________________
ઈન્દ્રતુલ્ય છે-કોઈ મોટું-નાનું નથી. તેઓ પ્રભુના જન્માભિષેકાદિ ઊજવવા આવતા નથી, પરંતુ દેવલોકમાં જ રહીને ઈચ્છા થયે પ્રભુભક્તિ આદિ કરે છે.
ઉર્વલોક-કલ્યાતીતનું ચિત્ર
સિદ્ધશીલા-મોક્ષસ્થાન સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન
-પાંચ\ અનુસાર
વત્સ: ગુરૂજી ! ઉર્વલોકનો આકાર કેવો છે? ગુરૂજી : વત્સ ! ઉર્વીલોકનો આકાર ઊભા મૃદંગ જેવો છે. વત્સઃ ગુરૂજી ! એક રાજલોક એટલે કેટલું પ્રમાણ થાય ? ગુરૂજી: વત્સ ! આંખના એક જ પલકારામાં એક લાખ યોજનનું અંતર કાપનારો દેવ, છ માસ સુધીમાં જેટલું ક્ષેત્ર કાપે, તેટલું એક રાજપ્રમાણ થાય. અથવા ૩,૮૧, ૨૭, ૯૭૦ (૩ ક્રોડ, ૮૧ લાખ, ૨૭ હજાર, ૯૭૦) મણનો એક ભાર થાય. એવા એક હજાર ભારમણ માપવાળા, બહુ તપેલા લોઢાના ગોળાને કોઈ મહાસમર્થ દેવ, દેવલોકમાંથી નીચે ફેંકે, તે ગોળો ઘસાતો ઘસાતો પ્રચંડ ગતિથી આવતો આવતો છે. માસ, છ દિવસ, છ ઘડી અને છ સમયમાં જેટલું અંતર કાપે તે એક રાજપ્રમાણ થાય. વત્સઃ ગુરૂજી ! ચૌદ રાજલોકનો આકાર કેવો હોય છે? ગુરૂજી : વત્સ ! બે પગ પહોળા કરીને અને કેડે હાથ દઈને ઊભેલી પૂતળીને ગોળ ગોળ ઘૂમાવતાં જેવો આકાર દેખાય તેવો ચૌદ રાજલોકના બનેલા વિશ્વનો આકાર છે. અથવા એક મોટા શરાવ સંપૂટને ઊંધો મૂકવામાં એવે, તેની ઉપર એક નાના શરાવ સંપૂટને સીધો મૂકવામાં આવે અને તેની ઉપર એક નાના શરાવ સંપૂટને ઊંધો મૂકવામાં આવે, તેથી જેવો આકાર બને તેવો વિશ્વનો આકાર છે..
Eનવ સેવક
Lબારમો દેવલોક
ક્ષ વૈમાનિક દેવો ઉદર્વલોક મઆલોક નરક અધોલો
બાર દેવલોકથી ઉપર રહેલા ઉપર-ઉપર ત્રણ, પછી ઉપર-ઉપર ત્રણ અને પછી ઉપર-ઉપર ત્રણ-એમ નવ રૈવેયક દેવોનાં વિમાનો છે. તેની યે ઉપર સરખી સપાટીએ પાંચ અનુત્તર વિમાનો છે. તેમાં સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન વચ્ચે અને બાકીના ચાર, ચાર દિશાએ છે. નવ રૈવેયકના નામ ઃ ૧. સુદર્શન ૨. સુપ્રતિબદ્ધ ૩. મનોરમ ૪. સર્વતોભદ્ર ૫. વિશાલ ૬. સુમન ૭. સૌમનસ ૮. મીતિકર ૯. આદિત્ય.
(નવ રૈવેયકના વિમાનો ચૌદ રાજલોકરૂપી પુરૂષના ગ્રીવા-ડોકના સ્થાને હોવાથી રૈવેયક કહેવાય છે.) પાંચ અનુત્તરના નામ : ૧. વિજય ૨. વિજયંત ૩. જયંત ૪. અપરાજીત ૫. સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન. (આ વિમાનો પછી કોઈ વિમાન ન હોવાથી અથવા તેના દેવોથી વધુ સુખી કોઈ સંસારી જીવ ન હોવાથી અનુત્તર કહેવાય છે.)
- કલ્પાતીતના ૯ ગ્રેવેયક + ૫ અનુત્તર = ૧૪ ભેદ થાય. તે બધાના પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા ગણતાં ૨૮ ભેદ થાય.
(૫૧)
સ્વાધ્યાય પ્રશ્ન-૧. ખાલી જગ્યા પૂરોઃ (૧) વૈમાનિક દેવો...... અને ...... એમ બે પ્રકારે છે. (૨) કુલ ...... સૂર્ય અને ...... ચંદ્ર છે. (૩) વૈમાનિકના કુલ ...... ભેદ છે. (૪) કલ્પપપન્ન વૈમાનિકના કુલ ...... ભેદ છે. (૫) કલ્પપપત્રના કુલ ભેદ...... છે. (૬) કલ્પાતીતનાકુલ ભેદ..... છે. (૭) દેવોના કુલ ભેદ ...... છે. પ્રશ્ન-૨. ટૂંકમાં જવાબ આપો? (૧) કયા કયા દેવલોકમાં કહ્યું છે ? (૨) ઈન્દ્રો કેટલા છે? કયા કયા? (૩) પહેલો બીજો
(8)
