Jiva Vichara

Author(s): Malaykirtivijay
Publisher: Malaykirtivijayji

Page 35

પાઠ-૧૯:) યોન યોનિ એટલે જીવોનું ઉત્પત્તિ સ્થાન. ઉત્પત્તિના સ્થાનો અસંખ્ય છે. પરંતુ જે ઉત્પત્તિ સ્થાનોમાં અમુક પ્રકારના વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, આકાર વગેરે બાબતની સમાનતા હોય, તેઓનું એક ઉત્પત્તિ સ્થાન-એ રીતે ગણતરી કરીને કુલ ૮૪ લાખ યોનિ ગણવામાં આવી છે. તે નીચે મુજબ છે : સાત લાખ પૃથ્વીકાય, સાત લાખ અપકાય, સાત લાખ તેઉકાય, સાત લાખ વાઉકાય, દશ લાખ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય, ચૌદ લાખ સાધારણ વનસ્પતિકાય, બે લાખ બેઈન્દ્રિય, બે લાખ તેઈન્દ્રિય, બે લાખ ચઉરિન્દ્રિય, ચાર લાખ દેવતા, ચાર લાખ નારકી, ચાર લાખ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, ચૌદ લાખ મનુષ્ય.
સ્વાધ્યાય પ્રશ્ન-૧. નીચેના પ્રશ્નોના ટુંકમાં જવાબ આપોઃ (૧) યોનિ એટલે શું ? (૨) ઉત્પત્તિ
સ્થાનો કેટલા છે ? ૮૪ લાખ જ શા માટે ગણવામાં આવ્યા છે? પ્રશ્ન-૨. નીચેના જીવોની યોનિ લખો : (કોઈ પણ જીવ માટે પૂછી શકાશે.)
---------: સમાપ્ત : --------
ભો-મંતરિકખ-મુદંગ, ઓસા-હિમ-કરગ-હરિતણૂ-મડિયા |
હુંતિ ઘણોદડિમાઈ, ભેયાણેગા ય આઉસ્સ | ૫ li. ઈગાલ-જાલ-મુમ્મર-ઉક્કા-સણિ-કણગ-વિજુમાઈયા . અગણિ-જિયાણ ભેયા, નાયબ્બા નિઉણ-બુદ્ધિએ II ૬ II ઉભામગ-ઉદ્ધલિયા મંડલિ, મુહ-સુદ્ધ-ગુંજ-વાયા યT
ઘણ-તણુ-વાયાઈયા, ભેયા ખલુ વાઉ-કાયસ્સ || ૭ | સાહારણ-પત્તેયા, વણસ્સઈ-જીવા દુહા સુએ ભણિયા જેસિ-મહંતાણ, તણુ એગા સાહારણા તે ઉ | ૮ ||
કંદા અંકુર કિસલય, પણગા સેવાલ ભૂમિફોડા યા. અલયતિય ગજ્જર મોહ્યુ, વત્થલા થેગ પલંકા || ૯ ||.
કોમલ-ફૂલ ચ સવ્વ, ગૂઢ સિરાઈ સિણાઈ-પત્તાઈ . થોહરિ કુંઆરિ ગુગ્ગલી, ગલોય પમુહાઈ છિન્નરુહા || ૧૦ ||
ઈચ્ચાઈણો અણેગે, હવંતિ ભેયા અસંતકાયાણં | તેસિં પરિજાણણë, લખણ-મેય સુએ ભણિયે ૧૧ || ગૂઢ-સિર-સંધિપબ્લે, સમભંગ-મહીરગં ચ છિન્નરુહં !
સાહારણે શરીર, તÖિવરિય તુ પત્તેય I ૧૨ //
એગ-શરીરે એગો જીવો, જેસિ તુ તે ય પત્તેયા ! ફલકુલ-છલિ-કઠા, મૂલગ-પત્તાણિ બીયાણિ || 13 ||
પત્તેય-તરું મુખ્ત, પંચવિ પુઢવાઈણો સયલ-લોએ સુહુમા હવંતિ નિયમા, અંતમુહુત્તાઊ અદ્ધિસા / ૧૪ II સંખ-કવડ્ય-ગંડોલ-જલોય-ચંદણગ-અલસ-લહગાઈ 1 મેહર-કિમિ-પૂયરગા, બેઈદિય માઈવહાઈ i ૧૫ છે. ગોમી-મંકણ-જુઆ-પિપીલિ-ઉદ્દેડિયા ય મક્કોડાT ઈદિાય-ઘયમિતીઓ, સાવય-ગોકીડ જાઈઓ // ૧૬ //
ગદ્ય-ચોરકીડા-ગોમયકીડા ય ધન્નકીડા ય કુંથુ-ગોવાલિય ઈલિયા, તેદિય ઈદગોવાઈi[ ૧૭ || ચઉરિદિયા ય વિઠ્ઠ, ઝિંકુણ ભમરા ય ભમરિયા તિડુડા | મચ્છિય ઇંસા મસગા, કંસારિય-કવિલ-ડોલા યTI ૧૮ll પંચિંદિયા ય ચઉહા, નારય તિરિયા મણુસ્સ-દેવા યા. નેરઈયા સત્તવિહા, નાયબ્બા પૂઢવિ-ભેએણે I ૧૯ ]. જયચર-થયચર-ખયરા, તિવિહા પંચિંદિયા તિરિખા યT સુસુમાર-મચ્છ-કચ્છવ, ગાહા-મગરા ય જલચારી | ૨૦ ||
વિવિચાર
ની 23 ગાથાઓ ( ભુવણ-પઈવં-વીરં, નમિઊણ ભણામિ અબુહ-બોહલ્યા જીવ-સરૂવં કિંચિવિ, જહ ભણિયું પુથ્વ-સૂરીëિ I 1 II
જીવા મુત્તા સંસારિણો ય, તસ થાવરા ય સંસારી ! પુઢવી-જલ-જલણ-વાઉ-વણસઈ થાવરા નેયા | ૨ II. ફલિહ-મણિરયણ-વિદુમ-હિં-ગુલ-હરિયાલ-મણસિલ-રસિંદા | કણગાઈ-ધાઉ-સેઢી-વણિય-અરણેદ્ય-પલેવા || 3 ||
અભય-તૂરી-ઊસ, મટ્ટી-પાઠાણજાઈઓ-ભેગા . સોવીરંજણ-લુણાઈપુઢવીભેયાઈ ઈચ્ચાઈ // ૪ ||.
(68)