________________
૨૧૮
શ્રી જૈન . ક. હેલ્ડ.
ગઈ છે, એમ, પાટણવાળી પ્રતિ મળ્યા બાદ અને તે પૂર્વે અમને જણાયું છે.... કર્તાની સ્વલિખિત પ્રત ઘણા ખડે છપાઈ ગયા બાદ આવી તેથી શબ્દ અને પાઠોની અશુદ્ધિ રહેવા પામી છે, અને અમને તેથી બરાબર સુધારવા માટે સૉષ થયે નથી. શુદ્ધ પ્રતિયોની પ્રાપ્તિ વિના અશુદ્ધિ દેષો રહેવા પામે એ સ્વાભાવિક છે.”
(૨) આ ગ્રંથમાલામાં અગાઉ પ્રકટ થયેલાં મૌક્તિકો સંબધે અમારી કરેલી સૂચનાઓ આમાં પણ અમલમાં મુકવામાં નથી આવી જાણું દિલગીર છીએ.
અનુક્રમણિકા, શબ્દાર્થ કોષ, ઢાળ અને દેશની અનુક્રમણિકા, વિગેરે આપ્યાં હત તો ગ્રંથનું મહત્વ યથાયોગ્ય જળવાત.
(૩) વિષય વાર મથાળાં પાડવામાં આવ્યાં હતા અને તે દરેક ખંડમાં મુકવામાં આવ્યાં હતા તે વાચકને લાભ થાત.
કર્તા શ્રી જિનહર્ષના હસ્તાક્ષરને ફેટે મુકવામાં આવ્યો છે તેથી તેના પ્રકાશકને મુબા રકબાદી આપીએ છીએ.
પ્રસ્તાવનામાં જે કર્તાની કૃતિઓ જણાવી છે તેમાં વિદ્યાવિલાસ રાજાનો રાસ સં. ૧૭૬૦ આસપાસ રચાયેલો જણાવી ) ઉમેરેલો છે પણ જણાવવાનું કે તે રાસ પંદરમ સૈકામાં થયેલ ખરતરગચ્છીય જિનહર્ષે સં. ૧૫૧૧ માં રચેલ છે. તેની પ્રશસ્તિમાં જણાવ્યું છે કે –
વાચક ગુણવર્ધન સુખાયા, શ્રી સોમગણ સુપસાયા એમ જિનહર્ષ ગુણગાયા, આટલુ જણાવી ગ્રંથમાલાને વિજય ઇચ્છીએ છીએ.
સંત કવિની-(પ્રથમ ભાગ- સનાતન જૈન ગ્રંથમાલા અંક ૧૨, સંપાદક કાવ્યતીર્થ વ્યાકરણ શાસ્ત્રીશ્રી શ્રીલાલ જૈન, મૂલ્ય રૂ. ૧ ૫. ૨૦૮ કલકત્તા વિશ્વકોષ પ્રેસ) પ્રસ્તાવનામાં જણાવ્યા પ્રમાણે આ પુસ્તક રચવામાં બે પ્રધાન કારણ છે –-૧ તે આજકાલ અંગ્રેજી સ્કૂલોમાં જે સંસ્કૃત શિખવનારાં પુસકે ચલાવવામાં આવે છે તેનાથી વધારે પરિશ્રમ લેવાથી પણ તેનું ફલ ઓછું થાય છે, વિદ્યાથી રાત્રિદિવસ રૂપ ગેખી ગાખી થાકી જાય છે પણ રૂપનું જ્ઞાન થતું નથી, ૨ પુરાણી પદ્ધતિથી વ્યાકરણદિ શીખનારા રૂપ બરાબર જાણે છે પણ તેને ભાષાંતર કરતાં આવડતું નથી આથી આ બનેમાં પડતી મુશ્કેલીઓ દૂર કરવા આ પુસ્તકની રચના કરેલી છે. આ હીંદીમાં કરેલ છે તે આપણી જૈન પાઠશાલાઓ કે જ્યાં હીંદીને પ્રચાર છે ત્યાં આ પુસ્તક ચલાવવામાં આવે તે ઘણું સારું એમ અમે કહી શકીએ છીએ કારણ કે લેખક દિગંબર હોવાથી આ પુસ્તકમાં દિગંબરી વિશિષ્ટ માન્યતાઓ આવી નથી તેમ આવવાને સંભવ પણ નથી, પરંતુ ઉલટું જૈન ધર્મ સંબંધી વા તથા હકીકતે જણાવે છે. જેમકે જિનવાકુ તત્વ ભાષતે જિનવાણ તરનું વર્ણન કરે છે. આવાં જિનાન પૂજાવઃ–આવાં જૈનેન્દ્ર પઠાવઃ અમે બે જીનેને પૂછએ છીએ, અમે બે જૈનેદ્ર (વ્યાકરણ) શીખીએ છીએ. જૈન અહં છવાન ન શસામિ જૈન છોને મારતો નથી. વગેરે વગેરે એકંદરે પુસ્તક ઘણું યેગ્ય થયું છે અને શ્રીમતી કોન્ફરન્સ એક ઠરાવ ખાસ કરી કર્યો છે કે
“દરેક જૈનશાળામાં તથા વિદ્યાલયમાં બને ત્યાં સુધી સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત ભાષાનું જ્ઞાન આપવાનું અને ધાર્મિક પુસ્તકાલય રાખવાનું આવશ્યક છે એપર તેને કાર્યવાહકોનું લક્ષ ખેંચવામાં આવે છે.”
