળે છે અને કૉફી બનાવવાનું શરૂ કરે છે. અને એક ઝટકે છેદ ઊડી જાય છે. ઉદાહરણ તરીકે આપણી આજુબાજુ વિદ્યાર્થીઓને ટ્રેમાંથી કૉફી માટેના કપ પસંદ કરવાનું કહે છે. આપણે કેટકેટલા સંબંધોના તાણાવાણામાં જોડાયેલા હોઈએ છીએ, નાના, મોટા, સસ્તા, મોંઘા, સાદા, ડિઝાઈનવાળા કેટકેટલા જાતના જાણે એના વગર જીવન જીવી જ ન શકાય, પણ દરેક કાર્ય કપમાંથી કપ પસંદ કરવામાં વિદ્યાર્થીઓ મંડી પડે છે. ત્યારે કપ ઉપાદાન પ્રમાણે થાય છે એવી દ્રવ્યની સ્વતંત્રતા પર આપણી પસંદ કરીને આવેલા વિદ્યાર્થીઓને પ્રોફેસર કહે છે તમે કપ પસંદ જિંદગીના કેમેરાનું ફોકસ આવી જાય તો આખો નજરિયો જ કરવામાં કેટલો બધો સમય નાખી દીધો. મહત્ત્વનું શું છે? કૉફી. બદલાઈ જાય છે. અહીં મને કવિ સુરેશ દલાલની પંક્તિઓ યાદ કોઈ પણ કપમાં પીઓ એનાથી શું ફરક પડે છે? કયાંક નિમિત્તરૂપી આવે છે, “આવશે તો આવવા દઈશ, જશે તો જવા દઈશ, કપ પાછળ આપણી ઉપાદાનરૂપી કૉફી વેડફાઈ તો નથી રહીને? આપણો સંબંધ તો નિંદ પહેલાનું ઝોકું'
તો ચાલો પ્રયત્નની પાળ પર પગલા પાડીએ. સામે પાર મોક્ષ બસ આવી પરદ્રવ્ય પ્રત્યે સાચી ઉદાસીનતા જાગે તો માટેના નિમિત્તો ક્યારની આપણી રાહ જોઈ રહ્યા છે. વીતરાગતાના હાઈ-વેનું ગ્રીન સિગ્નલ મળી ગયું સમજો. પછી તો જાણે મૅકઓવર થઈ જાય છે. કોઈ વ્યક્તિ આપણી નિંદા કરે
૧૯૬૫૩૯૯ પંતનગર, અથવા અપશબ્દો કહે તો સામાન્ય રીતે આપણો રિસ્પોન્સ એ
ઘાટકોપર, મુંબઈ - ૪૦૦૦૭૫. રહેવાનો કે આ વ્યક્તિએ મને ગુસ્સો અપાવ્યો કે આ વ્યક્તિને
ફોન : ૦૨૨-૨૫૦૧૪૮૫૯
પરમળ્યોતિ:પુત્રવિંશતિરંગ : ઉપાધ્યાયજી યશોવિજયજી
મનુભાઈ દોશી प्रभाचंद्रार्कभादीनां, मितक्षेत्रप्रकाशिका।
પમાડે તેવી છે. ફિજિક્સના આ વૈજ્ઞાનિકની વાત અને આધ્યાત્મિક માનનારા પરંળ્યોતિનોવાનોwવારવન્Jારવા પરમતત્ત્વની વાત વચ્ચે ખૂબ જ સામ્ય છે. તેઓના કહેવા પ્રમાણે ચંદ્ર, સૂર્ય અને નક્ષત્રાદિની પ્રભા પરિમિત ક્ષેત્રને પ્રકાશ આપણા આ બ્રહ્માંડમાં આપણી પૃથ્વીથી જે સંબંધમાં છે તે સૂર્ય, કરનારી છે. જ્યારે આત્માની પરમજ્યતિ લોકાલોકને પ્રકાશ ચંદ્ર, ૨૭ નક્ષત્રો અને અન્ય ગ્રહો મંગળ-બુધ-ગુરુ-શુક્ર-શનિકરનારી છે. (૨)
રાહુ-કેતુ-હર્ષલ-નેપથ્યન-લૂટો આ બધા દ્વારા તો ફક્ત હાલના પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજીનો બીજો શ્લોક માનવીના જીવનને સત્યનું આપણા વિશ્વ વિષે વિચારી શકીએ. પરંતુ આપણા આ સમસ્ત દર્શન કરાવનારો છે. ખરેખર તો આ શ્લોકનું ભાષાંતર અને તેની બ્રહ્માંડમાં અનેક નિહારિકાઓ અને અનેક સૂર્યમાળાઓ રહેલી છે. અસર વ્યક્તિને શા માટે બહારથી અને અંદરથી ખળભળાવી નાખે જે પ્રત્યેકના ગુરુત્વાકર્ષણ અને ચુંબકીય તત્ત્વની અસરો તેમ છે તે ખરેખર વિચારણીય છે. તાજેતરમાં જ થોડા માસ પહેલાં પોતપોતાના ક્ષેત્રથી સંબંધિત છે. વિક્રમ સંવત ૧૬૮૧-૧૭૪૩ વિશ્વના સુપ્રસિદ્ધ વૈજ્ઞાનિક સ્ટીફન હોકિંગની એક વાત આશ્ચર્ય દરમ્યાનના ટૂંકા જીવનકાળમાં આ મહાત્મા યશોવિજયજીએ આપણા
પ્રબદ્ધજીવુળ
ડિસેમ્બર- ૨૦૧૮
