________________
પંથે પળે પાથેય સંસ્કૃતિ અને સંસ્કાર જીવાય છે, ગોખતા નથી.
ડૉ. સેજલ શાહ અને મનીષ શાહ ૨૧મી સદીમાં થયેલાં કુટુંબ વિશેના સર્વેનો અભ્યાસ કરતાં દર વર્ષે આર્થિક બળ પૂરું પાડવું વગેરે જેવી અનેક સેવા કરી. સમાજ જણાઈ આવે છે કે આજે મોટે ભાગે કુટુંબો, એકલા રહેવાનું પસંદ પ્રત્યે પોતાનું ત્રણ અર્પે છે. વિશાળ કુટુંબે આજે પાંચ પેઢીના કરે છે. સંયુક્ત કુટુંબની વિભાવના જાણો કે સમાજમાંથી વિલાઈ સભ્યોના વિસ્તારને લાગણી અને ભાવનાથી જોડી રાખ્યા છે. રહી છે. ભૌતિકતાની સમૃદ્ધિ સાથે આપણને એકલતા પણ ભેટ પાલીતાણાની જાત્રાથી કુટુંબના પ્રવાસની યાત્રા શરૂ થઈ ત્યારે રૂપે મળી છે. બાળકો પોતાની એકલતાને તોડવા મોબાઈલ, ટીવી મૂળ હેતુ એજ હતો કે દરેક સભ્ય એકબીજા સાથેના આ લોહીના અન્ય ટેક્નોલોજીના સહારે ગયા છે. જેની સાથે તે પોતાનો સમય સંબંધને સમજે અને એકબીજાને હુંફ આપે. દરવર્ષે દિવાળીના પસાર કરી શકે. ડીજીટલ ભારત સાથે સંબંધોમાં ઉષ્માની ઓટ દિવસોમાં પાંચ દિવસ તેમની યાત્રાનું આયોજન થાય છે. આવી ગઈ છે. આવા સમયે મોટા ભાગના લોકો ફરિયાદ કરે છે. શરૂઆતમાં આ કાર્ય સહેલું હતું કારણ ધાર્મિક પ્રવાસે જવાનું પરંતુ એક કટુંબ એવું છે, જેને ૩૯ વર્ષ પહેલાં જ પોતાના કુટુંબને વળગણ એ સમાજને અનો
વળગણ એ સમાજને હતું પરંતુ જેમ જેમ યુવાનો મોટા થવા માંડયા ભેગું રાખવા માટેના પ્રયત્નો આદરી દીધાં હતા.
તેમ તેમ તેમને સ્વાભાવિક જ રસ ઓછો પડે એટલે દર દિવાળીએ બહુ જ સહજપણે આરંભાયેલી એ પ્રવૃત્તિ આજે “સંયુક્તા' આ કાર્યની સફળતા ચાલુ રહે એ માટે વડીલોએ ખૂબજ નક્કર નામે કુલ ફલીને વટવૃક્ષ થઈ છે. આ પ્રવાસનો-પ્રવૃત્તિનો આરંભ આયોજન કર્યું. પોતાના ધાર્મિક વિચારો સાથે સમજૂતી સાધી, આમ તો ‘મેળાવડા' જેવી સહજ પ્રવૃત્તિથી થયો હતો પરંતુ વૈચારિક યુવાનોને ગમે તેવા પર્યટક સ્થળોની પસંદગી કરવા માંડી અને દીર્ઘદૃષ્ટિએ, આ પ્રવૃત્તિ મેનેજમેન્ટ, આયોજન, સામાજિક આધાર ત્યાં જઈને પર્યટન મુલાકાત ન કરતાં, કુટુંબના બધા જ સભ્યો સંસ્કૃતિની જાળવણી, ધંધાકીય મૂલ્ય, માનવીય વ્યવહાર વગેરેની સાથેને સાથે રહે એવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી. એક તરફ બદલતાં દૃષ્ટિએ બહુજ ઉત્તમ રહ્યો અને જેનો પ્રસાર કરી, અન્યને અનુસરવા સમાજ, વિચારો સાથે આધુનિકતા પ્રત્યેનો ખુલ્લો આવકાર તો માટેની પ્રેરણા આપે એવો છે.
