________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દ અને રથ ની ભૂલવણુથી થયેલ એક કલ્પિત
નિર્ણયની સમીક્ષા [ભ. મહાવીર સ્વામીએ વિવાહ કર્યો હતો; ભ. મલ્લિનાથ સ્વીતીર્થકર હતા) લેખક-પૂજ્ય મુનિ મહારાજ શ્રી દર્શનવિજયજી (ત્રિપુટી)
ઉપક્રમ અજમેરમાં સ્થાકમાગી સાધુઓનું સમેલન મળ્યું, ત્યાર પછી એ સંપ્રદાયના સાધુઓમાં કઈ અજબ કાંતિઓ થયાના સમાચાર મળ્યા જ કરે છે. કોઈએ મુહપત્તિ છોડી છે તો કોઈએ “પરિચય માટે છે એવા ખુલાસા સાથે પોતાની છબીઓ પડાવી છે; કેઈએ જૈન સુત્રો પર મનઘડંત ટીકાઓ કરાવી છે તો કેઈએ “સમુત્થાન સૂત્ર' જેવા નવા ઉત્સુ જ ઊભાં કર્યા છે, કેઈએ “રઘુપતિ રાઘવ રાજા રામ” ની ધૂન જમાવી જગતના રાહત કાર્યમાં ઝંપલાવ્યું છે તો કેઈએ અન્નક્ષેત્ર ખેલી મઠ જમાવ્યો છે; કાઈએ સ્થાનકમાગી સંપ્રદાય પર કાર કેસ માંડયો છે, તો કોઈએ ગૃહસ્થાશ્રમને જ અપનાવ્યો છે.
ક્રાંતિ એ મેંઘામૂલી વસ્તુ છે, પરંતુ એની પાછળ એયનું પરાવર્તન, અહંભાવ, માન કે એવું કોઈ ઝેરીલું તત્ત્વ આવે છે ત્યારે તે ક્રાંતિકારને ઉન્નતિને બદલે અવનતિને માગે ઘસડી જાય છે. જૈન સંઘનો છેલ્લા બે હજાર વર્ષનો ઈતિહાસ તપાસ, તો માલુમ પડશે કે—કાન્તિની વાતો કરનારાઓ મોટે ભાગે સંધને લાભને બદલે નુકસાની કરનારા નિવડયા છે, અને આપણે “પાંચમા આરામાં એવું જ બનવાનું છે એમ કહી તે બાબતમાં સંતોષ માની બેઠા છીએ.
સ્થાનકમાગ સંપ્રદાયમાં “કાઠિવાયડના કોહીનુર” તરીકે પંકાયેલા કાનજી સ્વામીએ પણ એ જ મન્થનકાળમાં એક ક્રાંતિતત્વને જન્મ આપ્યો છે. તેઓ તે સંપ્રદાયમાં વિદ્વાન ગણાય છે; બહુત અને વિચારક મનાય છે. તેઓએ સ્થાનકમાગી સંપ્રદાયનું નિશાન-મુહપત્તિ તોડી, જિનપ્રતિમાની શાસ્ત્રીયતા અને વાસ્તવિકતા સ્વીકારી સોનગઢ કાઠિયાવાડમાં એક આશ્રમ સ્થાો છે. કાનજી સ્વામી અને વ. રામજીભાઈ તે આશ્રમના પ્રાણભૂત-મુખ્ય સંચાલકે છે. ગુજરાત અને કાઠિયાવાડ એ આશ્રમની સામે કુતૂહળભાવે મીટ માંડી રહ્યું છે. આ આશ્રમમાં સ્થાનકમાગી, “વેતામ્બર અને દિગમ્બર એ ત્રણે ફિરકાઓને આકર્ષવા માટે યોગ્ય સાધનો રાખ્યાં છે. પરંતુ આશ્રમનું આંતરિક એય તો વિક્રમની સત્તરમી શતાબ્દીમાં પં. બનારસીદાસે ચલાવેલ દિગમ્બરી તેરાપંથી મત પ્રત્યે ઝુકાવ એ જ છે. કાનજી સ્વામી દિગમ્બર બ્રહ્મચારી બની દિગમ્બરી માન્યતા પ્રમાણે છઠ્ઠાને બદલે પાંચમે કે ચોથે ગુણકાણે પિતે હોવાનું જાહેર કરવા તૈયાર નથી અને પોતે નગ્ન બની શકે તેમ પણ નથી. અને એમ ન થાય ત્યાં સુધી દિગમ્બર સંપ્રદાય પણ તેમને અપનાવવા તૈયાર નથી. આથી જ તેઓ જેન જનતાને આ આશ્રમદ્વારા એક નવા રાહમાં દોરી જવા તૈયાર થયા છે. આ આશ્રમ શું છે ? તેનું સંચાલન કેવું છે? તે સેવા કરે છે કે કુસેવા ? ઇત્યાદિ વાતો માટે અમારે અહીં કંઈ કહેવાનું નથી કિ તુ તેને નિયામકે પિતાના વિચારોના ફેલાવા માટે જે ઉપાય ચે છે તે કેવા પ્રકારના છે, માત્ર એટલું સ્પષ્ટ કરવા માટે જ આ લેખ લખેલ છે.
For Private And Personal Use Only
