Pathik 1993 Vol 33 Ank 03

Author(s): K K Shastri and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 2

[ ટાઈટલ પાન ૨ જાનું ચાલુ)
અતિથિવિશેષ ડો. રમણલાલ ન. મહેતાએ “ભારણિકા'નું વિમોચન કરતાં જણાવ્યું કે “ઇતિહાસના સંશોધનમાં મૌખિક લિખિત અને પુરાતત્વીય સાધનને ઉપયોગ થાય છે ઈતિહાસ સમાજને સ્થિર રાખે છે. જેને આગળ વધવું છે તેને માટે ઈતિહાસનું જ્ઞાન જરૂરી છે. આ સ્મરણિકામાં જૂનાગઢના ઇતિહાસને લગતા વિવિધ લેખોનો સમાવેશ થયે હતા. ઘણાં વર્ષો પછી આ જ્ઞાનસત્ર પ્રસંગે ખાસ સ્મરણિકા પ્રસિદ્ધ થઈ હતી, એ માટે આજકાને ધન્યવાદ આપવા જોઈએ.
સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ ઈતિહાસ પરિષદના સ્થાપક અને એના પ્રથમ પ્રમુખ શ્રી શંભુપ્રસાદ હ. દેસાઈએ પ્રાસંગિક પ્રવચનમાં જણાવ્યું કે ભારતના ઇતિહાસમાં જૂનાગઢ નેધપાત્ર ફાળો આપે છે. છેલ્લે છેલ્લે ૧૯૪૭-૪૮ માં પણ એણે ઇતિહાસ સર્જ્યો હતે. એમણે જૂનાગઢના ઇતિહાસની કેટલીક મહત્વની બાબતની ચર્ચા કરી. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ ઈતિહાસ પરિષદના પ્રમુખ ડે. એસ. વી. જાનીએ “સૌરાષ્ટ્રના ઇતિહાસનાં સંશોધનક્ષેત્ર' શીર્ષકવાળા એમના મુકિત પ્રવચનમાં જણાવ્યું કે “આર્થિક ક્ષેત્રે જૂનાગઢ એ સૌરાષ્ટ્રનું મહત્વનું ગિર જંગલ ધરાવે છે. સૌરાષ્ટ્રનું એ સૌથી સમૃદ્ધ રાજ હતું. વહાણવટું મત્સ્ય તથા મીઠાના ઉદ્યોગ અહીં ખાસ વિકસ્યા હતા. ડે. ભગવાનલાલ ઇંદજી તથા વલ્લભજી હરિદત્ત આચાર્ય જેવા ભારતપ્રસિદ્ધ વિદ્વાને જૂનાગઢના જ વતની હતા. વિલ દુરાએ કહ્યું હતું કે જે નાગરિક પિતાના દેશને ઇતિહાસ જાણતો નથી તેને શિક્ષિત કહી શકાય નહિ. દર્શક પણ નોંધ્યું છે કે ઇતિહાસની સહાય વગર લેકશાહીમાં કઈ પણ માણસ સારો નાગરિક બની શકે નહિ.” અંતમાં, બહાઉદીન કેલેજના પ્રો. ડો. જે. પી. સેઢાએ આભારવિધિ કર્યો. સમગ્ર કાર્યક્રમનું સંચાલન શ્રી કિશોરસિંહ જાડેજાએ કર્યું હતું.
તા. ૬ ઠ્ઠીએ બપોરે તથા રાવે અને ૭ મીએ સવારે એમ ત્રણ બેઠકે નિબંધવાચન માટે ટાઉનહેલ પાસે આવેલ, ઉતારાના સ્થાન, મેઢવણિક વિદ્યાભવનમાં મળી હતી. આ બેઠકમાં વિદ્વાનોએ નિબનું વાચન કર્યું હતું :
(૧) છે. વાઈ. એમ. ચિતલવાલા – સૌરાષ્ટ્રમાં ચાલી રહેલાં પુરાતત્વીય સંશોધનની રૂપરેખા', (૨) ડો. આર.એન. મહેતા–પુરાતત્વીય સંશોધનનું મહત્વ', (૩) ડે. મુગટલાલ પ. બાવીસી – સૌરાષ્ટ્રનાં દેશી રાજ્યના અભ્યાસ માટેનાં સાધને', (૪) ર્ડો. પી. જી, કેરા–“રાષ્ટ્રિય ફલક પર ભાવનગર રાજ્ય— એતિહાસિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં એક અજયન', (૫) . મકરન્દ મહેતા-કચ્છના શાહ સોદાગર સુંદરજી લવજી, (૬) ડે. શિરીન મહેતા – જૈન સાહિત્યમાં અકબર', (૭) ડે. એ. એમ. કિકાણી – ઉપરકેટમાં સંશોધનની શક્યતા અને આવશ્યકતા,' (૮) . જયસુખલાલ પી. સૌઢા-નવાબ મહાબતખાનને સમયમાં જૂનાગઢની કેળવણી', (૮) . કલ્પનાબહેન માણેક – સૌરાષ્ટ્રમાં સુધારાસળવળના પ્રણેતા મણિશંકર કિકાણી, (૧૦) છે. સત્યવત જોશી – કવિશ્રી નથુરામ સુંદરજી શુકલ, (૧૧) છે. એમ, જે. પરમાર –“રાણપુર વિસ્તારના મેલેસલામ મુસ્લિમેના રીતરિવાજો' (૧ર) છે. અશોક મહેતા–ભાવનગર રાજ્ય અને જોગીદાસ ખુમાણનું બહારવટું, (૧૩) એ. આર. એલ. ભાવસાર–સોલંકીકાલીન દ્વારશાખને ઉત્તરાંગ ભાગ', (૧૪) છે. અશ્વિન આર. પૂજાણી – રાષ્ટ્રમાં મુસ્લિમ સત્તાની સ્થાપના' (૧૫) પ્રો. જે. ડી. કણઝારિયા – સૌરાષ્ટ્રના અગ્રણી સ્વાતંત્ર સેનાની શિવાનંદજી', (૧૬) છે. અનસૂયાબહેન સેરઠિયા–સૌરાષ્ટ્રમાં પ્રાથમિક શિક્ષણને પ્રારંભ' (૧૭) દલપતભાઈ રાઠેડ– સૌરાષ્ટ્રના વાળા રાજપૂતો' (૧૮) પ્રભાતસિંહ બારડ
–“સરસ્વતી નદીને લુપ્ત પ્રવાહ, (૧૯) દુખત શુકલ—નાગઢ, ઇતિહાસ અને પુરાતત્વની દષ્ટિએ,’ (૨૦) નલિનભાઈ જોશી – દેશી રાજ્યના આંતરિક સંબ છે.' (૨૧) ગિરાબહેન ળકિયા મહિલા કાર્યકર
[ટાઇટલ પાન ૪ ઉપર ચાલુ)