Jain_Satyaprakash 1953 03 04

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 9

સમરાઈશ્ચકહા
[ પરિચય]. લેખકઃ-પૂજ્ય પં. શ્રી. ધુરંધરવિજયજી
[ ગતાંકથી ચાલુ ] પાંચમે ભવનીચેની ગાથાથી પૂર્વનું અનુસંધાન કરીને કથા આગળ વધે છે.
वक्खायं जं भणियं धणधणसिरिमो य एत्थ पइभज्जा।
जयविजया य सहोयर, एत्तो एयं पवक्खामि॥१॥ કાકેદી નામે નગરી છે. સૂરજ નામે રાજા રાજ્ય કરે છે. લીલાવતી પટરાણી છે. ધનને આત્મા તે રાજાને ત્યાં જન્મ લે છે. જયકુમાર એવું નામ સ્થાપન કરવામાં આવે છે. અનેક કળાઓ શીખે છે તેમાં ધર્મકળા તે તેને સ્વાભાવિક વરી છે. ધનશ્રીનો જીવ પરિબમણુ કરતાં કર્મસંગે જયકુમારને ભાઈ તરીકે જન્મ લે છે ને તેનું નામ વિજયકુમાર રાખવામાં આવે છે. રાજાના મરણ પામ્યા બાદ રાજા તરીકે જયકુમારને અભિષેક કરવામાં આવે છે. આ પ્રસંગ વિજયકુમારના સ્વાભાવિક ઠેષમાં અભિવૃદ્ધિ કરે છે અને તે રાજ્યના પ્રતિપક્ષી માણસ સાથે સમાગમ કર્યા કરે છે. મહારાણી લીલાવતી જયકુમારને કહે છે કે વિજયકુમારને સંતોષ થાય એવું કઈક કરો-એટલે રાજા જયકુમાર આત્મકલ્યાણમાં પ્રબલ અંતરાયભૂત રાજ્ય છે એમ જે સ્વભાવથી જ માને છે તેને પ્રસંગ મળે છે એટલે સ્વયંપિતે જ વિજયકુમારને બોલાવીને તેને રાજ્યાભિષેક કરે છે, માતા અને પ્રધાન પુરુષ સહિત જયકુમાર સનકુમાર આચાર્ય મહારાજ પાસે સંયમ સ્વીકારે છે. જેને સતત મારી નાખવાની ઈચ્છા રાખતા હતા–તે આમ સુંદર રીતે દીક્ષા લઈને લોકચાહના સાથે જીવતે ચાલ્યો જાય છે એ વાત વિજયકુમારને રુચતી નથી પણ હવે શું થાય? છતાં જ્યારે ત્યાંથી મુનિએએ વિહાર કર્યો ત્યારે જયકુમારને મારવા માટે મારા મેકલ્યા પણ વિના કારણે આવું પાપાચરણ કરવું એ સર્વથા અકરણીય છે એમ સમજીને મર્યા વગર જ મારાઓએ રાજાને મારી નાખ્યાનું કહીને સંતોષ પમાડ્યો. વર્ષો વીતી ગયાં ને એકદા જયકુમાર મુનિ કાકદી પધાર્યા. લેકે ખુશ થયા ને વિજયકુમાર ફરી બળવા લાગ્યો. તેણે મારાઓને બોલાવ્યા ને પૂછયું કે તમે તે તેને મારી નાખ્યો હતો ને આ જીવતા ક્યાંથી આવ્યો ? તેઓએ પેટે ખોટું કહ્યું કે અમને કાંઈ ખબર ન પડી કે કોણ જયકુમાર છેઅમે તે ગમે તે સાધુને જયકુમાર માનીને હણ્યો હતો. સાધુ તે બધા સરખા લાગતા હતા. પછી વિજયકુમાર જયકુમાર મુનિ પાસે જઈને વાંદી ધર્મશ્રવણુ કરીનેતેઓ કયાં રહે છે ઈત્યાદિ સર્વ ધ્યાનમાં રાખીને આવે છે. રાત્રિએ એકલે જઈને જયકુમાર મુનિને તરવારથી હણે છે. બીજા મુનિએ તેને ઓળખી જાય છે ને સવારે વિહાર કરી જાય છે. કાળધર્મ પામીને જયકુમાર આનત દેવલેકે ૧૮ સાગરોપમના આયુષ્યવાળા દેવ થાય છે. દુષ્ટ પરિણામે મરીને વિજયકુમાર પંકપ્રભા નારકીમાં દસ સાગરોપમની સ્થિતિવાળા ઘર નારક થાય છે.
આ પાંચમા ભવમાં જય-વિજયની કથા તે આમ તદ્દન નાની છે પણ સનતકુમાર આચાર્યશ્રીનું આત્મવૃત્ત વિસ્તારથી છે. સાહિત્યશાસ્ત્રના અનેક પ્રકારે સમજાવતું અને સ્થાને રસ જમાવતું એ વૃત્ત અનેક રસમાં તરબોળ કરે છે. કામની પરવશતા, યુવતિવર્ણન,