Jain_Satyaprakash 1956 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 11

અંક: ૧૧] દક્ષિણના જેને અને જૈનધર્મ
[ ૨૨૫ વિષે લાવ્યું અને એ કારણથી આઠ અને નવમાં શતકમાં જૈનધર્મના શીરે સાડાસાતની પનોતી બેઠી. ધીમે ધીમે એ જનતાના હૃદયમાંથી સરતો ગયો.
પાછળથી એમાં વૈષ્ણવધમી ઓએ સાથ પુરાવ્યો, જેની અસર દશમા શતકમાં સારા પ્રમાણમાં જોવાય છે. એ વેળા અનેક કુટુંબ પાંડ અને પલ્લવ રાજાઓનો દેશ છોડી મહૈસુર સંસ્થાનમાં આવી વસ્યા. એ વેળા શ્રવણબેલગોલ જૈનધર્મનું કેન્દ્ર હતું.
શ્રવણબેલગોલ અને એની આસપાસના પ્રદેશમાં ગંગવંશીય રાજાઓ રાજ્ય કરતા ! હતા. જેનધર્મ એ કાળે રાજધર્મ હતો. એ વેળા જેનધમી વિદ્વાનોએ વાડમય-રચનામાં સારો ફાળો આપે છે. બ્રાહ્મણોએ એ દિશામાં, તેમની બરાબરી કરવામાં ઠીક ઠીક પ્રયત્નો કર્યા, પણ એમાં તેમને સફળતા ન મળી.
ઉદાહરણ તરીકે “સુર” a “શિષ્પતિજાર' એ તામીલ ભાષાના વિખ્યાત ગ્રંથે તે જૈન વિદ્વાની ચમત્કારપૂર્ણ કૃતિઓ તરીકે ઓળખાઈ ચૂક્યા હતા. એ પછી ઉપર વર્ણવેલ આપતકાળમાં પણ જૈન વિદ્વાનોએ પિતાનામાં રહેલી સાહિત્ય-ભક્તિના ઓજસ ભરી ભાષામાં દર્શન કરાવ્યાં છે. એ રીતે પૂર્વજોની પ્રતિષ્ઠાને તેઓએ જીવંત રાખી છે.
જૈન મુનિ તિરતજવર કૃત ચિંતામળ નામના તામીલ ભાષાનો ગ્રંથ મહાકાવ્યની ગણનામાં અગ્રસ્થાન ભોગવે છે. એ જ ભાષામાં વ્યાકરણ સંબંધી ગ્રંથ પવનંતા મુનિએ તેરમા શતકમાં રચેલ છે. આ ઉપરાંત જ્યોતિષ, ભાષા, વ્યાકરણ અને ગણિત આદિ સંખ્યાબંધ વિષ પર જૈન મુનિઓએ, સારા પ્રમાણમાં કલમ ચલાવી છે. જાપુર, વિહુવારું, તિરુમઝા આદિ ભાગોમાં જૈનોની વસ્તી વિશેષ પ્રમાણમાં હતી. હિંદુધમી રાજાઓનો આશ્રય હેવા છતાં, બ્રાહ્મણો વાડમયના ક્ષેત્રમાં જેની બરાબરી કરી શક્યા નહીં. જ્યારે દક્ષિણમાં મુસલમાને સત્તા પર આવ્યા અને માધવાચાર્યને પ્રભાવ વધવા માંડ્યો ત્યારે જેને સંખ્યામાં ઘટવા લાગ્યા. આમ છતાં વાયના ક્ષેત્રમાં તે જેન અને હિંદુ એમ ઉભય ધર્મને સોસવું પડયું.
હિંદુ ધર્મના ગ્રંથમાં જૈનધર્મ સંબંધી ઉલ્લેખ ખાસ કરી જોવા મળશે નહીં, અને કદાચ અગત્ય વિચારી કરાયે હશે તે ત્યાં એને વિકૃત સ્વરૂપ અપાયેલું હશે. એ કાળ સાંપ્રદાયિક કટ્ટરતાને હતે. ધર્મપ્રેમ કરતાં ધર્મઝનૂન વધારે અગ્રસ્થાન ભેગવતું હતું. આવી પરિસ્થિતિમાં જે કાંઈ થોડી ઘણી માહિતી પ્રાપ્ત થાય છે તે કર્નલ મૅક્ષી, કેલશ્રુક આદિ આંગ્લ લેખકોના શોધપૂર્ણ ગ્રંથને આભારી છે. તેઓએ સ્વતંત્ર દૃષ્ટિથી લખ્યું છે તે આપણું માટે ઓછું ગૌરવભર્યું નથી જ. એ સંબંધમાં લેખકના મરાઠી ભાષાના શબ્દો અંતમાં ટાંક્યા છે, એ સમજાય તેવા છે. પણ એ પૂર્વે અહીં કહ્યા વગર રહેવાતું નથી કે જ્યારે ઉપર વર્ણવી તેવી સ્થિતિ દેશમાં પ્રવર્તતી હતી, ત્યારે આપણા પૂર્વજોએ ભ. શ્રી મહાવીરદેવની વાણીને પ્રચાર કરવા, એ દ્વારા સાચા જ્ઞાન-રવિના કિરણે પ્રસારવા, વિશાળ જનસમૂહને અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર ઉલેચવા, ખંતપૂર્વક જે પ્રયાસ સેવ્યો છે, એમાંનું આજે આપણે કેટલું કરી રહ્યા છીએ ?
આજે દેશમાં અશાન્તિનું નામ નથી. સાંપ્રદાયિકતાએ ખૂણો લીધો છે. અન્ય પ્રકારની સગવડોને પાર નથી. વિહારની મુશ્કેલી નથી અને સાહિત્ય-રચનામાં જોઈતી સામગ્રી સારુ પૂર્વે જેમ કલિકાળસર્વ શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રસૂરિજીને કાશ્મીર તરફ નજર દોડાવવી પડી હતી, તેવી સ્થિતિ નથી. આપણે હરગીજ ન ભૂલીએ કે “કાલોકપ્રકાશકરે તે જ્ઞાન જ છે.