________________
કલ્યાણ નવેમ્બર ૧૯૯૧ : ૬૬૯
!
આપણે એ તે જાણીએ છીએ કે આપણા માં અનેક દોષ-દુર્ગુણ રહેલા છે. કેટલીક વખત એમનાથી કંટાળી જઇ આપણે એમનાથી મુકિત ઈચ્છીએ છીએ—પણ એ આપણા એ રીતે પી નથી છેડતાં. એક ક્ષ્ણ પહેલાં જ આપણે નિશ્ચય કરવાથી,કર્યો હોય છે કે આપણે ક્રોધ, નિ ંદા ઈર્ષ્યા નહિ કરીએ પણ બીજી જ ક્ષણે પ્રસંગ પડતાં આપણા - નિશ્ચય તૂટી જાય છે અને આપણે ક્રોધ કે ઇર્ષ્યા કરી બેસીએ છીએ, નિંદામાં પરિણત થઇએ છીએ. કયારેક પાછળથી દુ:ખ પણ્ થાય છે કે આપણે આમ શા માટે કર્યું ? —પણુ આના કંઈ જ ઉપાય નથી કેમ કે માનવી નિ`ળ છે અને અજ્ઞાન, અંધકાર, અક્રિયતાના પૂર્વસ'સ્કારને વશ છે. પણ આત્મખેડુ સાધકે પેાતાની આ નિબળતાને, વિવશતાને સામાન્ય-જનની જેમ સ્વીકારી લેતા નથી, તે તે। આમનાથી મુક્ત થવાના ઉપાયા વિચારે છે, યત્ના પણ કરે છે, તે સાધના કરે છે અને સાધનાના પ્રભાવ- શકિતથી દોષો-દુર્ગુણા સામે થાય છે, લડે છે, વિજય મેળવે છે. સાધનાને કારણે એમનામાં એ શકિત પ્રગટ થાય છે કે જે એમને સ્ખલનાએથી બચાવે છે. એટલુ જ નહિ પણ એમનામાં રહેલા દોષો । તે દુર્ગુણાને નિર્ખલ કરતાં કરતાં એ તેમને ધીમે-ધીમે નાશ પણ કરે છે.
રૂપાંતર પ્રાપ્ત કરે છે અને સાધકની પરિમિતતા એની અપરિમિતતામાં, એનુ અજ્ઞાનને અજ્ઞાન એના જ્ઞાનમાં, એવું અંધકાર જ્યોતિમાં અને એની અદ્દિશ્યતા ક્રિમ્યતામાં પરિવર્તિત
થતી જાય છે.
સાધના
Divinity—દિવ્યતાની આપણા અન્તસ્તલને Infinity-અનંતતા સાથે જોડવાથી, Most High-પરમાચ્ય પ્રતિ વળવાથ સાધકમાં જે શકિત પ્રગટે છે અને સાધન શકિત [ Force of Sadhana] કહેવામાં આવે છે— માનવી પોતાની માનુષી શકિતથી જે કાર્યો નથી કરી શકતા એ કાર્યા તે પેાતાની અંદર તેમજ અહાર, જગતમાં, આ સાધનાશક્તિથી કરી શકે છે. કહેવાય છે ને કે Pea' is mighter than_sword '-તલવાર કરતા પણ કલમમાં વધુ અળ છે.' અને આ કલમનું ખળ—The power of pen—એટલે હકીકતમાં તા જ્ઞાનનું જ ખળ ને? જો જ્ઞાનમાં બળ છે તેા વિજ્ઞાનમાં એનાથી પશુ અધિક બળ છે—પણ, જો ગૂંચવણુ ન કરતી, આ વિજ્ઞાન એટલું તારું' હજી અંધકારમાં ખાથેાડિયાં ભરતું Science -ભૌતિક વિજ્ઞાન નહિં પણ વિજ્ઞાન, વિજ્ઞાન! વિજ્ઞાન એટલે દિવ્યતા Supernatural science, mind you, Madam! આ વિજ્ઞાનમાં, આ દિવ્યતામાં પ્રવેશ કરવાથી સાધકમાં પ્રગટતી સુક્ષ્મશકિત, સાધનાશકિત આગળ કલમનું બળ કંઈ જ નથી—0h, dear, it is trivial nothing !—એ શકિત તા, મજી, આ જગતમાં અદ્ભુત કાર્યો કરી શકે. છે અને કરી પણ રહી છે પરંતુ એ શી રીતે કરી રહી છે? એ તે આપણે ફરી કદી જોઈશું, અને ત્યારે તારા ખ્યાલમાં એ પણ આવશે કે જેના કારણે વિજ્ઞાનવેત્તા આ જંગતને આંજી નાખતી શેાધખેાળા કરે છે તે પણ મૂળમાં તા આ જ શકિત છે અને એના અનુચિત ઉપયાગ કરી વૈજ્ઞાનિકે એને pervert– વકૃત કરી નાખે છે. લે! હવે આ વાત અહિં જ પડતી મૂકી આપણા મૂળ વિષય પર આવું છું.
આપણને આપણી બહાર જગતમાં અનેક મુશ્કેલીઓના સામના કરવા પડે છે. કેટલાય મડચણા આપણને ઘણી જ સતાવે છે. કેટલાંક અવધ પ્રતિ તે આપણે તદ્દન અસહાય જ બની જઈએ છીએ. અનેક વિઘ્નકારક બાબતેના આપણે કંઈ જ ઉપાય નથી શેાધી શકતા -પણ સાધક એ શેાધી કાઢે છે. તે મુશ્કેલીએ ને અડચણા, અવરધા અને વિધ્નાથી રાહત મેળવવાને મુકત થવા એ શકિતની સહાયતા લે છે કે જે માનવીમાં સાધના કરવાથી પ્રગટે છે. સાધના-શકિત કેવળ આપણા અંદર જ નહિં પણું બહાર પણ પેાતાના પ્રભાવ નાંખે
