________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મઘા વાત્સલ્યનાં મેંઘાં મૂલ્ય
= આર્યરક્ષિતનું ઋણવિમોચન ]= લેખક–પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજ શ્રી સિદ્ધિમુનિજી સુરસાલ અને ફલદ્રુપ અવન્તિદેશમાં દશપુર નામનું નગર હતું. એ નગરના વિશિષ્ટ વિભાગરૂપ બ્રહ્મપુરીના એક વિશાલ ગૃહમાં સોમદેવ નામને બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિને કુલીન વિદ્વાન વસતો હતો. તે વેદ અને વેદાંતને પારંગત તથા ક્રિયાનિક હોઈ શાન્ત, સરલ ને સહિષ્ણુ હતો. દશપુરના રાજા ઔદ્રાયણને તે રાજપુરોહિત હતા. પુરોહિતના પદ પર આવ્યા બાદ એણે અલ્પ સમયમાં જ ભારે પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી હતી. તેની સૌમ્ય મન્ત્રણથી ઔદ્રાયણનું રાજ્ય સંસ્થ, સુખી અને સંપન્ન બન્યું હતું. ન્યાયનિષ્ટ એ પુરોહિતની પ્રેરણાથી બ્રાહ્મણધર્મ અને શ્રમણધર્મ બન્ને અમુકાશે આધ્યાત્મિક વિભિન્નતા ધરાવતાં છતાંયે વ્યવહારના ક્ષેત્રમાં તેઓ સમભાવથી વર્તતા હતા. આ પુરોહિતની સ્ત્રીનું નામ હતું મા.
રુદ્રોમાં પણ પિતાના પતિ સેમદેવના સમાન જ સર્વોચ્ચ કુલ-જાતિમાં જન્મેલી હતી. તેના પિયરમાં જૈનધર્મને પરિચય હોવાથી તે જૈન સંસ્કાથી ઘડાયેલી હતી. અતિશય શ્રદ્ધાની સાથે તે જેન ક્રિયાનો આદર કરતી હતી. જેનદર્શનવાદને માટે તેને યોગ્ય પણ અત્યન્ત અભિમાન હતું. દયા અને ઔદાર્યથી તેનું હૃદય કોમળ અને મહાન બનેલું હતું. કર્મના સિદ્ધાન્તની શ્રદ્ધા તેના હૈયામાં ભારેભાર ભરેલી હતી. વિનીતતા એ એનું જીવન હતું અને પતિવ્રત્ય એ એનો શણગાર હતે. સમદેવની સહચારિણી થયા બાદ એ પતિના જીવનમાં બધીય રીતે ઓતપ્રોત થઈ ગઈ હતી, અને તે પણ અલ્પ સમયમાં જ. સોમદેવ અને રુદ્રમા એ બન્ને પતિ-પત્ની મહાનુભાવ અને ઉદાર હોવાથી તેમને તેમના પારલૌકિક પ્રશ્નમાં કદીય ધાર્મિક ભેદજન્ય બાધા આવી ન હતી અને આવવાનો સંભવ પણ ન હતો.
સુકોમા અત્યન્ત રૂપવતી, લાવણ્યવતી અને સર્વાગ શોભાવતી હતી. તેના નયનમાં સ્થિર સ્નેહની સ્નિગ્ધતા અને મુખમાં અનુકૂલ વચનામૃતની મીઠાશ હતી. કુટુ
ખમાં સૌ કોઈથી એનાં પગલાં પનોતાં મનાતાં હતાં. કોઈને એ સરસ્વતી સરખી તે કાઈને લક્ષ્મીશી તો વળી કોઈને એ પુનીત પાર્વતી જેવી લાગતી. એ સન્નારીએ સાર્વદિક વિનીતતાથી, સુશીલતાથી અને સદ્ભક્તિભાવથી પિતાના પતિને અને સર્વ સ્વજનને જીતી લીધાં હતાં, કહે કે એ સર્વ સ્વયમેવ જિતાઈ ગયાં હતાં. - સોમદેવ ને સુકોમા પરસ્પર પ્રેમાળ અને પવિત્ર હતાં. એઓ સદાગ્રહી અને રવમાનશીલ રહેવા સાથે સત્યપ્રિય અને પરમસહિષ્ણુ હતાં. એમનાં વર્તન ભવ્ય અને દિવ્ય હતાં. આ સર્વથી એમને ગૃહસંસાર સુખી અને પ્રશંસનીય બન્યો હતો. એમના એ ઉમદા ગૃહસંસારના સ્વાભાવિક ફળ તરીકે એમને આર્યરક્ષિત અને ફશુરક્ષિત નામે બે પુત્રો અને અમુક પુત્રીઓની પ્રાપ્તિ થઈ હતી. રુદ્રમાનું માતૃપદ આદરપાત્ર અને ગૌરવવંતું બન્યું હતું. - બુદ્ધિના ભંડાર આર્ય રક્ષિતને ઉપનયન સંસ્કાર થયા પછી એણે વેદાધ્યયન આરંભ કર્યો, અને પિતાની પાસેની સર્વ વિદ્યા શીખી લીધી. પણ જાણે એ આટલા અભ્યાસથી
For Private And Personal Use Only
