Book Title: Laghu Nayachakrama
Author(s): Devsen Acharya, Vinod Jain, Anil Jain
Publisher: Pannalal Jain Granthamala

View full book text
Previous | Next

Page 51
________________ ज्ञानमपि हि पर्यायं परिणममाणं तु गृह्णाति यस्तु । व्यवहारः खलु जल्पति गुणेषूपचरितपर्यायः ||591। अर्थ परिणमन शील ज्ञान को पर्याय रुप से कहा जाता है इसे गुणों - में पर्याय का उपचार करने वाला असद्भूत व्यवहारनय कहते है । विशेषार्थ - ज्ञान गुण है, किन्तु वह भी परिणमनशील है अतः उसे ज्ञानपर्याय रूपसे कहना गुण में पर्याय का उपचार करने वाला असद्भूत व्यवहारनय है । स्वजाति विभाव पर्याय में स्वजाति द्रव्य का आरोपण करने वाला असद्भूत व्यवहार नय दट्ठूण थूलखंधो पुग्गलदव्वोत्ति जंपए लोए । उवयारो पज्जाए पोंग्गलदव्वस्स भणइ ववहारो ||60|| दृष्ट्वा स्थूलस्कन्धं पुद्गलद्रव्यमिति जल्पति लोके । उपचारः पर्याये पुद्गलद्रव्यस्य भणति व्यवहारः ||60|| अर्थ स्थूल स्कन्ध को देखकर लोक में उसे ' यह पुद्गल द्रव्य है' ऐसा कहते है इसे पर्याय में पुद्गल द्रव्य का आरोप करने वाला व्यवहार नय कहते है । विशेषार्थ अनेक पुद्गल परमाणुओं के मेल से जो स्थूल स्कन्ध बनता है वह पुद्गल द्रव्य की विभाव पर्याय है । उसे पुद्गल द्रव्य कहना I स्वजाति पर्याय में स्वजाति द्रव्यका आरोप करने वाला असद्भूत व्यवहारनय कहते हैं । Jain Education International - 44 For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66