________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૮-૯ ].
- મા વાત્સલ્યનાં ધાં મુલ્ય [૨૧૩ સલિપુત્રાચાર્યો સમીપમાંના સાધુઓ તરફ નજર નાખતાં તેઓએ સ્પષ્ટ કહ્યું કે“ભગવન! રુદ્રોમા શ્રાવિકાનો આ વેદવિદ્યાપારંગત વિદ્વાન પુત્ર છે. ચૌદ વિદ્યા સ્થાનના ઉપાધ્યાય એવા એમને રાજાએ હાથીની અંબાડીએ બેસાડી ઘણું જ આડંબરપૂર્વક આ નગરમાં પ્રવેશ કરાવ્યો હતો. તેઓ પ્રથમ ગુણસ્થાનમાં રહેલાઓના અગ્રેસર છે. આશ્ચર્યની વાત છે કે, શ્રાવકનો આચાર તેમનાથી સમાચરાય છે કેમ?”
“ હાલમાં હું નિશ્ચયથી શ્રાવક છું. જીવને શું નવીન ભાવપરિણામ ન જાગે? પ્રજો! નિવિવેકી એવા મેં અત્યારસુધી હિંસાનાં ઉપદેશક શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કર્યો, કે જેથી હું નરકાદિ દુર્ગતિનું ભાજન બનું. ભગવન! હવે મને આપ પ્રસાદ કરી દૃષ્ટિવાદને અભ્યાસ કરવો,” આર્યરક્ષિતે પિતાની ભાવુક્તાને યોગ્ય પ્રાર્થના કરી.
મહાનુભાવ! જે તારી ઈચ્છા દષ્ટિવાદનો અભ્યાસ કરવાની હોય તો તું દીક્ષાને અંગીકાર કરે અને એટલે પછી તને ક્રમશઃ દષ્ટિવાદને અભ્યાસ કરાવવામાં આવશે, ” શાન્ત અને યોગ્ય સમજીને આચાર્યો આર્ય રક્ષિતને આવી રીતે માર્ગનિદર્શન કર્યું. '
આર્યરક્ષિતને કઈ પણ રીતે પોતાનું કાર્ય સિદ્ધ કરવું જ હતું. એ જાણતો હતો કે, કઈ પણ વિદ્યા તેના આમ્નાયગત વિધિ વગર યોગ્ય રીતે હસ્તગત થઈ સિદ્ધ-સફળ થતી નથી. માતાના અને હવે તો મારા પણ મને રથ પૂરવા ખાતર મારે ચારિત્ર અંગીકાર કરવું જોઈએ એવી ભાવનાથી તેણે ઉતાવળ કરતાં કહ્યું –
તે આપ મને અત્યારે જ પ્રવજ્યા આપી છે. મારા માટે સર્વ મનોરથ પૂરના એ દુષ્કર નથી. પણ મારા–બાલકના પર કૃપા કરીને આપે આ સ્થળને છોડી વિહારનું કષ્ટ ઉઠાવવું પડશે, કેમકે રાજા અને નગરના લેકે મને અહીં દીક્ષિતાવસ્થામાં રહેલે જોઈ અત્યન્ત અનુરાગથી તેઓ મારી પ્રત્રયાને છોડાવી પણ છે.” * શ્રી સલિપુત્રાચાર્યે વિચાર્યું કે–આર્ય રક્ષિતનું કહેવું બરાબર છે. અનાત દુનિયાને ઉધમાત શું ન કરે? મોહમાં પડેલાં સ્વજનો પણ ભાગ્યે જ દીક્ષિતના હિતને વિચાર કરે છે. આ વિદ્વાન બ્રાહ્મણ કુલીન છે, વિનમ્ર છે, સંયમભારસહ અને શાસનપ્રધાન પુરષ બનવાને યોગ્ય છે. એનું અપહરણ કરીને પણ શાસનની સેવા બજાવવાની આ એક મહાન તક છે. પુખ્ત વયનાને તેનાં વડીલની સમ્મતિ મેળવવાની તક આપવી જોઈએ; પણ એમાં એકાંત નથી. સંજોગે અને શાસનના મહાન લાભ વિચારવા જોઈએ. જેનું પરિણામ સુંદર છે એ કાર્ય કદી પણ અસુંદર હોઈ શકે જ નહિ. વિશ્વકલ્યાણના સવાલ આગળ બધીય વાત નિરર્થક અને અવ્યવહારુ છે. આ ભવ્ય મહાનુભાવની અંતઃકરણ પ્રવૃત્તિને પ્રમાણ માની આદર આપવામાં સર્વનું શ્રેય જ થશે.” જ્ઞાનપયોગ અને તેના સહચારી ઉપરોક્ત વિચારના અંતે શ્રી સલિપુત્રાચાર્ય દશપુર નગરની એ સુપ્રસિદ્ધ ઈક્ષવાટિકાથી તરત જ વિહાર કરી ગયા. તેઓએ પિતાની સાથે આરક્ષિતને પણ દેશાન્તર કરાવ્યું. ભગવાન શ્રી મહાવીરના શાસનમાં શિષ્ય બનાવવાની ખાતર આવી રીતે અપહરણ કરવાને વ્યવહાર આ પહેલી વાર જ થયો. પ્રઢાયાના પથે જવા ઈચ્છનાર, આજ્ઞા મેળવવા યોગ્ય જનોની, આજ્ઞા મેળવવા પ્રયત્ન કરે, અને જૈન સાથે જે તે પ્રક્સાહ હોય તો તેને દીક્ષિત
For Private And Personal Use Only
