________________
[૫૦]
જ કહેવાય. કારણ કે તીર્થકરની આજ્ઞા આચાર્યની આજ્ઞા કરતાં બલવાન છે. તે સંબંધી અહીં રાજ મુખીનું દષ્ટાંત છે.
રાજા અને મુખીનું દષ્ટાંત.
એક રાજા હતે. તે એક વખતે યાત્રાએ નીકળે, સિપાઈને આજ્ઞા કરી કે-“અમુક ગામે મુકામ કરીશું. ત્યાં એક આવાસ (મકાન) કરાવો.” સિપાઈ ગયો અને તે ગામવાળાઓને કહ્યું કે- “રાજા આવવાના છે માટે રાજા માટે એક આવાસ તૈયાર કરજે.” આ વાત સાંભળી મુખીએ પણ ગામ લોકોને કહ્યું કે- “મારા માટે પણ એક આવાસ બનાવજે.
ગામ લોકેએ વિચાર કર્યો કે- “રાજા તે એક દિવસ રહીને જતા રહેવાના, જ્યારે મુખી તે કાયમ અહીં રહેવાના છે, માટે રાજા માટે સામાન્ય મકાન
૧. અહીં એમ સમજાય છે કે- “આચાર્ય ભગવંતે જે કાર્ય માટે સાધુને મોકલ્યો છે, તે કામ એવું વિશિષ્ટતમ ન હોય તો આ રીતે ગ્લાનાદિની પરિચર્યા માટે રોકાય, પરંતુ જ્યાં આચાર્ય ભગવંતનું કામ પ્રવચન પ્રભાવના કે પ્રવચનની રક્ષા અંગેનું વિશિષ્ટ હોય તે સાધુએ વચ્ચે ન રોકાવું જોઈએ કેમકે- જે વચ્ચે વચ્ચે ગ્લાનાદિ મર્ય: અંગે રકાત રોકાતો જાય તે પ્રવચન વિરાધના થાય, ન
કાય તો સંયમવિરાધના છે. આવા પ્રસંગે પ્રવચન વિરાધના ન થાય તેમ વર્તવું જોઈએ, એવી શાસ્ત્ર આજ્ઞા છે. સર્વત્ર તીર્થકર ભગવાનની આજ્ઞા બલવત્તી છે. એટલે આચાર્યની આજ્ઞા એમાં સમાઈ જાય છે. માટે કાર્ય કરનારે કાર્યના બેલાબલનો વિવેક કરી વર્તવું, એ તાત્પર્ય છે,
