________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kchatirth.org
Constructive
૨૨૯
અને એને ચાગ્ય ન્યાય કરવા સારૂ અમે વાચકને સ્મરણ આપીએ છીએ કે પશ્ચિમની ક્રુની બધી Radicals યાને ઉચ્છેદવાદીઆથી જ સી નથી; . ચાને સરક્ષણવાદીઓનું પણ ત્યાં હેાટું બળ છે, અને એમની ‘ટગ ઓફ વેાર' ચાને સ્હામસ્તાની ખે ચાખે ચીમાં ઉચ્છેદક જીતતા જોવામાં આવે છે, તે પણ સંરક્ષકા દેરડું છેાડી દે તેા ઉચ્છેદક એકદમ જમીનમાં પછડાય એ સ્થિતિ સ્પષ્ટ છે.
પુરાણપ્રિયતા,
Conservatism, ક્ષેમવૃત્તિ [ ૬. ખા. ]
સાર્થ ગુજરાતી જોડણીકાશ, નિવેદન, ૮: પેાતાની હસ્તી જોખમમાં હેાય ત્યારે પારકાના હુમલાથી બચી જવા માટે, અમુક જાતની પુરાણપ્રિયતા કહેા અથવા ક્ષેમવૃત્તિ (e.) કહે। તે આવશ્યક છે. Constructive, મંડનપ્રિય [ન.દે.]
સુ. શા. ૮૭: માત્ર તેએ હાલના સુધારકા જેવા આવેશવાળા ન હતા, તથા ખંડનપ્રિય ન હતા, પણ મ`ડનપ્રિય હતા, અને તેથી ધાર્યા સુધારા સમાજમાં પ્રવેશ કરાવી
શકતા હતા.
Contradiction in terms, અન્ત વિરોધ [ન.ભો.]
અ. ક. ૨૭૪: ‘ગદ્યકાવ્ય’એ શબ્દમાં અન્તવિરાધ સમાયેા છે.
Contrary, અત્યન્ત વિસમ્વાદી [બ.ક.]
આ. કે. સ. ૧૮૪: હુ=અહુ વૈયક્તિક મનુજત્વ. હું=આત્મા=સામષ્ટિક ચૈતન્યત્વ, એ વેદાન્તી અની નીતિને પણ તેનાથી અત્યન્ત વિસમ્વાદી (કેાન્ટ્રરી .) અર્થાં તે આ કાવ્યને વિષય છે. (આપણા તર્કશાસ્ત્રની પરિભાષામાં કન્ટ્રી અને કોન્ટ્રાડિકટરી (contradictory) ને ભેદ મને જડતા નથી. આપણું આખું ન્યાયદર્શન પદાવિષચક છે; પદાર્થી જેને કથે છે. તે ખાદ્ય વસ્તુ-સૃષ્ટિને એ શાસ્ત્ર અને એ દર્શીન સ્પર્શે છે પણ ખરું કે ? ન જાને ! પણ હું તે પૂછીશ : પૂછું મ્હને કટેવ. એટલે અહીં કાંટ્રરી માટે તેની જાતિનુ અત્યન્ત વિસમ્વાદી એમ લખવું પડયું છે. હિન્દી ઉની જેમ આવા અંગ્રેજી
મ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Cosmic substance
શબ્દોને જ અપનાવી લેવાથી પ્રજાને વિચારવિકાસ ત્વરાથી અને કુદરતી રીતે થાય; કે વિદ્વાને! માથું ખજવાળી ખજવાળી ચાગ્ય રિભાષા ઘડે અને દરેક શબ્દનું ઘડતર (કુદરતી રીતે જ) તે શબ્દ સાથે જાહેર કરે, તેમાંથી પ્રશ્ન કેટલાક રાખ્ત સ્વીકારે કેટલાકને અવગણે, એ રીતે જ થવા સમ્ભવે વારુ એ માટો પ્રશ્ન પછાત હિન્દની દરેક પ્રશ્નના વિદ્વાનેાએ ઉકેલવાના છે. આ વિષયમાં મ્હારુ વલણ જાણીતું છે; હું બીજી રીતિને જ વ છું. તથાપિ અંગ્રેજી શબ્દોથી અભડાતા પણ નથી. પ્રશ્ન નતે ચલણી બનાવી લે છે તેવા સ` પરદેશી શબ્દોને ગુજરાતી જ ગણવા રાજી છું. )
Control Experimeut, નિર્ણાયક પ્રયાગ [પા. ગો.]
વિ. વિ. ૨૬: અમુક અનાવનું કારણ અમુક પરિસ્થિતિ છે, અથવા તે અમુક રાગ અમુક જંતુથી થાય છે એ નિયમે તથ્ય ઉપરથી ફલિત થતાં હાય, તે છતાં પણ વધુ પ્રયાગથી આ અનુમાનને સાખીત કરવાની જરૂર રહે છે. આ છેલ્લી કસોટી નિર્ણાયક
પ્રયાગ C. E. થી થાય છે.
Convention,
Poetical conventio, કવિતારૂઢિ [બ. ક.]
આ. કે. સ. ૧૧૪: પણ એ વિષયને સામાન્ય વિચાર કરતાં સાગર–શશી, શશીકુમુદ, રવિ-કમલ, ચાતક–મેધ, આદિ યુગલેાને ઉપયાગ કરવાની કવિતારૂઢિ સંસ્કૃત કવિતામાંથી ગુજરાતીમાં આવી છે એવી કવિતારૂઢિઓ ( poetical conventions) ને! જે ઝમાને અતિ ઉપયોગ જોવામાં આવે તે ઝમાને કવિતાની સજીવનતા પૂરતી નથી, ઘટી ગઈ છે, એમ જાણવું. Cordon, ચક્રવ્યૂહુ [ગૂ. વિ.]
સા ગુજરાતી જોડણીકાશ, ૮૨૫. Cosmic substance, પ્રકૃતિદ્રવ્ય, જગાતુ [ન. દે.]
સુ. શા. ૪: અર્વાચીન વિજ્ઞાનપદ્ધતિ પણ એટલું સ્વીકારે છે કે, પ્રકૃતિદ્રવ્ય કે (કેાસ્મિક સબસ્ટન્સ) જગદ્ધાતુ એક છે, અને
For Private And Personal Use Only
