Mans Ketlu Hanikarak Che

Publisher: Amrut Upadhyay

Page 2

ભારતના ખેડૂતનો એનાં ઢોરો સાથેનો સંબંધ પરસ્પરને ઉપકારક્તનો છે નહિ કે ખોરાક માટે એક બીજા સાથે સ્પર્ધા કરવાનો. દુકાળના સમયે કે ઢોરદૂધ ન આપે ત્યારે ઢોરની કતલ કરવાથી તો પાછળથી ખેડૂત માટે જ જીવન મુશ્કેલ બની જાય છે; કારણકે, એ પ્રાણી જવાથી તો ખેડૂત ઉર્વરક ઊર્જ કે ખાતર ગુમાવે છે અને સાથે સાથે દુકાળના સમયે મળી રહેતી મદદરૂપ મહેનતથી વંચિત બને છે.
૧,૩
૧.૪
એક પ્રાણી,કોઈ એક ખાસ ખેડૂત માટે, એખેડૂતની એ પ્રાણીને નિભાવવાની અશક્તિને કારણે અને એ પ્રાણી પાસેથી એ ખેડૂતને મળનાર અપેક્ષિત લાભની દૃષ્ટિએ, બિન-ઉપજાઉ કે ઓછુંઉપજઉ હોય; પણ એ જ પ્રાણી બીજા ખેડૂત માટે ઉપજાઉ સાબિત થાય છે કારણકે એ ખેડૂત એને ઘટાડેલી કિંમતે મેળવી શક્યો હોય છે અને એને નિભાવી શક્યો હોય છે. આમ, આપણા દેશમાં, કહેવાતાં બિન-ઉપાઉઅથવા ઓછો ઉપજાઉજનવરોનો, સામૂહિક તથાસંગઠિત કતલદ્વારા, નાશ કરવાનું કોઈ રીતે ઈચ્છવાજોગ કે વ્યાવહારિક નથી. એકટ્રેક્ટર ૩-૪પ્રાણીનું કામ કરે છે એ જોતાં આપણને બે કરોડ કરતાં વધુ પ્રેક્ટરોની જરૂર પડે અને એને માટે આપણો ૬૦૦ અબજ રુપિયાની પેટ્રોલિયમ પેદાશો આયાત કરવી પડે. આપણી આજની પેટ્રોલ-પેદાશોની આયાતની કિંમત રૂપિયા ૫૫00 કરોડ છે. તો માત્ર ટ્રેક્ટરો માટે જ આપણે ૬૫૦૦ અબજ રૂપિયા ક્યાંથી લાવીશું? અને એનાથી જે પ્રદૂષણ ઉત્પન્ન થશે તેની કલ્પના કરી જુઓ! ટ્રેક્ટરો ગરીબીને કાયમી બનાવે છે. આ વાત એ હકીકતથી સિધ્ધ થાય છે કે પંજાબ, હરિયાણા તથા પશ્ચિમ રાજસ્થાનના અનેક ખેડૂતોએ આફતમાં આવીને પોતાનાં ટ્રેક્ટરો જ વેચી માર્યા છે.
૧.૫
બળદોથી આપણને ૪૦,૦૦૦મેગાવૉટઊર્જા કે શક્તિ મળી શકે છે અને ઈ.સ. ૨૦૦૦સુધીમાં આપણી અંદાજિત જરૂરિયાત ૬૦,૦૦૦ મેગાવૉટ ઊર્જા (શક્તિ)ની છે. ઈ.સ. ૨૦૦૦ સુધીમાં આપણને ૬૦,૦૦૦ મેગાવૉટ ઊર્જ (શક્તિ) પૂરી પાડે તેટલી દૂકાળના સમયની પ્રાણીશક્તિ (DAP)ની જરૂર છે જે સાડાબાર (૧૨.૫૦ કરોડબળદો વડે પેદા થઈ શકે, જેને પરિણામે ૨૫ કરોડટન અનાજ ઉત્પન્ન કરી શકાય; ઉપરાંત, ૮૦કરોડટનદૂધના ઉત્પાદનનું લક્ષ્યાંક પણ પ્રાપ્ત કરવાનું છે જેથી, આજના વપરાશના સ્તરે, આપણે આપણી માનવ-વસ્તી ખાદ્યસામગ્રી પૂરી પાડી શકીએ.
૧.૬
નૈરોબી ખાતે ૧૯૮૧માં યોજયેલી ઊર્જા અંગેની આંતરરાષ્ટ્રીય પરિષદમાં શ્રીમતી ઈન્દિરા ગાંધીએ કહ્યું હતું કે - જેટ વિમાનના આ યુગમાં લોકો, બળદગાડાનો ભૂતકાળના પ્રતીક તરીકે નિર્દેશ કરે છે. પણ, ભારતમાં તો, જેમની કુલ સ્થાપિત શક્તિ ૨૨,000 મેગાવૉટની છે તેવાં આપણાં બધાં જ વીજળી ઉત્પાદન કરતાં મથકો કરતાં વધારે શક્તિ પ્રાણીઓ પૂરી પાડે છે. એમનું સ્થાન લેવા માટે આપણે કેવળ વીજળી પેદા કરવા માટે જે ૨૫૦૦-૪000 કરોડ ડોલરનું વધુ રોકાણ કરવું પડે અને એથી આપણી ખાતરના રૂપમાં તથા સસ્તા બળતણના રૂપમાં જે ખેતીવિષયક અર્થવ્યવસ્થા છે તે નષ્ટ થશે તે તો છોગામાં. મધ્ય અમેરિકામાં, અમેરિકાના સંયુક્ત રાજ્યો (યુ.એસ.એ.) ખાતે આવેલી, “હમ્બર્ગર' નામની ખાદ્ય વાનગી વેચતી દુકાનને નિકાસ દ્વારા પહોંચાડવા માટે જે ગોમાંસ કે બીફનું ઉત્પાદન થાય છે તેના પરિણામે ઉષ્ણકટિબંધનાં જંગલોનો વ્યાપક રીતે નાશ થયો છે, જેને લીધે એ પ્રદેશના દેશોમાંથી કાર્બન ડાયોક્સાઈડ (ધૂમાડો) પ્રસરવાનું ચાલું