________________
HEIK
ચૂંટેલાં સુમ
INT
જૈનદર્શન કોઈ પણ પ્રકારના ભૌતિક સુખની કામના પેાતાના ઇષ્ટ સમક્ષ કરવામાં મિથ્યાત્વ માને છે, કારણ કે કાઇ કાઈનું હિતાહિત કરવા સમથ નથી. જે કાંઇ અને છે તે માત્ર નિમિત્તરૂપે કાઇ આવી ચઢે છે.
જીવન અને ધ્યેયનુ પરિવતન જ્યારે થાય ત્યારે આકસ્મિક જ થાય છે,
જે દિવસે સુખમાં જતાં હોય છે, તે દિવસેા ભારે સાંકડા બની ગયેલા લાગે છે. પણ દુઃખની પળો કેમે ય ખૂટતી નથી. અને સુખની પળે કેવી રીતે ચાલી જાય છે તેની ખખર પડતી નથી.
માનવીને કઈ પળે કચેા રાગ, આક્રમણ કરશે તે કલ્પવુ' ભારે કઠિણ છે,
જગતમાં—સંસારમાં એવું એકપણ સ્થળ નથી કે જ્યાં રાગ, દુ:ખ, શાક, જરા, મૃત્યુ વગેરે માનવીને અકળાવનાર તત્ત્વા ન પડ્યાં હાય !
સંસારમાં આશાભગ થયેલા, વસામાથી છડાયેલા, અને બીજી રીતે દુઃખનો અનુભવ કરી રહેલા ઘણા લાકા હાય છે, ચૈાગ્ય તક મળતાં આવા માણસાના પ્રાણમાં જ્ઞાનના પ્રદીપ પ્રગટી ઉઠે છે. અને એ દીવડા પ્રગટયા પછી લોકો અને પતે જેને દુઃખ માને છે તે જ મહાસુખનું કારણ બની જતા હોય છે.
જ્ઞાન આડા અધકારના ન ભેદાય એવા કઠણ પડે! હાતા જ નથી. એક નાની શી ચિનગારી જીવનમાં કદિ ન એલવાય એવા જ્ઞાન ટીપક નિમિષ માત્રમાં પ્રગટાવી દે છે.
સંસારનાં નાનાં મોટા કેાઈ સુખ એ સુખ -નથી. કેવળ સુખાભાસા છે, જેમ પડછાયાને કર્દિ
શ્રી અજ્ઞેય
પકડી શકાતા નથી, તેમ સંસારનાં સુખોને દિ સ્થિર રાખી શકાતાં નથી.
સ‘સારત્યાગ એ જ જીવનમાં સુખના રાજમાગ છે.
આ સંસ્કૃતિએ પ્રત્યેક વ્યવસાય પાછળ ધૃષ્ટિને એક આદર્શો રાખ્યા હેાવા છતાં પ્રત્યેક વ્યવસાય ધષ્ટિને ખાધક ન હવે જોઇએ, એવી સતત કાળજી રાખેલી હોવા છતાં કેટલાંક વ્યવસાય ધથી દૂર દૂર જઈ પડયા હોય છે.
સસારમાં કોઇ કાઇનું નથી. એ મહાસત્ય સમજવુ જોઈએ. ત્યાગ વગર મુક્તિ નથી. જ્ઞાન વગર આત્મદર્શનની સિદ્ધિ નથી, અને તપ વગર કાયાના મેાહને નષ્ટ કરી શકાતા નથી.
સુખમાં જ્ઞાન પ્રગટવું ભારે કઠણુ હાય છે, અને દુઃખમાં જ્ઞાન સ્હેજે પ્રગટી શકે છે, જેમ રાગનું મૂળ સુખમાં છે, તેમ વિરાગનું મૂળ દુઃખમાં રહેલુ છે.
સૌંસારમાં એવા ઘણા સુખી માણસા હોય છે જેઓ વધુ ને વધુ સુખ માટે ઝંખતા હોય છે, અને શરીરસુખ ખાતર જ પ્રયત્ન કરતા હોય છે.
અનંત સુખ મેળવવા માટે વીતરાગ દશા પ્રાપ્ત કર્યા વગર છૂટકો નથી.
માનવી પાસે જેમ યાદ કરવાના એક સ્વભાવ પડયા છે તેમ વિસરી જવાના પણ એક સ્વભાવ પડયા છે, ન ભૂલી શકાય એવી વાત પણ સમયના થર તળે દટાતી જાય છે, અને શાક, ચિન્તા, સુખ, દુઃખ, વેદના, આન ંદ, વિયેાગ મિલન વગેરેને માનવી યાદ કરે છે તેમ વિસરી પણ્ જાય છે.
