Kalyan 1964 05 Ank 03

Author(s): Kirchand J Sheth
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 9

al o ch શરમણલાલ બબાભાઈ શાહ
મિત્રો
શ્રી ૨મણલાલ બબાભાઇ શાહ
-
કલ્યાણમાં અત્યાર અગાઉ ૧૦ લેખકે સુધી ચાલી ગયેલી, જેન ભૂગોળ વિષેની આ લેખમાળાનો બીજો વિભાગ હવે શરૂ થાય છે. જેનદર્શનની પૃથ્વી, સૂર્ય, ચંદ્ર, ઈત્યાદિ વિષે કઈ માન્યતા છે? ને વૈજ્ઞાનિકો તેને કઈ રીતે માને છે? તેમાં જૈનદર્શને માનેલી માન્યતા કઈ રીતે યુકિતસંગત બુધિગ્રાહ્ય તક તથા દલીલથી સમજી શકાય તેવી સુસવાદી તેમજ યથાર્થ છે, ને વૈજ્ઞાનિકો કે જેઓ દિન-પ્રતિદિન અખતરાઓ કરીને હજી કોઇ વરતુમાં સ્થિર સિધાંત સ્થાપી શક્યા નથી, તેઓની માન્યતા કયાં અસંગત તથા બુધિ તથા તને અગ્રાહ્ય બને છે? ઇત્યાદિનું નિરૂપણ આ વિભાગમાં શરૂ થઈ રહ્યું છે. સૌ કોઇને ધીરજ પૂર્વક શાંતચિરો આ લેખમાળાને અવગાહન કરવાને ને ઘેર બેઠાં આવા તાત્વિક વિષયો સરળતાથી નિયમિત સમજવા-જાણવા મળે તે માટે કલ્યાણ”નું વાંચન નિયમિત
કરવા, ને તેને પ્રચાર વધે તે માટે પ્રેરણા કરવા અમારો વિનમ્ર આગ્રહ છે. સં.
આજે સારા ય જગતમાં પૃથ્વીની ઉત્પતિ'
૦ વિજ્ઞાનની દિન-પ્રતિદિન અવનવી સિદ્ધિઓને પરિબાબતમાં અનેક મતભેદ છે. પૃથ્વીના માપ પ્રમાણ) થીમ પૃથ્વીને ફરતી માનનાર વર્ગની સંખ્યા દિન
પ્રતિદિન વધતી જ જાય છે. તથા આકાર સંબંધમાં પણ અનેક મતભેદે છે. પરંતુ પૃથ્વી સ્થિર છે કે ફરે છે? તે સંબંધમાં પૃથ્વીને ફરતી માનવામાં આવે છે તે હકિકત મુખ્યત્વે મતભેદવાળા બે પક્ષ છે.
જે સાચી જ હેય તે ઉપર બતાવેલ એક પણ (૧) જગતભરના લગભગ તમામ આધ્યાત્મ
આધ્યાત્મવાદી દર્શન ટકી શકતું નથી. પાપ-પુણ્ય, વાદી દર્શનકારે પૃથ્વીને સ્થિર માને છે.
પરલોકની દર્શાવાતી હકીકતે, આત્માનું અનાદિ| (૨) વિજ્ઞાન પૃથ્વીને પોતાની ધરી ઉપર. અનંતપણે સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ, પુનર્જન્મ કે કમની
ફિલોસોફી પૈકી એક પણ હકીકત ટકી શકતી નથી. સૂર્યની આજુબાજુ તથા આકાશગંગામાં
તો આ વિષયમાં ખરેખર હકીકત કઈ છે ? સૂર્યની સાથે સાથે એમ ઓછામાં ઓછી ત્રણ ગતિ દ્વારા ફરતી માને છે.
તે બાબતની ઉડી વિચારણા કરવાની ખાસ આવ
શ્યકતા જણાય છે, વૈજ્ઞાનિક પ્રાબલ્ય ધરાવતા હાલના વર્તમાન કાળમાં બીજી માન્યતા મુજબ પૃથ્વીને અનેક
અને અમે અમારી આ લેખમાળામાં આવ્યાગતિ દ્રારા કરતી માનનાર વગ જગતભરમાં ભવાદી સંવ દર્શનકારેની માન્યતા એની ચર્ચામાં ઘણી જ મોટી સંખ્યામાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જ્યારે નહિ ઉતરતાં ફક્ત શ્રી જૈન દર્શનકારોની માન્યપૃથ્વીને સ્થિર માનનાર વર્ગની સંખ્યા ધણ ઓછા તા એ અને વૈજ્ઞાનિક વિચારસરણીની માન્યતાઓમાં પ્રમાણમાં પણ અસ્તિત્વ ધરાવે છે જ. --કયાં કયાં મતભેદ રહેલાં છે તે વિષયો ઉપર જ
- પ્રાપ્ત થયેલ માહિતિના આધારે વિચારણાઓ રજા જૈન, વેદાંત, બૌદ્ધ, ઇસ્લામ તથા ખ્રિસ્તિ જેવા
કરીએ છીએ. લગભગ જગતના મોટા ભાગના ધર્મો પૃથ્વીને સ્થિર હોવાને સિદ્ધાંત બતાવી રહેલ હોવા છતાં
જરૂરી સ્પષ્ટીકરણ પણું આ સમાજોમાંના જ મોટા ભાગને વર્ગ (૧) યાંત્રિક સાધનોના વિકાસ ક્ષેત્રે વિજ્ઞાને - આજે પૃથ્વીને સ્થિર માનવા તૈયાર નથી, અને અણુ, પરમાણુ (પુદ્ગલ)ના ઉપયોગ દ્વારા જે