Naldavdanti Prabandh

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay

Page 92

ટિપ્પણ ખાઅઉ–ખાઓ; હિજિ-હેતથી; ભસમ-ભરમ; રવણી-રાત્રી; હીયડ હૈયામાં
લઈ-સાલે; નિષધનંદન-નિષધ રાજાને પુત્ર નળ; ઉવેષઈ ઉવેખે; સુપાસઈ–વધારે પાશે; નિસુણઈ-સાંભળે; પાધિ ભાથું, શ્રેષ્ઠ; જલત-જલતો, બળત; પાટવ પટુતા, નરભાષા બોલવામાં આવેલી કુશળતા ધરાણ ધરાવે; અહિનાણુંએંધાણી, અવધિન્યાન અવધિજ્ઞાન, જે વડે અમુક ક્ષેત્ર અને સમયમાં બનતી ઘટનાઓ વિશે જાણી શકાય; જૈન સિદ્ધાન્ત પ્રમાણે જ્ઞાન પાંચ પ્રકારનાં છે : મતિ, શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યવ અને કેવળ; પાણિ કમલિ આમલક પરિ-હાયમાં આમળું હોય તેની જેમ સ્યું-શું; આપ પિતાને; વષાણું-વખાણું રાષઉ રાખો; દાઉ—દાખવો; નેહ સ્નેહ; મ ચૂકઉ ન ચૂકે, ઉપગાર-ઉપકાર; ટૂક–પાસે; ઘાલ: ઘાલે, નાખે, લાગઉ લાગ્યો, વળગ્યો; ખાંચઈ-ખેંચે; ખચીત-ખેંચતાં; પાણિઈહાથે; ડસિવા ડંખવા; દુજણ દુજેન; પાણિ થકી ઇંડાવી-હાથથી છોડાવી; કંકઈડંખથી વિસ વિષ; કુબજ-કુજ, કદરૂપું; વઈરાગ-વૈરાગ્યથી; કુછિત– કસિત, કદરૂપી; તાયા-તાત, પિતાજી; પરભાવ-પ્રભાવથી; વછ–વત્સ; મઈ–મેં; સુરપદ-દેવગતિ; પાયા-પા; ઉધરિવા-ઉદ્ધાર કરવા; બંગઈ–વાંકાપણું; અજીહજુ વચ્છ-વત્સ; ભરતાધિ-ભરતાર્ધ–અડધા ભરતક્ષેત્રનું રાજ્ય; થાર-તારે; જીવતની પરિ-જીવની જેમ, રાધે-રાખે, સાચવે; વંછઈ–ઈછે; તબ-ત્યારે; પિહરસિ-પહેરશે; સરૂપ-સ્વરૂપ; થાયઈ-થશે; કુબજિતપણુઉ-કૂબડાપણું; તમ– અંધકાર; દિવાકર-સૂર્ય, બેઉ બને; પહુચાવું-પહોચાડું; હરષિત-હર્ષિત; સુરિદેવ; લઈ–ખોળામાં, લિઈ–પોળમાં.
* ગુજરા....સાઉનના–-ઈવાકુ કુળમાં શ્રેષ્ઠ એવા અને ચન્દ્રની જેમ વિશ્વને આનંદ આપનાર હે નલ રાજેન્દ્ર, દવાગ્નિમાં બળતા એવા મને બચાવ.
ઢાલ ૬
(કડી ૧૬૯ થી ૧૭૭) કુબજ નળ સુસમારપુરમાં દાખલ થાય છે તે વખતે એક ગાંડે હાથી ચારે બાજુ વિનાશ સર્જે છે. તેને પોતાની ગજવિદ્યા વડે વશ કરીને રાજાની પ્રશંસા નળ પામે છે. રાજા તેનો પરિચય પૂછે છે ત્યારે તે પોતાને નળ રાજાના રસોઈયા. તરીકે ઓળખાવે છે ને સૂર્ય પાક રસોઈ કરી બતાવે છે. દધિપણું રાજાના પ્રેમદર પામી નળ એને ત્યાં રહે છે. - જિનવર-જિનેશ્વર, તીર્થકર; ઈમ એમ; ઉપદિસઈ-ઉપદેશે; મશીલાદિકમઠ, આશ્રમ, દાનશાળા વગેરે; ભજતઉ-ભાંગત; ગજરાયા-હાથી; લેષઈ-લેખે;