Naldavdanti Prabandh

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay

Page 9

યુરિની પરંપરામાં જોવા મળે છે. ઉપાધ્યાય જયસોમ પણ રાજસ્થાનના હતા અને પ્રસિદ્ધ વિદ્વાન હતા. એટલે સંભવ છે કે ઉપાધ્યાય ગુણવિનયે દીક્ષા પછી વિદ્યાભ્યાસ પોતાના ગુરુ જ્યસોમ પાસે કર્યો હશે. શ્રી જિનસિહસૂરિ (મહિમરાજ)ની દીક્ષા સંવત ૧૬૨૩ માં થઈ હતી, અને અન્ય સંદર્ભો જોતાં ગુણવિનયની દીક્ષા જિનસિહસૂરિની દીક્ષાની પૂર્વે થયેલી હોવી જોઈએ. જો તે પ્રમાણે હાય તે સંવત ૧૬૨૧ કે ૧૬ર૦ ની આસપાસ ગુણવિનયને દીક્ષા આપવામાં આવી હોય એમ માની શકાય. એટલે ગુણવિનયે આઠ-નવ વર્ષની બાલવયે દીક્ષા લીધી" હોવી જોઈએ એવું અનુમાન થાય છે. જે એ પ્રમાણે હોય તો જ આટલી નાની વયમાં વિદ્યાભ્યાસ કરીને યૌવનવયે તેઓ “ખંડપ્રશસ્તિ ” જેવા કઠિન કાવ્ય ઉપર, ટીકા લખી શક્યા હોય.
ઉપાધ્યાય જ્યોમે “કર્મચંદ્રવશ પ્રબંધ' નામની એક કૃતિની રચના કરી છે. એમની એ કૃતિ ઉપર ગુણવિનયે “કમ ચંદ્રવંશ પ્રબંધ વૃત્તિ” નામની ટીકા ' લખી છે. આ ઉપરાંત ગુણવિનયે “કર્મચંદ્રવંશાવલિ રાસ” નામની એક રાકૃતિ પણ લખી છે. આ ત્રણ ગ્રંથેના સંદર્ભને આધારે, એમાં નિંદે શ થયો છે તે પ્રમાણે, સંવત ૧૬૪૮માં યુગપ્રધાન જિનચંદ્રસૂરિજી સમ્રાટ અકબરના નિમંત્રણથી લહેર પધાર્યા હતા. એ સમયે એમની સાથે એમનો શિષ્ય-પ્રશિષ્યને જે સમુદાય હતો, તેમાં કવિવર સમયસુંદર હતા, વાચક મહિમરાજ હતા, ઉપાધ્યાય જયસોમ હતા અને જયસોમના શિષ્ય ગુણવિનય પણ હતા. આવા પ્રકાંડ પંડિત સાધુઓ સાથે જિનચંદ્રસૂરિ લાહેર પધાર્યા હતા. સમ્રાટ અકબરને મળવાનો પ્રસંગ મોટા મહોત્સવપૂર્વક યોજાયો હોવો જોઈએ. ચાતુર્માસ પછી સંવત ૧૬૪૯ ના ફાગણ સુદ બીજને દિવસે પદવીપ્રદાનનો પણ મોટો ઉત્સવ યોજાયે હતો. એ પ્રસંગે આચાર્ય જિનચંદ્રસૂરિજીએ પિતાના શિષ્યો-પ્રશિમાંથી વાચક મહિમરાજને આચાર્યની પદવી આપી અને તેમને “આચાર્ય જિનસિહસૂરિ ” એવું નવું નામ આપ્યું. વાચક જ્યોમને “ઉપાધ્યાયની પદવી આપી. કવિવર મુનિ સમયસુંદરને તથા મુનિ ગુણુવિનયને વાચનાચાર્ય'ની પદવી આપી. આમ સંવત ૧૬ ૪૯ માં મુનિ ગુણવિનય “વોચક ગુણવિનય' બને છે. | સંવત ૧૬૨૨ માં રચેલા “અંજનાસુંદરી પ્રબંધ'માં કવિ ગુણવિનય લખે છે : * “વાચક પદ સુંદર સુખકારી, તાસુ શિષ્ય વિજયી શ્રતધારી,
શ્રી જ્યમ સુગુરુ ઉવઝાય, વચનરસઈ રંજિય નારાય. * “જૈન ગુર્જર કવિઓ' -- ભાગ ૧, પૃ. ૩૨૯