________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુન, ૨૦૦૯
મળ્યો હતો. રેન્ડી પાઉશે સંતોષથી જણાવ્યું કે આગળ જતા એ આંખમાં આંસુના બુંદ ચમકી રહ્યાં હતાં. વિદ્યાર્થીઓ ઘણાં જ સફળ પુરવાર થયા હતા. કોઈના સ્વપ્નની ‘મારું આ પ્રવચન હકિકતમાં મારા ત્રણ બાળકો માટે છે.' આ સિદ્ધિમાં પોતે નિમિત્ત થયાની તેમને પારાવાર ખુશી હતી. શબ્દો સાથે તેમણે તેમનું છેલ્લું પ્રવચન' પૂરું કર્યું.
તેમને વિશ્વાસ હતો કે યુવકોને તેમના સ્વપ્ન સિદ્ધ કરવાની શ્રોતાઓએ ઊભા થઈને ૯૦ સેકંડ સુધી સતત તાળીઓના તક આપશો તો તેમની પૂરી શક્તિ ખીલી ઊઠશે. તેમણે પોતાના
ગડગડાટથી તેમનું અભિવાદન કર્યું. વિભાગના દ્વાર યુનિવર્સિટીના દરેક વિદ્યાર્થીઓ માટે ખોલી દીધા.
ટાઈમ મેગેઝિને વર્ષ ૨૦૦૭ના સૌથી વધુ પ્રભાવશાળી ૧૦૦ તેમણે ૫૦ વિદ્યાર્થીઓને virtual reality ઉપર બે અઠવાડિયા
વ્યક્તિઓમાં રેન્ડી પાઉશની ગણના કરી છે. ટાઈમ મેગેઝિને તેમને પોતાની કલ્પના પ્રમાણે કામ કરવાની તક આપી. virtual reality
પ્રશ્ન કર્યો હતો કે તમારી શારીરિક અવસ્થા નાદુરસ્ત હોવા છતાં જેનો વિષય નથી એ વિદ્યાર્થીઓએ અવનવા પ્રયોગો કર્યા, જેનું
તમે કઈ રીતે આટલા ઉત્સાહથી પરિશ્રમ કરી શકો છો ? રેન્ડી પાઉશે અભૂત પરિણામ આવ્યું. આ પ્રયોગને કાયમી સ્વરૂપ આપીને
ઉત્તર આપ્યો, ‘પરિસ્થિતિની મર્યાદામાંથી પણ ઉત્તમ પરિણામ મેળવવું તેમણે હજારો વિદ્યાર્થીઓની મનોકામના પૂરી કરી અને તેમના
એ મારું જીવનધ્યેય છે.' જીવન ઉત્સાહ અને ઉમંગથી ભરી દીધા. રેન્ડી પાઉશ કહે છે કે કોઈને તેના સ્વપ્ન પૂરા કરવાનો અવસર આપવાથી વધુ સંતોષ
કેન્સરની જીવલેણ બિમારી અને પીડા હોવા છતાં રેન્ડી પાઉશનો કારક અને પ્રસન્નતાભર્યું બીજું કોઈ સત્કાર્ય નથી. વિદ્યાર્થીઓમાં
ઉત્સાહ અણનમ હતો. તેમણે કહ્યું, “મોત સામે છે છતાં હું જીવન સંપ અને સહચર્યનો વિકાસ આ કાર્યક્રમની મોટી આડ પેદાશ હતી.
માણી રહ્યો છું. છેલ્લા દિવસ સુધી હું જીવનની મજા માણતો રહીશ.” પ્રસન્નતાથી જીવો અને બીજાને મદદ કરો' એ રેન્ડી પાઉશનો
તેમને માટે મજા એટલે મોજમસ્તી નહીં પણ જીવનનું માધુર્ય હતું. જીવનમંત્ર હતો.
ડોક્ટરોની ૬ મહિનાની ધારણા સામે રેન્ડી પાઉશ ૧૨ મહિના
જીવ્યા. આ કાર્યક્રમની સફળતાથી પ્રેરાઈને કાર્નેગી મેલને વિશ્વમાં પ્રથમ Entertainment Technology Centreની સ્થાપના કરી, જેને
“છેલ્લું પ્રવચન' સામાન્ય માનવી કઈ રીતે સામાન્ય ઘટનાઓને રેન્ડી પાઉશે છેવટ સુધી દોરવણી આપી.
