Naldavdanti Prabandh

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay

Page 98

દિપણ
૭૩ અછ-છે; સ્વસી–બહેન; પુણિ-વળી, સુદ્ધિ-ખબર, ભાળ; સગલી-સઘળી; કાનન–વન; એહવઉ–એ; વિણસાડ-વણસાડ, ખોટું કાર્ય સુધિ-ભાળ; મુક્યઉ મૂક્યો, મોકલ્યા; ગામિ ગામિ-ગામે ગામે; ઇથ-જ્યાં, અહીં, સસેક–સશોક, શેકવાળો; સગલઉ-સઘળાં; બાઈસી છમિ-બેસીને જમ; વિસમિત–વિસ્મિત; ગુણખાણિ-ગુણોની ખાણ જેવી; વદ્ધાવાઈ-વધામણી માટે; સત્રસાલા-દાનશાળા; મઝિ-મળે, મૂઢમાંમૂઢમતિ; ધામિ-ઘરે; હિવઈ-હવે; વારિ-પાણી; નહાણ-સ્નાન; બઈડી–બેઠી; રાજબંસ–રાજ્યભ્રષ્ટ; આદિઈ કરી-વગેરે વિશે; પ્રભણઈ-કહે; કૃસ-પાતળાં; જસુ-જેના; ગાત-ગાત્ર; અંઉ-શું; સરગ-સ્વર્ગ; રાષીયઉ-રાખે, બયા; ઘેર–મોટાં ઉચરાવ્યઉ–ઉચરાવ્યાં, લેવડાવ્યાં; દવગ્નિ-દવાગ્નિ; દાઉ–બળી મર્યો; ઉપનઉ– ઉત્પન્ન થયે; સેહમ સગ્નિ-સુધર્મ, દેવલેકમાં; પાઉ–પામો: સોવન-સુવર્ણ વરિષા-વર્ષા: હરિષ-હર્ષથી; ધમનઉ-ધર્મને; જનક ઘર–પિતાના ઘરે; સનમુખસન્મુખ સંમેત સહિત; નેત–નેત્ર, નેત્રમાંથી; ગલઈ-ગળે; સમાચ્છવ-સમહત્સવ; એતી–એટલી; સવચ્છલ-સવત્સલ; યતન-યત્ન, સંભાળ, કચ્છ-કૃત્ન, સર્વ, સમગ્ર; આગમિ-આગમન પ્રસંગે; તડઉં-તુષ્ટ થતાં; અધ-અડધું.
હાલ ૧૨ (કડી ૨૬૯ થી ૨૮૯)
એક દિવસ દધિપણું રાજાને દૂત ભીમ રાજાને ત્યાં આવ્યું. એણે દધિપર્ણના કુબજ સારથિની વાત કરતાં કહ્યું કે એ કુબજને સૂર્ય પાક રસોઈ બનાવતાં આવડે છે. વળી તે ગજવિદ્યા અને અશ્વવિદ્યા જાણે છે એમ કહેવાય છે. એ સાંભળીને દવદંતીને થયું કે તે ચોકકસ નળ હોવો જોઈએ. ગુપ્તવાસ માટે શરીર કદરૂપું બનાવી દેવાયું હોય. એણે ભીમ રાજાને વાત કરી. કુબજની તપાસ અને પરીક્ષા માટે એક બ્રાહ્મણને મોકલવામાં આવ્યું. એણે પાછા આવીને બધી વાત કરી. એથી દવદંતીની ખાતરી વધી ગઈ. કુબજને બોલાવવા માટે ભીમ રાજાએ ઓછા દિવસને આંતરે રહે એવા મિથા સ્વયંવરનું નિમંત્રણ દધિપર્ણને મોકલવાનું નક્કી કર્યું, જેથી કુબજ જે અશ્વવિદ્યા જાણતા હોય તે જ દધિપણું રાજ સમયસર આવી શકે.
ઈક–એક પદ્ધત–પહે; સૂઆર–રસોઈ; સાર-રહસ્ય રીત; ગજદમનહાથીને વશ કરવો; ઇવડઉ–એવડે; રસવતી–રાઈ; આસઈ-આશાથી; વિષ
ન–૧૦