________________
૧૪ પ્રબુદ્ધ જીવન
જૂન, ૨૦૦૯ મૂકીને જેઈ નીકળી શકે તે સંભવ ન હતું. છેવટે એ નક્કી કર્યું કે રેન્ડી પાઉશે કહ્યું કે “આ વિચિત્ર, પણ અભુત કોચ પાસેથી જેઈ ૧૮મી તારીખે વર્જીનિયાથી નીકળી સીધી પ્રવચનના સ્થળે મને જે શીખવા મળ્યું છે તે મારા જીવનના વિકાસનો પાયો છે. હું પહોંચે અને તે જ દિવસે પાછી ફરે. રેન્ડી પાઉશે મધ્યમ માર્ગથી આ કોઈ કલબની ટીમનો પણ ખેલાડી નથી બની શક્યો. એ રીતે મારું વિટંબણાનું સમાધાન કર્યું.
બાળપણનું આ સ્વપ્ન સાકાર નથી થયું. પણ તેને મારી નિષ્ફળતા રેન્ડી પાઉશના પ્રવચનનો વિષય હતો-“બાળપણના સ્વપ્નની નથી ગણતો, કારણ કે ફૂટબૉલના મેદાનમાંથી મને અનુભવના ખરેખરી સિદ્ધિ' ('Really Achieving Your Childhood અમૂલ્ય પાઠ મળ્યા છે. કોઈ પણ વિષય કે પ્રશ્નના મૂળ સુધી Dreams)". આ પ્રવચન એટલું પ્રભાવશાળી, પ્રેરણાદાયી, પહોંચવાની ટેવ મને આ કોચ પાસેથી મળી છે.' તેમણે ફરી ફરીને ભાવભીનું અને હૃદયસ્પર્ષ હતું કે શ્રોતાઓ મંત્રમુગ્ધ થઈ ગયા. ભારપૂર્વક કહ્યું કે મજબૂત પાયાની કિંમત ક્યારે પણ ઓછી ન એ પ્રવચનનો ચારે તરફ વાયુવેગે પ્રચાર થઈ ગયો. પ્રવચનની આંકવી. લોકપ્રિયતા અને ભવ્ય પ્રતિસાદને ધ્યાનમાં રાખીને તેમણે 'Last કોઈ એક સમયે ફૂટબૉલ એક જ ખેલાડી પાસે હોય છે, પણ Lecture" તરત જ પુસ્તકરૂપે બહાર પાડ્યું, જેમાં તેમણે જીવનના બાકીના એકવીસ ખેલાડીઓ પણ મહત્ત્વના છે. તેઓ પણ રમત થોડા વધુ અનુભવોને આવરી લીધા. એ પ્રવચન અને પુસ્તકને રમી રહ્યા છે. એક ખેલાડીમાં પણ કુશળતા ઓછી હોય તો તેની આધારે અહીં તેમના અદભુત વ્યક્તિત્વ અને જીવનદૃષ્ટિ ઉપર પ્રકાશ ટીમ હારી જાય. આ કોચ પાસેથી તેમને બાળપણમાં જ ચારિત્ર પાથર્યો છે.
ઘડતર માટે અમૂલ્ય એવા ટીમવર્ક, ખેલદિલી, સાથ-સહકાર, ખંત તેમણે પ્રવચનની શરૂઆતમાં જ કહ્યું કે તેમને પોતાની અને ધીરજના પાઠ શીખવા મળ્યા. બીમારીની કે સહાનુભૂતિની વાત નથી કરવી. તે 'Last એક અનુભવને ટાંકતાં તેમણે કહ્યું કે જ્યારે કોચ તેમની રમતથી Lecture"માં પોતાના બાળપણમાં જોયેલા સ્વપ્ન અને અભિલાષા, નારાજ થતો ત્યારે આકરી સજા કરતો. આ સજાથી ઉદાસ થયેલા તે સાકાર કરવામાં આવેલા વિપ્ન અને પોતાના પુરુષાર્થની વાત રેન્ડી પાઉશને કોચે એક સોનેરી શિખામણ આપી. “જ્યારે તારું દ્વારા જીવન જીવવાની અને માણવાની ચાવી બતાવવા માંગતા હતા. પરિણામ ખરેખર ખરાબ હોય અને કોઈ ટીકા પણ ન કરે ત્યારે
દરેક બાળક ભવિષ્યની મીઠી કલ્પનામાં રમતો હોય છે. રેન્ડી સમજવું કે કોઈને તારામાં જરા પણ રસ નથી કે આશા દેખાતી પાઉશે કહ્યું કે બાળપણમાં જોયેલા આ સ્વપ્ન ખરેખર સાકાર થયા નથી.” કોઈ આપણું ધ્યાન પણ ન દોરે અને આપણા તરફ ધ્યાન કે નહીં તે મહત્ત્વનું નથી. પણ એ માટે તેમણે જે પ્રયાસ કર્યા અને પણ ન આપે એ મોટી અવગણના છે, જે આકરી ટીકા કરતાં પણ તેમાંથી જે પાઠ શીખ્યા તેનું જીવનમાં મહત્ત્વ છે.
