________________
૧૭૮ : મંત્ર પ્રભાવ
ન્યાય વિશારદે કહ્યું : 'તું એમ ન માનતા કે સત્તા આગળ સત્ય કબુલાવવાના કાઇ માર્ગ નથી! પરંતુ એવા નિય ઉપાયેાને મહારાજા ઇષ્ટ ન માનતા હોવાથી જ તને આ રીતે વારંવાર તક આપવામાં આવે છે. હવે તને છેલ્લી વાર કહેવામાં આવે છે કે તું જે કંઇ સત્ય હોય તે કહેવા ઇચ્છે છે કે નહિ ? ‘ ના....’ સાથીએ સ્પષ્ટ કર્યું.
તરત ન્યાય વિશારદાએ યુવરાજને આગળ લાવવાના ઈશારા કર્યાં.
યુવરાજ જરા આગળ આવ્યા એટલે એક પ્રશ્ન કર્યાં : ‘ યુવરાજશ્રી, આપે ચોરી કરી છે એ વાત તા સિદ્ધ થઇ ગઇ છે કારણ કે જે કઇ સાબિતીએ પડી છે તે પુરતી છે. ા અંગે તમારે જે કંઇ કહેવાતુ હાય તે સકાય વગર કહી શકેા છે. ’ કોઇપણુ પ્રકારના ક્ષોભ વગર યુવરાજે કહ્યું • શ્રીમાન, ચેરી મે' કરી છે...પરતુ એને હું ગુના માનતા નથી. કારણ કે ચારી એ એક કલા છે... દોષ નથી. ચોરી કરવામાં શક્તિ, આવડત, બહાદુરી અને સાવધાનીની જરૂર પડે છે....! '
:
આખી સભા આવા વિચિત્ર એકરારથી આશ્ચયમાં પડી ગઈ..
ન્યાય વિશારદે શાંત ભાવે કહ્યું : · આપના આ કથનથી આપે ચારો કર્યાંના એકરાર કર્યાં છે એ વાત ભૂલશમાં નહિ. પરાયા ધનની ચેરી કરવી એ કલા નથી... કલા તરીકે ગણાવેલી ચૌય કલા એ તેા રસશાસ્ત્રની એક વિશિષ્ટતા છે અને કેવળ ગુણને જ સમાવેશ થાય છે. ચૌ કલા કાઇના હૃદયને દુ:ખ આપતી નથી પણ્સને આનદ આપતી હાય છે...એટલે આપને આપના આ કૃત્ય બદલ પશ્ચાતાપ થતા હાય તે તે જાહેર કરવાની તક આપવામાં આવે છે.’
• જેને હું ગુના માનતા નથી તેને પશ્ચાતાપ પણ હૅાય નહિ. શ્રીમાન નગરશેઠના ભવનમાં બુદ્ધિપૂર્વક દાખલ થઈને જ મેં જ ચારી કરી છે. આ અંગે આપને જે કંઇ શિક્ષા કરમાવવી હોય તે ફરમાવી શકા છે. ’ યુવરાજે કહ્યું.
અંદરો
પાંચેય પડિતા વિચારમાં પડી ગયા અને અંદર મસલત કરીને તેઓએ મહારાજા સમક્ષ જોઈને
કહ્યું : મહારાજાધિરાજ, ન્યાયના નિયમ પ્રમાણે આ રીતની ચારી કરનારને અને તેમાં સાથ આપનારને વધુમાં વધુ સ વ પર્યંતના કારાવાસની શિક્ષા આપી શકાય છે. આપ શ્રીમાન આ અંગે જે નિય આપશે તે ઉચિત ગણાશે. અમારા નમ્ર મંતવ્ય પ્રમાણે ગુતેગાર જો ફરીથી ગુને ન કરવાની કબુલાત આપે અને પશ્ચાતાપના અગ્નિથી પવિત્ર થવા માગે તા એને એક તક આપવી જોઇએ. '
મહારાજાએ કહ્યું: ગુનાનેા પ્રકાર, ગુનાની ગંભીરતા અને ગુનેગારનું વલણ જોયા પછી હું ન્યાયની પવિત્રતા જાળવવા ખાતર આજ્ઞા કરૂં છું કે આવતી કાલે સંધ્યા પછી ગુનેગારે અને તેના સાથી
.
એ જીવનભર માટે આ રાજ્યની હદના લાગ કરવા. આવા દુચિત્ત માણસા રાજમાં રહે તે કોઇપણુ દૃષ્ટિએ ઉચિત નથી.’
આટલું કહીને મહારાજા ઉભા થઇ ગયા. લોકાએ મહારાજાને જયનાદ પાક્રાર્યાં અને નગરશેઠ મહારાજા પાસે આવીને ખેલ્યા : ‘કૃપાવતાર, આ રીતે દેશવટા આપવા કરતાં...'
શેઠજી, મે ખૂબ જ વિચારીને આજ્ઞા કરી છે. આવા પુત્રનુ ફરીવાર મોઢું જોવું એ પણ દુ:ખના વિષય છે, ' કુહી મહારાજા ચાલતા થયા.
મહામંત્રીએ નગરશેઠને તેમનેા માલ સુપ્રત કરી દીધા. યુવરાજ અને તેના સાથીને લઇને કાટવાળ કારાગાર તરફ ચાલ્યેા ગયા.
પ્રત્યેક સભાસદો નમવા માંડયા.
મહારાજાની ન્યાયપ્રિયતાને (ક્રમશ:)
દહેરાસરા માટે સ્પેશીયલ સુવાસિત દિવ્ય અગરબત્તી
તથા
કાશ્મીરી અગરબત્તી
પવિત્ર અને સુંદર વાતાવરણ સર્જે છે. નમુના માટે લખા ધી નડીયાદ અગરબત્તી વક સ ઠે. સ્ટેશન રોડ, નડીયાદ (ગુજરાત)
—
