________________
અર્વાચીન સમયને ઈતિહાસ પ્રકરણ ૮ મું.
વિક્રમ સંવત ૧૮૫ થી ૫૨
હરિભદ્રસૂરિ તથા સિદ્ધસૂરિ.
હરિભદ્રસૂરિ વિક્રમ સંવત ૧૮૫. આ ચિત્રકુટ પર્વતની પાસે આવેલા ચિત્તોડ ગઢમાં જ્યારે જિતારિ નામે રાજા રાજ્ય કરતા હતા, ત્યારે ત્યાં તેમને એક હરિભદ્ર નામે મહાવિદ્વાન પુરોહિત બ્રાહ્મણ વસતે હતો; તેને પોતાની વિદ્યાનો એટલો તે ગર્વ હતું કે, તેણે એ નિયમ લીધો હતો કે, કેઈનું ભણેલું જે હું ન સમજી શકું તે તેને હું શિષ્ય થઈ જાઉં. એક વખતે જ્યારે તે જૈનોના એક ઉપાશ્રય પાસેથી જતું હતું, ત્યારે તે ઉપાશ્રયમાં એક યાકિની નામે સાધ્વી એક ગાથાનો પાઠ કરતી હતી; તે ગાથા નીચે મુજબ હતી – गाथा-चक्की पुगं हरिपणत्रं । पणगं चक्कीण केसवो चक्की ॥ - સર વી સવા કુવી નવ રાત ?
તે ગાથા સાંભળી હરિભકે આશ્ચર્ય પામી તેણીને કહ્યું કે, હે માતાજી, તમેએ આ ગાથામાં બહુ વાર કર્યું છે. ત્યારે તેણુએ પણ યોગ્ય ઉત્તર આપ્યો કે, હે પુત્રતે પૈકલિક છે;
* ચારાક્ય એટલે ભીનું કચકચતું. .. + ગેમમાલિત એટલે છાણથી ભીનું લીપેલું પ–વચનેની ચાતુરીવાળુ
