________________
૬૨ : દાને અને સ્નાન
કેશરીચંદ તા હસતા જ હાય. ગુસ્સો કરે નહિ, બે હાથ જોડી હસીને વાત કરે.
કથારેક ગુમાસ્તાએ અંદર અંદરચર્ચાકરે • સવારે તેા શેઠ સ્નાન કરે છે, જિનમદિરમાં જઈ પૂજા કરે છે અને તનિયમ પણ પાળે છે. પછી, આ સાંજે સ્નાન કરવા જવાની વાત કેમ કરે છે?'
૮ ખાથમાં નહાવા જતા હશે?'
· ના રે ના; દરરોજ જુદી જુદી દિશામાં જાય છે. દાળમાં જરૂર કઇંક કાળું હશે! ’ આમ, જ્યારે શેઠની અપકીતિ ખૂબ થવા લાગી, ત્યારે તેમના મુખ્ય મુનીમ મંગળદાસથી રહેવાયું નહિ.
શેઠના ઘેર જઈને, શેઠાણી કંકુમાઈ પાસે, એમણે પેાતાના મનના ઉભરા ઠાલબ્યા.
કકુ ખાઇને એમની વાત ત્યાં જ અટકાવવી પડી; કેમકે, કેશરીચંદ શેઠનાં પગલાં સભળાયાં. શેઠને આવતા જોઇને મગળદાસ પશુ ક્ષેાભ અનુભવી રહ્યા.
કેમ ? શું માંડ્યું છે? તમે એ જણ ભેગાં થઈને શું કારસ્તાન કરી રહ્યાં છે ? ? પેટકેશરી શેઠે આવતાં વ્હે'ત જ, એમની લાક્ષણિક ઢબે સ્મિત કરતાં કરતાં પ્રશ્ન પૂછ્યા. મંગળદાસ નીચું જોઈ ગયા. શેઠાણી હસી પડયાં,
6
'હું' તમને કેટલાયે દિવસથી કીધા કરૂ છું, કે આ વાતના હવે કંઇક ફ્રાડ પાડા તા ઠીક, આ મંગળદાસભાઇ પણ હવે તેા અકળાઈ ગયા છે. ' કંકુમાઇએ એમના પતિને મિઠાશથી કહ્યું.
શાના ફાડ પાડવાના છે?’
તમારા ‘સનાન’ને !' આટલુ ખેલીને શેઠાણી ફરીથી હસી પડયાં. હવે તા ગામનાં ખૈરાંચે મને ચૂંટી ખાય છે!' એમણે ઉમેયુ.
કેશરીચă ક્રીથી હસી પડયા, આ વખતે ખડખડાટ હસ્યા.
૮ છોરાંના પેટમાં વાત રહેતી નથી, એટલે
હાય ભાઇ, એ જે કરતા હશે, તે સમજીને કરતા હશે.' શેઠાણીએ ઠંડે જવામ આપ્યા.
‘શું ધૂળ સમજીને કરતા હશે ? લેાક કેટલી નિંદા કરે છે, એની તમને ખબર છે?' સુનીમ ખેલી ઉઠવ્યા. • નિદા ઘણી થાય છે. ગામનાં છોરાં, મારી પાસે આવીને, ઘણી વાતા કરી જાય છે. પણ ગામના માટે કઇ ગળણુ ખંધાય છે ? ’ શેઠાણીએ જવાખ આપ્યા.
"
પણ
તમેય તે એમને કંઇ કહેતાં નથી?” - એક વાર કહી જોયું, તા મને કહે, કે નિંદક ખાખાખીર હમારા, ખિન હી હે બિચારા,’
કૌડી
'
પણ ખા, આ સ્નાન કરવા જાઉં છું' એમ કહીને શેઠ દરરાજ સાંજે કયાં જાય
છે ? ' પછી, જરા ઝીણી આંખ કરીને અને ધીમા સાઠે, મંગળદાસ ફરીથી મેલ્યા ; ‘કશુક આડુંઅવળું..
આ
પેાતાના પતિની થતી નિંદા પરત્વે માઈ, જે ટાઢે કાળજે વાત કરી રહી, તે જોઈને મંગળદાસને ભારે આશ્ચર્ય થયું. એમણે એક નવા દાવ અજમાવ્યે :
શેઠાણીએ એમને આગળ ખેલવા ન દીધા. ‘તમેય તે શું મંગળદાસભાઈ, આવી વાત તમારાથી થાય ? અને તેય તે પાછી મારી પાસે ? આટલાં વરસથી મુનીમગીરી કર છે.........
*
