Book Title: Paribhashik Shabdakosh Puravani
Author(s): Vishvanath Maganlal Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society

View full book text
Previous | Next

Page 22
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www. kchatirth.org Inorganic 'immediate inference by complex conception' કહે છે તેને સ્વીકારવું ઘટે છે. આને આપણે એક રીતે વાકયા સમન્વયવ્યાપાર' કહીએ જેમકે: ૨૪૦ ધાડુ' પ્રાણી છે માટે ઘેાડાનું માથું તે પ્રાણીનું માથુ છે. અથવા કાળુ ઘેાડુ તે કાળુ પ્રાણી છે. ખરી રીતે આ વ્યાપાર, વાક્ય પર વાક્ય ખેલાતું જાય તેમ તેમ ચાલતા જ જાય છે. એક ઊંદર હતેા. તેને સાત પૂછડી હતી. તે નિશાળે ગયા.'=‘એક સાત પૂછડીવાળે ઊંદર નિશાળે ગયા.' આ ભિન્ન ભિન્ન વાચાના અર્થાના સમન્વય છે. Inorganic, અકરણ [ન. દે.] સુ. શા. ૪: સારાંશ કે, પ્રકૃતિદ્રવ્ય કે જગદ્ધાતુ (મેટર) અને તેની અ ંતર્યંત શક્તિ | (ફા) અનંત વ્યક્તિઓને વિકાસ પમાડે છે; અને તેના વિકાસક્રમમાં અરણ્ દ્ર, અને સકરણ દ્રવ્ય કાળે કરીને પ્રકટે છે. Insect, ષટપદી [ન. દે.] સુ. શાઃ ૨૩: ષટ્સદી તિ (ઇન્સેટસ)– રૂપાંતર પામવાના સ્વભાવવાળાં ષસ્પદ. એ આંખ, કઈ સખત ચામડીવાળાં. Instinct, ૧. adj. અનુપ્રાણિત [ન.ભો.] અ. ક. ૨૪૭ઃ છેકરાનું ટાળુ રમતું હાય તે ધારીને જોઈશું તેા જણાશે કે જહાં સૂધી ~હમને કાઈ જીવે છે' એમ હેમને ખબર નથી હેાતી, ત્યાં સુધી હેમની બધી અંગચેષ્ટાએ સ્વાભાવિક, ડાળ વિનાની, અને લાલિત્યથી અનુપ્રાણિત હોય છે. ( મૂળ અંગ્રેજી:-Watch a group of children at play; all their gestures are natural, unaffected, instinet with grace so long as they do not think they are being observed. ) ૨. noun, In a bad sense) અભિનિવેશ [પ્રા. વિ. ખાનગી કાગળ] Integral calculus, ચલરાશિલન [પે. ગા.] વિ. વિ. ૯૧: તેવી જ રીતે ચલિત પરિમાણેામાં પણ સ્થાન અને કાલના અન્તર અને Intuition ચલનને લીધે તેના પરસ્પર સબંધમાં થતા ભેદ (Variation) ના વિવેચન ઉપરથી ફલ (Funetion) ના સિદ્ધાન્ત અને લનવિદ્યા caleulus અને તેના બે વિભાગ ચલન ક્લન ~Differential અને ચલરાશિલન I,~ વગેરે પ્રાપ્ત થાય છે. Intermittent, પ્રવ્રુત્ત-નિરુદ્ધ [કિ.ધ.] જી. શા. ૧, ૨૪૩: ઘડિયાળનું લેાલક એક બાજૂએ ચડી ચૂક્યું છે, પણ પાછું વળવાની શરૂઆત થઇ નથી—એ સ્થિતિની, અથવા વિદ્યુત્પ્રવાહે। ઝપાટાબંધ સવ્યાપસવ્ય (alternate) થતા હાય, અથવા વેગથી સૂનાં કિરણા કે પાણીને કુવારા પ્રવૃત્ત-નિરુદ્ધ (i.) થતાં હાય, ત્યારે એ સ્થિતિ વચ્ચેના સયેાગની પણ ઉપમા આપી શકાય. Introspection, અન્ત શન [ન.ભા.] અ. ક. ૧૬૧: આપણે સર્વે આપણી જાત્યના પ્રેક્ષકા છિયે, પરંતુ કલાનિષ્ઠ સ્વભાવનું વિશેષ લક્ષણ એ છે કે હૃદયને અત્યન્ત સુખલડખલ કરી નાંખે હેવા ભાવેદ્વેગ ખાદ કરતાં ખીન્ન સ` ભાવેદ્વેગની ક્ષણેામાં પણ હેનું પેાતાના હૃદયમાં અન્તર્દન વારવાર કરવામાં, તથા હેમાંથી કલાસામગ્રી ખેંચી કાઢવામાં, આનન્દ માને છે (મૂળ અ'ગ્રેજી: We are all spectators of ourselves; but it is the peculiarity of the artistic nature to indulge in such introspection even in moments of all but the most disturbing passion, and to draw thence materials for art.) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Intuition, ૧. પ્રતિભા [ન. દે.] સુ, શા. (૧) ૧૯: અત્ર એટલું જ જણાવવું ખસ થશે કે, ઉપનિષદોમાં જેમ એક સુવર્ણીની માળા લઇ સેાની અનંત નવા ઘાટ ઘડયાં કરે છે, તેમ એક જ આત્મા નવા નવા વ્યક્તિશરીરાને પ્રકટાવી પુન: બીજરસમાં લય કરી નવા શેાલન, અશેાલન, દેહરૂપ ઘાટને ઘડે છે અને તે અંતર્યામી ચેતન ત્વષ્ટા કહેવાય છે. એવું વર્ણન છે, તેમાં વિજ્ઞાનના આ કાળના પ્રયાગ અને નિરીક્ષણના ફ્લે રૂપ અનુભવનું પ્રાચીન પ્રતિભામાં સ્ફુરેલું સાક્ષાત્ For Private And Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55