________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૪૪ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૧ ૬ હિત-મિત-પ્રિય વેણ બોલવાં, છ આત્મતત્વની વિચારણા કરવી–આ સાત વાનાં છે પ્રભો ! તમારા પસાયથી મને ભવોભવ મળજે !
૧૦-આત્મતત્વની વિચારણા સંક્ષેપે આ રીતે કરવી. હું એકલો જ છું ને મારું અહીં કોઈ નથી, તેમ જ હું પણ કોઈને નથી. હું લક્ષાધિપતિ શેઠિયો છું, હું આ મિક્તને માલિક છું, આ સ્ત્રી ધન પુત્ર વગેરે મારાં છે, વગેરે પ્રકારની માન્યતા તદ્દન ખાટી છે; એ કેવલ મોહને જ ઉછાળો છે. આવા મોહના જ પ્રતાપે મારા જીવે અનંતીવાર નરકાદિની વિડંબના ભોગવી છે. માટે હું હવે તેનો વિશ્વાસ નહિ કરું. સ્ત્રી વગેરે પદાર્થો મારા નથી અને હું તેમનો નથી. આવી ભાવનાને શુભ સંસ્કારથી નિર્મોહ દશા પામી શકાય છે. શુદ્ધ શાશ્વત આત્મદ્રવ્ય સ્વરૂપ હું છું, હું જ્ઞાનાદિ ગુણવાળો છું, જ્ઞાનાદિ ગુણે એ જ મારી વસ્તુ છે, બાકીની વસ્તુ પર છે એટલે મારી નથી. જે મારું છે, તે મારી પાસે જ છે, હવે હું પુદ્ગલરમણતા ઘટાડીને નિજગુરમણુતા ગુણને વધારીશ. જેનેન્દ્રાગમમાં આત્માના ત્રણ ભેદો જણાવ્યા છે. ૧ બાહ્યાત્મા, ૨ અંતરાત્મા, ૩ પરમાત્મા. જ્યાં સુધી મારી આત્મા બાહ્ય દષ્ટિ છે, એટલે મારા જ્ઞાનાદિ ગુણોથી ભિન્ન એવા સ્ત્રી, ધન, શરીરાદિના મોહને લઈને અનેક પ્રકારના આરંભ સમારંભાદિ કરે, અસત્ય બેલે, માયા પ્રપંચ કરે, પંચેન્દ્રિયાદિક વોનો વધ કરે, સંહારાદિ અનુચિત પ્રકારે જીવનનિર્વાહ કરે-કરાવે, ચોરી, અબ્રહ્મ, પરિગ્રહાદિ કર્મબંધનાં કારણે આનંદથી સેવ, વિષય કષાયને સેવે, ત્યાંસુધી તે બહિરાત્મા કહેવાય. સત્સંગ, જિનવચન શ્રવણ, મૈત્રી વગેરે ચાર અને અનિત્ય ભાવનાદિ બાર ભાવના, સુપાત્રદાનાદિ, શીલ તપશ્ચર્યા વગેરે સાધનો સેવવાથી બહિરાત્મદશા દૂર કરી શકાય, ને અંતરાત્મદશા પામી શકાય. જેઓ મન, વચન, કાયાથી નિર્દોષ પ્રવૃત્તિ કરે, એટલે આરૌદ્ર ધ્યાનનો ત્યાગ કરી મનથી સવિચાર કરે, કોઈનું પણ અનિષ્ટ ચિતવે નહિ અને વિચારે કે–તમામ જગતના છાનું કલ્યાણ થાવ, સર્વ જીવો પરહિત કરનારા થાઓ, તમામ દોષ નાશ પામે, સર્વે સુખી થાવ, બધાનું કલ્યાણ થાવ, સર્વે જેને શાસનની આરાધના કરીને મુક્તિના અવ્યાબાધ સુખ પામે, તમામ જી ભાભવ જિનેન્દ્ર શાસન પામે, મારે કોઈની સાથે વેરઝેર છે જ નહિ, ને હવે હું તેવા કારણોને સેવીશ નહિ-આવી શુભ ભાવનાથી હિત, મિત, પ્રિય, બેલનારા, સર્વસંયમ દેરાસંયમાદિની પરમ ઉલ્લાસથી સાત્ત્વિકી આરાધના કરનારા છેવોઅંતરાત્મા કહેવાય, અને ઘાતિ કર્મને નાશ કરી અરિહંતપણાને પામેલા યોગિ અયોગ કેવલી વગેરે પરમાત્મા કહેવાય-ઈત્યાદિ આ રીતે આમતત્વની વિચારણા કરતાં શ્રી ભરત ચક્રવર્તી, કુર્માપુત્ર, જંબુસ્વામી વગેરે ઘણું ભવ્ય જીવો સિદ્ધિપદને પામ્યા, પામે છે, અને ભવિષ્યમાં પામશે પણ ખરા.
૧૧-હે છવ, વિચારી લે કે–તે આજ સુધીમાં પરભવને લાયક જરૂરી ભાતું કેટલું તૈયાર કર્યું છે ને કેટલું કરવાનું બાકી છે. કારણ કે, તે કામ અહીં જ થઈ શકશે.
૧૨–હે છવ, તું હાલ વિભાવદશામાં વર્તે છે કે સ્વભાવ દશામાં વતે છે જે તે વિભાવ દિશામાં વર્તતો હેય તો જરૂર ત્યાંથી ખસીને જલદી સ્વભાવ દશામાં આવી જા. સ્વચિંતા તજીને પરચિંતા કરવામાં આત્મહિત છે જ નહિ.
For Private And Personal Use Only