બીજી તરફ, મૂલ્યો, સંસ્કાર, ધાર્મિકતાનો ભાર ન લાગે એ રીતે આજે જ્યારે આપણો સમાજ માનવીય સંવેદના, એકબીજા એને વણી લેવામાં આવ્યા કે એ સમગ્ર આયોજનનો ભાગ બની માટેના ભાવનાત્મક અભિગમથી વિમુખ થઈ રહ્યો છે. ત્યારે ગયા. છેલ્લા ૩૧ વર્ષથી આ કુટુંબના ૯૦૦ થી ૧૦૦ સભ્યો દર “સંયુક્તા” જેવી પ્રવૃત્તિનો પ્રચાર કરી. એકના મનમાં કુટુંબની દીવાળીમાં પાંચ દિવસ સાથે રહે છે, ત્રણ વર્ષથી ૯૦ વર્ષ સુધીના એકતા વિશેના સ્વપ્નો વાવી શકાય છે.
દરેકમાં એક તાલમેલનું વાતાવરણ ઊભું થયું છે અને કુટુંબની આ કાર્યક્રમની વિગતે વાત કરીએ અને તેના કેટલાંક મહત્વના દરેકે દરેક વ્યક્તિ એકબીજાને નામથી ઓળખે છે. આજે તો ત્રણલક્ષણો સમજીએ.
ચાર પેઢી પછી નામો ભૂલતા ગયા છે અને આજના અંગ્રેજી ભારત દેશને સ્વતંત્રતા મળી એ પહેલાં અનેક લોકો માહોલમાં તો બાળકોને એ પણ નથી ખબર હોતી કે કાકા-મામાગુજરાતના જુદાં જુદાં વિસ્તારથી સ્વપ્નની નગરી મુંબઈમાં વિકાસ ફઈ કોને કહેવાયું જ્યારે કુટુંબ કબીલા સાથે રહેલા આ બાળકોની માટે આવતાં હતા. એ રીતે પાટણથી પોપટલાલભાઈ અને સ્પષ્ટતા ગજબની કેળવાયેલી જોવા મળે છે. સેવંતીભાઈ મુંબઈ આવ્યા અને “એસ. કે. બ્રધર' રૂપે પોતાના
આજે દરેક વ્યક્તિ વ્યક્તિગત ધોરણે વધુને વધુ સંકુલ બની વેપારના શ્રીગણેશ કર્યા. સ્વાભાવિક રીતે અનેક કુટુંબમાં થાય છે. રહી છે. વધુને વધુ સંકુચિત બની રહી છે, ત્યારે તેમને દરેક સાથે તેમ એક કે બે ભાઈની સફળતા પછી કુટુંબના બધાજ સભ્યોને મળવાનો. વૈશ્વિકતા વિકસાવવાનો દૃષ્ટિકોણ અહીંથી મળે છે. મુંબઈ બોલાવીને આર્થિક રીતે સમૃધ્ધ કરવાનું કાર્ય અહીં પણ
આ પાંચ દિવસનું સાથે રહેવું શું શીખવે છે,થયું. આજે વેપારની સાથે તેઓ અનેક ક્ષેત્રમાં વિસ્તાર પામ્યા છે. સાથે સામાજિક ક્ષેત્રે પણ મહત્વનું પ્રદાન કરે છે; જેમાં પાટણ : જીવનની નાગ માટે મેનેજમેન્ટની કોલેજ, બાલમંદિર, શિક્ષણક્ષેત્રે, મુંબઈમાં મહેમાનોને બોલાવવામાં આવે છે તેથી cross cultural મેડિકલ સેવામાં જાણીતી હોસ્પિટલમાં ફ્રી-બેડની સેવા, બ્લડ બેંકની training શીખે છે અને “અતિથિ દેવો ભવઃ'ની ભાવના પણ સુવિધા, શ્રી જૈન યુવક સંઘ દ્વારા ચાલતી પર્યુષણ વ્યાખ્યાન માળાને શીખે છે.
નવેમ્બર - ૨૦૧૭
પ્રબુદ્ધ જીવન
૫