વધુ ખરાબ છે. બાળપણમાં રેન્ડી પાઉશને ફૂટબૉલના ખેલાડી થવાની હોંશ રેન્ડી પાઉશે કહ્યું કે “આપણાટીકાકાર આપણા સૌથી મોટા હિતેચ્છુ હતી. નવ વર્ષનો રેન્ડી ફૂટબૉલની તાલીમ આપતી કલબમાં જોડાયો. છે. આ સૂત્ર મારા જીવનમાં અંકાઈ ગયું છે.' પહેલે દિવસે તે જ્યારે ફૂટબૉલના મેદાનમાં ગયો ત્યારે તેને આશ્ચર્ય તેમનો અનુભવ હતો કે સારું શિક્ષણ અને તાલીમ પરોક્ષ રીતે થયું. તાલીમ આપનાર કોચ પાસે ફૂટબૉલ જ ન હતો!' પણ ઘણા જીવન ઉપયોગી પાઠ શીખવે છે. સાથીઓ અને
એક બાળકે કોચને પ્રશ્ન કર્યો, “અમે ફૂટબૉલ વગર રમત કઈ વિદ્યાર્થીઓમાં ઉત્સાહ જગાડવાની ખૂબી તે ફૂટબોલના મેદાનમાં રીતે શીખીશું?'
શીખ્યા હતા. ઉત્સાહ જાગે તો પહાડ જેવા કામ પણ સરળ થઈ આ અજાયબ કોચે સામો પ્રશ્ન કર્યો, ‘ફૂટબૉલના મેદાનમાં કેટલા જાય છે અને જવાબદારી પણ પ્રસન્નતાથી પાર પડે છે. તે ખેલાડીઓ હોય છે?'
યુનિવર્સિટીના અભ્યાસક્રમનું હંમેશ એ રીતે આયોજન કરતા કે બાવીસ.” બાળકોએ જવાબ આપ્યો.
વિદ્યાર્થીઓને પરોક્ષ રીતે બીજા વિષયોની જાણકારી સહજ રીતે બાવીસમાંથી કેટલા ખેલાડી પાસે ફૂટબૉલ હોય છે?' મળી જતી. ગમત સાથે જ્ઞાન આપવાની કુશળતા તેમની અધ્યાપક “એક જ ખેલાડી પાસે.” બાળકોએ ઉત્તર આપ્યો.
તરીકેની સફળતા અને લોકપ્રિયતાનું રહસ્ય હતું. “બરાબર. હવે તમે જવાબ આપો કે બાકીના ખેલાડીઓ ત્યારે તે આઠ વર્ષના હતા ત્યારે ડિઝનીલેન્ડ ફરવા ગયા હતા. ત્યાંના શું કરે છે?'
હેરત પમાડે તેવા મનોરંજનના કાર્યક્રમ જોઈને એટલી નાની ઉંમરે બાળખેલાડીઓ પાસે કોઈ ઉત્તર ન હતો.
તેમને આવા કાર્યક્રમ બનાવવાના મનોરથ થયા. કોચે સ્પષ્ટતા કરતાં કહ્યું કે “જેની પાસે ફૂટબૉલ નથી એવા ડિઝનીલેન્ડમાં આ જાતના કાર્યક્રમ ઘડનારાઓને imagineer' એકવીસ ખેલાડીઓ પણ રમત રમી રહ્યા છે. એ એકવીસ ખેલાડીઓ કહે છે. Imagination અને Engineer જોડીને આ શબ્દ બન્યો છે. કેવી રીતે રમે છે એ હું તમને પહેલા શીખવીશ.”
રેન્ડી પાઉશને પણ imagineer' બનવાનું સ્વપ્ન હતું. આ સ્વપ્ન