પણ અસામાન્ય રીતે જીવનમાં વણીને અસામાન્ય જીવન જીવી જાય
છે તેની ઝલક આપે છે. Last Lecture એટલું લોકપ્રિય થઈ ગયું રેન્ડી પાઉશ આધુનિક જ્ઞાનના વિસ્તારને ટેકો આપતા હતા.
કે U Tubeમાં એક કરોડની આસપાસ લોકોએ તેને જોયું અને તેમના પ્રયત્નથી કાર્નેગી મેલને 3D graphicનો Alice' નામનો
સાંભળ્યું છે. તે પુસ્તકની પણ લાખો નકલ વેચાણી છે. કૉપ્યુટર પ્રોગ્રામ તૈયાર કર્યો. પોતાની મેળે સહેલાઈથી શીખી શકાય તેવો આ કાર્યક્રમ મફત ઉપલબ્ધ છે. લાખો યુવકોએ તેનો
નિખાલસતા, વફાદારી, કૃતજ્ઞતા, કદરદાની, ભૂલનો સ્વીકાર, લાભ લીધો છે અને પોતાની શક્તિ અને સૂઝનો ક્રિયાત્મક ઉપયોગ ટીકા
હો ટીકાઓનો પણ આદર, દરેકને મદદ માટે સદા તૈયાર અને બીજાના કર્યો છે. આ કાર્યક્રમની એ ખૂબી છે કે Alice શીખતા શીખતા
સ્વપ્નને સિદ્ધ કરવાની તત્પરતાથી રેન્ડી પાઉશનું જીવન ઝગમગતું કૉપ્યુટરની ‘જાવા’ ભાષા પણ આવડી જાય છે ! આ તેનો મોટો હતું. તેમનામાં દરેક સંજોગોને હળવાશથી લેવાની અને માણવાની પરોક્ષ લાભ છે.
ગજબની કુનેહ હતી. ભાષણને અંતે તેમણે એક જાહેરાત કરી. ‘હું તમારે માટે એક
- ૨૦૦૮ની ૨૫ જુલાઈએ એક વીર સેનાનીની છટાથી તેમણે આશ્ચર્ય રજૂ કરું છું.”
દેહ છોડ્યો. એ સાથે જ તેમના મિત્રો એક હાથગાડીમાં વિશાળ કેક લઈને રેન્ડી પાઉશે પૂરા આનંદ અને પ્રસન્નતાથી છલછલતું જીવન સભાગૃહમાં હાજર થયા. આ કેક જોઈને તેમની પત્ની જેઈ પણ જીવી જાણ્યું હતું અને મોત આવ્યું ત્યારે તેને પડકારી પણ જાણ્યું આશ્ચર્ય પામી. રેન્ડી પાઉશે જાહેર કર્યું કે “ગઈ કાલે મારી પત્નીનો કg- 3
ન હતું. કેન્સરની જીવલેણ બિમારીને પણ સમાજને મદદરૂપ થવાની જન્મ દિવસ હતો. તેનો જન્મ દિવસ ઉજવવાનો અમારે માટે આ તકમાં ફેરવી તેમણે મૃત્યુનો પણ મહોત્સવ ઉજવ્યો. પોતાના છેલ્લો અવસર હતો. એટલે તે એકલા ન ઉજવતા તમને બધાને
જવલંત ઉદાહરણથી તેમણે લાખો યુવકોના જીવનમાં ચેતનાની તેમાં હું સામેલ કરી રહ્યો છું.'
ચિનગારી પ્રગટાવી છે. રેન્ડી પાઉશ જાહેરાત પૂરી કરે તે પહેલા જ જોઈ તખ્તા ઉપર દોડી ગઈ. રેન્ડી પાઉશે કેકનો એક ટુકડો જ્યારે જેઈને આપ્યો ત્યારે ૩૨/બી, ચિત્તરંજન એવન્યૂ, કોલકાતા-૭૦૦ ૦૧૨. પૂરો સભાખંડ લાગણીના પૂરમાં ખેંચાઈ ગયો હતો. દરેકની Mobile : 09830564421.
