________________
આધોલોનું ચિત્ર
કેટલા મહાવિદેહ ક્ષેત્ર છે અને તેમાં કયા કયા તીર્થંકર ભગવંતો વિચરે છે ? પ્રશ્ન-૩. વિસ્તારથી જવાબ લખો : (૧) ૧૦૧ ક્ષેત્રો ક્યાં આવેલ છે તે નામ સાથે લખો. (૨) સંમૂર્છાિમ મનુષ્યોની હિંસાથી બચવા કઈ કઈ કાળજી રાખવા યોગ્ય છે? (૧૦ મુદ્દા લખો.)
rીન96–7. ઉદ Hિ દિiIIIકતા 8 xn
_ HD
અધોલોક
_
B4
++
++
u
r
t
or
છેB
(પાઠ-૧૧ : નારકના ૧૪ ભેદ ચૌદ રાજલોક પ્રમાણ વિશ્વ છે. તેના ત્રણ વિભાગ પડે છે : ઉપરનો ઉર્ધ્વલોક, વચલો મધ્યલોક અને નીચેનો અધોલોક.
અધોલોકમાં સાત નરક પૃથ્વીઓ આવેલી છે. જેના નામ ક્રમશઃ નીચે પ્રમાણે છે : (૧) ધમા (૨) વંશા (૩) શેલા (૪) અંજના (૫) રિષ્ટા (૬) મઘા (૭) માધવતી.
આ સાતેય નરક પૃથ્વીઓના ગોત્રના નામ નીચે મુજબ છે : (૧) રત્નપ્રભા (રત્ન જેવી હોવાથી અથવા રત્નમય હોવાથી) (૨) શર્કરામભા (કાંકરામય હોવાથી અથવા ઘણા કાંકરાવાળી હોવાથી) (૩) વાલુકાપ્રભા (રેતવાળી હોવાથી) (૪) પંકપ્રભા (કાદવમય હોવાથી) (૫) ધુમપ્રભા (ધુમાડામય હોવાથી). (૬) તમઃપ્રભા (અંધકારમય હોવાથી) (૭) મહાતમઃ પ્રભા અથવા તમસ્તમઃ પ્રભા (ભયાનક અંધકાયમય હોવાથી) વત્સ: ગુરૂજી ! નામ અને ગોત્રમાં શું ફરક? ગુરૂજી: વત્સ ! જેનો અન્વય (અર્થ) ન થઈ શકે તે નામ કહેવાય અને જેનો અન્વય થઈ શકે તે ગોત્ર કહેવાય.
નરકના જીવો આ સાત નરકપૃથ્વીઓમાં અતિ ભયાનક દુઃખ ભોગવે છે. નરક પૃથ્વીઓ સાત હોવાથી નારકના ભેદો પણ સાત ગણવામાં આવ્યા છે. તે તમામના પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા ગણતાં તેના ૧૪ ભેદ થાય છે. વત્સ ઃ ગુરૂજી ! મેં એવું સાંભળ્યું છે કે નારકો તથા દેવોને ઓછામાં ઓછું દશ હજાર વર્ષનું આયુષ્ય તો હોય જ. તો નારકો અપર્યાપ્તા કઈ રીતે હોય? ગુરૂજી : વત્સ ! તારી વાત સાચી છે. તારા પ્રશ્નના સમાધાન માટે નીચેની વ્યાખ્યાઓ બરાબર તૈયાર કરી લે. લબ્ધિ પર્યાપ્તા ઃ જે જીવો સ્વયોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂર્ણ કરીને જ મરે છે તે લબ્ધિ પર્યાપ્તા કહેવાય.
(૪૧)
\ $1$
Lili NORMEMEN
Prime A NG MARAMU
નરક
NANDAN -
બસમાડી
અધોલોક સાત રાજલોક પ્રમાણ ઊંચો છે. તેમાં કુલ સાત નરક પૃથ્વીઓ આવેલી છે. તે ચિત્રમાં બતાવ્યા મુજબ કુંભી આકારે છે.
લબ્ધિ અપર્યાપ્તાઃ જે જીવો સ્વયોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂર્ણ કર્યા પહેલા મરે છે તે લબ્ધિ અપર્યાપ્તા કહેવાય.
(૪૨)
