________________
૨૨૮ : શ્રી ચતુર્વિધ સંઘ અને વ્યાપક અસ્તવ્યસ્તતા :
ગયા. કેળવણીને નામે મહાકેળવણીને વિનાશ થતે સાચું. છતાં આયત્વ કે જૈનત્વ તદ્દન ઓસરી ગયો. ધર્મભાવના લુપ્ત પ્રાયઃ બનતી ગઈ. મહા- ગયું છે એમ નથી જ, પરંતુ બંધારણીય ભાગ તારક ધર્મ ક્રિયા પાછળને આત્મા ભૂલાતો ગમે. મોટે ભાગે ભૂલાય છે એ દીવા જેવી વાત છે. અને ખોખું ગીટમય પ્રકાશ આપવા લાગ્યું. તેમાં પૂજે મોટે ભાગે ખૂબ જ ઉપેક્ષા સેવી રહ્યા છે જડવાદના સૂરે વેગ આપે. અને તેમાંથી એક એ તદન નક્કર અને સ્પષ્ટ હકિકત છે. શ્રી સંઘને વિચિત્ર આંધી જન્મી..
અરેખર કપરા કાળમાં જે વ્યવસ્થિત અને સુચારૂ ધમને બાહ્ય આડંબરના કતિમ વાઘાથી દરવણી મળવી જ જોઈએ તે નથી જ મળતી. લપેટવામાં આવ્યું. અતિ જરૂરી મહે સંવાદિ અનુ. એક શાસ્ત્રીય અવાજ નથી. પ્રત્યાઘાત પ્રત્યે પરમ ઠાને પાછળ સંપત્તિ અને શરીર પરની મૂછને આવશ્યક પ્રત્યાઘાત નથી. સમ્યજ્ઞાનને પ્રકાશ ત્યાગભાવ વિસરાતો ગયે. અહમ આગળ આયું. નથી. સુશ્રદ્ધાનું જોરદાર આંદે લન નથી. ચારિત્ર્યધમ વાહવાહની લાલસાએ ઘર ઘાલ્યું. શાસન ભુલાયું પ્રત્યેને રક્ષાભાવ નથી. જે કાંઈ થોડું ટગમગતા અને સ્વની ખ્યાતિ આગળ કરાઈ. કયાં સુધી કે દીવા જેવું છે તે અતિ અલ્પ છે. હલ્લો અતિ સ્વનો આચાર, સાધુની સાધુતાને અને શ્રાવક જોરદાર છે. સામને સામને જ નથી. પ્રવકત્વને, ભુલવાની હદ સુધી આવી ગયો. મેટા સૌથી પ્રથમ ટોચે રહેલાઓએ ટાચમાં જ ભાગમાં આ પલ પેસવા લાગી. નામ ધર્મનું અને કાર કર જોઇશે. ટોચની જમીન સરળ–સ્વચ્છ તેને જ અપકર્ષ. અને તેનું પરિણામ ?
અને સુભગ્ય બનાવવી જોઇશે, હાથ નીચેના થરને શ્રી સંધ પ્રાયઃ નધણિયાત બન્યો. પૂ. આચાર્યાદિ સુમાર્ગે દોરવા સુવ્યવસ્થ અને સંપીલું આંદોલન શ્રમણ સંધનું વર્ચસ્વ ઘટવા લાગ્યું. મનકાવતી શરૂ કરે જ છૂટકો, ઉંધે પાટે ચઢેલી ગાડી તેજ
સવળે ભાગે આવશે. મહા શાસન શું ચીજ છે ? વાત-પ્રચાર અને આચાર શરૂ થયા. પવિત્ર
એને આછો પાતળો પણ ખ્યાલ લેવું પડશે અને. પંચાગીના સનાતન સવ કલ્યાણકારી આદેશની
લોકોને આપવું પડશે. પ્રમાદને ખંખેરી પરમાર્થને ઠેકડી થવા લાગી. યતિકાળ પણ સજ. જુદા જુદા રૂપમાં-પરિગ્રહ વ્યાપક બનવા લાગ્યો. અને
આગળ કરે પડશે. સ્વના લૌકિક ઉત્કર્ષને દંડી
આત્મભાનની જાગૃતિ શ્રી સંઘમાં લાવવી પડશે. છાપાની દુનિયા બોલે છે, અને આગેવાન ગણાતા સદ્દગૃહસ્થ પિકારે છે તે સાચું જ હેય તે શિથિ.
ધર્મક્રિયાઓ શ્રીમદ્દ તીર્થંકરદેવે એ દર્શાવેલી આરાધ્ય લાચાર પણ જમે. ભલે તે ઘણું ઓછા ટકામાં
છે પણ તેના હાર્દમાં શ્રી સંઘને સ્પષ્ટ રીતે
ઉતાર ૫ડશે. ધ્યેય અને આદર્શના અજવાળો હેય. અને ન જ રહે તે આનંદનો પાર નહિ.
પાથરવાં પડશે. શ્રી સંઘનું વહીવટી તંત્ર પાયાના પરિસ્થિતિ ખૂબ જ વિકૃત બની છે. કબુલ. પણ ધોરણ પર સ્થિર કરવું જોઇશે. શિથિલાચાર ખરેતેની દવા છે કે નહિ? છે તે અમલી બને એમ પર જ જમે હોય તે તેના મૂળ કારણભૂત છે કે નહિ ? કે દિનપ્રતિદિન હતાશા વધતી જ વૈવિધ્યભર્યા પરિગ્રહને પેલી નહી જ શકાય. શાસ્ત્રજવાની ? પાયામાં ભૂલ છે વચમાં કઈ નડતર છે? આનાઓને શિરસાવંધ કરવા ઉધમવંત કેમ ન કે ટચમાં ટંકાર કરવો પડે તેમ છે ?
બનવું જોઈએ? સાધુતા કે શ્રાવકત્વ શાસ્ત્રને - આજના વિષમ વાતાવરણમાં જોકે નીતિનું આધારે છે. શાસ્ત્ર શાસનની બંધારણ પિથી છે. અસ્તિત્વ લુપ્ત પ્રાયઃ થયું છે. છતાં તેને ડંખ બંધારણને ભંગ કે ઉપેક્ષા ઉંચા આત્માઓ માટે આત્માઓમાં નથી જ એમ નહિ. જીવનની સામાન્ય અક્ષમ્ય અપરાધ ન બને ? જરૂરીયાતેમાં માનવી અટવાઈ ગયો છે એ પણ (અનુસંધાન માટે જુઓ પાન ૨૩૩)
