Book Title: Nyayasara
Author(s): Bhasarvagna Acharya, Jaysinhsuri, Satish Chandra Vidyabhushan
Publisher: Asiatic Society
View full book text
________________
आगमपरिच्छेदः ।
२६३ ततश्चाचार्यानुभूतं शिष्यः स्मरेदिति त्वयोक्तो दोषो नात्र सावकाश इत्यर्थः ॥ १०६ ॥ परोक्तं परिहरति ।
न। साधनदूषणाभावादिति ॥ स्वपक्षस्य साधनम् । परपक्षस्य दूषणम् । तयोरभावान युक्त एष कर्यासरतताख्यो दृष्टान्तः ॥ १०७ ॥ तमेव साधनदूषणाभावं विभावयति । अन्वयाद्यभावान्न साधनमसिद्धत्वाद्यनुद्भावनान दूषणमिति ॥
अन्वयेति । सति सद्भावोऽन्वयव्याप्तिरादिशब्दादसत्यसद्भावी व्यतिरेकव्याप्तिः । असिद्धबादौति। अनिश्चितपक्षवृत्तित्वमसिद्धत्वमादिशब्दाविरुद्धत्वादिपरिग्रहः । अयमर्थः। दृष्टान्तो हि स्वपक्षसाधनाय परपक्षदूषणाय वा प्रयुज्यते। कार्पासे रक्ततावदिति त्वदुक्तो यो दृष्टान्तः स न स्वपक्षसाधनाय पूर्वज्ञानानुभूतमुत्तरज्ञानं स्मरति। कार्यकारणभावापत्रखात् कापास रततावदिति भवदनुमाने दृष्टान्तदा न्तिकयोवैषम्येनान्वयव्याप्ताजनकत्वात् । यतो बौद्धमते कारणभूतायाः पूर्वबुडेनिरन्वयविनाशाङ्गोकारात् तदुपरागो नोत्तरबुद्धौ संक्रामति । दृष्टान्ते च कार्पासे लाक्षारमरतिमा बोजविनाशात्परमाणषु संक्रम्य हाणुकादिव्याप्तमा कार्य भवतीति दृष्टान्तदान्तिकयोवैषम्यं स्पष्टम् । तथा यत्र न स्मृतिस्तत्र न कार्यकारणभावापनत्वमिति व्यतिरकव्याप्तिरघि नास्ति । नापि परपक्षदूषणाय पूर्वज्ञानानुभूतार्यमुत्तरजानं न स्मरति। ततो विभिनत्वादन्य सन्तानबुद्धिवदित्यत्र पर
Aho! Shrutgyanam

Page Navigation
1 ... 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356