________________
ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
પ્રશ્ન ૧૫૩૮. આવા એક પ્યાલામાં શિખા સુધીમાં સરસવના દાણા કેટલા સમાય છે? તેની કઈ ગણતરી ખરી?
ઉત્તર : આવા એક પ્યાલામાં શિખા સુધીમાં સરસવના દાણું જેટલા સમાય છે તેનું ગણિત આ પ્રમાણે જાણવું : - ૧ યવની પહોળાઈમાં આઠ સરસવ સમાય છે. ૮ યવ બરાબર એક અંગુલ. એટલે એક અંગુલમાં ૬૪ સરસવ સમાય છે. તે આ રીતે ૮ યવ X ૮ સરસવ = ૬૪ થયા. ૨૪ અંગુલ = ૧ હાથ થાય છે. માટે એક અંગુલમાં ૬૪ સરસવને કારણે ૬૪ x ૨૪ અંગુલી કરતા ૧૫૩૬ સરસવ થયા.
હાથને એક ધનુષ થાય છે. તેથી ૧પ૩૬ સરસવને ૪ થી ગુણતાં ૬૧૪૪ સરસવ થાય છે. બે હજાર ધનુષને ૧ ગાઉ થાય છે, તેથી
૬૧૪૪ સરસવ X ૨૦૦૦ કરવાથી = ૧૨૨૮૮૦૦૦ સરસવ થાય. એટલે ૧ ગાઉમાં ૧૨૨૮૮૦૦૦ સરસવ સમાય છે. ચાર ગાઉ = ૧ જન થાય છે તે કારણથી ૧૨૨૮૮૦૦૦ x ૪ = ૪૯પર૦૦૦ સરસવ થાય છે. આટલા સરસ એક સૂચિ જનમાં આવે છે. સૂચિનો વર્ગ કરવાથી પ્રારનું ગણિત થાય છે તે આ પ્રમાણે
૪૯૧૫૨૦૦૦ ૪ ૪૯૧પ૨૦૦૦
૨૪ કડાકડી ૧૫ લાખ ૨૪પ૭૬૦૦૦૦૦૦૦ ૯૧ હજાર નવસે દશ (૧૦) ૪૯૧૫૨XX૦૦૦૦૦૦
કરોડ અને ૪૦ લાખ ૪૪૨૩૬૮XXX૦૦૦૦૦૦
સરસ થાય છે. ૧૯૬૬૦૮૪૪૪૦૦૦૦૦૦
-
-
-
-
-
-
-
-
૨૪૧૫૯૧૯૧૦૪૦૦૦૦૦૦ આટલા એક પ્રતર એજનના સરસવ થાય છે. એક વજનમાં સરસવ શોધવાની રીત આ પ્રમાણે જાણવી,
Jain Education International
For Private and Personal Use Only
www.jainelibrary.org
